P ARTNERSTWO B ORÓW N IEMODLIŃSKICH

Partnerstwo Borów Niemodlińskich jest stowarzyszeniem działającym od 2006 roku na terenie gmin: Biała, Dąbrowa, Komprachcice, Łambinowice, Niemodlin, Prószków, Strzeleczki i Tułowice w województwie opolskim. Idea połączenia gmin wokół Borów Niemodlińskich zrodziła się wśród społeczników, samorządowców, pracowników instytucji kultury, nadleśnictw i ludzi biznesu, którzy postanowili połączyć swoje siły i dać z siebie to, co najlepsze. Geneza Partnerstwa Borów Niemodlińskich sięga roku 2003, kiedy to 30 czerwca Rada Gminy Prószków podjęła uchwałę w sprawie utworzenia stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego „Zielone Gminy” (IX/69/2003). W skład „Zielonych Gmin” weszły gminy: Niemodlin, Komprachcice, Łambinowice, Tułowice oraz powiat opolski. Kolejnym etapem budowania Partnerstwa było przystąpienie gminy Prószków wraz z samorządami Komprachcic, Łambinowic, Niemodlina, Tułowic i Strzeleczek do pilotażowego programu LEADER+. 17 marca 2006 roku Partnerstwo Borów Niemodlińskich zostało zarejestrowane w KRS jako stowarzyszenie.

W latach 2007–2013 Partnerstwo Borów Niemodlińskich, jako stowarzyszenie działające na terenie 7 gmin (pod koniec 2006 do Partnerstwa przystąpiła gmina Dąbrowa), podjęło się realizacji programu LEADER. Stowarzyszenie przystąpiło do konkursu na wybór LGD do realizacji LSR i w jego wyniku podpisało umowę o warunkach i sposobie realizacji LSR z Samorządem Województwa Opolskiego.

Realizacja konkursów w ramach LSR umożliwiła utworzenie nowych miejsc pracy, doposażenie w nowy sprzęt i urządzenia podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, zabezpieczenie i udostępnienie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego obszaru Borów, rozpowszechnianie wiedzy o lokalnych zasobach i sposobach ich zagospodarowania, poprawę przestrzeni publicznej przez zagospodarowanie centrów wsi, budowę placów zabaw, integrację mieszkańców w ramach organizacji imprez kulturalnych, sportowych i rekreacyjnych, wzmocnienie potencjału organizacji społecznych przez organizację szkoleń i spotkań tematycznych.

Od roku 2013 Partnerstwo Borów Niemodlińskich realizuje dodatkowo program Działaj Lokalnie dzięki temu, że w ramach konkursu ogłaszanego przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności i Akademię Rozwoju Filantropii w Polsce uzyskało status Ośrodka Działaj Lokalnie. Pozwala to na coroczne ogłaszanie

konkursów na małe granty do 6 tys. zł dla organizacji pozarządowych i grup nieformalnych w Borach Niemodlińskich. Dotychczas Partnerstwo dofinansowało 26 projektów na łączną kwotę ponad 150 tys. zł.

Po roku 2015 LGD obejmuje już 8 gmin Borów Niemodlińskich (w roku 2015 przystąpiła gmina Biała) i kontynuuje wspieranie rozwoju gospodarczego, przestrzennego i społecznego gmin połączonych Borami Niemodlińskimi.

Inicjatorem podjęcia działań w zakresie komercjalizacji działalności LGD byli sami pracownicy stowarzyszenia, którzy, co zasługuje na uwagę, wykazują się bardzo aktywną postawą. Wraz z Zarządem, przez prawie półtora roku prowadzili dyskusje, czy podejmować takie działania i jakie to mogłoby być zajęcie. Pomysł wynikał z faktu, iż brakowało środków na działania, które LGD chciało prowadzić samodzielnie, ale również ze świadomości, że środki unijne nie są przyznawane na realizację działań w określonej perspektywie czasowej, co budzi niepewność co do kolejnych lat. Aby LGD mogło przetrwać i działać dalej samodzielnie musi mieć możliwość pozyskiwania funduszy niezależnych od europejskiej polityki rozwoju obszarów wiejskich.

Stowarzyszenie „Partnerstwo Borów Niemodlińskich” prowadzi odpłatną statutową działalności wydawniczą. Pierwszą wydaną książką, jest kalendarz, rocznik nawiązujący do przedwojennej tradycji lokalnej. Takie kalendarze (roczniki) wydawane były do 1944 roku, w okresie powojennym ich wydawania zaprzestano, aż do roku 2016, kiedy to wydano Kalendarz Regionalny 2016. Treść kalendarza to zbiór artykułów o różnej tematyce. Prezentowane są zagadnienia z zakresu historii, geografii, przyrody, turystyki itp. Autorem wszystkich tekstów do pierwszego wydania był mieszkaniec Niemodlina, który jest pasjonatem historii i regionalistą.

Pierwsze wydane roczniki Borów Niemodlińskich

W kolejnym wydaniu Rocznika Regionalnego 2017 teksty pisało już kilkunastu zaproszonych do współpracy autorów, z którymi LGD miało okazję współpracować przy wcześniejszych projektach m.in. w ramach programu LEADER.

Kolejną wydaną pozycją, która cieszy się dużym zainteresowaniem okolicznych mieszkańców, turystów jest mapa Borów Niemodlińskich. Obecnie znajduje się w druku już jej piąta edycja.

LGD wydało również płytę z filmem promocyjnym „Bory Niemodlińskie. Ludzie i Las”. Głównym odbiorcą płyty były nadleśnictwa mające siedzibę w gminach wchodzących w skład obszaru działania LGD

„Partnerstwo Borów Niemodlińskich”.

Nadleśnictwa zakupiły sporą część nakładu, z przeznaczeniem na nagrody.

Ostatnią do tej pory wydaną pozycją jest kolorowanka o derkaczu dla dzieci pn. „Derkacz i przyjaciele”. Wszystkie wydawane pozycje są sprzedawane poprzez sklepik internetowy, bezpośrednio w biurze, oraz w terenie podczas imprez plenerowych.

Roczniki wydawane są starannie i są bogato ilustrowane.

Szeroka działalność wydawnicza LGD Partnerstwo Borów Niemodlińskich – mapa i płyty promocyjne

LGD napotkała pewne bariery na drodze w rozwoju swojej działalności.

Największą z nich okazał się rynek zbytu. Mieszkańcy przez szereg lat przyzwyczaili się do tego, że dostają od stowarzyszenia darmowe materiały, broszury i ulotki. W momencie, kiedy okazało się, że trzeba ten produkt kupić to mimo wcześniejszych deklaracji

i zainteresowania pojawił się problem ze sprzedażą wydrukowanego nakładu. Inną przyczyną tego stanu rzeczy jest problem tożsamościowy występujący na obszarze działania stowarzyszenia. W połowie tereny te zamieszkują przesiedleńcy po II wojnie światowej, którzy powoli zaczynają utożsamiać się z historią tych regionów i dlatego też historia „miejsca” nie do końca pokrywa się z historią przeżywaną (historia „ludzi”). Taki stan rzeczy powoduje, że mieszkańcy trudniej utożsamiają się z zamieszczonymi artykułami dotyczącymi lokalnej historii.

Kolejną trudnością, z którą na początku prowadzenia działalności odpłatnej LGD musiało sobie poradzić była reklama. Roczniki były promowane jedynie w lokalnej prasie, niestety nie spowodowało to zwiększenia zainteresowania nimi.

Ważnym czynnikiem, który zdaniem respondentów badania mógł mieć wpływ na zaniżenie popytu na roczniki, jest również przekonanie, że LGD samodzielnie i dowolnie dystrybuują środki finansowe na obszarze swojego działania. Takie przekonanie powoduje, że podmioty, które nie otrzymały wsparcia finansowego, mają do nich urazę, co przełożyło się na niewybranie Roczników jako nagrody dla uczniów na zakończenie roku szkolnego. Bardzo ważnym kontrahentem stowarzyszenia, który wspiera rozwój działalności odpłatnej, okazały się nadleśnictwa z terenu gmin wchodzących w obszar LGD. Nadleśnictwa zamówiły spory nakład map, które wykorzystują w swojej pracy i istnieje szansa na dalsze zamówienia. Co więcej, wydawnictwo przygotowało również wersję mobilną mapy, która cieszy się sporym zainteresowaniem zarówno wśród mieszkańców, jak i turystów odwiedzających region.

W przyszłości, LGD ma zamiar pozyskiwać nowych klientów i dotrzeć do nowych odbiorców, aby działalność wydawnicza, której się podjęli i zdążyli się już

Kolorowanka „Derkacz i przyjaciele”

– najnowszy produkt wydawnictwa

bardzo dużo nauczyć, mogła się rozwijać. Pracownicy mają bardzo ciekawe pomysły i być może oferta zostanie poszerzona o nowe produkty wykraczające poza zakres prowadzenia usług wydawniczych jak ziołomiody i pierzgi.

Chociaż sami pracownicy biura określają swój sukces jako „niewielki”, to niewątpliwie stanowią wzór dobrych praktyk dla innych LGD. Mają ciekawe, nowatorskie pomysły, dużą energię do działania i ciekawe produkty, więc teraz sukces jest tylko kwestią czasu.

Adam Dąbrowski

Rekomendacje

Obejmujące swoim zasięgiem 8 gmin „Partnerstwo Borów Niemodlińskich”

w podejmowanych działaniach skupia się na promowaniu walorów przyrodniczo-krajobrazowych tej części województwa opolskiego. W podejmowanych działaniach istotny akcent kładziony jest na realizację różnorodnych projektów w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju związanych z poprawą jakości życia mieszkańców, wspieraniem drobnej przedsiębiorczości, a także ochroną i zwiększeniem dostępności obiektów dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego na obszarze Borów Niemodlińskich. Co istotne – LGD stara się dywersyfikować źródła finansowania realizowanych zadań poprzez współpracę z podmiotami zewnętrznymi (program Działaj Lokalnie – w ramach grantów Fundacji Polsko–Amerykańskiej).

Na szczególną uwagę zasługuje podjęcie przez władze LGD inicjatyw związanych z komercjalizacją swoich dokonań w ramach zainicjowanej działalności wydawniczej. Stworzenie rocznika regionalnego zawierającego szereg ciekawostek z zakresu z historii, geografii, przyrody czy turystyki stanowi nie tylko doskonałą promocję atutów przedmiotowego obszaru, ale przyczynia się też do wzmocnienia tożsamości i spoistości środowiska lokalnego.

dr Piotr Cymanow