Centrum kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych Biuro ekspertyz i analiz Rozporządzenie MZiOS z dnia 17 grudnia 1998 r. w sprawie kształcenia podyplomowego pielę-gniarek i położnych (Dz. U. Nr 161, poz. 1110) po raz pierwszy wskazało jako dziedzinę kształcenia pielęgniarstwo epidemiologiczne. Zapisy dotyczące kształcenia w dziedzinie pielęgniarstwa epide-miologicznego mówiły tylko o szkoleniu specjalizacyjnym, dlatego program ten został zatwierdzony do realizacji w 1999 roku, a pierwszą specjalizację uruchomiono w 2001 roku.
wanie w ochronie zdrowia, w któ-rych może być prowadzona specja-lizacja i kursy kwalifikacyjne, oraz ramowych programów specjali-zacji dla pielęgniarek i położnych (Dz.U. Nr 197, poz. 1922 z późn.
zm.). określiło również pielęgniar-stwo epidemiologiczne jako dzie-dzinę kształcenia na poziomie kur-su kwalifikacyjnego.
Szkolenie specjalizacyjne ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę/
położną specjalistycznych kwalifi-kacji w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego oraz uzyska-nie tytułu specjalisty. Ramowy program dla tego rodzaju kształ-cenia składa się z dwóch części:
bloku ogólnozawodowego i spe-cjalistycznego. Łączny czas trwa-nia tego kształcetrwa-nia obejmuje 1015
godzin dydaktycznych, w tym blok ogólnozawodowy – 330 godzin i blok specjalistyczny 685 godzin dydaktycznych.
Uwzględniając dane będące w posiadaniu Centrum Kształce-nia Podyplomowego PielęgKształce-nia- Pielęgnia-rek i Położnych łącznie od 2001 roku, w którym uruchomiona była pierwsza specjalizacja do dnia 31.12.2012 r. zakończono realiza-cję 45 edycji szkoleń specjalizacyj-nych w przedmiotowej dziedzinie kształcenia, natomiast na przeło-mie roku 2012/2013 w trakcie re-alizacji pozostaje 9 edycji. Szcze-gółowe dane prezentuje tabela nr 1 oraz 2.
Należy podkreślić, że w wśród specjalizacji zakończonych do dnia 31.12.2012 roku, jedna gru-pa uczestników nie przystąpiła do egzaminu państwowego. Egzamin dla tej grupy został zaplanowany na dzień 22.03.2013 r.
Na przełomie roku 2012/2013 w trakcie realizacji pozostaje 9 edycji kształcenia, w tym 4 edycje zostaną zakończone w 2013 roku, natomiast 5 edycji w 2014 roku.
Szczegółowe dane przestawia ta-bela nr 3.
Pierwszy egzamin państwowy w dziedzinie pielęgniarstwa epi-demiologicznego odbył się w 2003 roku, w wyniku tego egzaminu ty-tuł specjalisty uzyskało 15 osób.
Łącznie w latach 2003–2012 tytuł specjalisty uzyskało 1200 osób.
Szczegółowe dane dotyczące licz-Tabela nr 1. Liczba zakończonych edycji szkoleń specjalizacyjnych
w latach 2003–2012 w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego (dane własne CKPPiP, stan na dzień 31.12.2012 r.)
Rok liczba edycji
dofinansowanych liczba edycji
niedofinansowanych Łącznie
2003 - 2 2
2004 - 3 3
2005 - 4 4
2006 - 3 3
2007 7 - 7
2008 5 1 6
2009 2 2 4
2010 4 1 5
2011 1 5 6
2012 4 1 5
Łącznie 23 22 45
Liczba edycji pozostających w trakcie realizacji
na przełomie 2012/2013 r. 2 7 9
Tabela nr 2. Liczba zakończonych edycji szkoleń specjalizacyjnych w latach 2003–2012 w dziedzinie pie-lęgniarstwa epidemiologicznego z uwzględnieniem województwa (dane własne CKPPiP, stan na dzień 31.12.2012 r.)
l.p. Data rozpoczęcia
specjalizacji Data zakończenia
specjalizacji Województwo na terenie
którego realizowano szkolenie Dofinansowanie/
niedofinansowane
liczba uczestników Fin. Niefin.
1 2001-11-12 2003-09-16 dolnośląskie niefinansowane 0 30
2 2001-10-16 2003-01-29 mazowieckie niefinansowane 0 19
3 2002-11-12 2004-06-30 dolnośląskie niefinansowane 0 19
4 2002-11-23 2004-11-23 śląskie niefinansowane 0 36
5 2002-11-18 2004-11-21 wielkopolskie niefinansowane 0 23
6 2003-11-06 2005-06-30 dolnośląskie niefinansowane 0 30
7 2004-09-06 2005-09-10 dolnośląskie niefinansowane 0 25
8 2003-12-18 2005-07-18 mazowieckie niefinansowane 0 27
9 2003-11-10 2005-10-31 zachodniopomorskie niefinansowane 0 32
10 2004-10-28 2006-06-30 kujawsko-pomorskie niefinansowane 0 28
11 2004-09-03 2006-05-30 kujawsko-pomorskie niefinansowane 0 35
12 2004-09-06 2006-05-30 dolnośląskie niefinansowane 0 31
13 2005-11-21 2007-05-19 wielkopolskie dofinansowane 25 2
14 2005-10-21 2007-05-23 lubuskie dofinansowane 25 2
15 2005-12-05 2007-05-29 lubuskie dofinansowane 25 0
16 2005-12-06 2007-05-15 dolnośląskie dofinansowane 25 0
17 2005-12-12 2007-05-29 małopolskie dofinansowane 25 2
18 2005-09-27 2007-05-31 mazowieckie dofinansowane 23 0
19 2005-09-23 2007-09-30 lubelskie dofinansowane 25 2
20 2006-06-30 2008-06-30 lubelskie dofinansowane 25 0
21 2006-07-11 2008-07-31 łódzkie dofinansowane 25 0
22 2006-11-29 2008-05-31 podkarpackie dofinansowane 25 1
23 2006-06-16 2008-06-30 śląskie dofinansowane 25 2
24 2006-09-15 2008-09-30 śląskie niefinansowane 0 56
25 2006-07-05 2008-05-29 świętokrzyskie dofinansowane 24 0
26 2007-06-30 2009-04-30 mazowieckie dofinansowane 25 1
27 2007-06-19 2009-02-28 dolnośląskie niefinansowane 0 31
28 2008-01-14 2009-12-31 łódzkie niefinansowane 0 27
29 2007-07-12 2009-06-30 podlaskie dofinansowane 25 0
30 2008-11-18 2010-05-28 dolnośląskie niefinansowane 0 31
31 2008-09-27 2010-08-28 podlaskie dofinansowane 25 0
32 2008-12-11 2010-12-10 pomorskie dofinansowane 25 5
33 2008-12-19 2010-12-18 śląskie dofinansowane 25 16
34 2008-06-20 2010-05-15 zachodniopomorskie dofinansowane 25 2
35 2009-10-08 2011-04-29 dolnośląskie niefinansowane 0 32
36 2009-06-29 2011-06-29 mazowieckie dofinansowane 25 7
37 2009-10-12 2011-10-11 warmińsko-mazurskie niefinansowane 0 14
38 2009-10-08 2011-04-29 dolnośląskie niefinansowane 0 29
39 2010-04-22 2011-10-22 dolnośląskie niefinansowane 0 30
40 2010-03-06 2011-10-08 kujawsko-pomorskie niefinansowane 0 23
41 2010-07-03 2012-06-30 mazowieckie dofinansowane 25 0
42 2010-07-09 2012-05-31 małopolskie dofinansowane 25 0
43 2010-07-09 2012-05-31 podkarpackie dofinansowane 25 0
44 2010-07-19 2012-05-20 świętokrzyskie dofinansowane 24 0
45 2011-03-31 2012-10-20 dolnośląskie niefinansowane 0 40
by specjalistów w dziedzinie pie-lęgniarstwa epidemiologicznego przedstawia tabela nr 4 oraz wy-kres nr 1 i 2.
Analiza powyższych danych wskazuje, że systematycznie
pro-wadzone są szkolenia specjaliza-cyjne w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego, co odzwier-ciedlają przeprowadzone egzami-ny i liczba specjalistów na terenie całego kraju. Największą liczbę
specjalistów odnotowano na tere-nie województwa śląskiego oraz dolnośląskiego. Łącznie od 2003 roku do końca 2012 roku przepro-wadzono 15 egzaminów państwo-wych w dziedzinie pielęgniarstwa
Tabela nr 3. Dane dotyczące specjalizacji pozostających w trakcie realizacji na przełomie 2012/2013 roku w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego z uwzględnieniem województwa (dane własne CKPPiP, stan na dzień 31.12.2012 r.)
liczba uczestników szkoleń specjalizacyjnych, których zakończenie zaplanowano na 2013 r. lub 2014 r.
Województwo Rok zakończenia – 2013 Rok zakończenia – 2014
Dofinansowane Niedofinansowane Razem Dofinansowane Niedofinansowane Razem
dolnośląskie - 46 46 - -
-kujawsko-pomorskie - - - 25 2 27
lubelskie 25 - 25 - -
-lubuskie - - - - -
-łódzkie - - - - -
-małopolskie - - - - -
-mazowieckie 25 25
opolskie - - - - -
-podkarpackie - - - - -
-podlaskie - - - - 21 21
pomorskie - - - - 25 25
śląskie - - - - 25 25
świętokrzyskie - - - - -
-warmińsko-mazurskie - - - - -
-wielkopolskie - 21 21 - -
-zachodniopomorskie - - - -
-Łącznie 25 92 117 25 73 88
Tabela nr 4. Liczba specjalistów w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego w latach 2003–2012 (dane własne CKPPiP, stan na dzień 31.12.2012 r.)
Województwo 2002 2003 2004 2005Pielęgniarstwo epidemiologiczne2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Łącznie
dolnośląskie - 1 18 31 18 29 2 15 17 24 18 173
kujawsko-pomorskie - 1 - 1 30 - - - 1 2 17 52
lubelskie - 1 1 1 - - 39 2 - 6 2 52
lubuskie - 1 4 5 - 29 - 3 3 3 1 49
łódzkie - - 1 1 4 5 25 2 24 2 - 64
małopolskie - 1 2 6 - 27 3 - - 3 58 100
mazowieckie - 5 7 11 1 13 7 15 2 23 23 107
opolskie - - 6 1 2 7 2 4 5 4 4 35
podkarpackie - - 2 3 - 3 28 - 1 2 18 57
podlaskie - - 1 - - 4 - 25 23 - 4 57
pomorskie - 2 4 3 8 3 - - 1 22 2 45
śląskie - - 2 31 1 8 77 1 1 47 6 174
świętokrzyskie - - 1 1 - - 28 - 1 - 23 54
warmińsko-mazurskie - - - 9 4 1 - 6 - 5 14 39
wielkopolskie - 2 27 3 5 22 - 3 1 13 8 84
zachodniopomorskie - 1 2 26 - 1 - - 25 1 2 58
Łącznie - 15 78 133 73 152 211 76 105 157 200 1200
epidemiologicznego. Zdawalność osób przystępujących do egzami-nu jest bardzo wysoka i waha się pomiędzy 94,4% a 100%. Szcze-gółowe dane przedstawia tabela nr 5 oraz wykres nr 3.
Kolejnym rodzajem kształce-nia podyplomowego, w ramach którego zarówno pielęgniarki jak i położne mogą podnosić swoje
kwalifikacje w dziedzinie pielę-gniarstwa epidemiologicznego jest kurs kwalifikacyjny. Czas reali-zacji kursu kwalifikacyjnego obej-muje 451 godzin dydaktycznych, w tym blok ogólnozawodowy – 135 godzin, natomiast blok specja-listyczny – 286 godzin.
Od roku 2003, kiedy po raz pierwszy uruchomiono kurs
kwa-lifikacyjny w dziedzinie pielę-gniarstwa epidemiologicznego, do 2012 roku łącznie zrealizowano 37 edycji, które ukończyły 754 pielę-gniarki i położne. Największą licz-bę edycji i absolwentów odnoto-wano w 2012 roku – 7 edycji, 197 absolwentów. Szczegółowe dane dotyczące liczby edycji i liczby absolwentów w poszczególnych
Wykres nr 2. Liczba specjalistów (dane własne CKPPiP, stan na dzień 31.12.2012 r.)
Tabela nr 5. Dane dotyczące zdawalności na egzaminie państwowym w dziedzinie pielęgniarstwa epidemio-logicznego w latach 2003–2012 (dane własne CKPPiP, stan na dzień 31.12.2012 r.)
lp. Termin Średnia
z egzaminu Zdawalność % liczba osób
przystępujących liczba wyników
pozytywnych liczba wyników negatywnych
1 Wiosna 2003 169,87 100% 15 15
-2 Wiosna 2004 150,11 100% 37 37
-3 Jesień 2004 149,17 97,61% 42 41 1
4 Wiosna 2005 156,25 100% 48 48
-5 Jesień 2005 143,97 94,44% 90 85 5
6 Jesień 2006 156,67 100% 73 73
-7 Jesień 2007 155,45 100% 152 152
-8 Wiosna 2008 156,11 100% 28 28
-9 Jesień 2008 151,26 99,45% 184 183 1
10 Jesień 2009 147,87 98,7% 77 76 1
11 Jesień 2010 159,19 100% 105 105
-12 Wiosna 2011 157,82 98,6% 72 71 1
13 Jesień 2011 152,37 98,8% 87 86 1
14 Wiosna 2012 159,01 97,95% 98 96 2
15 Jesień 2012 149,38 98,1% 106 104 2
Podsumowanie 98,85% 1214 1200 14
latach przedstawiają tabele nr 6 i 7 oraz wykres nr 4.
Analizując dane dotyczące liczby absolwentów kursu kwa-lifikacyjnego z uwzględnieniem podziału administracyjnego kraju, jednoznacznie można stwierdzić, że najwięcej absolwentów wystę-puje na terenie województwa ślą-skiego – 285 osób, natomiast nie odnotowano absolwentów na te-renie województwa dolnośląskie-go, świętokrzyskiedolnośląskie-go, opolskiego oraz zachodniopomorskiego.
Reasumując:
1. Pielęgniarstwo epidemiologicz-ne jako dziedzina kształcenia podyplomowego na poziomie specjalizacji i kursu kwalifika-cyjnego przeznaczone jest za-równo dla pielęgniarek jak i po-łożnych;
2. Łączna liczba pielęgniarek i po-łożnych posiadających kwa-lifikacje w dziedzinie pielę-gniarstwa epidemiologicznego wynosi 2151 osób, w tym:
– z tytułem specjalisty 1200 osób (1122 pielęgniarek i 78 położnych),
– absolwentów kursu kwali-fikacyjnego 951 osób (878 Wykres nr 1. Liczba specjalistów w dziedzinie pielęgniarstwa
epide-miologicznego (dane własne CKPPiP, stan na dzień 31.12.2012 r.)
Wykres nr 3. Zdawalność (dane własne CKPPiP, stan na dzień
31.12.2012 r.) pielęgniarek i 73 położne);
3. Pielęgniarki, położne z tytu-łem specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiolo-gicznego odnotowane są na te-renie wszystkich województw, największą ich liczbę na tere-nie woj. śląskiego – 174 oraz woj. dolnośląskiego – 173;
najmniej liczną grupę z tytu-łem specjalisty zarejestrowano na terenie woj. opolskiego – 35 i woj. warmińsko-mazurskiego – 39;
4. Absolwentów kursu kwalifi-kacyjnego w dziedzinie pielę-gniarstwa epidemiologicznego odnotowano na terenie 12 woje-wództw, w tym najliczniejszą ich liczbę na terenie woj. śląskiego (285) oraz woj. mazowieckiego (197); brak absolwentów kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicz-nego odnotowano na terenie woj. dolnośląskiego, święto-krzyskiego, opolskiego oraz za-chodniopomorskiego;
5. Kurs kwalifikacyjny w dzie-dzinie pielęgniarstwa epi-demiologicznego, zgodnie z art. 67 ustawy z dnia 5 grud-nia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń cho-rób zakaźnych u ludzi (Dz.U.
Nr 234, poz. 1570) daje pielę-gniarce, położnej uprawnienia do zatrudnienia na stanowisku pielęgniarki epidemiologicz-nej w zespole kontroli zakażeń szpitalnych jedynie do 31 grud-nia 2015 r., natomiast Rozpo-rządzenie Ministra Zdrowia w sprawie kwalifikacji wy-maganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmio-tach leczniczych niebędących przedsiębiorcami z dnia 20 lip-ca 2011 r. (Dz.U. Nr 151, poz.
896) wskazuje taką możliwość w okresie przejściowym do 31 grudnia 2020 roku.
Tabela nr 6. Liczba edycji kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielę-gniarstwa epidemiologicznego w latach 2000–2012 (dane własne CKP-PiP, stan na dzień 31.12.2012 r.)
liczba zakończonych edycji kursów kwalifikacyjnych w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego w latach 2000–2012
Rok liczba edycji
2000
-2001
-2002
-2003 1
2004
-2005 5
2006 2
2007 5
2008 5
2009 3
2010 4
2011 5
2012 7
Razem 37
Wykres nr 4. Liczba absolwentów w dziedzinie pielęgniarstwa epide-miologicznego (dane własne CKPPiP, stan na dzień 31.12.2012 r.)
Tabela nr 8. Dane zbiorcze dotyczące specjalistów i absolwentów kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego (dane własne CKPPiP, stan na dzień 31.12.2012 r.)
Rok liczba specjalistów w dziedzinie
pielęgniarstwa epidemiologicznego liczba absolwentów kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego
Piel. Poł. Piel. Poł.
2002 - - -
-2003 14 1 27
-2004 71 7 -
-2005 125 8 141 20
2006 67 6 53 7
2007 143 9 96 10
2008 192 19 89 7
2009 73 3 74 2
2010 96 9 93 7
2011 152 5 120 8
2012 189 11 185 12
Łącznie 1122 78 878 73
1200 951
Tabela nr 7. Liczba absolwentów kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego na terenie poszczególnych województw (dane własne CKPPiP, stan na dzień 31.12.2012 r.)
Województwo Pielęgniarstwo epidemiologiczne Łącznie
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
dolnośląskie - - - - - - - - - - - - -
-kujawsko-pomorskie - - - - - - - 28 - - - 17 - 45
lubelskie - - - - - - - 19 - - - - - 19
lubuskie - - - - - - - - 18 - - - - 18
łódzkie - - - - - 38 35 - 34 - - 40 - 147
małopolskie - - - - - 27 - - - - - - - 27
mazowieckie - - - - - 61 25 16 14 18 - 33 30 197
opolskie - - - - - - - - - - - - -
-podkarpackie - - - - - - - 26 - - - - 30 56
podlaskie - - - - - - - - - - 32 - 30 62
pomorskie - - - - - - - - - - 10 25 - 35
śląskie - - - 27 - 35 - - - 58 58 - 107 285
świętokrzyskie - - - - - - - - - - - - -
-warmińsko-mazurskie - - - - - - - 17 11 - - - - 28
wielkopolskie - - - - - - - - 19 - - 13 - 32
zachodniopomorskie - - - - - - - - - - - - -
-Łącznie - - - 27 - 161 60 106 96 76 100 128 197 951