MIEjScE ObEcNEgO ZATRUdNIENIA:
Cafe Równik, kelnerzy i bariści
PIOTR:
mam 28 lat, wykształcenie średnie, skończyłem liceum ogólnokształcące o profilu ogólnym w szkole maso-wej. Korzystałem z nauczania indywidualnego, nie powtarzałem klasy, nie byłem prymusem, czasem miałem problemy z zachowaniem w szkole.
Lubię przychodzić do pracy, bo można się rozwijać i … dostać napiwki. Czasem zdarzały się zatargi i sprzeczki pomiędzy współpracownikami, ale w takiej sytuacji zawsze można liczyć na pomoc asystenta.
» Za swoje główne mocne strony uważam kontaktowość, i to, że ludzie mogą na mnie polegać. To także zaangażowanie we współpracę z innymi ludźmi, i energię, która się udziela innym oraz punktualność (ani razu nie spóźniłam się do pracy). Uważam, że ważną kwestią jest też dbanie o swój wygląd.
» Na razie pracuję w Cafe Równik i nie zastanawiam się nad zmianą pracy. Jeszcze nie skończyłam szkoły, będę myśleć później, czy chcę zmienić pracę. Nie spieszę się z takimi decyzjami, wszystko trzeba na spokojnie przeanalizować i przemyśleć.
» Moje hobby to muzyka, śpiewanie (6 lat w chórze), taniec (który kocham), sport (jazda na rowerze, pływanie, piłka ręczna, siatkówka, tenis), zwierzęta.
W liceum grałam też na fortepianie. Lubię się uczyć, szczególnie lubię geografię, wiedzę o społeczeństwie i języki obce.
Zaczęłam niedawno pisać wiersze, mam w planach napisanie książki o chłopaku z niepełnosprawnością i jego miłościach.
Czytam książki i oglądam różne programy.
Czasami obserwuję gwiazdy w nocy, kiedyś interesowałam się astrologią i marzyłam o podróży w kosmos. Jak rodzice wyjeż-dżają – gotuję, sprzątam i robię zakupy.
Jestem samodzielna i odpowiedzialna.
Eksploduję energią, co czasem bywa trudne dla otoczenia. Ale jak się o tym wie, to wszystko jest pod kontrolą.
KLAUdIA:
mam 20 lat, ukończone liceum ogólnokształcące bez matury. Oprócz pracy w Cafe Równik działam w stowa-rzyszeniu, na zasadzie wolontariatu. Opiekuję się chłopakiem, którego wspomagam w zajęciach, karmieniu i stymulowaniu zachowań. Uczęszczam też do studium na kierunek związany z opiekunką dziecięcą, potem chcę uzupełnić swoje wykształcenie na kierunku terapii zajęciowej i opiekuna osób z niepełnosprawnością.
Osoby z niepełnosprawnością w pracy
Niepełnosprawność to tylko jeden z aspektów normalnego życia
49
Część 3 Modelu
48
PRAcOdAWcA
DARIA PRZYGODZKA, menedżer klubokawiarni Cafe Równik, osoba zarządzająca, zatrudniająca, organizująca działania operacyjne, włączająca się we wszystkie aktywności, w tym pomoc w kuchni
Cafe Równik to miejsce stworzone specjalnie pod zatrudnienie młodych osób z niepełnosprawnością intelektu-alną, ale działa na zasadach rynkowych, nie jest zakładem pracy chronionej. Idea jest inicjatywą Stowarzyszenia Twórców i Zwolenników Psychostymulacji, które zajmuje się kompleksową terapią dzieci i dorosłych z różnymi zaburzeniami rozwojowymi i nabytymi. Wychowankowie stowarzyszenia korzystali z terapii od wczesnego dzieciństwa, a kiedy dorośli trzeba było pomyśleć o skutecznej aktywizacji zawodowej. Stąd ta inicjatywa.
» Zatrudniając osoby z niepełnosprawnością intelektualną można zyskać zaangażowanych, wdzięcznych i oddanych pracowników. Jednocześnie są to osoby szczere, często fantastyczne, które żyją pracą, a miejsce jej wykonywania traktują jak drugi dom.
» Przy zatrudnianiu pracownika z niepełnosprawnością intelektualną nie ma konieczności specjalnego dostosowywania miejsca pracy w sensie znaczących nakładów inwestycyjnych. Jeżeli już, to w sytuacji nie-pełnosprawności sprzężonych, gdzie na przykład trzeba zadbać o dostępną toaletę, ale jest to inwestycja jednorazowa. Natomiast trzeba wziąć pod uwagę, że osoby te często były wyręczane w domu i wymagają usamodzielniania, co wiąże się z koniecznością zapewnienia opiekuna w miejscu pracy. Opiekun taki (terapeuta) jest również nieodzowny w przypadku sytuacji konfliktowych, zmian nastroju, nieprzewidzianych niepowodzeń, itp. I to są realne koszty, które trzeba brać pod uwagę.
» W pewnym sensie można powiedzieć, że po osobach z niepełnosprawnością intelektualną można się spo-dziewać wszystkiego – in plus i odwrotnie. Współpraca z tymi osobami wymaga zrozumienia, poznania specyfiki zachowań, możliwych sytuacji nietypowych. Trzeba pamiętać, że są to osoby z problemami emocjonalnymi, mogące doprowadzić do sytuacji nietypowych w kontakcie ze współpracownikiem czy klientem.
» Ale mogą pracować i spełniać się w wielu zawodach, na przykład jako pracownicy gastronomii, pracow-nicy wykonujący proste prace biurowe, opiekunowie wspomagający (dla osób starszych, niepełnosprawnych, dzieci), pracownicy przy pracach prostych. Bardzo ważny jest dla nich kontakt z innymi ludźmi, samotność pogłębia chorobę, prowadzi do izolacji.
» Dając trzy rady potencjalnym pracodawcom i pracownikom na dobrą współpracę z osobą z niepełno-sprawnością intelektualną należy przede wszystkim zwrócić uwagę na: poznanie specyfiki danej choroby, cierpliwość i wewnętrzną chęć dania szansy.
PROF. MAŁGORZATA MŁYNARSKA
prezes Stowarzyszenia Twórców i Zwolenników Psychostymulacji, pomysłodawca klubokawiarni Cafe Równik
Cafe Równik powstało z konieczności, jako wynik procesu, który już trwał – terapii od małego dziecka osób z niepełnosprawnością intelektualną i autyzmem. Miejsce to zostało stworzone specjalnie dla podopiecznych stowarzyszenia, którzy dorośli. Wcześniej nie było takich dorosłych, osoby dorosłe, którymi się zajmowało stowarzyszenie pracowały, uległy wypadkowi / zdarzeniu, które wymagały interwencji logopedycznej.
» Nowi dorastający podopieczni, to osoby w różnej sytuacji, często zdiagnozowane jako niemające szans na mówienie. Ta grupa rosła, kończyła edukację formalną i nie miała żadnych szans na aktywność zawodową poza wyrzucaniem śmieci i pracą na zmywaku.
» Stworzenie Cafe Równik i praca w nim osób z niepełnosprawnością intelektualną udowodniły, że wystarczy odpowiednio przygotować miejsce pracy i współpracowników. Osoby z tym rodzajem niepełnosprawności bardzo potrzebują aktywności zawodowej, praca ich uskrzydla, ale nie mogą pracować sami, potrzebują asystentów – osoby zdrowe, muszą być wokół nich przyjaciele, którzy akceptują pewne ekscesy, które się zdarzają i są nieuchronne. Osoby z niepełnosprawnością intelektualną są sprawne fizycznie, mają dużo siły, ale wymagają specjalnych kontaktów i specjalnego podejścia. Musi im towarzyszyć w miejscu pracy specjali-styczna kadra terapeutyczna. To powinno być zapewnione w ramach podejścia systemowego – zapewnienie terapeutów, fachowe reakcje, ciągła kontrola emocji i reagowanie w razie takiej potrzeby.
» Równolegle muszą być zatrudnieni opiekunowie – osoby ze specjalistyczną wiedzą. Szczególnie ważna jest duża wiedza nt. danej niepełnosprawności. To są poważne zaburzenia, pozwalające jednak na efektywną pracę, ale tylko w towarzystwie odpowiednio przygotowanych terapeutów. Potrzebne jest też wsparcie poza miejscem pracy, działania usprawniające w codziennym funkcjonowaniu.
» Przy zachęcaniu pracodawców do zatrudniania osób z niepełnosprawnością intelektualną warto pod-kreślać autentyczną ich życzliwość i serdeczność. Ale należy zwracać uwagę na odpowiednie zachowania w przypadku popełnienia błędu. Nie można ani pobłażać ani karcić, trzeba dawać wyraźny komunikat, że błąd można naprawić. Osoby z niepełnosprawnością intelektualną nawet jak są dorosłe, to mentalnie zacho-wują się trochę jak dzieci, dlatego trzeba kierować się z jednej strony opiekuńczością, z drugiej konsekwen-cją. Konieczne jest tworzenie warunków akceptowalności, czy wręcz oznak lubienia. Odpowiednie warunki pozwalają na przekraczanie barier, zaskakiwanie w sensie pozytywnym, zyskanie fantastycznego czy wręcz rewelacyjnego pracownika.
tel.: 71 343 77 73 (74), fax: 71 343 77 72
Redakcja: Dorota Kwiatkowska-Ciotucha, Urszula Załuska Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część niniejszej książki,
zarówno w całości, jak i we fragmentach, nie może być reprodukowana w sposób elektroniczny, fotograficzny i inny bez zgody wydawcy i właścicieli praw autorskich.
© Copyright Dobre Kadry. Centrum badawczo-szkoleniowe Sp. z o.o.
Wrocław 2019
Dobre Kadry
Centrum badawczo-szkoleniowe Sp. z o.o.
ul. Jęczmienna 10/1, 53-507 Wrocław tel.: 71 343 77 73 (74), fax: 71 343 77 72