WYBÓR DOKUMENTÓW
III. Planowane przedsięwzięcia operacyjne
− zorganizowanie stałego dopływu informacji przez osobowe źródła informacji o osobach, faktach i zjawiskach pozostających w naszym zainteresowaniu operacyjnym.
Wykonują: pracownicy Sekcji III
− zabezpieczenie operacyjne wiecu i marszu przez pracowników operacyjnych Wydziału III.
Odpowiedzialny: Naczelnik Wydziału III ppłk W[itold] Szewczyk2 Wykonują: pracownicy Wydziału III
− podczas trwania wiecu i marszu protestacyjnego obserwować zachowanie się uczestników ze szczególnym uwzględnieniem osób zamierzających zakłócić ich przebieg. Dokumentować i fi lmować wszystkie wydarzenia związane z naruszeniem ładu i porządku publicznego jak również negatywne napisy, hasła, transparenty, plakaty i ulotki.
Wykonują: pracownicy Wydziału „S”
− poprzez dTW TWd ps. „Janusz”3, „Kudu”4, „Magda”5, „Kwant”6,
„Dominik”7, „Ewka”8, „Marek”9, „Dominik I”10, „Miriam”11,
„Joanna”12 zapewnić bieżący dopływ informacji o:
− nastrojach, komentarzach i dyskusjach w środowisku akademickim,
− ewentualnych próbach docierania emisariuszy grup antysocjalistycznych oraz przedstawicieli nielegalnych organizacji młodzieżowych,
− próbach kolportażu wydawnictw bezdebitowych i antysocjalistycznych.
Wykonują: ppor. Z. Kruszewski13 ppor. E. Adamczyk14 ppor. J. Kulej15 ppor. M. Swat16
− kontrolować zachowanie się i zajmowane postawy społeczno-polityczne fi gurantów aktualnie prowadzonych spraw operacyjnych oraz aktywistów DAe.
Wykonują: ppor. E. Adamczyk ppor. S. Piecuch17
− w ramach spraw obiektowych „Uczelnia” i „Szkoła” zabezpieczyć operacyjnie domy studenckie przed próbami wywieszania wrogich ulotek, transparentów, plakatów oraz docierania emisariuszy ugrupowań antysocjalistycznych poprzez:
− zainspirowanie działań profi laktyczno-prewencyjnych ze strony władz uczelni i aktywu SZSP,
− zainspirowanie kierownictwa obydwu uczelni, kierownictwa DS-ów przedstawicieli RU SZP i KU PZPR.
Dyżury ustalone wg odrębnego harmonogramu,
− kontakty z kierownictwem i obsługą SZ,
− zlecenie zadań dla TWf zamieszkałych w DS-ach[,]
Wykonują: ppor. E. Adamczyk ppor. Z. Kruszewski
− dla zapewnienia systematycznego spływu informacji od pracowników Wydz[iału] III oraz innych jednostek pionu SB w czasie trwania wiecu i marszu powołuje się zespół informacyjny w składzie: ppor. G[rzegorz]
Bem18, ppor. Z[dzisław] Machura19 odpowiedzialny za opracowanie informacji z przebiegu akcji protestacyjnej oraz panujących nastrojów w środowisku studenckim.
Wykonują: ppor. G[rzegorz] Bem
d-d W oryginale tw., tw.
e W oryginale d.a.
f W oryginale tw.
ppor. Z[dzisław] Machura
− opracować i przekazać w formie meldunku operacyjnego do sprawy operacyjnego sprawdzenia krypt[onim] „Reformator” informację z przebiegu omawianej akcji oraz zaangażowanie w niej fi guranta ww.g sprawy.
Wykona: ppor. E. Adamczyk
− przeprowadzić rozmowy operacyjno – służbowe z władzami uczelni częstochowskich: rektorzy, sekretarze KU PZPR, przewodniczący RU SZSP w celu zainspirowania kampanii przyczyniającej się do zaniechania ww.g akcji protestacyjnej lub ograniczenia ilości jej uczestników, a także ofi cjalnego odcięcia się od niej niezrzeszonych w NZS.
Wykonają: ppor. Z. Kruszewski ppor. E. Adamczyk
− poprzez osobowe źródła informacji rozmieszczone na obiektach oraz w RKZ zmierzać do uzyskiwania wyprzedzających informacji nt.
treści petycji oraz form przebiegu manifestacji pod siedzibę władz administracyjnych bWojewództwab.
Wykonują: pracownicy Wydziału III IV. Sprawy organizacyjne
W sprawach całokształtu działań mających na celu zabezpieczenie operacyjne akcji protestacyjnej członków i sympatyków NSZ zakłada się pełną integrację wszystkich wydziałów pionu SB oraz współdziałania jednostek pionu SB i MO. Tak więc jak i marsz protestacyjny zostanie fi zycznie zabezpieczony przez funkcjonariuszy mundurowych Wydziału Ruchu Drogowego, Prewencji, KWMO i pracowników operacyjnych pionu MO i SB wg odrębnie opracowanych planów.
Przewidując możliwość wystąpienia zakłóceń względnie innych negatywnych zjawisk powołano 20 osobową grupę operacyjno-odwodową pod dowództwem – mjr [Włodzimierza] Kwietnia20 pozostającą do dyspozycji odpowiedzialnego za całość zabezpieczenia operacyjnego.
W zależności od rozwoju sytuacji operacyjnej mogą być podejmowane inne przedsięwzięcia nie ujęte w niniejszym planie a zmierzające do likwidacji ewentualnie ujawnionych zagrożeń względnie przywrócenia naruszonego ładu i porządku publicznego.
Za całość zabezpieczenia operacyjnego akcji protestacyjnej w dniu 25.05.1981 r. odpowiedzialny jest Naczelnik Wydziału III – ppłk mgr Witold Szewczykh.
g W oryginale w/w.
h Poniżej z prawej strony pieczęć podłużna Naczelnik Wydziału III KWMO w Częstochowie ppłk mgr Witold Szewczyk oraz podpis nieczytelny.
Wykonano w 2 egz.
1- Kierownictwo KW MO w Cz[ęstocho]wa 2- a/a
Opr. i druk BG/PE Dz. Masz. Nr 00167/81
bWydz[iały] operacyjne SB i MO zapewnią dopływ infor[macji] z RKZ i zakładów pracy Częstochowy i okolicb.
Źródło: AIPN Ka, 027/579, k. 51-56, oryginał, mps.
1 Andrzej Lewandowski (ur. 1954). Działacz związkowy; 1980-1981 przewodniczący ZU NZS Politechniki Częstochowskiej; delegat na I Zjazd NZS; 1981-1982 internowany; 1976-1980 rozpracowywany w ramach SOR kryptonim „Pływak”; 1981-1983 w ramach KE kryptonim „Re-formator”. AIPN Ka, 027/322, t. 1-2; AIPN Ka, 027/579; W. Rotarski, Częstochowska lista inter-nowanych, cz. II (J-M), „Gazeta Solidarna” (2007), nr 213, s. 9.
2 Witold Szewczyk (ur. 1938). Ppłk; od 1960 starszy ofi cer dochodzeniowy Wydziału Docho-dzeniowego KM MO w Chorzowie; 1962-1964 słuchacz Ofi cerskiej Szkoły MO w Szczytnie; od 1967 inspektor (1970 starszy inspektor) Wydziału Śledczego KW MO w Katowicach; 1971 kie-rownik Grupy Wydziału Śledczego KW MO w Katowicach; od 1972 student ASW w Warszawie, od 1975 zastępca naczelnika Wydziału III KW MO w Katowicach, od 1979 naczelnik Wydziału III KW MO w Częstochowie, 1990 przeniesiony na emeryturę. AIPN Ka, 0188/365.
3 Brak danych umożliwiających identyfi kację.
4 „Kudu” – wg zachowanych dokumentów Wojciech Kulawiak zarejestrowany w charakte-rze TW pod nr. 5433 (1981-1985). AIPN Ka, 0026/672.
5 Brak danych umożliwiających identyfi kację.
6 Brak danych umożliwiających identyfi kację.
7 Brak danych umożliwiających identyfi kację.
8 Brak danych umożliwiających identyfi kację.
9 Brak danych umożliwiających identyfi kację.
10 Brak danych umożliwiających identyfi kację.
11 „Miriam” – wg zachowanych dokumentów Marek Andrzej Góralczyk (ur. 1959); zareje-strowany w charakterze TW pod nr. 3733 (1979-1985). AIPN Ka, 0026/598 t. 1-2.
12 Brak danych umożliwiających identyfi kację.
13 Brak danych umożliwiających odtworzenie przebiegu służby.
14 Brak danych umożliwiających odtworzenie przebiegu służby.
15 Brak danych umożliwiających odtworzenie przebiegu służby.
16 Brak danych umożliwiających odtworzenie przebiegu służby.
17 Brak danych umożliwiających odtworzenie przebiegu służby.
18 Grzegorz Bem (ur. 1947). Kpt.; 1977 młodszy inspektor Sekcji II Wydziału III KW MO w Częstochowie; 1978 słuchacz Studium Podyplomowego WSO w Legionowie; od 1979 młodszy inspektor (inspektor) Sekcji IV Wydziału III KW MO w Częstochowie; 1981 kierownik Sekcji (od 1982 zastępca naczelnika) Wydziału III KW MO w Częstochowie; 1987 kursant Wyższej Szkoły KGB w Moskwie; od 1989 naczelnik Wydziału Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa WUSW w Częstochowie; 1990 zwolniony ze służby. AIPN Ka, 0188/412.
19 Zdzisław Machura (ur. 1949). Mjr; od 1976 inspektor Wydziału III KW MO w Częstocho-wie; 1977-1978 słuchacz Studium Podyplomowego ASW w Świdrze; od 1980 starszy inspektor (1982 kierownik sekcji) Wydziału III KW MO w Częstochowie; od 1982 starszy inspektor Inspek-toratu Analityczno-Informacyjnego zastępcy komendanta ds. SB KW MO w Częstochowie; od 1987 zastępca naczelnika (1989 naczelnik) Wydziału Paszportów WUSW w Częstochowie; 1990 zwolniony ze służby. AIPN Ka, 0188/405.
20 Włodzimierz Kwiecień (ur. 1933). Ppłk; 1955 referent terenowy PU ds. BP w Zawierciu;
1956 referent (ofi cer operacyjny) PD ds. BP w Myszkowie; od 1956 ofi cer operacyjny Referatu ds. Bezpieczeństwa KP MO w Myszkowie; od 1961 starszy ofi cer operacyjny Referatu ds. Bezpie-czeństwa KP MO w Zawierciu; od 1975 zastępca naczelnika Wydziału III KW MO w Częstocho-wie; od 1980 naczelnik Wydziału C KW MO w CzęstochoCzęstocho-wie; 1990 przeniesiony na emeryturę.
AIPN Ka, 0188/356.
Nr 16
1981 czerwiec 20, Radomsko – Wyciąg z informacji operacyjnej uzyskanej od KO „Hanka”.
Radomsko, 20.06.1981 r.
„Tajne”
Wyciąg
z informacji operacyjnej uzyskanej od KOa ps. „Hanka”1 w dn[iu]
20.06.[19]81 r.
[Józef] Kowalczyk, [Marian] Ciężki2, [Andrzej] Ciepielewski3 wyjechali do Częstochowy odnośnie konkretnego już ustalenia przejścia „Solidarności” pod zarząd w Częstochowie w dniu 20.06.[19]81 r. Sprawa już jest „zaklepana”[,]
gdyż wstępnie już rozmowy były i na walnym zebraniu decyzja większości przy dwóch wstrzymujących się przegłosowano przejście (walne zebranie odbyło się w piątek tj. 19.06.[19]81 r.).
Na tym zebraniu z Fabryki Maszyn przedstawiciele zgłosili votum nieufności dla [Józefa] Kowalczyka, jednakże przy głosowaniu [Józef] Kowalczyk uzyskał poparcie reszty, to samo było z [Waldemarem] Potyrą…
Za zgodność Insp[ektor] Wydz[iału] III „A” KWMO st. kpr. [M.] Szymańskib Źródło: AIPN Ld, 067/364, k. 16, oryginał, rkps.
1 „Hanka” – wg zachowanych dokumentów Zygmunt Alfs (ur. 1946), zarejestrowany w charakterze TW pod nr. 5434 (1981-1985); pracownik WSK „Mostostal” w Radomsku, od 1983 KWB Bełchatów. AIPN Ld, 0059/780.
2 Marian Ciężki (ur. 1936). Działacz związkowy; 1980-1981 wiceprzewodniczący KZ NSZZ
„Solidarność” ZPM im. GL w Radomsku; 1981 członek Prezydium ZD NSZZ „Solidarność” Zie-mi Radomszczańskiej; 1981 delegat na I KZD; 1982-1988 rozpracowywany w ramach KE krypto-nim „Leśniak”. Stan wojenny w regionie łódzkim…, s. 416.
a W oryginale ko.
b Powyżej podpis nieczytelny.
3 Andrzej Ciepielewski (ur. 1946). Działacz związkowy; 1980 przewodniczący KZ ZGH w Radomsku; członek MKZ (1981 członek ZD) NSZZ „Solidarność” Ziemi Radomszczańskiej;
1981 delegat na I KZD; 1982-1990 rozpracowywany w ramach SOR kryptonim „Biuletyn”, w ramach KE kryptonim „Handlowiec”. Stan wojenny w regionie łódzkim…, s. 416-417.
Nr 17
1981 lipiec 6, Częstochowa – Plan zatrzymania osób objętych decyzją o internowaniu zgrupowanych w pomieszczeniach RKZ NSZZ „Solidarność” w Częstochowie.
Częstochowa, dnia a6.07a.1981 r.
„Zatwierdzam”b dnia a10.07a.1981 r.
Tajne spec[jalnego] znaczenia Egz. nr a2a Plan
zatrzymania osób objętych decyzja o internowaniu zgrupowanych w pomiesz-czeniach RKZ w Częstochowie.
I. Dane do rozpoznania:
W sytuacjach konfl iktowych działacze miejscowego RKZ opowiadający się za konfrontacją przewidując skutki stanu wojennego, planują stałe przebywanie w pomieszczeniach służbowych RKZ przy ul. Kościuszki 14 w Częstochowie. Wgc naszego rozpoznania przy stanie napięcia w mieście lub kraju w pomieszczeniach RKZ może przebywać od 20 do 50 osób – członków Zarządu i aktywistów NSZZ „Solidarność”. Wśród nich większość stanowić będą osoby objęte operacją „Wiosna”.
Należy liczyć się – przy próbie wejścia do budynku – z możliwością stawiania przez nich czynnego oporu i użyciem tego typu środków jak butelki z benzyną, gaśnice p[rzeciw] poż[arowe] itp. Stąd też zachodzi konieczność wyposażenia ekip realizacyjnych w odpowiednie środki ochrony osobistej, które zabezpieczy kierownik akcji we współdziałaniu z N[aczelni]kiem Wydziału GMT.
a-a Wpisano odręcznie.
b Obok pieczęć podłużna Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej w Częstochowie płk Edward Kłosowski oraz podpis nieczytelny. – Edward Kłosowski (ur. 1936). Gen. bryg.; 1959 referent Referatu Operacyjno-Dochodzeniowego KP MO w Lwówku Śląskim; od 1959 kursant Szkoły Ofi cerskiej MO w Szczytnie; 1961 starszy ofi cer dochodzeniowy Sekcji II Wydziału Do-chodzeniowego KM MO w Gdańsku; od 1962 zastępca komendanta powiatowego MO w Koście-rzynie; od 1966 komendant powiatowy i miejski MO w Tczewie; od 1971 komendant powiatowy i miejski MO w Elblągu; od 1975 zastępca komendanta wojewódzkiego MO ds. SM KW MO w Elblągu; od 1980 komendant wojewódzki MO w Częstochowie; od 1983 komendant KS MO w Warszawie. AIPN BU, 0242/1614.
c W oryginale w/g.
Informacje o stanie przygotowań fi gurantów do stałego przebywania i planach ochrony budynku RKZ z odpowiednim wyprzedzeniem zabezpieczy Wydział III „A” /por. J[anusz] Będkowski1/.
II. Położenie i charakterystyka obiektu:
Ulica Kościuszki, przy której znajduje się siedziba RKZ położona jest w centrum miasta, o zwartej zabudowie i dużym natężeniu ruchu pieszego i kołowego do późnych godzin nocnych. W pobliżu działają ośrodki kulturalne /kino/ a także czynna jest całą dobę apteka.
Biura RKZ usytuowane są na I piętrze czterokondygnacyjnego budynku z oknami wychodzącymi na ulicę Kościuszki i Lelewela. Jedyne wejście do budynku prowadzi od strony ulicy Lelewela. Na parterze z osobnym wejściem usytuowany jest punkt usługowy pralni. Na parterze posiadają także swoje biura inne instytucje:
- Wojewódzka Inspekcja Pracy, - Klub Techniki i Racjonalizacji.
Do budynku przylegają zabudowania 5 garaży, z których część wykorzystuje dla swych pojazdów RKZ.
III. Cel działania:
a/ Celem działania będzie:
- wejście do budynku i pomieszczeń RKZ,
- zatrzymanie osób podlegających internowaniu, wylegitymowanie i ewentualne zatrzymanie innych osób przebywających w budynku RKZ,
- przeszukanie pomieszczeń i zakwestionowanie materiałów i przedmio-tów podlegających konfi skacie,
- uniemożliwienie utrzymywania łączności przewodowej i bezprzewo-dowej przez osoby pozostające we wnętrzu z osobami z poza obiektu;
b/ Powyższy cel działania zostanie zrealizowany poprzez:
- obserwację obiektu w czasie poprzedzającym akcję i podczas jej trwa-nia,
- obustronną blokadę ul. Kościuszki i ulicy Lelewela od strony Wałów Dwernickiego,
- bezpośredni udział w akcji grupy operacyjno-śledczej, obserwacyjnej, kompanii ZOMO oraz patroli ruchu drogowego.
IV. Sposób realizacji planu:
Odpowiedzialnym kierownikiem akcji zostaje mianowany N[aczelni]k Wydziału „B” mjr mgr Z[bigniew] Zelmański2 a z[astęp]cą kpt. M[aciej]
Pruszyński3, do których dyspozycji przydziela się grupę operacyjno-śledczą, składającą się z pracowników operacyjnych pozostających na
stanie MO i SB oraz funkcjonariuszy mundurowych w łącznej liczbie 120 osób.
Grupę obserwacyjną ustali kierownik akcji na polecenie sztabu ze stanu Wydziału „B”.
W skład grupy operacyjno-śledczej wejdą pracownicy operacyjni Wydziału III „A”, Śledczego, Dochodzeniowo-Śledczego, OG oraz funkcjonariusze mundurowi Wydziału Prewencji KWMO /wykaz w za-łączniku/.
Kierownictwu akcji podlegać będą ponadto grupa zabezpieczenia ze-wnętrznego – w ilości jednej kompanii ZOMO. Rozmieszczenie i sposób wykorzystania tych sił przedstawi kierownik akcji w formie schematu-załącznika do planu.
Wejścia do wewnątrz budynku dokona wydzielona część grupy opera-cyjno-śledczej w ilości 20 funkcjonariuszy, wyposażona w narzędzia techniczne niezbędne do pokonania blokad drzwi. Skład tej grupy ustali bezpośrednio przed podjęciem zadania kierownik akcji. Czynności te zostaną poprzedzone otoczeniem obiektu przez oddziały zwarte ZOMO, wyposażone w środki techniczne służące do rozpraszania tłumu. Wcześ-niej blokadę ulic przeprowadzi na polecenie Sztabu KWMO N[aczelni]k Wydz[iału] Ruchu Drogowego.
Szczegółowy sposób zachowania się i postępowania w stosun-ku do internowanych określony jest w planie głównym akcji „Wiosna”
w dziale p[od] n[azwą] „Wytyczne do instruktażu dla ekip realizacyj-nych”, który stanowi załącznik do niniejszego planu.
W przypadku decyzji o tymczasowej zmianie siedziby RKZ do klubu „Ikar” /miejsce przeprowadzenia w ub[iegłym] roku akcji protestacyjnej/ założenia niniejszego planu pozostają aktualne przy uwzględnieniu nowych warunków lokalizacji.
Rozmieszczenie sił w tym wariancie działania przedstawi na od-rębnym schemacie kierownik akcji. Szkic obiektu wraz ze schematem rozmieszczenia sił – w załączniku.
V. Siły i środki:
Do sprawnego przeprowadzenia zaplanowanej akcji przewiduje się uży-cie następujących sił i środków:
a/ funkcjonariuszy MO i SB skierowanych do bezpośredniego działania w akcji:
- ofi cerów operacyjnych SB - 20 - ofi cerów operacyjnych MO - 20 - ofi cerów mundurowych - 10
- funkcjonariuszy mundurowych - 62 /kompania ZOMO/
b/ grupa obserwacyjna:
- funkcjonariusze Wydziału „B” /14 osób/;
c/ grupa do zablokowania przyległych ulic:
- funkcjonariusze Wydziału Ruchu Drogowego / 20 osób/;
d/ grupa rezerwowa:
- do ewentualnego wykorzystania w akcji pozostaje grupa odwodowa akcji „Lato” pod dowództwem kpt. A. Penkali4 /tel. 561/ w liczbie 50 osób;
e/ środki transportu;
- samochody osobowe -1 /kierownictwo akcji/
- samochody m[ar]ki Star typu WT -3 - samochody terenowe m[ar]ki UAZ -4 - samochody osobowe m[ar]ki Nysa - 3
-samochody osobowe im motocykle WRD -10 - samochody osobowe Wydz[iału] „B” -3.
f/ środki łączności:
- zapewni Wydział „B” przy współudziale N[aczelni]ka Wydziału Łączności – kpt. Kani5;
g/ inne środki techniczne:
- środki obezwładniające /granaty z gazem łzawiącym i RMG/,
- środki do pokonania przeszkód /łomy, piłki do cięcia metalu, agregat prądotwórczy, wiertarki elektryczne, przecinaki, młotki, nożyce do cięcia metali, kamera fi lmowa, magnetofon, kaftany bezpieczeństwa/.
VI. Czynności po zakończeniu akcji:
Po wyprowadzeniu zatrzymanych z obiektu kierownik akcji wyznaczy 4-5 funkcjonariuszy pozostających na zasadzce. W grupie tej winien być funkcjonariusz z Wydziału Łączności, który dokona trwałego odcięcia linii telefonicznej i dalekopisowej.
Wykonano w 3. egz.
egz. nr 1. K[omen]d[an]t Woj[ewódzki] MO egz. nr 2. Gr[upa] Śledcza
egz. nr 3. Kier[ownik] Akcji – mjr Z[bigniew] Zelmański nr dz.m. a0061/81a
Oprac[ował] Kier[ownik] Gr[upy] Śl[edczej]
Kierownik Grupy Śledczejd Źródło: AIPN Ka, 021/6, t. 1, k. 88-93, oryginał, mps.
d Poniżej podpis nieczytelny.
1 Janusz Będkowski (ur. 1946). Mjr; 1974 inspektor operacyjny Referatu ds. SB KW MO w Gliwicach; 1975 inspektor Grupy Operacyjnej w Gliwicach Wydziału III A KW MO w Katowi-cach; 1975 inspektor Sekcji III Wydziału III KW MO w Częstochowie; 1976 słuchacz Studium Po-dyplomowego ASW w Świdrze; 1977 inspektor (1978 kierownik) Sekcji II Wydziału III KW MO w Częstochowie; od 1979 kierownik Sekcji III Wydziału III A KW MO w Częstochowie; 1981 kie-rownik Sekcji III (1982 zastępca naczelnika) Wydziału V KW MO w Częstochowie; 1985 kursant Wyższej Szkoły KGB w Moskwie; od 1989 p.o. naczelnika Wydziału do Walki z Przestępstwami Gospodarczymi WUSW w Częstochowie; 1990 zwolniony ze służby. AIPN Ka, 0188/449.
2 Zbigniew Zelmański (ur. 1937). Ppłk; 1958 dzielnicowy (1959 komendant) KP MO w Koź-lu; od 1966 kierownik Referatu Ogólnego KP MO w KoźKoź-lu; od 1968 inspektor (od 1970 starszy inspektor) Sekcji VI Wydziału do Walki z Przestępstwami Gospodarczymi KW MO w Opolu; od 1975 kierownik Sekcji VI Wydziału III KW MO w Częstochowie, od 1977 zastępca naczelnika (od 1979 naczelnik) Wydziału B KW MO w Częstochowie; 1990 przeniesiony na emeryturę.
AIPN Ka, 0188/347.
3 Maciej Pruszyński (ur. 1946). Ppłk; 1968 ofi cer Grupy Operacyjnej Referatu ds. SB KP MO w Mrągowie; 1969 ofi cer Grupy Operacyjnej Referatu ds. SB KP MO w Piszu; od 1970 kursant Wyższej Szkoły KGB w Moskwie; od 1972 inspektor operacyjny Grupy Operacyjnej Referatu ds.
SB KP MO w Mrągowie; 1975 starszy inspektor Wydziału III KW MO w Częstochowie, od 1976 kierownik Sekcji VII Wydziału III KW MO w Częstochowie; od 1979 kierownik sekcji Wydziału III A KW MO w Częstochowie; od 1986 naczelnik Wydziału V WUSW w Częstochowie; od 1989 naczelnik Wydziału Ochrony Gospodarki WUSW w Częstochowie; 1990 zwolniony ze służby.
AIPN Ka, 0188/429.
4 Brak danych umożliwiających odtworzenie przebiegu służby.
5 Brak danych umożliwiających odtworzenie przebiegu służby.
Nr 18
1981 sierpień 18, Częstochowa – Komunikat KZ NSZZ „Solidarność” przy DRKP w Częstochowie po zatrzymaniu Mariana Zembrzuskiego.
Częstochowa, dnia 18.08.1981 r.
Treść komunikatu nadanego
Przez Komisję Zakładową NSZZ „Solidarność” przy DRKP Częstochowa po zatrzymaniu Mariana Zembrzuskiego1
W dniu 15.08.1981 r. po zatrzymaniu przez funkcjonariuszy MO Mariana Zembrzuskiego, naklejającego na dworcu PKP w Cz[ęstocho]wie plakaty szkalujące naczelne organy władzy PRL i ZSRR Komisja Zakładowa NSZZ „Solidarność” przy DRKP Cz[ęstocho]wa natychmiast wystawiła głośniki w oknach i nadawała komunikat następującej treści:
„Proszę państwa nadaje pilny komunikat. MO aresztowała naszego człowieka, który wyklejał plakaty. Zabrali go milicjanci[,] którzy pilnują nas tutaj jak złodzieia i zaprowadzili na Komisariat Kolejowy. Domagamy się w trybie natychmiastowym, aby uwolniono naszego człowieka wraz z klejem i plakatami”.
„Nasze władze ludowe, czy jesteście Polakami? Kim jesteście, co przez was przemawia, czy uwolnicie naszego człowieka, precz z dyktaturą MO”.
„Prosimy i natychmiastowe zwolnienie naszego człowieka, my znamy wasze działania i ścieżki zdrowia”.
„Proszę państwa, przed kilkoma minutami milicja zabrała naszego człowieka, który rozklejał plakaty. Prosimy was bardzo abyście poszli pod Komisariat, który mieści się na peronie I i w naszym imieniu uwolnili naszego człowieka. Prosimy bardzo o to”.
Treść powyższego komunikatu była przez dłuższy czas nadawana wielokrotnie.
ppor. Jan Hodowanyb2 Uwagi:
W dniu dzisiejszym z treścią powyższego dokumentu zapoznałem Prokuratora Wojewódzkiego Stefana Pietruszkę3 oraz nadzorującego śledztwo II Ds. 55/81 wiceprokuratora Lecha Książkiewicza4, który zalecił mi[,] aby
a W oryginale złodzieji.
b Poniżej podpis nieczytelny.
ustalić kto sporządził, opracował powyższy komunikat i kto go odczytał przed mikrofonami.
[…]c Źródło: AIPN Ka, 09/84, t. 1, k. 164, oryginał, mps.
1 Marian Zembrzuski (ur. 1947). Działacz związkowy; 1980-1981 członek ZR NSZZ „So-lidarność” w Częstochowie; 1981-1982 internowany; 1980-1981 rozpracowywany w ramach SO kryptonim „Biennale”. AIPN Ka, 010/52, t. 1, k. 79. W. Rotarski, Częstochowska lista internowa-nych, cz. IV (U-Z), „Gazeta Solidarna” (2007), nr 215, s. 9; M. Nowakowska Majcher, Opozycja w regionie częstochowskim…, s. 32.
2 Jan Hodowany (ur. 1954). Kpt.; 1978 młodszy inspektor Wydziału Śledczego KW MO w Częstochowie, 1979 słuchacz Studium Podyplomowego ASW w Warszawie; od 1980 starszy inspektor (od 1984 naczelnik) Wydziału Śledczego KW MO w Częstochowie, 1990 zwolniony ze służby. AIPN Ka, 0188/460.
3 Brak bliższych danych.
4 Brak bliższych danych.
c Podpis nieczytelny.
Nr 19
1981 sierpień 19, Częstochowa – Oświadczenie w sprawie Zbigniewa Gierlińskiego.
Częstochowa dnia 19.VIII.1981 r.a
Oświadczenieb
Pragniemy przedstawić wszystkim członkom NSZZ „Solidarność”
Regionu Częstochowskiego sylwetkę naszego wybitnego działacza Zbyszka Gierlińskiego1 – Z[astęp]cę przewodniczącego Komisji Zakładowej NSZZ
„Solidarność” przy DRKP w Częstochowie. Jest to człowiek co nieskazitelnej uczciwości i prawości charakteruc czego nie mogą ścierpieć ci którzy w niecnych zamiarach i celach próbowali go oskarżyć w lipcu tego roku o kradzież 3 tysd. złotych z funduszy związkowych.
Po szczegółowych badaniach cała prawda wyszła na jaw. [Zbigniew]
Gierliński udowodnił kto faktycznie wyciąga brudne łapy po nasz[e] pienią-dze.
W ostatnich dniach Zbigniew Gierliński wykazał się cniespotykaną odwagą i męstwemc. Mimo że dworzec PKP w Częstochowie przesiąknięty był chmarą funkcjonariuszy MO i bezpieki [Zbigniew] Gierliński w dniu 15 sierpnia na ich oczach nakleił na hali dworca cztery ulotki nie zważając cna grożące mu wielkie niebezpieczeństwoc. Tego samego cdnia nasz bohaterc sam stawił czoła grupie kilkudziesięciu milicjantów[,] którzy aresztowali Mariana Zembrzuskiego działacza Zarządu Regionu. cSam uwolnił go z rąk siepaczyc.
Postulujemy założenie w Zarządzie Regionu „Księgi Zasłużonych”
i umieszczenie Zbyszka Gierlińskiego na pierwszym miejscu w te[j] księdze.
Apelujemy o poparcie w tej sprawie. Bierzcie przykład ze Zbyszka Gierlińskiego. Stawiajcie go na wzór naszego działacza.
NSZZ „Solidarność”
Lokomotywownia PKP w Częstochowie
a Poniżej odręczna dekretacja Przekazać odpis Prokuratorowi Wojewódzkiemu 26.VIII.[19]81 [r.] oraz podpis nieczytelny.
b Powyżej z prawej strony pieczęć podłużna 26 sierp[nia] 1981 [r.]
c-c Podkreślone odręcznie.
d W oryginale tyś.
Źródło: AIPN Ka, 09/84, t. 2, k. 4, oryginał, mps.
1 Zbigniew Gierliński (ur. 1946). Działacz związkowy; 1980-1981 zastępca
1 Zbigniew Gierliński (ur. 1946). Działacz związkowy; 1980-1981 zastępca