Podstawa programowa - WPROWADZENIEMODEL DLA KANDYDATÓW NA DYREKTORÓW SZKÓŁ I PLACÓWEK

Źródło: Załączniki do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. (Dz.U. z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17)

Załącznik nr 1 – fragment

Podstawa programowa wychowania przedszkol-nego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wy-chowania przedszkolnego

Podstawa programowa wychowania przedszkol-nego opisuje proces wspomagania rozwoju i edu-kacji dzieci objętych wychowaniem przedszkol-nym. Przedszkola, oddziały przedszkolne w szko-łach podstawowych oraz inne formy wychowania przedszkolnego w równej mierze pełnią funk-cje opiekuńcze, wychowawcze i kształcące. Za-pewniają dzieciom możliwość wspólnej zabawy i nauki w warunkach bezpiecznych, przyjaznych i dostosowanych do ich potrzeb rozwojowych.

Celem wychowania przedszkolnego jest:

1) wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji;

2) budowanie systemu wartości, w tym wycho-wywanie dzieci tak, żeby lepiej orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe;

3) kształtowanie u dzieci odporności emocjo-nalnej koniecznej do racjonalnego radze-nia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i porażek;

4) rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi;

5) stwarzanie warunków sprzyjających wspól-nej i zgodwspól-nej zabawie oraz nauce dzieci o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych;

6) troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fi-zyczną; zachęcanie do uczestnictwa w zaba-wach i grach sportowych;

7) budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób zrozumiały dla innych;

8) wprowadzenie dzieci w świat wartości este-tycznych i rozwijanie umiejętności wypo-wiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne;

9) kształtowanie u dzieci poczucia przynależ-ności społecznej (do rodziny, grupy rówieś-niczej i wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej;

10) zapewnienie dzieciom lepszych szans eduka-cyjnych poprzez wspieranie ich ciekawości, aktywności i samodzielności, a także kształto-wanie tych wiadomości i umiejętności, które są ważne w edukacji szkolnej.

Cele te są realizowane we wszystkich ob-szarach działalności edukacyjnej przedszkola.

W każdym z obszarów podane są umiejętności i wiadomości, którymi powinny wykazywać się dzieci pod koniec wychowania przedszkolnego.

(…)

Załącznik nr 2 – fragment

Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych

Kształcenie ogólne w szkole podstawowej two-rzy fundament wykształcenia – szkoła łagod-nie wprowadza uczniów w świat wiedzy, dbając o ich harmonijny rozwój intelektualny, etyczny, emocjonalny, społeczny i fizyczny. Kształcenie to dzieli się na dwa etapy edukacyjne:

1) I etap edukacyjny, obejmujący klasy I–III szko-ły podstawowej – edukacja wczesnoszkolna;

2) II etap edukacyjny, obejmujący klasy IV–VI szkoły podstawowej.

Celem kształcenia ogólnego w szkole podstawo-wej jest:

1) przyswojenie przez uczniów podstawo-wego zasobu wiadomości na temat faktów, zasad, teorii i praktyki, dotyczących przede

Cele i zadania szkoły

wszystkim tematów i zjawisk bliskich do-świadczeniom uczniów;

2) zdobycie przez uczniów umiejętności wyko-rzystywania posiadanych wiadomości pod-czas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów;

3) kształtowanie u uczniów postaw warunku-jących sprawne i odpowiedzialne funkcjono-wanie we współczesnym świecie.

Do najważniejszych umiejętności zdobywa-nych przez ucznia w trakcie kształcenia ogólnego w szkole podstawowej należą:

1) czytanie – rozumiane zarówno jako prosta czynność, jako umiejętność rozumienia, wy-korzystywania i przetwarzania tekstów w za-kresie umożliwiającym zdobywanie wiedzy, rozwój emocjonalny, intelektualny i moralny oraz uczestnictwo w życiu społeczeństwa;

2) myślenie matematyczne – umiejętność ko-rzystania z podstawowych narzędzi matema-tyki w życiu codziennym oraz prowadzenia elementarnych rozumowań matematycznych;

3) myślenie naukowe – umiejętność formu-łowania wniosków opartych na obserwa-cjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa;

4) umiejętność komunikowania się w języku oj-czystym i w języku obcym, zarówno w mowie, jak i w piśmie;

5) 5)umiejętność posługiwania się nowoczes-nymi technologiami informacyjno-komuni-kacyjnymi, w tym także dla wyszukiwania i korzystania z informacji;

6) umiejętność uczenia się jako sposób zaspo-kajania naturalnej ciekawości świata, odkry-wania swoich zainteresowań i przygotoodkry-wania do dalszej edukacji;

7) umiejętność pracy zespołowej.

Jednym z najważniejszych zadań szkoły pod-stawowej jest kształcenie umiejętności posłu-giwania się językiem polskim, w tym dbałość o wzbogacanie zasobu słownictwa uczniów. Wy-pełnianie tego zadania należy do obowiązków każdego nauczyciela.

Ważnym zadaniem szkoły podstawowej jest przygotowanie uczniów do życia w słeczeństwie informacyjnym. Nauczyciele po-winni stwarzać uczniom warunki do nabywa-nia umiejętności wyszukiwanabywa-nia, porządkowa-nia i wykorzystywaporządkowa-nia informacji z różnych

źródeł, z zastosowaniem technologii informa-cyjno-komunikacyjnych, na zajęciach z różnych przedmiotów.

Realizację powyższych celów powinna wspo-magać dobrze wyposażona biblioteka szkolna, dysponująca aktualnymi zbiorami, zarówno w postaci księgozbioru, jak i w postaci zaso-bów multimedialnych. Nauczyciele wszystkich przedmiotów powinni odwoływać się do zasobów biblioteki szkolnej i współpracować z nauczy-cielami bibliotekarzami w celu wszechstronne-go przywszechstronne-gotowania uczniów do samokształcenia i świadomego wyszukiwania, selekcjonowania i wykorzystywania informacji.

Ponieważ środki społecznego przekazu od-grywają coraz większą rolę zarówno w życiu spo-łecznym, jak i indywidualnym, każdy nauczyciel powinien poświęcić dużo uwagi edukacji medial-nej, czyli wychowaniu uczniów do właściwego odbioru i wykorzystania mediów.

Ważnym zadaniem szkoły podstawowej jest także edukacja zdrowotna, której celem jest kształtowanie u uczniów nawyku dbałości o zdrowie własne i innych ludzi oraz umiejętno-ści tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu.

W procesie kształcenia ogólnego szkoła podsta-wowa kształtuje u uczniów postawy sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i spo-łecznemu, takie jak: uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek dla innych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, tura osobista, gotowość do uczestnictwa w kul-turze, podejmowania inicjatyw oraz do pracy zespołowej.

W rozwoju społecznym bardzo ważne jest kształtowanie postawy obywatelskiej, posta-wy poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a także postawy poszanowania dla in-nych kultur i tradycji. Szkoła podejmuje odpo-wiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiej dyskryminacji.

Wiadomości i umiejętności, które uczeń zdo-bywa w szkole podstawowej opisane są, zgodnie z ideą europejskich ram kwalifikacji, w języku efektów kształcenia. Cele kształcenia sformu-łowane są w języku wymagań ogólnych, a treści nauczania oraz oczekiwane umiejętności ucz-niów sformułowane są w języku wymagań szczegółowych.

Cele i zadania szkoły

Działalność edukacyjna szkoły jest określona przez:

1) szkolny zestaw programów nauczania, który uwzględniając wymiar wychowawczy, obej-muje całą działalność szkoły z punktu widze-nia dydaktycznego;

2) program wychowawczy szkoły obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym;

3) program profilaktyki dostosowany do po-trzeb rozwojowych uczniów oraz popo-trzeb da-nego środowiska, obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym.

Szkolny zestaw programów nauczania, gram wychowawczy szkoły oraz program pro-filaktyki tworzą spójną całość i muszą uwzględ-niać wszystkie wymagania opisane w podstawie programowej. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniem zarówno całej szkoły, jak i każdego nauczyciela. Obok zadań wychowawczych i pro-filaktycznych nauczyciele wykonują również działania opiekuńcze odpowiednio do istnieją-cych potrzeb.

Szkoła oraz poszczególni nauczyciele podej-mują działania mające na celu zindywidualizo-wane wspomaganie rozwoju każdego ucznia, stosownie do jego potrzeb i możliwości. Ucz-niom z niepełnosprawnościami, w tym uczUcz-niom z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, nauczanie dostosowuje się ponadto do ich moż-liwości psychofizycznych oraz tempa uczenia się.

(…)

Załącznik nr 3 – fragment

Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego Po ukończeniu szkoły podstawowej uczeń kon-tynuuje kształcenie ogólne na III i IV etapie edu-kacyjnym. III etap edukacyjny realizowany jest w gimnazjum, zaś IV etap edukacyjny realizowa-ny jest w szkole ponadgimnazjalnej.

Kształcenie ogólne na III i IV etapie edukacyj-nym, choć realizowane w dwóch różnych szko-łach, tworzy programowo spójną całość i stanowi

fundament wykształcenia, umożliwiający zdo-bycie zróżnicowanych kwalifikacji zawodowych, a następnie ich późniejsze doskonalenie lub mo-dyfikowanie, otwierając proces kształcenia się przez całe życie.

Celem kształcenia ogólnego na III i IV etapie edukacyjnym jest:

1) przyswojenie przez uczniów określonego zasobu wiadomości na temat faktów, zasad, teorii i praktyk;

2) zdobycie przez uczniów umiejętności wy-korzystania posiadanych wiadomości pod-czas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów;

3) kształtowanie u uczniów postaw warunku-jących sprawne i odpowiedzialne funkcjono-wanie we współczesnym świecie.

Do najważniejszych umiejętności zdobywa-nych przez ucznia w trakcie kształcenia ogólnego na III i IV etapie edukacyjnym należą:

1) czytanie – umiejętność rozumienia, wyko-rzystywania i refleksyjnego przetwarzania tekstów, w tym tekstów kultury, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju oso-bowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa;

2) myślenie matematyczne – umiejętność wy-korzystania narzędzi matematyki w życiu co-dziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym;

3) myślenie naukowe – umiejętność wyko-rzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania proble-mów, a także formułowania wniosków opar-tych na obserwacjach empirycznych dotyczą-cych przyrody i społeczeństwa;

4) umiejętność komunikowania się w języku oj-czystym i w językach obcych, zarówno w mo-wie, jak i w piśmie;

5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno--komunikacyjnymi;

6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji;

7) umiejętność rozpoznawania własnych po-trzeb edukacyjnych oraz uczenia się;

8) umiejętność pracy zespołowej.

Cele i zadania szkoły

Jednym z najważniejszych zadań szkoły na III i IV etapie edukacyjnym jest kontynuowa-nie kształcenia umiejętności posługiwania się językiem polskim, w tym dbałości o wzbogaca-nie zasobu słownictwa uczniów. Wypełniawzbogaca-nie tego zadania należy do obowiązków każdego nauczyciela.

Ważnym zadaniem szkoły na III i IV eta-pie edukacyjnym jest przygotowanie uczniów do życia w społeczeństwie informacyjnym. Na-uczyciele powinni stwarzać uczniom warun-ki do nabywania umiejętności wyszuwarun-kiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, z zastosowaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych, na zajęciach z różnych przedmiotów.

Ponieważ środki społecznego przekazu odgry-wają coraz większą rolę, zarówno w życiu spo-łecznym, jak i indywidualnym, każdy nauczyciel powinien poświęcić dużo uwagi edukacji medial-nej, czyli wychowaniu uczniów do właściwego odbioru i wykorzystania mediów.

Ważnym celem działalności szkoły na III i IV etapie edukacyjnym jest skuteczne nauczanie ję-zyków obcych. Bardzo ważne jest dostosowanie zajęć do poziomu przygotowania ucznia, które uzyskał na wcześniejszych etapach edukacyjnych.

(…)

Szkoła powinna też poświęcić dużo uwagi efektywności kształcenia w zakresie nauk przy-rodniczych i ścisłych – zgodnie z priorytetami Strategii lizbońskiej. Kształcenie w tym zakresie jest kluczowe dla rozwoju cywilizacyjnego Polski oraz Europy.

Ważnym zadaniem szkoły na III i IV etapie edu-kacyjnym jest także edukacja zdrowotna, której celem jest rozwijanie u uczniów postawy dbałości o zdrowie własne i innych ludzi oraz umiejętności tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu.

W procesie kształcenia ogólnego szkoła na III i IV etapie edukacyjnym kształtuje u uczniów po-stawy sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indy-widualnemu i społecznemu, takie jak: uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek dla in-nych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, kultura osobista, gotowość do uczestnictwa w kulturze, podejmowania ini-cjatyw oraz do pracy zespołowej.

Wiadomości i umiejętności, które uczeń zdo-bywa na III i IV etapie edukacyjnym, opisane są, zgodnie z ideą europejskich ram kwalifikacji, w języku efektów kształcenia. Cele kształcenia sformułowane są w języku wymagań ogólnych, a treści nauczania oraz oczekiwane umiejętności uczniów sformułowane są w języku wymagań szczegółowych.

Działalność edukacyjna szkoły jest określona przez:

1) szkolny zestaw programów nauczania, który uwzględniając wymiar wychowawczy, obej-muje całą działalność szkoły z punktu widze-nia dydaktycznego;

2) program wychowawczy szkoły, obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym;

3) program profilaktyki dostosowany do po-trzeb rozwojowych uczniów oraz popo-trzeb da-nego środowiska, obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym.

Szkoła oraz poszczególni nauczyciele podej-mują działania mające na celu zindywidualizo-wane wspomaganie rozwoju każdego ucznia, stosownie do jego potrzeb i możliwości. Naucza-nie uczniów z Naucza-niepełnosprawnościami, w tym

Cele i zadania szkoły

uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, dostosowuje się do ich możliwości psy-chofizycznych oraz tempa uczenia się.

Na III i IV etapie edukacyjnym wymaga się od uczniów także wiadomości i umiejętności zdo-bytych na wcześniejszych etapach edukacyjnych.

Strategia uczenia się przez całe życie wymaga umiejętności podejmowania ważnych decyzji – poczynając od wyboru szkoły ponadgimnazjalnej, kierunku studiów lub konkretnej specjalizacji zawodowej, poprzez decyzje o wyborze miejsca pracy, sposobie podnoszenia oraz poszerzania swoich kwalifikacji, aż do ewentualnych decyzji o zmianie zawodu.

Łącznie III i IV etap edukacyjny zapewniają wspólny i jednakowy dla wszystkich zasób wiedzy w zakresie podstawowym. Na IV etapie edukacyj-nym możliwe jest ponadto kształcenie w zakresie rozszerzonym o istotnie szerszych wymaganiach w stosunku do zakresu podstawowego.

Na IV etapie edukacyjnym przedmioty mogą być nauczane w zakresie podstawowym lub w za-kresie rozszerzonym:

1) tylko w zakresie podstawowym – przedmio-ty: wiedza o kulturze, podstawy przedsiębiorczo-ści, wychowanie fizyczne, edukacja dla bezpie-czeństwa, wychowanie do życia w rodzinie, etyka;

2) w zakresie podstawowym i w zakresie roz-szerzonym:

a) język polski, język obcy nowożytny na poziomie IV.1, matematyka, język mniejszości narodowej lub etnicznej oraz język regionalny – język ka-szubski; uczeń realizuje zakres podstawowy albo zakres rozszerzony (wymagania szcze-gółowe dla zakresu rozszerzonego obejmują także wszystkie wymagania szczegółowe dla zakresu podstawowego);

b) historia, wiedza o społeczeństwie, geografia, biologia, chemia, fizyka, informatyka; uczeń obowiązkowo realizuje zakres podstawowy (zakres rozszerzony stanowi kontynuację);

3) tylko w zakresie rozszerzonym – przedmioty:

historia muzyki, historia sztuki, język łaciński i kultura antyczna, filozofia.

Szkoła ma obowiązek zadbać o wszech stronny rozwój każdego ucznia i dlatego dla uczniów, któ-rzy wybierają kształcenie w zakresie rozszerzonym z przedmiotów matematyczno-przyrodniczych, przewidziany jest dodatkowo przedmiot uzupeł-niający historia i społeczeństwo, który poszerza

ich wiedzę w zakresie nauk humanistycznych oraz kształtuje postawy obywatelskie. Natomiast dla uczniów, którzy wybierają kształcenie w zakresie rozszerzonym z przedmiotów humanistycznych, przewidziany jest dodatkowo przedmiot uzupeł-niający przyroda, który poszerza ich wiedzę w za-kresie nauk matematyczno-przyrodniczych.

Szkoła ma obowiązek przygotować uczniów do podejmowania przemyślanych decyzji, także poprzez umożliwianie im samodzielnego wybo-ru części zajęć edukacyjnych. Dlatego na III i IV etapie edukacyjnym uczniowie mogą wybrać przedmioty uzupełniające:

1) na III etapie edukacyjnym – zajęcia artystycz-ne oraz zajęcia techniczartystycz-ne;

2) na IV etapie edukacyjnym – zajęcia artystycz-ne oraz ekonomia w praktyce.

Załącznik nr 4 – fragment

Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla zasadniczych szkół zawodowych

Celem edukacji w zasadniczej szkole zawodowej jest przygotowanie uczniów do uzyskania kwa-lifikacji zawodowych, a także, jak w przypadku innych typów szkół, do pracy i życia w warun-kach współczesnego świata. Poza kształceniem zawodowym, zasadnicza szkoła zawodowa ma za zadanie wyposażyć uczniów w odpowiedni zasób wiedzy ogólnej, która stanowi fundament wykształcenia, umożliwiający zdobycie podczas dalszej nauki zróżnicowanych kwalifikacji zawo-dowych, a następnie ich późniejsze doskonalenie lub modyfikowanie. Kształcenie ogólne w gimna-zjum i w szkole ponadgimnazjalnej, w tym także w zasadniczej szkole zawodowej, otwiera proces kształcenia się przez całe życie.

Celem kształcenia ogólnego w zasadniczej szkole zawodowej jest:

1) przyswojenie przez uczniów określonego zasobu wiadomości na temat faktów, zasad, teorii i praktyk;

2) zdobycie przez uczniów umiejętności wy-korzystania posiadanych wiadomości pod-czas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów;

3) kształtowanie postaw uczniów warunkują-cych sprawne i odpowiedzialne funkcjono-wanie we współczesnym świecie.

Cele i zadania szkoły

Do najważniejszych umiejętności zdobywa-nych w trakcie kształcenia ogólnego w zasadni-czej szkole zawodowej należą:

1) czytanie – umiejętność zrozumienia, wy-korzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, w tym tekstów kultury, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju oso-bowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa;

2) myślenie matematyczne – umiejętność wy-korzystania narzędzi matematyki w życiu co-dziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym;

4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych;

5) umiejętność sprawnego posługiwania się no-woczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi;

6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji;

7) umiejętność rozpoznawania własnych po-trzeb edukacyjnych oraz uczenia się;

8) umiejętność pracy zespołowej.

W zasadniczej szkole zawodowej kontynuowa-ne jest kształcenie umiejętności posługiwania się językiem polskim, w tym dbałości o wzbogacanie zasobu słownictwa uczniów.

Wypełnianie tego zadania należy do obowiąz-ków każdego nauczyciela.

Ważnym zadaniem zasadniczej szkoły za-wodowej jest przygotowanie uczniów do życia w społeczeństwie informacyjnym. Nauczyciele powinni stwarzać uczniom warunki do nabywa-nia umiejętności wyszukiwado nabywa-nia, porządkowado nabywa-nia i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, z wykorzystaniem technologii informacyjnych, na zajęciach z różnych przedmiotów.

bibliotekarzami w celu wszechstronnego przygo-towania uczniów do samokształcenia i świado-mego wyszukiwania, selekcjonowania i wykorzy-stywania informacji.

Ważnym celem działalności zasadniczej szko-ły zawodowej jest skuteczne nauczanie języków obcych. Bardzo ważne jest dostosowanie zajęć do poziomu przygotowania ucznia, które uzyskał on na wcześniejszych etapach edukacyjnych.

Zajęcia z języka obcego nowożytnego w zasad-niczej szkole zawodowej mogą być realizowane na dwóch poziomach:

1) poziom IV.0 – dla początkujących;

2) poziom IV.1 – w zakresie podstawowym dla kontynuujących naukę.

W procesie kształcenia ogólnego zasadnicza szkoła zawodowa kształtuje u uczniów postawy sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indywidual-nemu i społeczindywidual-nemu, takie jak: uczciwość, wiary-godność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczu-cie własnej wartości, szacunek dla innych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsię-biorczość, kultura osobista, gotowość do

W dokumencie WPROWADZENIEMODEL DLA KANDYDATÓW NA DYREKTORÓW SZKÓŁ I PLACÓWEK (Stron 123-131)