Dokonując diagnozy problemów społecznych na terenie gminy Poświętne, korzystano z szeregu możliwości, jakie stwarza funkcjonowanie jednostek organizacyjnych samorządu terytorialnego, jednostek pozarządowych oraz instytucji współdziałających w szeroko rozumianym obszarze polityki społecznej.
Poza analizą danych pochodzących z własnych źródeł, czyli z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Poświętnem, wykorzystano także dane z Powiatowego Urzędu Pracy, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie oraz innych instytucji.
Dokonano analizy SWOT w oparciu o wybrane kwestie społeczne. Po zebraniu
wszystkich danych, przeprowadzeniu analizy, można wskazać najważniejsze problemy, których rozwiązanie powinno stać się przedmiotem działań samorządu lokalnego.
Z przeprowadzonej analizy należy zaprogramować działania, które wynikają z istniejących problemów społecznych. Są nimi:
1) zwiększająca się liczba osób w wieku poprodukcyjnym stwarza konieczność zapewnienia w najbliższych latach odpowiednich usług wzmacniających i wspierających tę grupę społeczną,
2) istnienie bezrobocia skutecznie uniemożliwia realizację celów osobistych i zawodowych znacznej grupie mieszkańców, pogłębiając obszary ubóstwa,
3) słabości w funkcjonowaniu rodziny, to ona powinna zapewnić swoim członkom oparcie i pomoc, może to zrobić tylko silna rodzina, w związku z czym wszelkie problemy opiekuńczo - wychowawcze osłabiające powyższe funkcje powinny być diagnozowane i rozwiązywane. Polepszeniu powinna ulec sytuacja dziecka, w szczególności należy się zająć brakiem miejsc spędzania czasu wolnego.
4) dysfunkcje opiekuńczo-wychowawcze w rodzinach wymagających profesjonalnej pomocy w rozwiązywaniu pojawiających się trudności, które rzutują na wszechstronny rozwój dzieci i młodzieży.
IV. ANALIZA SWOT
Głównym narzędziem oceny uwarunkowań jest analiza SWOT. Jest to metoda służąca do badania otoczenia organizacji oraz analizy jej wnętrza.
Gmina Poświętne ma ograniczony wpływ na kształtowanie się procesów społeczno – prawnych będących w jej otoczeniu. Może jednak w sposób aktywny wykorzystywać szanse oraz unikać zagrożeń płynących z otoczenia.
Analiza SWOT oparta jest na prostym schemacie klasyfikacyjnym, w którym czynniki wpływające dzielimy na:
wewnętrzne pozytywne – mocne strony
wewnętrzne negatywne – słabe strony
zewnętrzne pozytywne – szanse
zewnętrzne negatywne – zagrożenia
MOCNE STRONY
Wójt gminy jako dobry gospodarz zarządzający gminą,
Dobra infrastruktura komunalna- gaz, wodociąg, kanalizacja
Bardzo dobra służba zdrowia – specjaliści, aparat USG,
Dobry dostęp do poczty, banku - bankomat rozrywkowych na terenach wiejskich
Słabo rozwinięta pozarolnicza działalność gospodarcza
Starzenie się społeczeństwa – niski wskaźnik demograficzny
Brak gospodarstw
agroturystycznych
Utrudniony dostęp do instytucji
państwowych – ARiMR,
starostwo powiatowe – duża
księgozbiór
Wysoki poziom rolnictwa -nowoczesne gospodarstwa rolne
Wzajemna życzliwość
mieszkańców
Czyste, zadbane posesje
Urząd przyjazny klientowi
Prawidłowe wykorzystanie środków zewnętrznych
Zgodna Rada Gminy
Kompetentni pracownicy Urzędu Gminy – wyróżnienia
Ścieżka edukacyjna - akcje
„sprzątanie świata”, upiększanie terenu
odległość
Brak przedszkola
Zły stan techniczny drogi wojewódzkiej
Brak pełnego wyżywienia w szkole
Brak instytucji pozarządowych
Brak usług rehabilitacyjnych
SZANSE
Możliwość uzyskania unijnych środków finansowych
Wejście do strefy Szengen
Możliwość podejmowania pracy i kształcenia się za granicą
Unijne szkolenia dla rolników
Zwiększenie dopłat unijnych
Podnoszenie kwalifikacji
Reforma służby zdrowia
Podniesienie poziomu życia na wsi
Wspieranie rolnictwa
ekologicznego i agroturystyki
Ustawowo zapisana możliwość tworzenia alternatywnych form wychowania przedszkolnego (tworzenie oddziałów
przedszkolnych- rozwijanie talentów i zainteresowań, a przy tym opieka nad maluchami)
Powszechny dostęp do internetu
ZAGROŻENIA
Emigracja ze wsi do miast i za granicę
Niż demograficzny – zmiana modelu rodziny
Podział społeczeństwa na bardzo bogatych i bardzo biednych - rozwarstwienie
Biurokracja przy składaniu wniosków o wszelkie dotacje unijne i ich rozliczaniu
Spadek opłacalności produkcji rolnej – napływ taniej żywności z zagranicy
Wzrost zjawisk negatywnych typu alkoholizm, narkomania
Choroby cywilizacyjne
Światowy krach finansowy
Trudne kredyty –wysokie oprocentowanie, trudności w uzyskaniu
Spadek urodzeń- starzenie się społeczeństwa
Zwiększenie kosztów utrzymania
Rozpady rodzin
Trudności z wychowaniem dzieci i młodzieży – szczególnie w rodzinach patologicznych
Łatwy dostęp do alkoholu –łamanie przepisów
Internet, komputer -
rozluźnienie więzi rodzinnych, koleżeńskich
Ocena potencjału w aspekcie słabych i mocnych stron pozwala na określenie siły i słabości gminy w zakresie analizowanych sfer społecznych. Niewątpliwie mocną stroną gminy jest silny samorząd mogący sprawnie decydować o kierunku prowadzonej przez gminę polityki społecznej, dobra infrastruktura komunalna, bardzo dobra służba zdrowia, wysoki poziom rolnictwa. Silny potencjał to baza umożliwiająca budowanie strategii. Słabe strony to zbyt mało ofert kulturalnych, niski poziom integracji społecznej, starzenie się społeczeństwa, małe zaangażowanie społeczeństwa w rozwiązywanie problemów lokalnych. Szanse to możliwość pozyskiwania finansowych środków unijnych, podniesienie poziomu życia mieszkańców wsi, powszechny dostęp do internetu. Zagrożenia to ostrzeżenie przed niepożądanym rozwojem warunków zewnętrznych, niż demograficzny, wzrost zjawisk negatywnych - uzależnienia, zwiększenie kosztów utrzymania, rozpady rodzin, podział społeczeństwa na bardzo bogatych i bardzo biednych. Ciągle zwiększa się liczba osób potrzebujących pomocy, zwiększają się zadania i kompetencje ośrodków pomocy społecznej.
Jak wspomniano na wstępie analizy, mamy zarówno ujemne jak i pozytywne czynniki , które można i należy wykorzystać w programie budowania strategii.
Zapewne ogromną wartością naszego terenu jest jego położenie w północno-wschodnim zakątku Polski. Jesteśmy krainą zielonych lasów i czystego powietrza. Po wejściu do strefy Szengen wzrosły możliwości pozyskiwania środków unijnych, gdyż nawiązanie współpracy z partnerami zagranicznymi zwiększa szansę udziału w niektórych projektach unijnych i prawdopodobieństwo otrzymania środków. Duża świadomość i chęć udoskonalania i unowocześniania gospodarstw przez rolników indywidualnych wiąże się nie tylko z estetycznym wizerunkiem gminy, ale zwiększa możliwości produkcyjne gospodarstw, jak również podnosi status materialny ich rodzin. Ułatwienie i wspieranie inicjatyw służących rozwojowi gminy, ochronie środowiska przez samorząd lokalny jest również zjawiskiem bardzo pozytywnym. Łatwiejszy i szerszy dostęp do edukacji (również na poziomie wyższym), internetu, możliwości korzystania z kursów i szkoleń mają wpływ na podniesienie poziomu wykształcenia, kwalifikacji, świadomości, zwiększenie umiejętności radzenia sobie w życiu szczególnie przez młodych ludzi. Posiadanie obiektów użyteczności publicznej tj: szkół, biblioteki i wzajemna ich współpraca może być szansą rozbudzenia na szerszą skalę inicjatyw
Poziom integracji społecznej został oceniony przez uczestników warsztatów jako występowanie słabych więzi między mieszkańcami, nielicznych przejawów wzajemnej pomocy i wspólnych działań, z tendencją ukierunkowaną w stronę małego stopnia identyfikacji ze społecznością i jej sprawami oraz braku zaangażowania społecznego mieszkańców.
V. KIERUNKI ROZWOJU GMINY POŚWIĘTNE
1. WIZJA
Wizja rozwoju jest określeniem takiego obrazu gminy, jaki chcieliby osiągnąć mieszkańcy – uczestnicy procesu planowania. Wizja określa bardzo ogólnie dlaczego działamy, do czego dążymy, jakie chcemy osiągnąć cele, jeśli podejmujemy działania strategiczne. Wizja definiowana jest jako pozytywne wyobrażenie przyszłości organizacji lub osoby, wyprowadzone na podstawie uznanych wartości i idei, z którego wywodzą się cele i plany działania. „Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenia trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie pokonać wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia.”
Na podstawie analizy sytuacji społecznej, wyodrębnienia obszarów problemowych oraz w wyniku prac warsztatowych określono Wizję rozwiązywania problemów społecznych. W Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Poświętne wizję sformułowano w następujący sposób: