Podsumowanie

Parametry radiologiczne przeanalizowanych w ramach obecnej pracy wy-branych surowców skalnych zwięzłych i okruchowych zazwyczaj spełniają wymagania stawiane materiałom mającym znaleźć zastosowanie do budowy budynków przeznaczonych na stały pobyt ludzi i zwierząt. W większości ba-danych surowców najpoważniejszym źródłem promieniowania gamma jest potas, a właściwie jego izotop potas ⁴⁰K. Radionuklidy z szeregów rozpadu uranu i toru mają zazwyczaj podrzędne znaczenie. Najwyższymi, najmniej korzystnymi wartościami wskaźników f₁ i f₂ charakteryzują się skały występu-jące na Dolnym Śląsku gdzie, w obrębie waryscyjskiego podłoża znajdują się masywy krystaliczne bogate w skalenie potasowe.

Jedyną grupą surowców skalnych w przypadku której dochodzi do prze-kroczenia wskaźników f₁ i f₂ są granity, a zwłaszcza granit karkonoski. Wska-zuje to na konieczność szczegółowych badań w przypadku planowanego za-stosowania tych skał do produkcji elementów mających znaleźć zastosowanie w budynkach przeznaczonych na stały pobyt ludzi i zwierząt.

Rys. 3.28. Rozkład parametrów radiologicznych dla piaskowców szklarskich re-jonu Osiecznicy

Fig. 3.28. Distribution of radiological parameters of glass sands of the Osiecznica area

3.5. Literatura

[1] Krajewski R., 1964: Pojęcia wstępne oraz ogólna systematyka złóż. W:

Zarys nauki o złożach kopalin użytecznych. R. Krajewski i K. Smuli-kowski (red.) Wyd. Geologiczne, Warszawa.

[2] Gruszczyk H., 1972: Nauka o złożach. Warszawa

[3] Kozłowski S., 1974: Problem klasyfikacji surowców skalnych. Biul.

Inst. Geol. nr 280.

[4] Kozłowski S., 1986: Surowce skalne Polski. Wyd. Geologiczne, War-szawa. p. 538.

[5] Nieć M., 2002: Złoża kopalin budowlanych i drogowych. W: R. Ney (red.) Surowce mineralne Polski. Kamienie budowlane i drogowe. Wyd.

Inst. GSMiE PAN, Kraków p. 9-140.

[6] Bilans Zasobów Złóż Kopalin w Polsce, wg stanu na 31 XII 2011 r.

Warszawa 2012, p. 447.

[7] Oberc-Dziedzic T., Żelaźniewicz A., Cwojdziński S. 1999. Granitoids of the Odra fault zone: late to post-orogenic Variscan intrusions in the Saxothuringian zone, SW Poland. Geologia Sudetica, 32, 55-71.

[8] Bachliński R., Hałas S. 2002. K-Ar dating of biotite from the Kudowa Zdrój granitoids (Central Sudetes, SW Poland). Bull. Polish Acad. Sci., Earth Sciences, 50 (2), 113-116.

[9] Białek D., Werner T. 2004. Geochemistry and geochronology of the Javornik granodiorite and its geodynamic significance in the Eastern Variscan belt. Geolines, 17, 22-23.

[10] Dörr W., Żelaźniewicz A., Bylina P., Schastok J., Franke W., Haack U., Kulicki C. 2006. Tournaisian age of granitoids from the Odra fault zone (southwestern Poland): equivalent of the Mid-German crystalline high. Internat. Journ. Earth Sci., 95, 341-349.

[11] Kryza R., 2011: Early Carboniferous (~337 Ma) granite intrusion in Devonian (~400 Ma) ophiolite of the Central-European Variscides Geo-logical Quarterly, Vol 55, (3), 213-222.

[12] Oberc-Dziedzic T., Kryza R., 2012: Late stage Variscan magmatism in the Strzelin Massif (SW Poland): SHRIMP zircon ages of tonalite and Bt-Ms granite of the Gęsiniec intrusion. Geological Quarterly, Vol 56, No 2 (2012), 225-236

[13] Mazur S., Aleksandrowski P., Turniak K., Awdankiewicz M., 2007:

Geology, tectonic evolution and Late Palaeozoic magmatism of Sude-tes – an overview. Granitoids in Poland, AM Monograph No. 1, 2007,

[14] Oberc-Dziedzic T., Kryza R., Białek J., 2010: Variscan multistage granitoid magmatism in Brunovistulicum: petrological and SHRIMP U-Pb zircon geochronological evidence from the southern part of the Strzelin Massif, SW Poland. Geological Quarterly, 54 (03) 2010: 301-324 [15] Majerowicz A., 1979: Granity masywu Strzegom-Sobótka. W:

Su-rowce mineralne Dolnego Śląska. K. Dziedzic, S. Kozłowski, A. Maje-rowicz, L. Sawicki (red.) Ossolineum, PAN, Wrocław p. 206- 211.

[16] Domańska J., Słaby E., Bachiński R.2002: Non-Genetic, Geochemi-cal Classification of Selected Variscan Granitic Rocks from Sudetes.

Pol. Tow. Mineral. – Prace Specialne Zeszyt 20, 2002, p.1-4

[17] Domańska-Siuda J., 2007: The granitoid Variscan Strzegom-Sobótka massif Granitoids in Poland, AM Monograph No. 1, 179-191

[18] Borkowska M. 1966: Petrografia granitu Karkonoszy. Geologia Su-detica 2, 7-117.

[19] Mierzejewski M.P., 2007: A general view on the Karkonosze granite.

Granitoids in Poland, AM Monograph No. 1, 111-122

[20] Nieć M., 2007: Złoża kopalin do produkcji kruszywa naturalnego ła-manego. W: R. Ney (red.) Surowce mieralne Polski. Kruszywa mine-ralne. Wyd. Inst. GSMiE PAN, Kraków p. 13 –121.

[21] Birkenmajer K., Pécskay Z., Grabowski J., Lorenc M.W., Zagożdżon P.P., 2002: Radiometric dating of the tertiary volcanics in Lower Sile-sia, Poland. II. K-Ar and palaeomagnetic data from neogene basanites near Lądek Zdrój, Sudetes Mts. Annales Societatis Geologorum Po-loniae, vol. 72: 119 – 129

[22] Birkenmajer K., Pécskay Z., Grabowski J., Lorenc M.W., Zagożdżon P.P., 2004: Radiometric dating of the tertiary volcanics in Lower Sile-sia, Poland. IV. K-Ar and palaeomagnetic data from late Oligocene to early Miocene basaltic rocks of the fore-sudetic block. Annales Societa-tis Geologorum Poloniae, vol. 74: 1 – 19

[23] Birkenmajer K., Pécskay Z., Grabowski J., Lorenc M.W., Zagożdżon P.P., 2007: Radiometric dating of the tertiary volcanics in Lower Sile-sia, Poland. V. K-Ar and palaeomagnetic data from late Oligocene to early Miocene basaltic rocks of the North-Sudetic Depression. Annales Societatis Geologorum Poloniae (2007), vol. 77: 1–16.

[24] Birkenmajer K., Pécskay Z., Grabowski J., Lorenc M.W., Zagożdżon P.P., 2011: Radiometric dating of the tertiary volcanics in Lower Silesia, Poland. VI. K-Ar and palaeomagnetic data from basaltic rocks of the West Sudety Mautains and their northern foreland. Annales Societatis Geologorum Poloniae, vol. 81: 115 – 131

[25] Bolewski A., Parachoniak W.. 1982: W. Petrografia. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa, p. 654.

[26] Kozłowska-Koch M., 1987: Klasyfikacja i nomenklatura trzeciorzę-dowych wulkanitów Dolnego Śląska i Śląska Opolskiego. Arch. Miner.

t. XLII, z. 1. 43–91.

[27] Wierzchołowski, B.: 1993: Stanowisko systematyczne i geneza sude-ckich skał wulkanicznych (in Polish with English summ.). Arch. Mi-ner., 49,199-235.

[28] Jerzmański J., Śliwa Z., 1979: Bazalty. W: Surowce mineralne Dolne-go Śląska (red. K. Dziedzic i in.); 259 – 269. Ossolineum. Wrocław [29] Śliwa Z., 1967: Structures in Silesian basalts. Annales de la Société

Géologique de Pologne, 37: 435-454.

[30] Gasz M., 2012: Promieniotwórczość bazaltów wschodniej części Dolnego Śląska i Opolszczyzny. Praca magisterska, Archiwum ZGSM, Inst. Nauk Geologicznych Uniwer. Wrocławski.

[31] Birkenmajer K., 1986: Stages of structural evolution of the Pieniny Klippen Belt, Carpathians. Studia Geologica Polonica, 88: 7- 32.

[32] Kamieński M., Rutkowski J., 1975: Surowce skalne. W: Surowce mi-neralne regionu krakowskiego. M. Kamieński (red.) Wyd. Geol. War-szawa, p. 308.

[33] Birkenmajer K., 2003: Postcollisional Late Middle Miocene (Sarma-tian) Pieniny Volcanic Arc, Western Carpathians. Bulletin of the Polish Academy of Sciences, Earth Sciences. 51: 79-89.

[34] Birkenmajer K.,Pécskay Z., 2000: K-Ar dating of the Miocene andes-ite intrusions, Pieniny Mts, West Carpathians, Poland; a supplement.

Studia Geologica Polonica, 47: 155-169.

[35] Bober L., Kozłowski S., 1963: Surowce skalne pienińskiego pasa skałkowego. Przegląd Geologiczny. 7 (11), s. 318-322.

[36] Maciejewski S., Niśkiewicz J., 1979: Serpentynity, [w:] Dziedzic K., Kozłowski S., Majerowicz A., Sawicki L. (red.): Surowce mineralne Dolnego Śląska. Wydawnictwo Ossolineum, PAN, Kraków.

[37] Majerowicz A., 1979: Grupa górska Ślęży a współczesne problemy petrologiczne ofiolitów. Wybrane zagadnienia stratygrafii, petrografii i tektoniki wschodniego obrzeżenia gnejsów sowiogórskich i metamor-fiku kłodzkiego. [W:] Materiały Konferencji Terenowej, Nowa Ruda, Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego: 9–34.

[38] Majerowicz A., Pin C., 1994: The main petrological problems of the Mt. Ślęża ophiolite complex, Sudetes, Poland. Zentralblatt für Geolo-gie und PaläontoloGeolo-gie, 1: 989–1018.

[39] Dubińska E., Gunia P., 1997: The Sudetic ophiolite: current view on its geodynamic model. Geol. Quart., 41: 1–20.

[40] Dubińska E., Nejbert K., Bylina P., 2010: Oliwiny ze skał ultramaficz-nych masywu Jordanów–Gogołów (ofiolit sudecki) - zapis zróżnico-wanych procesów geologicznych. Przeg. Geol. v. 58, nr. 6, 506-515.

[41] Kuźniar J., 1960: O warunkach występowania marmurów w północ-no-zachodniej części Krowiarek. Kwart. Geol., t. 4, nr 1.

[42] Sawicki L., 1979: Wapienie, dolomity oraz marmury. W: Surowce mineralne Dolnego Śląska. K. Dziedzic, S. Kozłowski, A. Majerowicz, L. Sawicki (red.) Ossolineum, PAN, Wrocław p. 298-325.

[43] Wojciechowska I., Śliwiński W., Świętnicka-Goldstein E., Niśkiewicz J., 1980: Charakterystyka surowcowa skał węglanowych Dolnego Ślą-ska. PAN Oddział we Wrocławiu. Komisja Nauk o Ziemi p. 157-183.

[44] internet 1 - http://www.rynekkamienia.pl/data/download/raciszyn-nk37.pdf.).

[45] internet 2 - http://www.surowce-naturalne.pl/strona/swietokrzyskie-piaskowce-%E2%80%93-maly-przewodnik-po-polskich-zabytkach-cz [46] Bromowicz J., Figarska-Warchoł B., 2011: Kamienie dekoracyjne i

architektoniczne eksploatowanych złóż Polski południowo-wschod-niej. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej, nr 39 (132),

[47] Bromowicz J., Figarska-Warchoł B., 2012: Kamienie dekoracyjne i architektoniczne południowo-wschodniej Polski – złoża, zasoby i per-spektywy eksploatacji. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, nr 28 (3)

[48] Jerzykiewicz T., 1979: Piaskowce górnokredowe depresji śródsude-ckiej. W: Surowce mineralne Dolnego Śląska. K. Dziedzic, S. Kozłow-ski, A. Majerowicz, L. Sawicki (red.) Ossolineum, PAN, Wrocław p.

386-391.

[49] Śliwończuk Z.,. 1987: Geologiczno-złożowe warunki występowania kruszywa naturalnego w Polsce. Prace IG 43. Warszawa.

4. Radioaktywność surowców kaolinowych na