Polecenia dotycz ą ce urz ą dze ń

Do tej grupy naleŜą polecenia, których zadaniem jest tworzenie, usuwa-nie oraz kontrola lub zmiana stanu urządzeń systemu *N*X.

clear clear

Polecenie clear (ang. clear – wyczyść) usuwa zawartość ekranu

terminala.

Przykład uŜycia polecenia clear zamieszczono w punkcie 5.5.

stty [-a]

stty Polecenie to, uŜyte bez parametrów, słuŜy do wyświetlania parame-trów terminala; opcja –a włącza szczegółowy wykaz parametrów. Objaśnienie znaczenia waŜniejszych parametrów terminala i przy-kłady uŜycia polecenia podano w punkcie 5.5.

Do operowania nośnikami wymiennymi, takimi jak dyskietki, dyski Io-mega ZIP, taśmy magnetyczne, płyty CD-ROM itp. potrzebne są róŜnorodne polecenia obsługi, w tym formatowania, ustawiania w określonej pozycji, wy-suwania oraz logicznego przyłączania i odłączania. Polecenia z tej grupy moŜe wykonać tylko superuŜytkownik, poniewaŜ dotyczą one fizycznych zasobów systemu.

fdformat [-n] urządzenie

fdformat

Polecenie fdformat (od ang. floppy disk format – formatowanie

dyskietki) słuŜy do formatowania dyskietki znajdującej się we wskazanym urządzeniu. Opcja –n wyłącza kontrolę poprawności sformatowanego nośnika. Jako parametr podaje się najczęściej

/dev/fd0. Podręcznik (man fdformat) podaje nazwy urzą-dzeń, jakie naleŜy wskazać dla uzyskania niestandardowej

[root@localhost ~]# fdformat /dev/fd0

Double-sided, 80 tracks, 18 sec/track. Total capacity 1440 kB.

Formatting ... done

Verifying ... bad data in cyl 0 Continuing ... bad data in cyl 1

Continuing ... Read: : Błąd wejścia/wyjścia

Problem reading cylinder 2, expected 18432, read -1 [root@localhost ~]#

Rys. 60. Przykład uŜycia polecenia format

PowyŜszy przykład formatowania dyskietki pokazuje zarazem sposób sygnali-zacji błędów wykrytych podczas weryfikacji nośnika.

Kolejne polecenia spełniają waŜną rolę, zwłaszcza w odniesieniu do wymien-nych nośników pamięciowych, choć polecenia mount i umont nie ograniczają się tylko do nich.

mount [-r | -w] [-t typ] urządzenie punkt_montowania

mount

Polecenie mount (ang. mount – montuj) słuŜy do utworzenia

lo-gicznego połączenia urządzenia pamięci zewnętrznej o bezpośred-nim dostępie z systemem plików. Opcja –r powoduje uŜycie wska-zanego urządzenia wyłącznie do odczytu, opcja –w zezwala na za-pis i odczyt. Pominięcie opcji -r i -w jest równowaŜne uŜyciu –w . Parametr urządzenie wskazuje na partycję dyskową, dyskietkę, urządzenie CD, DVD, pamięć typu flash itp.

punkt_montowania jest pustym katalogiem, w którym zostanie odwzorowana zawartość struktury plikowej urządzenia. Parametr

typ wskazuje na sposób organizacji (format) systemu plików na montowanym urządzeniu i przyjmuje wartości m.in. msdos, vfat,

ntfs, ext2fs, ext3fs, iso9660. Faktyczne moŜliwości ak-ceptowania formatów systemu plików zaleŜą od wersji jądra syste-mu *N*X. Stan logicznego połączenia urządzenia z systemem pli-ków trwa do chwili wykonania polecenia umount ze wskazaniem tego samego urządzenia lub punktu montowania jak w poleceniu

mount, albo do chwili zatrzymania lub restartu systemu. Polecenie mount uŜyte bez parametrów wyświetla listę zamonto-wanych urządzeń i moŜe być zastosowane przez kaŜdego uŜytkow-nika systemu.

umount {urządzenie | punkt_montowania}

umount

Polecenie umount (od ang. unmount – odmontuj, zdemontuj)

li-kwiduje stan logicznego połączenia pomiędzy urządzeniem pamię-ciowym o bezpośrednim dostępie a systemem plików. Dla wykona-nia tej operacji wystarczy wskazać urządzenie lub punkt jego za-montowania.

[root@vhomer ~]# mount

/dev/sda1 on / type ext3 (rw) /dev/proc on /proc type proc (rw) /dev/sys on /sys type sysfs (rw)

/dev/devpts on /dev/pts type devpts (rw,gid=5,mode=620) /dev/shm on /dev/shm type tmpfs (rw)

none on /proc/sys/fs/binfmt_misc type binfmt_misc (rw) sunrpc on /var/lib/nfs/rpc_pipefs type rpc_pipefs (rw) automount(pid1779) on /misc type autofs

(rw,fd=4,pgrp=1779,minproto=2,maxproto=4) automount(pid1830) on /net type autofs (rw,fd=4,pgrp=1830,minproto=2,maxproto=4) /dev/fd0 on /media/floppy type vfat (rw) [root@p166v ~]# ls /media/floppy

control.hl_ gdi.ex_ ncdw.dl_ setup.inf user.ex_ winhelp.ex_

cpwin386.cp_ instaluj.com setup.exe setup.shh wfwsetup.dl_ winsetup.ex_

disk1 krnl386.ex_ setup.hl_ setup.tx_ win.cn_ xmsmmgr.exe

[root@vhomer ~]# umount /media/floppy [root@ vhomer ~]# mount

/dev/sda1 on / type ext3 (rw) /dev/proc on /proc type proc (rw) /dev/sys on /sys type sysfs (rw)

/dev/devpts on /dev/pts type devpts (rw,gid=5,mode=620) /dev/shm on /dev/shm type tmpfs (rw)

none on /proc/sys/fs/binfmt_misc type binfmt_misc (rw) sunrpc on /var/lib/nfs/rpc_pipefs type rpc_pipefs (rw) automount(pid1779) on /misc type autofs

(rw,fd=4,pgrp=1779,minproto=2,maxproto=4) automount(pid1830) on /net type autofs (rw,fd=4,pgrp=1830,minproto=2,maxproto=4) [root@vhomer ~]#

Rys. 61. Przykłady uŜycia polecenia mount i umount

W przytoczonym przykładzie superuŜytkownik najpierw sprawdził, które sys-temy plików są zamontowane. Następnie zamontował dyskietkę w katalogu

/media/floppy - typ systemu plików został określony automatycznie. Po-tem sprawdził jej zawartość, wykonał czynność odmontowania i ponownie sprawdził stan montowania.

Katalog montowania

W systemach *N*X zazwyczaj głównym katalogiem montowania jest

/mnt. Zawarte w nim podkatalogi, np. /mnt/cdrom,

/mnt/floppy są punktami montowania poszczególnych urządzeń. Nie jest to jednak reguła.

Warto zwrócić uwagę na występujący niekiedy problem niemoŜności odmon-towania urządzenia:

[root@p166v ~]# mount /dev/fd0 /media/floppy [root@p166v ~]# cd /media/floppy

[root@p166v floppy]# ls

control.hl_ gdi.ex_ ncdw.dl_ setup.inf user.ex_ winhelp.ex_

cpwin386.cp_ instaluj.com setup.exe setup.shh wfwsetup.dl_ winsetup.ex_

disk1 krnl386.ex_ setup.hl_ setup.tx_ win.cn_ xmsmmgr.exe

[root@p166v floppy]# umount /media/floppy umount: /media/floppy: device is busy umount: /media/floppy: device is busy [root@p166v floppy]#

Rys. 62. Urządzenie zajęte nie daje się odmontować

Przyczyną odmowy odmontowania moŜe być to, Ŝe urządzenie jest zajęte transmisją, niektóre ze znajdujących się tam plików są otwarte przez działające w systemie procesy lub to, Ŝe niektóre ze znajdujących się tam katalogów są ka-talogami bieŜącymi otwartych sesji. Aby czynność odmontowania była sku-teczna, naleŜy wcześniej upewnić się, Ŝe dane urządzenie nie jest w Ŝaden spo-sób uŜywane (otwarte).

Polecenia mount i umount zawsze występują parami

Po zamontowaniu nośnika wymiennego nie wolno go usuwać z urzą-dzenia przed skutecznym wykonaniem operacji odmontowania, nawet jeśli jest to technicznie wykonalne, pod groźbą uszkodzenia integral-ności systemu plików znajdującego się na nośniku i zakłócenia wy-konywania zadań. Urządzenia CD i DVD zazwyczaj blokują zamon-towany nośnik.

eject [floppy | cdrom]

eject

Polecenie słuŜy do mechanicznego wysunięcia nośnika wymiennego (zwykłe dyskietki, dyskietki Iomega Zip, płyty CD-ROM itp.) z jed-nostki napędowej. Uwaga: Nie wszystkie urządzenia posiadają me-chanizm wysuwania nośnika – w takim przypadku czynność tę naleŜy wykonać ręcznie (np. dyskietki). Domyślnym urządzeniem jest CD-ROM.

Dla wysunięcia nośnika musi on być uprzednio odmontowany. Jeśli nie dokona-ła tego aplikacja korzystająca z urządzenia, musi to wykonać superuŜytkownik.

fdisk nazwa_woluminu

fdisk

Polecenie fdisk (of ang. fixed disk – tu: dysk twardy) słuŜy do

interaktywnego zarządzania partycjami woluminu dyskowego.

nazwa_woluminu wskazuje urządzenie fizyczne, np. dysk twar-dy, na którym znajduje się lub znajdzie się jedna lub wiele partycji. Po uruchomieniu są udostępniane polecenia wewnętrzne pozwalają-ce na tworzenie partycji, ustalanie ich formatu, kontrolę wykorzy-stania pojemności urządzenia itp. Zobacz man fdisk.

df [-k]

df

Polecenie df (od ang. disk free) wyświetla raport na temat

wykorzy-stania pojemności poszczególnych zamontowanych systemów pli-ków o niezerowej liczbie blopli-ków, tj. oprócz pseudosystemów. Opcja

–k powoduje, iŜ wielkość obszarów dyskowych podawana jest w blokach 1-kilobajtowych zamiast w jednostkach domyślnych. Pole-cenie to jest dostępne dla wszystkich uŜytkowników.

$ df

System plików bl. 1K B uŜyte dostępne %uŜ. za-mont. na

/dev/sda1 3804796 2793576 814828 78% / /dev/shm 127292 0 127292 0% /dev/shm

$

7.5 Polecenia do badania komunikacji między