3 Informacja dodatkowa dotycząca Emitenta
3.4 Polityka zarządzania ryzykiem
Polityka zarządzania ryzykiem
Głównym zadaniem zarządzania ryzykiem w okresie sprawozdawczym było prawidłowe zdefiniowanie, przewidywanie i monitorowanie zmieniających się czynników zewnętrznych, które wywierają wpływ na działalność Spółki. Emitent w okresie od 1 stycznia 2019 roku do 31 grudnia 2019 roku na bieżąco analizował potencjalne ryzyka, w celu ograniczenia ich negatywnego działania poprzez stworzenie procedur elastycznego reagowania na zmieniające się warunki zewnętrzne.
Sytuacja makroekonomiczna wykazała, iż w okresie sprawozdawczym Emitent narażony był na następujące obszary ryzyka:
- ryzyko kredytowe, - ryzyko płynności, - ryzyko rynkowe:
• ryzyko walutowe,
• ryzyko stopy procentowej,
• ryzyko cen towarów.
W związku z przeniesieniem działalności operacyjnej tj. działalności montażowo-produkcyjnej do Spółki zależnej, Emitent w znacznie mniejszym stopniu niż w poprzednich okresach narażony był na ryzyka związane z realizacją umów. Na dzień sporządzenia sprawozdania ryzyka kredytowe i walutowe ograniczają się do kontraktów będących w fazie końcowych rozliczeń.
Weryfikacja i uzgadnianie zasad zarządzania ryzykiem należy do kompetencji Zarządu Spółki. Wpływ wymienionych wyżej ryzyk na działalność i wyniki Emitenta przedstawia się następująco:
____________________________________________________________________________________________________________________
Strona 24 Ryzyko kredytowe
Na dzień sporządzenia sprawozdania ryzyko kredytowe ogranicza się do kontraktów będących w fazie końcowych rozliczeń.
Spółka zawiera transakcje handlowe z firmami o dobrej kondycji finansowej. Każdy kontrahent, przed podpisaniem umowy, jest oceniany pod kątem możliwości wywiązania się z zobowiązań finansowych. W przypadku negatywnej oceny zdolności płatniczych kontrahenta, podpisanie umowy jest uzależnione od ustanowienia adekwatnych zabezpieczeń finansowych lub majątkowych. Spółka na bieżąco monitoruje stan należności. W przypadkach, gdy kontrahenci są niewypłacalni tworzone są odpisy, które obciążają wynik okresu sprawozdawczego.
Wyszczególnienie Według stanu na
31.12.2018 r. (brutto)
Odpisy aktualizujące w artość należności
(w artość ujemna)
Według stanu na 31.12.2018 r. (netto)
do 1 miesiąca 2 147 2 147
pow yżej 1 miesiąca do 3 miesięcy 10 239 10 239
pow yżej 3 miesięcy do 6 miesięcy 129 (14) 115
pow yżej 6 miesięcy do12 miesięcy 699 (88) 611
pow yżej 1 roku 11 880 (10 003) 1 877
Razem 25 094 (10 105) 14 989
A. Analiza przeterminow anych należności handlow ych (z tytułu dostaw i usług) w edług dat zapadalności na podstaw ie
niezdyskontow anych w artości na 31.12.2018 r.
Wyszczególnienie Według stanu na
31.12.2018 r. (brutto)
Odpisy aktualizujące w artość należności
(w artość ujemna)
Według stanu na 31.12.2018 r. (netto)
do 1 miesiąca 2 470 2 470
pow yżej 1 miesiąca do 3 miesięcy 9 264 9 264
pow yżej 3 miesięcy do 6 miesięcy 18 444 18 444
pow yżej 6 miesięcy do12 miesięcy 29 29
pow yżej 1 roku 897 897
Razem brutto 31 104 - 31 104
C. Wycena w alutow a 699 (691) 8
Razem należności z tytułu dostaw i usług netto 56 897 (10 796) 46 101
B. Analiza należności handlow ych (z tytułu dostaw i usług) przed terminem płatności w edług dat zapadalności na podstaw ie niezdyskontow anych w artości na 31.12.2018 r.
____________________________________________________________________________________________________________________
Strona 25
Wyszczególnienie Według stanu na
31.12.2019 r. (brutto)
Odpisy aktualizujące w artość należności
(w artość ujemna)
Według stanu na 31.12.2019 r. (netto)
do 1 miesiąca 1 049 (29) 1 020
pow yżej 1 miesiąca do 3 miesięcy 32 32
pow yżej 3 miesięcy do 6 miesięcy 20 (7) 13
pow yżej 6 miesięcy do12 miesięcy 2 326 (1 302) 1 024
pow yżej 1 roku 23 786 (12 373) 11 413
Razem 27 213 (13 711) 13 502
A. Analiza przeterminow anych należności handlow ych (z tytułu dostaw i usług) w edług dat zapadalności na podstaw ie
niezdyskontow anych w artości na 31.12.2019 r.
Wyszczególnienie Według stanu na
31.12.2019 r. (brutto)
Odpisy aktualizujące w artość należności
(w artość ujemna)
Według stanu na 31.12.2019 r. (netto)
do 1 miesiąca 2 033 2 033
pow yżej 1 miesiąca do 3 miesięcy 583 583
pow yżej 3 miesięcy do 6 miesięcy -
-pow yżej 6 miesięcy do12 miesięcy 14 719 14 719
pow yżej 1 roku 156 156
Razem brutto 17 491 - 17 491
C. Wycena w alutow a 664 (795) (131)
Razem należności z tytułu dostaw i usług netto 45 368 (14 506) 30 862
B. Analiza należności handlow ych (z tytułu dostaw i usług) przed terminem płatności w edług dat zapadalności na podstaw ie niezdyskontow anych w artości na 31.12.2019 r.
Ryzyko płynności
Celem Emitenta jest utrzymanie równowagi pomiędzy ciągłością i elastycznością finansowania, poprzez korzystanie z różnorodnych źródeł finansowania, takich jak: pożyczki, kredyty w rachunku bieżącym, kredyty bankowe oraz umowy leasingu finansowego.
Ryzyko związane z utratą płynności wynika z występowania negatywnych dysproporcji w czasie pomiędzy wpływami ze sprzedaży a niezbędnymi wydatkami na uzyskanie tej sprzedaży. Ograniczenie ryzyka następowało poprzez wsparcie Emitenta zewnętrznymi źródłami finansowania.
Polityka zarzadzania płynnością realizowana jest m.in. poprzez:
– codziennie raportowanie stanu środków pieniężnych – stały monitoring analizy wiekowej należności i zobowiązań – stały monitoring spływu należności i spłaty zobowiązań – monitoring wskaźników płynności
– sporządzanie prognoz sytuacji finansowej
Określone raporty dotyczące płynności Spółek są regularnie przedstawiane poszczególnym osobom odpowiedzialnym za dany obszar, w tym także na poziomie kierownictwa Spółki..
W celu zapewnienia zdolności do regulowania bieżących zobowiązań, w przypadku spadku płynności Emitent wykorzystuje następujące środki (instrumenty) :
____________________________________________________________________________________________________________________
Strona 26 – kredyty bankowe w rachunku bieżącym
– leasingi bankowe – finansowanie inwestycyjne długoterminowe
– instrumenty umożliwiające realizowanie przepływów finansowych wewnątrz Grupy – pożyczki pomiędzy spółkami w Grupie, emisję obligacji w ramach Grupy
Emitent wywiązywał się ze spłaty zaciągniętych zobowiązań, wszystkie wskaźniki finansowe spełniają wymogi umów kredytowych.
Wskaźniki płynności na dzień 31 grudnia 2019 r. wyniosły:
1) Płynność I stopnia (bieżąca) – 1,40 2) Płynność II stopnia (szybka) – 1,40
Dla porównania w analogicznym okresie roku poprzedniego wskaźniki te wynosiły odpowiednio:
1) Płynność I stopnia (bieżąca) – 1,00 2) Płynność II stopnia (szybka) – 0,99
Sytuację w zakresie płynności obrazuje analiza zobowiązań, sporządzona na podstawie dat zapadalności, zarówno dla zobowiązań niewymagalnych, jak też dla zobowiązań przeterminowanych.
Ryzyko związane z płynnością
Według stanu na 31.12.2018 r. do 1 miesiąca
pow yżej
pow yżej 1 roku przeterminow ane Razem
Kredyty i pożyczki 703 3 090 600 1 200 4 710 - 10 303
Zobow iązania z tytułu dostaw i
usług 7 817 16 435 820 1 897 2 203 10 773 39 945
Pozostałe zobow iązania 3 719 1 611 36 359 38 732 - 44 457
Razem 12 239 21 136 1 456 3 456 45 645 10 773 94 705
Według stanu na 31.12.2018 r. Do 1 miesiąca
pow yżej
-Zobow iązania z tytułu dostaw i
usług 184 209 110 5 084 5 186 10 773
Pozostałe zobow iązania - - - - -
-Razem 184 209 110 5 084 5 186 10 773
Analiza zobow iązań przeterminow anych w edług dat zapadalności
Analiza zobow iązań w edług dat zapadalności na podstaw ie niezdyskontow anych płatności
Ryzyko związane z płynnością
Według stanu na 31.12.2019 r. do 1 miesiąca
pow yżej
pow yżej 1 roku przeterminow ane Razem
Kredyty i pożyczki 1 044 6 110 7 154
Zobow iązania z tytułu dostaw i
usług 4 412 721 1 831 6 010 1 263 5 112 19 349
Pozostałe zobow iązania 5 719 778 571 1 595 20 391 41 29 095
Razem 10 131 1 499 2 402 8 649 27 764 5 153 55 598
Według stanu na 31.12.2019 r. Do 1 miesiąca
pow yżej
-Zobow iązania z tytułu dostaw i
usług 417 372 40 755 3 528 5 112
Pozostałe zobow iązania - - 41 - - 41
Razem 417 372 81 755 3 528 5 153
Analiza zobow iązań przeterminow anych w edług dat zapadalności
Analiza zobow iązań w edług dat zapadalności na podstaw ie niezdyskontow anych płatności
____________________________________________________________________________________________________________________
Strona 27 Ryzyko rynkowe
Poprzez ryzyko rynkowe, na które narażony jest Emitent rozumie się możliwość negatywnego wpływu na wyniki Spółki zmian cen rynkowych towarów, kursów walutowych, a także cen dłużnych papierów wartościowych, jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych oraz cen akcji spółek notowanych na giełdach.
Emitent aktywnie zarządza ryzykiem rynkowym, na które jest narażony. Zgodnie z przyjętą polityką, celami procesu zarządzania ryzykiem rynkowym są:
- ograniczenie zmienności wyniku finansowego,
- zwiększenie prawdopodobieństwa realizacji założeń budżetowych, - utrzymanie Spółek w dobrej kondycji finansowej,
- wspieranie procesu podejmowania decyzji strategicznych w obszarze działalności inwestycyjnej, z uwzględnieniem źródeł finansowania inwestycji.
Wszystkie cele zarządzania ryzykiem rynkowym należy rozpatrywać łącznie, a ich realizacja jest zależna przede wszystkim od sytuacji wewnętrznej Spółki oraz warunków rynkowych.
Ryzyko walutowe
Na dzień sporządzenia sprawozdania ryzyko walutowe ogranicza się do kontraktów będących w fazie końcowych rozliczeń.
Ryzyko walutowe powstaje w wyniku dokonywania przez jednostkę operacyjną sprzedaży lub zakupów w walutach innych niż jej waluta sprawozdawcza.
Przeprowadzono analizę wrażliwości pozycji bilansowych wyrażonych w walutach obcych na zmianę kursu walutowego o +/- 5 % w stosunku do średniego kursu NBP z dnia bilansowego.
Skalę wpływu zmian kursów walut na wyniki Spółki obrazuje analiza wrażliwości ryzyka walutowego.
Ryzyko walutowe
Analiza w rażliw ości ryzyka w alutow ego
Stan na 31.12.2018 r. USD EUR GBP CZK SEK NOK CHF ZAR Razem
Stan zobow iązań w w alutach - 1 827 1 039 - 13 1 - 831 x
Stan należności brutto w w alutach 775 2 118 47 - - - 13 - x
Stan środków pieniężnych i ich ekw iw alentów w w alutach 3 642 1 3 - 1 1 - x
Kursy w alut na 31.12.2018 rok 3,7597 4,3000 4,7895 0,1673 0,4201 0,4325 3,8166 0,2614 x
Kw ota zobow iązań w alutow ych przeliczona na PLN - 7 856 4 976 - 5 - - 217 13 054
Kw ota należności w alutow ych przeliczona na PLN 2 914 9 107 225 - - - 50 - 12 296
Stan środków pieniężnych i ich ekw iw alentów w w alutach przeliczona na PLN 11 2 761 5 1 - - 4 - 2 782
Kursy w alut uw zględniające w zrost o 5% 3,9477 4,5150 5,0290 0,1757 0,4411 0,4541 4,0074 0,2745 x
Kw ota zobow iązań w alutow ych przeliczona na PLN uw zględniająca zmianę
kursu - 8 249 5 225 - 6 - - 228 13 708
Kw ota należności w alutow ych przeliczona na PLN uw zględniająca zmianę kursu 3 059 9 563 236 - - - 52 - 12 910
Kw ota środków pieniężnych i ich ekw iw alentów przeliczona na PLN
uw zględniająca zmianę kursu 12 2 899 5 1 - - 4 - 2 921
Wpływ zmiany kursu na w ynik finansow y brutto 146 201 (238) - (1) - 2 (11) 99
Kursy w alut uw zględniające spadek o 5% 3,5717 4,0850 4,5500 0,1589 0,3991 0,4109 3,6258 0,2483 x
Kw ota zobow iązań w alutow ych przeliczona na PLN uw zględniająca zmianę
kursu - 7 463 4 727 - 5 - - 206 12 401
Kw ota należności w alutow ych przeliczona na PLN uw zględniająca zmianę kursu 2 768 8 652 214 - - - 47 - 11 681
Kw ota środków pieniężnych i ich ekw iw alentów przeliczona na PLN
uw zględniająca zmianę kursu 11 2 623 5 - - - 4 - 2 643
Wpływ zmiany kursu na w ynik finansow y brutto (146) (200) 238 (1) - - (3) 11 (101)
____________________________________________________________________________________________________________________
Strona 28
Ryzyko walutowe
Analiza w rażliw ości ryzyka w alutow ego
Stan na 31.12.2019 r. USD EUR GBP CZK SEK NOK CHF ZAR Razem
Stan zobow iązań w w alutach - 597 584 - 13 - 1 x
Stan należności brutto w w alutach 775 1 366 96 - - - - - x
Stan środków pieniężnych i ich ekw iw alentów w w alutach 2 41 - - - - - - x
Kursy w alut na 31.12.2019 rok 3,7977 4,2585 4,9971 0,1676 0,4073 0,4320 3,9213 0,2712 x
Kw ota zobow iązań w alutow ych przeliczona na PLN - 2 542 2 918 - 5 - 4 - 5 469
Kw ota należności w alutow ych przeliczona na PLN 2 943 5 817 480 - - - - - 9 240
Stan środków pieniężnych i ich ekw iw alentów w w alutach przeliczona na PLN 8 175 - - - - - - 183
Kursy w alut uw zględniające w zrost o 5% 3,9876 4,4714 5,2470 0,1760 0,4277 0,4536 4,1174 0,2848 x
Kw ota zobow iązań w alutow ych przeliczona na PLN uw zględniająca zmianę
kursu - 2 669 3 064 - 6 - 4 - 5 743
Kw ota należności w alutow ych przeliczona na PLN uw zględniająca zmianę kursu 3 090 6 108 504 - - - - - 9 702
Kw ota środków pieniężnych i ich ekw iw alentów przeliczona na PLN
uw zględniająca zmianę kursu 8 183 - - - - - - 191
Wpływ zmiany kursu na w ynik finansow y brutto 147 172 (122) - (1) - - - 196
Kursy w alut uw zględniające spadek o 5% 3,6078 4,0456 4,7472 0,1592 0,3869 0,4104 3,7252 0,2576 x
Kw ota zobow iązań w alutow ych przeliczona na PLN uw zględniająca zmianę
kursu - 2 415 2 772 - 5 - 4 - 5 196
Kw ota należności w alutow ych przeliczona na PLN uw zględniająca zmianę kursu 2 796 5 526 456 - - - - - 8 778
Kw ota środków pieniężnych i ich ekw iw alentów przeliczona na PLN
uw zględniająca zmianę kursu 7 166 - - - - - - 173
Wpływ zmiany kursu na w ynik finansow y brutto (148) (173) 122 - - - - - (199)
Analiza wrażliwości ryzyka walutowego w okresie sprawozdawczym wykazała niewielki wpływ wahań kursów walut na wynik finansowy brutto i dowodzi, że Spółka nie jest narażona na ryzyko kursowe.
Dlatego też w obecnej chwili zarządzanie ryzykiem walutowym ogranicza się do bieżącego monitorowania sytuacji rynkowej, tak aby w uzasadnionych przypadkach zawierać transakcje zabezpieczające.
W okresie sprawozdawczym nie zawarto żadnych transakcji zabezpieczających zmiany kursów walutowych.
Ryzyko stopy procentowej
Narażenie Spółki na ryzyko wywołane zmianami stóp procentowych dotyczy przede wszystkim zobowiązań z tytułu kredytów, pożyczek i leasingu finansowego. Korzystanie z powyższych produktów powoduje powstanie ryzyka wzrostu przewidywanych kosztów finansowych w związku ze wzrostem referencyjnych stóp procentowych (WIBOR). Kwota zobowiązań wrażliwa na ryzyko zmiany stopy procentowej na dzień 31 grudnia 2019 roku wyniosła 7.154 tys. zł. W okresie sprawozdawczym nastąpiła stabilizacja poziomu referencyjnych stóp procentowych.
Analiza wrażliwości stopy procentowej w okresie sprawozdawczym wskazała na niewielki wpływ zmiany stopy procentowej na wynik finansowy netto, więc ryzyko związane z istniejącym zadłużeniem zostało uznane za nieistotne z punktu widzenia wpływu na wyniki Spółki, dlatego też w obecnej chwili zarządzanie ryzykiem stóp procentowych ogranicza się do bieżącego monitorowania sytuacji rynkowej, poziomu stóp procentowych oraz analizy prognozy ich kształtowania się w przyszłości, tak aby w uzasadnionych przypadkach zawierać transakcje zabezpieczające.
W okresie sprawozdawczym nie zawarto żadnych transakcji zabezpieczających zmiany stóp procentowych.
____________________________________________________________________________________________________________________
Strona 29
Ryzyko stopy procentowej Analiza w rażliw ości stopy procentow ej
Zw iększenie stopy procentow ej o 0,5
punktu
Zw iększenie stopy procentow ej o 1,0
punkt
Przeciętny stan zadłużenia kredytow ego w 2018 roku 19 022 tys.zł 19 022 tys.zł
Zapłacone odsetki od kredytów 694 tys.zł 694 tys.zł
Przeciętna stopa procentow a w okresie 12 m-cy 2018 roku 3,6 % 3,6 %
Stopa procentow a skorygow ana 4,1 % 4,6 %
Wartość odsetek od kredytów uw zględniająca zw iększoną stopę procentową 789 tys.zł 884 tys.zł
Wpływ podw yższenia stopy na w ynik finansow y brutto (95) tys.zł (190) tys.zł
Podatek dochodow y 18 tys.zł 36 tys.zł
Wpływ podw yższenia stopy na w ynik finansow y netto (77) tys.zł (154) tys.zł
Ryzyko stopy procentowej Analiza w rażliw ości stopy procentow ej
Zw iększenie stopy procentow ej o 0,5
punktu
Zw iększenie stopy procentow ej o 1,0
punkt
Przeciętny stan zadłużenia kredytow ego w 2019 roku 6 554 tys.zł 6 554 tys.zł
Zapłacone odsetki od kredytów 232 tys.zł 232 tys.zł
Przeciętna stopa procentow a w okresie 12 m-cy 2019 roku 3,5 % 3,5 %
Stopa procentow a skorygow ana 4,0 % 4,5 %
Wartość odsetek od kredytów uw zględniająca zw iększoną stopę procentową 265 tys.zł 298 tys.zł
Wpływ podw yższenia stopy na w ynik finansow y brutto (33) tys.zł (66) tys.zł
Podatek dochodow y 6 tys.zł 13 tys.zł
Wpływ podw yższenia stopy na w ynik finansow y netto (27) tys.zł (53) tys.zł
Ryzyko cen towarów
Emitent narażony jest narażony w niewielkim stopniu na ryzyko cenowe związane ze wzrostem cen najczęściej kupowanych towarów, z uwagi na zaprzestanie działalności operacyjnej tj. montażowo- produkcyjnej.
____________________________________________________________________________________________________________________
Strona 30