W polskim prawie karnym przepisy dotyczące obrony koniecznej zawarte są w jednym artykule i odnoszą się uniwersalnie zarówno do odpierania zamachu na dobro własne (obrona konieczna) jak i sytuacji odpierania zamachu na dobro społeczne lub innej osoby (pomoc konieczna). W Stanach Zjednoczonych, podobnie jak w przypadku źródeł i całego systemu, prawo karne nie jest w tym zakresie jednolite. Przesłanki odnoszące się do zasad i warunków obrony koniecznej opisane są osobno dla poszczególnych jej odmian, skategoryzowanych według dobra stanowiącego przedmiot zamachu.
Pierwszą i wydawałoby się naturalną odmianą obrony koniecznej jest obrona człowieka przed bezprawnymi zamachami, w szczególności na jego życie, zdrowie i wolność w tym wolność seksualną („defense of persons”). Należy jednocześnie wskazać, że w tym pojęciu jednomyślnie uwzględnia się zarówno obronę własną („self-defense lub defense of self”) jak i obronę innych osób („defense of others”)627.
Często normy odnoszące się do obrony osób trzecich zawarte są w przepisach dotyczących obrony własnej i tak uregulowało tę kwestię dwadzieścia osiem stanów628, choć zdarza się także, że oba przypadki skodyfikowane są osobno629.
Można przypuszczać, że powyższy podział wynika z uwarunkowań historycznych, gdyż w czasach nadrzędności common law w prawie amerykańskim obrona konieczna mogła być przyjęta wyłącznie w przypadku obrony własnej i członków najbliższej rodziny630. Jak zauważa J. Samaha, niektóre stany do przyjęcia obrony koniecznej nadal wymagają, aby w przypadku odpierania zamachu na inną osobę istniał pomiędzy napadniętym a osobą broniącą go określony stopień pokrewieństwa631. Obecnie należy jednak takie uwarunkowania oceniać w kategoriach wyjątków i archaizmów, gdyż zdecydowana większość jurysdykcji porzuciła warunek „osoby spokrewnionej” na rzecz każdej osoby „wymagającej natychmiastowej ochrony przed zamachem”632. Kilka spośród stanów, które podtrzymują jeszcze wymóg pozostawania w relacji pokrewieństwa, rozszerzyło go jednak do relacji powinowactwa,
627P. H. Robinson, M. Kussmaul, C. Stoddard, I. Rudyak, A. Kuersten, The American Criminal Code: General Defenses…, s. 13.
628 Alabama, Arkansas, Kolorado, Connecticut, Floryda, Georgia, Idaho, Illinois, Indiana, Iowa, Kansas, Maine, Michigan, Minnesota, Missouri, Montana, New Hampshire, Nowy Jork, Oklahoma, Oregon, Dakota Południowa, Utah, Waszyngton oraz Wisconsin.
629 Dotyczy to dwunastu stanów: Alaska, Arizona, Delaware, Hawaje, Kentucky, Louisiana, Nebraska, New Jersey, Dakota Północna, Pensylwania, Tennessee oraz Teksas. W pozostałych stanach oba przypadki wynikają z common law.
630 J. Samaha, Criminal Law…, s. 148.
631 Ibidem.
632 Ibidem.
154
konkubinatu, a nawet przyjaźni. Pozostałe osoby, niewliczające się do żadnej z powyższych grup, powinny, w ocenie ustawodawców wspomnianych stanów, mieć prawo do obrony własnej zanim ktoś inny podejmie działania633.
Warunki dotyczące zamachu i działań w ramach obrony koniecznej są zwykle tożsame w przypadku obrony własnej i obrony osób trzecich. Jak zaznaczają T. Gardner i T.
Anderson: „osoba udzielająca pomocy koniecznej musi być w sposób uzasadniony przekonana, że okoliczności uzasadniają podjęcie przez trzecią osobę obrony własnej, a także musi być w sposób uzasadniony przekonana, że jej interwencja jest niezbędna do ochrony osoby trzeciej przed bezprawną agresją lub zamachem”634.
Autorzy podnoszą także, że wiele stanów wprowadza tak zwane „Prawa dobrych Samarytan” („Good Samaritan laws”), które mają zachęcać – ale nie wymagać – do działania w przypadku gdy widzi się napaść na człowieka. Przykładem takiego stanu jest Maryland, który w swoim kodeksie karnym stanowi, że każda osoba będąca świadkiem napaści z użyciem przemocy na inną osobę, może wesprzeć osobę zaatakowaną w realizacji jej prawa do obrony koniecznej635. Warto w tym miejscu także zaznaczyć, że niektóre stany wprowadziły wobec świadków napaści obowiązek podjęcia działań w ograniczonym zakresie, takich jak na przykład wezwanie policji. Naruszenie tego obowiązku karane jest zwykle niewielką grzywną636.
Ciekawym przykładem w kontekście obrony koniecznej osób trzecich była sprawa State v. Aguillard637, w której osoby protestujące przeciwko aborcji, zostały skazane za występki wtargnięcia na teren wyłączony z publicznego dostępu, tarasowanie publicznego przejścia i stawianie oporu funkcjonariuszom policji. Oskarżeni nie przyznawali się do winy i podnieśli zarzut działania w obronie innych osób. Według oskarżonych, mieli oni prawo do złamania prawa w celu zapobieżenia wykonaniu aborcji, jednak ta argumentacja nie spotkała się z aprobatą sądu. W uzasadnieniu wskazano, że obrona konieczna („defense of others”) szczegółowo ogranicza użycie siły lub przemocy w obronie innych do sytuacji, w których osoba zaatakowana byłaby usprawiedliwiona w przypadku użycia przemocy lub siły w
633 Ibidem.
634 T. J. Gardner, T. M. Anderson, Criminal Law…, s. 107. Dosłowny cytat: “The person coming to the assistance or defense of another must reasonably believe that the facts are such that the third person would be privileged to act in self-defense and also must reasonably believe that his or her intervention is necessary to protect the third person against unlawful force or interference”.
635 MD Code, Art. 27, § 12A [za:] T. J. Gardner, T. M. Anderson, Criminal Law…, s. 107. Dosłowny cytat: “Any person witnessing a violent assault upon the person of another may lawfully aid the person being assaulted by assisting in that person’s defense”.
636 T. J. Gardner, T. M. Anderson, Criminal Law…, s. 107.
637 State v. Aguillard, 567 So.2d 674 (1990).
155
obronie własnej. Uznając, że w stanie Louisiana aborcja była legalna, sąd ocenił, że oskarżeni nie posiadali legitymacji prawnej do ochrony nienarodzonego dziecka poprzez użycie środków niedostępnych przecież dla samych nienarodzonych638.
Amerykańska doktryna zdaje się nie dostrzegać także problemu braku zgody lub zezwolenia osoby napadniętej na działanie w celu jej obrony. Problem ten był jednak szeroko omawiany na gruncie polskiego prawa karnego. Należy przyznać rację A. Zollowi, że „pomoc konieczna nie wymaga w zasadzie uzyskania zgody osoby, której dobro zostało zaatakowane.
Jest ona bowiem również obroną porządku prawnego. Zgoda taka będzie jednak wymagana w tych przypadkach, w których zamach jest skierowany na dobra, którymi zaatakowany ma prawo swobodnie dysponować (dobra o względnej wartości społecznej)”639. Słusznym wydaje się także pogląd M. Mozgawy, że „nie można podjąć obrony koniecznej w przypadku, gdy zgoda tej osoby na naruszenie określonego dobra wyłącza bezprawność zamachu”640 oraz A.
Marka, że „gdy chodzi o dobra o znacznej wartości (np. życie), którymi pokrzywdzony nie może swobodne dysponować, można (a nawet należy) podejmować obronę konieczną nawet wówczas, gdy ma to miejsce jednoznacznie wbrew woli osoby zagrożonej”641. Wydaje się, że wszystkie przytoczone wyżej stanowiska można uznać za właściwe także na gruncie norm funkcjonujących w Stanach Zjednoczonych.
Drugą najczęściej opisywaną odmianą obrony koniecznej w Stanach Zjednoczonych jest obrona mienia („defense of property”, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza obronę własności)642. Zdarza się, że obrona mienia bywa także połączona z obroną wobec zamachu na domostwo i mir domowy643.
Wynika to z tego, że większość stanów w ramach ogólnego pojęcia „defense of property” zezwala na użycie siły zarówno w obronie majątku osobistego jak i nieruchomości644. W ostatnim przypadku, uprawnienie do obrony koniecznej musi wynikać z
638 Ibidem.
639 A. Zoll, Art. 25, teza 37 [w:] A. Zoll, W. Wróbel (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Cześć I.
Komentarz do art. 1-52..., 2016, s. 555.
640 M. Mozgawa, Art. 25, teza 12 [w:] M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Komentarz..., 2019, s. 103.
641 A. Marek, Obrona konieczna…, 2008, s. 69-70.
642 Podobne rozróżnienie obrony koniecznej w przypadku zamachu na osobę lub mienie występuje m.in. także w prawie francuskim (J. Pradel, Droit Pénal Général, wyd. 18, Paryż 2010, s. 278-280).
643 J. Samaha, Criminal Law…, s. 149-150; H. Wallace, C. Roberson, Principles of Criminal Law…, s. 101; P. H.
Robinson, M. Kussmaul, C. Stoddard, I. Rudyak, A. Kuersten, The American Criminal Code: General Defenses…, s. 21.
644 Dotyczy to 45 stanów: Alabama, Alaska, Arizona, Arkansas, Kalifornia, Kolorado, Connecticut, Delaware, Dystrykt Kolumbii, Floryda, Georgia, Hawaje, Idaho, Illinois, Indiana, Iowa, Kansas, Kentucky, Louisiana, Maine, Michigan, Minnesota, Missouri, Montana, Nebraska, New Hampshire, New Jersey, Nowy Meksyk, Nowy Jork, Karolina Północna, Dakota Północna, Ohio, Oklahoma, Oregon, Pensylwania, Rhode Island, Dakota Południowa, Tennessee, Teksas, Utah, Wirginia, Waszyngton, Wirginia Zachodnia, Wisconsin, a także Wyoming.
156
konieczności zapobieżenia lub zatrzymania bezprawnego wkroczenia nieuprawnionych osób na ziemię należącą do kogoś innego, zaś w przypadku obrony majątku osobistego – z konieczności zapobieżenia lub zatrzymania bezprawnego zamachu na własność innej osoby.
Generalnie przyjmuje się, że warunki użycia siły w przypadku zamachu na mienie (poza użyciem siły śmiertelnej – deadly force) są zbliżone do tych, których można użyć w przypadku zamachu na człowieka. Zamach musi być bezprawny, siła musi być użyta dopiero wówczas gdy jest ona konieczna w celu zatrzymania zamachu, a jej rozmiar musi być uzasadniony okolicznościami („the amount of force must be reasonable under the circumstances”)645.
Należy jednak zatrzymać się na chwilę przy przesłance konieczności i zastanowić czy wynikający z niej aspekt czasowy rzeczywiście powinien ograniczać możliwość przyjęcia obrony koniecznej przy zamachach na własność. Chodzi mianowicie o warunek, aby siła była użyta dopiero wówczas gdy była ona niezbędna do uchylenia zagrożenia. Wynika z tego a contrario, że osoba napadnięta nie może użyć siły aż do momentu, w którym stało się to absolutnie konieczne, co oznacza, że po przekroczeniu tej granicy czasowej obrona jej własności byłaby niemożliwa646. Taką formę regulacji przyjmują obecnie trzydzieści cztery stany647. Należy jednak zaznaczyć, że dziesięć stanów kładzie dodatkowy nacisk na aspekt czasowy warunku konieczności – a siedem z nich zaczerpnęło swoją regulację wprost z MPC, wymagając, aby użycie siły było „niezwłocznie konieczne”648. Jak zauważają niektórzy autorzy: „taki warunek podkreśla czasowy aspekt konieczności użycia siły, prawdopodobnie sprawiając, że obrona konieczna jest jeszcze bardziej utrudniona”649. Autorzy zwracają także uwagę na trzy jurysdykcje, w których nacisk kładzie się nie na aspekt czasowy konieczności obrony, a na czas trwania zamachu650.
645 T. J. Gardner, T. M. Anderson, Criminal Law…, s. 112.
646 P. H. Robinson, M. Kussmaul, C. Stoddard, I. Rudyak, A. Kuersten, The American Criminal Code: General Defenses…, s. 21-22.
647 Alabama, Alaska, Arizona, Arkansas, Kolorado, Connecticut, Dystrykt Kolumbii, Floryda, Georgia, Illinois, Kansas, Louisiana, Maine, Maryland, Michigan, Minnesota, Mississippi, Missouri, Montana, New Hampshire, New Jersey, Nowy Meksyk, Nowy Jork, Dakota Północna, Ohio, Oklahoma, Oregon, Rhode Island, Karolina Południowa, Dakota Południowa, Utah, Wirginia, Waszyngton oraz Wisconsin.
648 MPC § 3.06(1) oraz stany: Delaware, Hawaje, Kentucky, Nebraska, Pensylwania, Tennessee oraz Teksas.
649 P. H. Robinson, M. Kussmaul, C. Stoddard, I. Rudyak, A. Kuersten, The American Criminal Code: General Defenses…, s. 22. Dosłowny cytat: “This emphasizes the temporal necessity for the use of force, perhaps making it even more demanding that it would otherwise be”.
650 State v. Walsh, 119 P.3d 645, 652 (Ct. App. Id. 2005); Ind. Code § 35-41-3-2; State v. Nelson, 329 N.W.2d 645, 646 (Iowa 1983); P. H. Robinson, M. Kussmaul, C. Stoddard, I. Rudyak, A. Kuersten, The American Criminal Code: General Defenses…, s. 22. Dosłowny cytat: “Compare this with the three jurisdictions that require that the threatened force be >>imminent<<, which focuses on the temporal proximity of the threat, rather than on the timing of the needed defensive force”.
157
Należy także zaznaczyć, że w przypadku zamachów nieskierowanych bezpośrednio na człowieka istnieją dodatkowe obostrzenia dotyczące możliwości użycia siły śmiertelnej (deadly force). Wiele jurysdykcji expressis verbis zakazuje użycia tego rodzaju siły w obronie mienia, za wyjątkiem obrony ziemi, domostwa lub jeśli wiąże się to dodatkowo z zagrożeniem dla człowieka (na przykład w przypadku rozboju)651.
Pomimo tego, że najczęściej łączy się obie te odmiany obrony koniecznej, obrona domostwa bywa niekiedy przedstawiana w literaturze jako odrębny od obrony własności rodzaj obrony koniecznej w Stanach Zjednoczonych652.
Prawo do obrony swojego domostwa jest mocno zakorzenione w systemie common law i w poglądzie, że „mój dom jest moją twierdzą”. Już w 1604 r., Sir Edward Coke, brytyjski sędzia, a następnie Radca Generalny Anglii i Walii, który według źródeł miał napisać, że „dom jest dla każdego jego twierdzą i fortecą i choć życie ludzkie jest bardzo cenne i uprzywilejowane w prawie, jeśli złodzieje przychodzą do cudzego domu, aby go okraść lub zamordować, a właściciel lub jego służba zabiją któregoś ze złodziei w obronie własnej lub swojej posiadłości – nie jest to zbrodnia i nie powinno się ich niczego pozbawiać”653.
Jeszcze dosadniej wypowiedział się Wilhelm Pitt Starszy, Pierwszy Hrabia Chatham, który w trakcie jednej z debat nad prawem do obrony własnego domu w brytyjskim parlamencie w 1764 r. powiedział: „Najbiedniejszy człowiek w swojej chacie na wsi może przeciwstawiać się Koronie. Jego dom może być wątły, dach może się trząść, wiatr może go pustoszyć, a sztorm i deszcz mogą wkraczać w jego progi, ale Król Anglii wkroczyć nie może.
Cała władza Korony nie ma prawa bez zgody właściciela przekroczyć progu jego zniszczonej posiadłości”654.
Abstrahując od tego silnie osadzonego historycznie twierdzenia „mój dom moją twierdzą”, należy także zauważyć zgoła zdystansowane stanowisko Blackstone’a w jego osiemnastowiecznych komentarzach. Autor wprawdzie potwierdza, że uprawnienie do obrony
651 Na przykład: Alaska – zezwala na użycie siły śmiertelnej w obronie samochodu w celu zapobieżenia kradzieży; Kolorado – w przypadku rozboju; Georgia oraz Illinois – w przypadku najpoważniejszych przestępstw dokonanych z użyciem przemocy (forcible felonies); Indiana – w przypadku najpoważniejszych przestępstw dokonanych z użyciem przemocy, a także w obronie domostwa i pojazdu mechanicznego; Louisiana – w obronie domostwa, miejsca pracy lub pojazdu mechanicznego.
652 M. Croddy, B. Hayes, Criminal Justice in America…, s. 40; B. Sangero, Self-Defence in Criminal Law…, s.
266.
653 E. Coke, Institutes of the Law of England, 1628 [za:] State v. Mitcheson, 560 P.2d 1120-1122 (1977).
654 J. Samaha, Criminal Law…, s. 149. Dosłowny cytat: „The poorest man may in his cottage bid defiance to all the forces of the Crown. It may be frail; its roof may shake; the wind may blow through it; the storm may enter;
the rain may enter; but the King of England may not enter; all his force dares not cross the threshold of the ruined tenement”.
158
domostwa jest niezwykle szerokie, ale jednocześnie wskazuje na pewne jego ograniczenia.
Blackstone uznał bowiem, że bezgraniczne uprawnienie do zabicia intruza w ramach obrony domostwa ogranicza się do sytuacji, które dzieją się nocą, natomiast w dzień obowiązuje zasada uzasadnionego podejrzenia, że sprawca usiłuje się włamać655. Rodzi to skojarzenie z zasadami, które obowiązywały w prawie rzymskim, gdzie również różnicowano zakres prawa do obrony koniecznej ze względu na to czy atak miał miejsce w dzień czy w nocy.
Także S. Thompson w swoim artykule z 1880 r. na temat zabójstwa w obronie koniecznej pisał: „prawo do użycia siły w obronie siebie, swojej rodziny, mieszkania, ziemi czy innych dóbr jest jednym z naturalnych i niezbywalnych praw człowieka. Jako że nie jest to prawo przyznane przez żaden ludzki kodeks, żaden ludzki kodeks nie powinien nas tego prawa pozbawiać. Było to uprawnienie zauważone już przez prawo rzymskie, uznane przezeń jako prawo naturalne i jako część prawa narodów. Bez wątpienia jest to uprawnienie rozpoznawane przez każdy cywilizowany kraj”656.
Prawo do obrony koniecznej w przypadku zamachu połączonego z wtargnięciem do domostwa określane jest terminem „castle doctrine” (doktryną twierdzy). Nazwa ta została zaczerpnięta bezpośrednio z angielskiego common law, a mianowicie z przytoczonej wyżej zasady „mój dom jest moją twierdzą” („my house is my castle”). Poprzez realizację tej zasady angielscy juryści traktowali domostwo – niezależnie od jego faktycznego rozmiaru i konstrukcji – niczym twierdzę, której rzeczywistą ochroną było prawo promujące możliwość obrony przed bezprawnymi zamachami, z jednoczesną świadomością, że nie zostanie się pociągniętym do odpowiedzialności karnej za ewentualne skutki działań obronnych.
Obecnie doktryna twierdzy definiowana jest różnie przez ustawodawców stanowych, jednak jej istota pozostaje niezmienna. Doktryna ta stanowi, że każda osoba w przypadku napaści, która ma miejsce w jej domu, może użyć rozsądnej siły („reasonable force”), włączając w to także siłę śmiercionośną, w celu ochrony swojego lub cudzego życia, bez obowiązku uprzedniego wycofania („without duty to retreat”)657. Ciekawą definicję zaproponował także Sąd Najwyższy stanu Wisconsin podnosząc, że jest to: „doktryna pozostająca w harmonii z boskim prawem obrony własnej; doktryna stanowiąca, że gdy ktoś,
655 W. Blackstone, Commentaries on the Laws of England, IV, 1769, s. 180.
656 S. Thompson, Homicide in Self-Defense, American Criminal Law Review Vol. 14, 1880, s. 545-546.
Dosłowny cytat: The right to use force in the defense of one’s person, family, habitation, lands, or goods is one of the natural and unalienable rights of man. As it is a right not granted by any human code, no human code can take it away. It was recognized by the Roman law, declared by that law to be a natural right, and a part of the law of nations. It is no doubt recognized by the code of every civilized State”.
657 C. Reinhart, Castle Doctrine and Self-Defense, Connecticut General Assembly, Office of Legislative Research, 2007. Dostępne on-line: https://www.cga.ct.gov/2007/rpt/2007-r-0052.htm [dostęp: 17.07.2019].
159
kto przebywa w miejscu, w którym ma prawo przebywać, i kto nie powoduje niebezpieczeństwa swoim bezprawnym zachowaniem, może się nie poddać napaści innej osoby, a w razie swego szczerego i racjonalnie uzasadnionego przekonania, że znajduje się w bezpośrednim zagrożeniu utraty życia lub dokonania na jego szkodę ciężkiego uszczerbku na zdrowiu z rąk napastnika, może użyć takich dostępnych mu środków, które w sposób racjonalnie uzasadniony wydają mu się konieczne do odparcia niebezpieczeństwa, włącznie z możliwością pozbawienia napastnika życia”658.
Powyższe zasady odrzucające wynikający z common law obowiązek wycofania się w przypadku zamachów połączonych z wdarciem się do domostwa są obecnie powszechnie akceptowane w Stanach Zjednoczonych. Pierwszym stanem, który wprowadził do swojego ustawodawstwa zasadę „stand your ground”, a więc prawo bezpośrednio oparte na angielskiej doktrynie twierdzy była Floryda659. Stan ten w 2005 roku expressis verbis zniósł obowiązek wycofania się w przypadku napaści na domostwo osoby napadniętej. Należy także wskazać, że rozwiązanie prawne zastosowane wówczas przez ustawodawcę stanu Floryda było innowacyjne nie tylko dlatego, że wprowadzało angielską doktrynę twierdzy do amerykańskiego systemu prawa stanowionego, ale także dlatego, że znacząco ją rozszerzało.
Ustawodawca odniósł bowiem to uprawnienie nie tylko do zamachów mających miejsce w domostwie napadniętego, ale „w każdym miejscu, w którym ma prawo przebywać”660, a więc także w obejściu (terenie przyległym do samego budynku), a nawet w miejscu pracy czy samochodzie661. Z uwagi na te różnice, tak szerokie uprawnienie nazywane bywa w Stanach Zjednoczonych nie „doktryną twierdzy” lecz – z powodu jego zainicjowania właśnie przez ten stan – prawem Florydy do niepoddania się („Florida’s stand your ground law”)662.
658 Miller v. State, 139 Wis. 57, 75-76 (Wis. 1909). Dostępne on-line:
https://www.ravellaw.com/opinions/aac2ba68b49369c03d20587a9c010cd9 [dostęp: 17.07.2019]. Dosłowny cytat: „It has been superseded by a doctrine in harmony with the divine right of self-defense; the doctrine that when one is where he has a right to be and does not create the danger by his own wrongful conduct, he may stand his ground, if assailed by another, and in case of his honestly and reasonably believing himself to be in imminent danger of losing his life or receiving some great bodily harm at the hands of such other, he may use such means as, presently to him, reasonably, seem necessary to avert the impending danger, even to taking the life of his assailant”.
659 T. J. Gardner, T. M. Anderson, Criminal Law…, s. 108; M. R. Hinkston, Home Safe Home: Wisconsin’s Castle Doctrine and Trespasser Liability, Wisconsin Lawyer 86(5), 2013. Dostępne on-line:
https://www.wisbar.org/newspublications/wisconsinlawyer/pages/article.aspx?Volume=86&Issue=5&ArticleID
=10836 [dostęp: 17.07.2019]. Dosłowny cytat: „In 2005, Florida became the first state to codify the doctrine by passing legislation expressly abolishing any duty to retreat from one’s home”.
660 Fla. Stat. § 776.013. Dosłowny cytat: „(…) in any other place where he or she has a right to be”. Zob.
załącznik nr 1 do niniejszej dysertacji - Wykaz przepisów dotyczących obrony koniecznej w podziale według poszczególnych stanów USA.
661 Zob. załącznik nr 2 do niniejszej dysertacji - Zasady odnoszące się do subsydiarności lub samoistności obrony koniecznej we wszystkich stanach USA.
662 M. R. Hinkston, Home Safe Home: Wisconsin’s Castle Doctrine and Trespasser Liability…, przyp. 15.
160
Choć Floryda była pierwszym stanem w Stanach Zjednoczonych, który wprowadził do swojego systemu prawa stanowionego zasadę „stand your ground” znosząc obowiązek wycofania, nie była jednak pierwszym, który w ogóle kodyfikował odrębnie obronę konieczną w domostwie. Już w 1985 r. w stanie Kolorado wprowadzono Homeowner Protection Act (ustawę nazywaną potocznie „Make My Day laws”663), w której ustawodawca wyłączył odpowiedzialność karną oraz cywilną osób, które w obronie koniecznej zabiły napastnika, który wdarł się do ich domostwa664. Przesłanką wyłączenia odpowiedzialności na tej zasadzie było racjonalnie uzasadnione przekonanie osoby napadniętej, że napastnik znajdujący się bezprawnie w jej domostwie popełnił, był w trakcie popełniania lub zamierzał popełnić przestępstwo z użyciem jakiejkolwiek siły fizycznej665. Ustawodawca zrezygnował wówczas z ograniczenia w jakikolwiek sposób siły użytej przez osobę broniącą się, przez co nawet w przypadku użycia przez napastnika minimalnej siły fizycznej (przy spełnieniu pozostałych wspomnianych wyżej przesłanek) osoba napadnięta mogła użyć siły
Choć Floryda była pierwszym stanem w Stanach Zjednoczonych, który wprowadził do swojego systemu prawa stanowionego zasadę „stand your ground” znosząc obowiązek wycofania, nie była jednak pierwszym, który w ogóle kodyfikował odrębnie obronę konieczną w domostwie. Już w 1985 r. w stanie Kolorado wprowadzono Homeowner Protection Act (ustawę nazywaną potocznie „Make My Day laws”663), w której ustawodawca wyłączył odpowiedzialność karną oraz cywilną osób, które w obronie koniecznej zabiły napastnika, który wdarł się do ich domostwa664. Przesłanką wyłączenia odpowiedzialności na tej zasadzie było racjonalnie uzasadnione przekonanie osoby napadniętej, że napastnik znajdujący się bezprawnie w jej domostwie popełnił, był w trakcie popełniania lub zamierzał popełnić przestępstwo z użyciem jakiejkolwiek siły fizycznej665. Ustawodawca zrezygnował wówczas z ograniczenia w jakikolwiek sposób siły użytej przez osobę broniącą się, przez co nawet w przypadku użycia przez napastnika minimalnej siły fizycznej (przy spełnieniu pozostałych wspomnianych wyżej przesłanek) osoba napadnięta mogła użyć siły