Każdorazowo w przypadku stwierdzenia przez IRGiT S.A. zasadności uruchomienia procesu zarządzania niewypłacalnością Członka Izby, Zarząd IRGiT S.A. powołuje Komisję ds. Niewypłacalności.
W skład Komisji ds. Niewypłacalności wchodzą pracownicy IRGiT S.A., a jej celem jest efektywne zarządzanie procesem zamykania otwartych pozycji niewypłacalnego Członka Izby, tak aby jednocześnie zminimalizować straty dla systemu gwarantowania zabezpieczeń z tego tytułu, a także ograniczyć negatywny wpływ zamykania pozycji na rynek. Komisja ds. Niewypłacalności koordynuje działania wewnątrz IRGiT S.A. oraz przekazuje informacje Członkom Izby i organom nadzoru.
Wezwanie do zamknięcia otwartych pozycji
IRGiT S.A. wzywa niewypłacalnego Członka Izby do bezzwłocznego zamknięcia wszystkich otwartych pozycji oraz monitoruje proces ich zamykania.
W przypadku, gdy Członek Izby jest członkiem Grupy Energetycznej, IRGiT S.A.
informuje o zaistniałej sytuacji pozostałych Członków Izby, należących do tej grupy oraz wzywa ich do niezwłocznego uiszczenia niepokrytych kwot zaległości niewypłacalnego Członka Izby, zgodnie z zasadami Umowy określającej zasady ustanawiania zabezpieczenia finansowego dla Grupy Energetycznej („Umowa kompensacji”).
Ponadto IRGiT S.A. blokuje niewypłacalnemu Członkowi Izby możliwość otwierania nowych pozycji na wszystkich rynkach prowadzonych przez TGE S.A.
Przekazanie informacji o niewypłacalności Członka Izby
Informacja o niewypłacalności Członka Izby przekazywana jest drogą elektroniczną wszystkim Członkom Izby, TGE S.A. oraz organom nadzoru.
Zamykanie pozycji przez IRGiT S.A.
W sytuacji, kiedy zamknięcie pozycji nie zostało zrealizowane przez Członka Izby na zasadach opisanych powyżej, IRGiT S.A. dokonuje bezzwłocznego zamknięcia pozycji niewypłacalnego Członka Izby, jak również pozycji należących do jego klientów i/lub reprezentowanych przez niego Członków systemu obrotu.
W przypadku, gdy niewypłacalny Członek Izby jest członkiem Grupy Energetycznej, IRGiT S.A. przygotowuje się do ewentualnej niewypłacalności i zamknięcia pozycji całej Grupy Energetycznej. Zamknięcie pozycji niewypłacalnego Członka Izby (wraz z pozycjami pozostałych członków Grupy Energetycznej) odbywa się po stwierdzeniu niewypłacalności Grupy Energetycznej. Sytuacja taka ma miejsce w przypadku, gdy pozostali członkowie Grupy Energetycznej nie pokryli zaległości niewypłacalnego Członka Izby w terminie i na zasadach określonych w Umowie kompensacji.
Z uwagi na odmienną specyfikę rynków, zamknięcie pozycji w zakresie kontraktów forward na energię elektryczną lub gaz odbywa się inaczej, niż w zakresie kontraktów terminowych z fizyczną dostawą praw majątkowych OZE.
Rynek Terminowy Produktów z dostawą Energii Elektrycznej oraz Rynek Terminowy Produktów z dostawą Gazu – rozliczane przez GIR
Zamknięcie pozycji na rynku terminowym produktów w zakresie kontraktów forward na energię elektryczną („Rynek Terminowy Produktów z dostawą Energii Elektrycznej”) oraz kontraktów forward na gaz („Rynku Terminowy Produktów z dostawą Gazu”) odbywa się w sposób następujący:
a) IRGiT ustala pozycję netto niewypłacalnego Członka Izby na danym rynku (w przypadku Członków Izby działających na rachunek klientów i/lub jako reprezentantów Członków systemu obrotu pozycja ta obliczana jest oddzielnie dla każdego z klientów i/lub Członków systemu obrotu oraz całościowo dla tego Członka Izby). Na potrzeby wyznaczenia pozycji netto na Rynku Terminowym Produktów z dostawą Energii Elektrycznej uwzględnia się możliwości kompensacji pozycji, wynikające ze struktury portfela w kontraktach typu BASE/PEAK i OFFPEAK,
b) Komisja ds. Niewypłacalności podejmuje decyzję, co do sposobu zamknięcia pozycji netto,
c) Zamknięcie pozycji może odbywać się poprzez wykorzystanie:
• transakcji zawieranych bezpośrednio na rynku,
• mechanizmu Aukcji funkcjonującego na TGE S.A. dla kontraktów kwartalnych i rocznych na energię elektryczną oraz kontraktów miesięcznych, kwartalnych, sezonowych i rocznych na gaz.
Decyzję co do sposobu zamknięcia pozycji netto podejmuje Komisja ds.
Niewypłacalności. Głównym kryterium doboru sposobu zamykania pozycji jest maksymalizacja efektywności kosztowej oraz minimalizacja negatywnego oddziaływania na rynek, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu na poziom zmienności i płynności notowanych instrumentów.
Mechanizm zamykania pozycji poprzez Aukcje za pośrednictwem TGE S.A.
W przypadku zaistnienia warunków rynkowych, uniemożliwiających kontynuację procesu zamykania pozycji w transakcjach bezpośrednio na rynku, Komisja ds.
Niewypłacalności organizuje w imieniu niewypłacalnego Członka Izby aukcję na TGE. Mechanizm aukcji opisany jest w Regulaminie obrotu Rynku Towarów Giełdowych Towarowej Giełdy Energii S.A.
TGE niezwłocznie podaje do wiadomości Członków Giełdy informacje o planowanej aukcji, która przeprowadzana jest na zasadach ogólnych. Zgodnie z założeniami uczestnicy Aukcji w celu zawarcia transakcji składają odpowiednio zlecenia kupna (w przypadku aukcji sprzedaży) lub zlecenia sprzedaży (w przypadku aukcji kupna). W rezultacie na aukcji realizowane są zlecenia Uczestników Aukcji z limitem ceny równym lub - w przypadku aukcji sprzedaży wyższym, natomiast w przypadku aukcji kupna niższym - niż limit ceny ustalony przez IRGiT S.A.
W przypadku, w którym Aukcja pozostaje bez rozstrzygnięcia, dalsze decyzje w zakresie sposobu zamykania pozycji podejmuje Komisja ds. Niewypłacalności.
Rynek Terminowy Praw Majątkowych – rozliczany przez IRR
Zamknięcie pozycji w zakresie rynku kontraktów terminowych z fizyczną dostawą praw majątkowych OZE („RTPM”) odbywa się w sposób następujący:
a) IRGiT S.A. dokonuje obliczenia pozycji netto Członka Izby uznanego za niewypłacalnego (w przypadku Członków Izby działających na rachunek klientów i/lub jako reprezentantów Członków systemu obrotu pozycja ta obliczana jest oddzielnie dla każdego z klientów i/lub Członków systemu obrotu oraz całościowo dla tego Członka Izby).
b) Pozycja netto Członka Izby uznanego za niewypłacalnego może być zamykana:
• w transakcjach bezpośrednio na rynku – poprzez zawarcie pozycji odwrotnej do pozycji niewypłacalnego Członka Izby,
• poprzez mechanizm Aukcji prowadzonej przez IRGiT S.A.
W przypadku, gdy Członek Izby uznany za niewypłacalnego posiada krótką pozycję netto w Prawach Majątkowych ŚP, a w skład jego depozytu zabezpieczającego wchodzą Prawa Majątkowe ŚP, mogą one zostać wykorzystane na potrzeby przyszłego rozliczenia z dostawą.
Decyzję co do sposobu zamknięcia pozycji netto podejmuje Komisja ds.
Niewypłacalności. Głównym kryterium wyboru sposobu zamykania pozycji jest maksymalizacja efektywności kosztowej oraz minimalizacja negatywnego oddziaływania na rynek, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu na poziom zmienności i płynności notowanych instrumentów.
Mechanizm Aukcji IRGiT S.A.
Mechanizm Aukcji wykorzystywany jest przez IRGiT S.A. w celu maksymalizacji efektywności kosztowej. Komisja ds. Niewypłacalności może zdecydować o próbie zamknięcia pozycji poprzez Aukcję organizowaną przez IRGiT S.A. na zasadach określonych w Regulaminie IRR. Aukcja ta jest odrębnym mechanizmem od Aukcji na TGE S.A stosowanych w przypadku Rynku Terminowego Energii Elektrycznej oraz Rynku Terminowego Gazu.
Na zakończenie procesu zamykania pozycji, IRGiT S.A podsumowuje ewentualne straty, jakie zostały poniesione z tytułu zamknięcia pozycji niewypłacalnego Członka Izby.
Straty pokrywane są zgodnie z kaskadowym pokrywaniem strat w sytuacji niewypłacalności Członka Izby opisanym w rozdziale 5 poniżej.
W przypadku, w którym Aukcja pozostaje bez rozstrzygnięcia, dalsze decyzje podejmuje Komisja ds. Niewypłacalności.
5 Kaskadowe pokrywanie strat w sytuacji niewypłacalności Członka Izby