PROBLEMÓW UZALEśNIEŃ ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM DZIECI I MŁODZIEśY.
1. PROGRAM WROCŁAWSKIEJ SIECI PRZEDSZKOLI I SZKÓŁ PROMUJĄCYCH ZDROWIE.
Celem Wrocławskiego Programu Sieci Przedszkoli i Szkół Promujących Zdrowie jest wychowywanie dla zdrowia poprzez propagowanie zdrowego stylu Ŝycia oraz kształtowanie postawy odpowiedzialności za zdrowie własne i innych.
Wrocławską Sieć Przedszkoli i Szkół Promujących Zdrowie tworzy 59 przedszkoli oraz 135 szkół ze wszystkich poziomów nauczania, w tym: 64 szkoły podstawowe, 32 gimnazja, 29 szkół ponadgimnazjalnych oraz 10 Ośrodków Szkolno-Wychowawczych.
1.1. KOORDYNACJA I MONITOROWANIE DZIAŁAŃ WROCŁAWSKIEGO PROGRAMU PRZEDSZKOLI I SZKÓŁ PROMUJACYCH ZDROWIE
We wszystkich szkołach naleŜących do sieci zostali powołani koordynatorzy ds. promocji zdrowia. W celu efektywnej współpracy utworzono 9 zespołów merytorycznych, w pracach których aktywnie uczestniczy ponad 200 nauczycieli. Zespoły koordynatorów spotykają się raz w miesiącu celem omówienia bieŜących problemów w realizacji programu. KaŜda grupa koordynatorów ma do wykonania określone zadania, wynikające z rozpoznanych problemów wychowawczych.
W ramach prac zespołów szkolnych koordynatorów ds. promocji zdrowia oraz współpracującej z siecią szkół promujących zdrowie organizacji pozarządowej
przygotowywane i realizowane są przedsięwzięcia związane z promocją zdrowia oraz profilaktyką uzaleŜnień.
1.2. PROGRAM SZKOLEŃ DLA SPOŁECZNOŚCI PRZEDSZKOLNEJ I SZKOLNEJ Z ZAKRESU PROMOCJI ZDROWIA, PROFILAKTYKI CHORÓB I UZALEśNIEŃ ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY I AGRESJI
Celem programu jest motywowanie społeczności szkolnej do świadomego wyboru zdrowego stylu Ŝycia.
Szkolenia i warsztaty dla uczniów ukierunkowane są na kształtowanie umiejętności interpersonalnych i zachowań pro zdrowotnych niezbędnych do radzenia sobie z agresją oraz presją rówieśniczą.
Szkolenia dla nauczycieli i rodziców słuŜą pogłębianiu wiedzy z zakresu profilaktyki uzaleŜnień i promocji zdrowia oraz rozwijaniu ich umiejętności wychowawczych.
1.3. PROGRAMY PROFILAKTYKI UZALEśNIEŃ REKOMENDOWANE PRZEZ PAŃSTWOWĄ AGENCJĘ ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH Programu profilaktyki uzaleŜnień dla uczniów mają na celu:
- obniŜenie skłonności do podejmowania ryzykownych zachowań związanych ze środkami psychoaktywnymi,
- zmiana stereotypowych przekonań i mitów wynikających z naduŜywania alkoholu, - ułatwienie identyfikacji problemu wynikającego z Ŝycia w rodzinie z problemem
alkoholowym,
- kształtowanie postawy asertywnych zachowań wobec osób nakłaniających do zaŜywania środków psychoaktywnych,
- umacnianie systemu wartości społecznych,
- dostarczenie wiedzy na temat szkód wynikających z uŜywania alkoholu i środków psychoaktywnych
Zrealizowane programy:
- „Korekta” – program profilaktyczno-interwencyjny przeznaczony dla uczniów pełnoletnich;
- „Noe” – program realizowany w formie duŜego mityngu; przeznaczony dla uczniów w wieku od 15 do 19 lat;
- „Debata” – program profilaktyki alkoholowej i narkotykowej; przeznaczony dla uczniów w wieku od 12 do 15 lat;
- „Spójrz inaczej” – program profilaktyki narkotykowej, przeznaczony dla uczniów w wieku od 9 do 12 lat;
Przeprowadzono takŜe szkolenie rad pedagogicznych „Szkolna interwencja wobec ucznia uŜywającego substancji psychoaktywnych”, które miało na celu zapobieganie rozpowszechnianiu się problemów związanych z uŜywaniem substancji psychoaktywnych przez młodzieŜ szkolną oraz powstrzymanie procesu przechodzenia od fazy okazjonalnego uŜywania tych substancji do fazy naduŜywania lub uzaleŜnienia.
Ogólna liczba osób uczestniczących we Wrocławskim Programie Sieci Przedszkoli i Szkół Promujących Zdrowie:
Uczniowie 23.674
Nauczyciele 3.128
Rodzice 1.157
Razem 27.959
2. ZAPEWNIENIE OPIEKI DZIECIOM I MŁODZIEśY W ŚWIETLICACH I KLUBACH ŚRODOWISKOWYCH
W 37 świetlicach i 22 klubach środowiskowych prowadzonych przez organizacje pozarządowe oraz 5 prowadzonych przez Rady Osiedli i in. podmioty, usytuowanych w
róŜnych rejonach Miasta w roku 2011 roku objętych opieką było ponad 3500 dzieci i młodzieŜy w wieku szkolnym. Celem działalności świetlic i klubów jest wsparcie rodzin, szczególnie znajdujących się w trudnej sytuacji Ŝyciowej, w wychowaniu dzieci i młodzieŜy oraz w zorganizowaniu im opieki w czasie wolnym od zajęć szkolnych. Program działania świetlicy i klubu obejmuje pomoc w nauce oraz zajęcia rozwijające zainteresowania (plastyczne, muzyczne, teatralne, fotograficzne, sportowe i inne).
Organizowane są równieŜ wyjścia do kina, teatru, na koncerty i wystawy oraz wycieczki.
Rodzice otrzymują pomoc i wsparcie w rozwiązywaniu problemów wychowawczych. W miarę moŜliwości świetlice zapewniają dzieciom doŜywianie w formie suchego prowiantu (kanapki, jogurty, owoce).
Wiele świetlic i klubów organizuje równieŜ półkolonie letnie i zimowe w ramach rocznego dofinansowania lub wyjazdy na zimowiska i kolonie finansowane z innych źródeł, w tym takŜe częściowo odpłatne.
Ponadto w świetlicach realizowany jest całoroczny program profilaktyczny, w wymiarze jednej godziny zajęć tygodniowo. Program profilaktyczny ma na celu ochronę dzieci i młodzieŜy przed zagroŜeniami zdrowotnymi oraz zapobieganie dysfunkcjonalnym zachowaniom poprzez uczenie umiejętności społecznych, sposobów radzenia sobie z emocjami, dostarczanie wiedzy na temat negatywnego wpływu substancji psychoaktywnych na organizm człowieka.
Kadra pedagogiczna, rodzice oraz dzieci i młodzieŜ mogły korzystać z pomocy psychologiczno-pedagogicznej w ramach programu wsparcia psychologiczno-pedagogicznego dofinansowywanego przez Miasto. Z oferty programu korzysta równieŜ Zespół Ognisk Wychowawczych. W 2011 r. z programu wsparcia psychologiczno-pedagogicznego skorzystało 69 osób w tym: 9 osób z wykładów/prelekcji dla rodziców, 18 dzieci z zajęć w grupach profilaktycznych, 24 osoby z konsultacji indywidualnych i zespołowych dla kadry zatrudnionej w świetlicach i klubach środowiskowych oraz 18 osób ze szkoleń dla pracowników i wolontariuszy.
3. PROGRAM ZAGOSPODAROWANIA CZASU WOLNEGO DZIECI I MŁODZIEśY POPRZEZ POZALEKCYJNE ZAJĘCIA SPORTOWO-REKREACYJNE
3.1. TRENER OSIEDLOWY
Program realizowany od 2005 roku przez Wrocławski Szkolny Związek Sportowy, polegający na organizacji imprez sportowych oraz zajęć sportowo-rekreacyjnych dla dzieci i młodzieŜy spędzających czas wolny na szkolnych i osiedlowych boiskach oraz terenach zielonych. W 2011 roku na wytypowanych boiskach zajęcia 5-6 razy w tygodniu prowadziło 47 trenerów osiedlowych. Na kaŜdego opiekuna przypadało minimum 18 godzin zajęć w tygodniu. Pod swoją opieką trener miał codziennie grupę młodzieŜy liczącą od 10 do 15 osób. Łącznie kaŜdego dnia w programie uczestniczyło około 700 dzieci i młodzieŜy.
3.2. ZAJĘCIA SPORTOWO-REKREACYJNE
Wrocławskie Centrum Treningowe Spartan Sp. z o.o. przeprowadziło zajęcia w zakresie gry w tenisa ziemnego (2637 godzin) i łyŜwiarstwa (1638 godzin) dla dzieci i młodzieŜy z wrocławskich szkół, których celem było promowanie aktywności fizycznej jako alternatywnej formy spędzania wolnego czasu.
3.3. ZAJĘCIA SPORTOWE
Zadanie było realizowane w formie wsparcia organizacji pozarządowych, które w 2011 roku zorganizowały i przeprowadziły pozalekcyjne zajęcia sportowe dla dzieci i młodzieŜy szkolnej w takich dyscyplinach jak piłka noŜna, siatkówka, koszykówka, tenis stołowy, nurkowanie i jazda na nartach wodnych oraz dla osób niesłyszących. Zajęcia odbywały się od poniedziałku do piątku. W soboty lub w niedziele organizowano zawody sportowe dla uczestników zadania.
Jednocześnie MłodzieŜowe Centrum Sportu realizowało liczne pozalekcyjne zajęcia sportowe dla dzieci i młodzieŜy z wrocławskich szkół.
3.4. ZAJĘCIA SPORTOWE DLA OSÓB WYKLUCZONYCH SPOŁECZNIE
W ramach aktywizacji społecznej osób wykluczonych, w tym takŜe z powodu uzaleŜnienia, organizowano i prowadzono zajęcia sportowe dla bezdomnych męŜczyzn.
Zadanie realizowane było przez organizację pozarządową. W zajęciach uczestniczyła grupa około 60 osób znajdujących się w trudnej sytuacji Ŝyciowej i wykluczonych społecznie z powodu uzaleŜnień lub innych przyczyn.
4. PROGRAM ZAGOSPODAROWANIA CZASU WOLNEGO DZIECI I MŁODZIEśY W RAMACH WYPOCZYNKU LETNIEGO
4.1. LATO WYJAZDOWE 2011
Kolonie i obozy organizowane były w miejscowościach nadmorskich oraz w górach. W ramach wypoczynku odbywały się m.in. następujące zajęcia: edukacyjne proekologiczne i prozdrowotne, zdrowego odŜywiania, profilaktyki uzaleŜnień, sportowe, taneczne, na siłowni, wycieczki statkiem wodnym i tramwajem wodnym, obozy Ŝeglarskie, windsurfingowe i wędrowne.
Wyjazdowy wypoczynek letni w roku 2011 organizowało 20 organizacji, wzięło w nim udział 1.380 dzieci i młodzieŜy.
5. ZADANIA W ZAKRESIE PROFILAKTYKI UZALEśNIEŃ REALIZOWANE PRZEZ CENTRUM INFORMACJI I ROZWOJU SPOŁECZNEGO
5.1. KAMPANIA pn. „WROCŁAWIANIE NA POLANIE”
Celem projektu, który jest kontynuowany od trzech lat jest tworzenie warunków do zdrowego i aktywnego spędzania czasu wolnego mieszkańców Wrocławia poprzez zwiększenie moŜliwości i atrakcyjności korzystania z istniejących zasobów terenów zielonych Miasta.
Działania w ramach projektu wspierane są kampanią społeczną, ukierunkowaną na promocję aktywnych form spędzania czasu wolnego wśród natury w gronie rodziny, przyjaciół oraz kształtowanie wśród mieszkańców Miasta postaw w zakresie dbania o czystość otoczenia, szanowanie wspólnej własności oraz aktywności społecznej na rzecz środowiska lokalnego. Kampania realizowana jest we współpracy z Centrum Informacji i Rozwoju Społecznego.
Aby zachęcić rodziny i uatrakcyjnić spędzanie wolnego czasu wśród natury przygotowany został program kulturalny i prozdrowotny w tym: pokazy udzielania pierwszej pomocy, instruktaŜe ćwiczeń rekreacyjnych i kondycyjnych oraz koncerty, wieczorki poetyckie, działania skierowane do dzieci prowadzone przez animatorów zabaw oraz plenerowe spektakle teatralne. Oferta została przygotowana we współpracy z: Wrocławskim Teatrem Lalek, organizacjami pozarządowymi, radami osiedli, szkołami itp.
Łącznie w róŜnych formach aktywności promujących zdrowy i wolny od nałogów styl Ŝycia uczestniczyło około 8000 osób
Strona internetowa www.wroclawianienapolanie.pl
W ramach projektu uruchomiono stronę internetową na której znaleźć moŜna informacje dotyczące kampanii, polan rekreacyjnych oraz wrocławskich parków. Strona jest takŜe źródłem informacji o zbliŜających się imprezach plenerowych, piknikach organizowanych w ramach kampanii. W roku 2011 stronę odwiedziło prawie 19000 osób.
5.2. WROCŁAWSKIE FORUM DS. UZALEśNIEŃ
Wrocławskie Forum ds. UzaleŜnień odbyło się 2 grudnia 2011 r. Skierowane było do pedagogów i psychologów szkolnych oraz do przedstawicieli instytucji i organizacji
pozarządowych realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania uzaleŜnieniom i przemocy w rodzinie.
Głównym tematem spotkania był problem spoŜywania przez młodzieŜ środków psychoaktywnych, w tym tytoniu, alkoholu i narkotyków. Podczas Forum Janusz Sierosławski z Instytutu Psychiatrii i Neurologii przedstawił wyniki cyklicznych badań ESPAD prowadzonych we Wrocławiu i porównał je z wynikami ogólnopolskimi, natomiast dyrektor Wojewódzkiego Ośrodka Terapii UzaleŜnień i WspółuzaleŜnień, Andrzej Turek przekazał informacje dotyczące problemów wynikających z uzaleŜnień na terenie naszego miasta w odniesieniu do województwa dolnośląskiego. W Forum udział wzięli takŜe przedstawiciele Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej oraz Wydziału Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego Wrocławia, przedstawiając zagadnienia dotyczące przeciwdziałania przemocy oraz profilaktyki uzaleŜnień. W trakcie Forum zaprezentowany został równieŜ spektakl teatralny przygotowany w ramach programu profilaktyki i terapii uzaleŜnień oraz przeciwdziałania agresji dla osób osadzonych w Zakładzie Karnym nr 1 we Wrocławiu. We wrocławskim Forum uczestniczyło ponad 100 osób.
5.3. EDUKACJA SPOŁECZNA
W ramach realizowanego programu edukacji społecznej powstało we Wrocławiu Centrum Wolontariatu. Utworzone zostało z myślą o inspirowaniu młodzieŜy do rozwoju, promocji odpowiedzialnych postaw i wzorców zachowań, a takŜe jako alternatywna w stosunku do uŜywania substancji psychoaktywnych forma spędzania wolnego czasu.
Centrum Wolontariatu prowadzi działania w zakresie promocji idei wolontariatu, rekrutacji wolontariuszy oraz współpracy z organizacjami pozarządowymi. Szczegółowe informacje o Centrum dostępne są na stronie internetowej www.wolontariat.woclaw.pl oraz na portalu społecznościowym Facebook®.
W dniu 30 września na zakończenie Miejskich Dni Wolontariatu odbyło się otwarcie nowej siedziby Miejskiego Centrum Wolontariatu przy ul. św. Marcina 4. Miejskie Centrum Wolontariatu w 2011 r. pełniło dyŜury w lokalach przy pl. Dominikańskim 6 i przy ul. św.
Marcina 4 od poniedziałku do piątku w godz. 8.00-17.00.
Z biura pośrednictwa Miejskiego Centrum Wolontariatu skorzystało ok. 4427 osób, w tym: telefony: ok. 2100, e-maile: 1947, kontakt osobisty: ok. 380 osób.
Z oferty pośrednictwa wolontariatu MCW w 2011 r. skorzystało 378 osób (zarejestrowani kandydaci na wolontariuszy). W tym okresie do MCW zgłoszone zostały 103 oferty wolontariatu. Obecnie na stronie internetowej zarejestrowane są 32 organizacje poszukujące wolontariuszy.
W ramach Edukacji Społecznej realizowane są takŜe warsztaty dla uczniów, łączące idee edukacji formalnej z nieformalną. Przygotowane pod okiem specjalistów zajęcia warsztatowe prowadzone są przez studentów (w tym wolontariuszy i praktykantów) wśród młodzieŜy szkół wrocławskich. Jednym z głównych załoŜeń warsztatów jest dzielenie się doświadczeniem nieco starszej młodzieŜy z młodszymi koleŜankami i kolegami. Poruszane tematy dotyczą komunikacji interpersonalnej, tworzenia relacji międzyludzkich, poznawania i budowania własnej osobowości, radzenia sobie ze stresem, integracji środowisk, kształtowania wartości i postaw obywatelskich. Warsztaty wspomagają działania w ramach profilaktyki uzaleŜnień i skutecznie przeciwdziałają niedostosowaniu społecznemu wśród młodych osób, które są zagroŜone wykluczeniem społecznym.
Najczęściej wybierana tematyka warsztatów dla uczniów:
• warsztaty integracyjne
• warsztaty o technikach uczenia się
• warsztaty o rozwiązywaniu konfliktów
• warsztaty o agresji
• warsztaty o rozwoju osobowości
• warsztaty radzenia sobie ze stresem
• warsztaty o komunikacji międzyludzkiej
• warsztaty autoprezentacji
• warsztaty o zarządzaniu czasem.
Przeprowadzono 134 warsztaty w 33 szkołach: w 2 szkołach podstawowych, w 13 gimnazjach, w 22 szkołach ponadgimnazjalnych. Z tej oferty szkoleniowej skorzystało 2717 osób.
6. PROWADZENIE BADAŃ SPOŁECZNYCH DOTYCZĄCYCH PROBLEMATYKI UZALEśNIEŃ
W roku 2011 na zlecenie Gminy przeprowadzone zostały dwa badania dotyczące epidemiologii oraz problemów społecznych wynikających z uŜywania alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych
W czerwcu 2011 roku Instytut Psychiatrii i Neurologii przeprowadził badania pn.
„UŜywanie alkoholu i narkotyków przez młodzieŜ szkolną”, realizowane według metodologii badań ESPAD, która daje moŜliwość porównania uzyskanych wyników z wynikami europejskimi, ogólnopolskimi, wojewódzkimi oraz przeprowadzanymi w miastach o porównywalnej populacji.
We wrześniu 2011 r. wyłoniona w przetargu firma General Projekt Sp. z o.o.
przeprowadziła badania pn. „Rozpowszechnienie uŜywania alkoholu, narkotyków i innych substancji psychoaktywnych wśród dorosłych mieszkańców Wrocławia”. W ramach badania diagnozowano epidemiologię uŜywania substancji psychoaktywnych oraz postawy społeczne wobec osób uzaleŜnionych w populacji generalnej dorosłych mieszkańców Wrocławia oraz wśród niepełnosprawnych dorosłych mieszkańców Miasta.