PRZEŁOŻENIE SCENARIUSZA E-SZKOLENIA NA SZKOLENIE E-LEARNINGOWE

NA PRZYKŁADZIE PROJEKTU E-AKADEMIA PRZYSZŁOŚCI

Projekt e-Akademia Przyszłości to współfinansowany ze środków Unii Europej-skiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, ponadregionalny program roz-wijania kompetencji kluczowych, ze szczególnym uwzględnieniem nauk matema-tyczno-przyrodniczych, technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), języków obcych i przedsiębiorczości. Projekt skierowany jest do uczniów oraz nauczycieli szkół gimnazjalnych. Do głównych celów projektu należy promowanie w polskich gimnazjach mieszanej formy nauczania łączącej zajęcia tradycyjne oraz zajęcia e-learningowe. Nauka w projekcie prowadzona jest więc nie tylko w szkolnej klasie, ale również w środowisku wirtualnym, a także w najbliższym otoczeniu społecznym ucznia – uczniowie pracują w zespołach zadaniowych, w otwartym otoczeniu spo-łecznym.

W projekcie e-Akademia Przyszłości [13] udostępnione zostały jednostki e-learnin-gowe (168) z matematyki, fizyki, chemii, geografii, biologii, informatyki, wiedzy o społe-czeństwie oraz języka angielskiego. Stanowią one materiał określony do kształtowania

przez ucznia wiedzy, umiejętności oraz postaw w zakresie kompetencji kluczowych, ta-kich jak porozumiewanie się w języku ojczystym, porozumiewanie się w językach ob-cych, kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowotechniczne, kom-petencje informatyczne, umiejętność uczenia się, komkom-petencje społeczne i obywatelskie oraz inicjatywność i przedsiębiorczość. Jednostki e-learningowe powstałe w projekcie kompleksowo obejmują proces kształcenia. Każda jednostka zbudowana jest z trzech części: Wiedza, Utrwalanie oraz Test (rys. 6.3).

Rys. 6.3. Schemat jednostki e-learningowej. Źródło: opracowanie własne

W pierwszej części jednostki e-learningowej Wiedza określone zostały cele jed-nostki oraz wymagania wstępne, które musi spełniać uczeń przystępujący do pracy z jednostką. Na wstępie jednostki przedstawiona została również sytuacja problemowa, na bazie której uczeń będzie zdobywał w jednostce określoną wiedzę. Wiedza przekaza-na w jednostce dotyczy konkretnego zagadnienia tematycznego, np. Budowa komórki, Metale i niemetale, Zasady dynamiki, odpowiadającego realizacji zagadnienia lekcyjne-go w warunkach tradycyjnych. Lekcja zbudowana jest na zasadzie interaktywnych ekranów, na których – za pomocą tekstu, grafiki, animacji, symulacji, filmów, nagrań dźwiękowych, plansz, ćwiczeń i gier edukacyjnych – uczeń w naturalny sposób przy-swaja wiedzę oraz kształtuje kompetencje kluczowe.

Druga część jednostki e-learningowej – Utrwalenie to pakiet interaktywnych ćwi-czeń służących utrwaleniu wiedzy zdobytej w pierwszej części jednostki. Część ta zbudowana jest z pytań różnego typu, m.in. jednokrotnego wyboru, wielokrotnego wyboru, drag&drop, krzyżówki, memo, łączenia parami, itp. W związku z tym, iż ćwiczenia mają służyć samosprawdzeniu wiedzy przez uczniów oraz przećwiczeniu wiedzy zdobytej w pierwszej części jednostki, każde ćwiczenie opatrzone zostało wskazówkami naprowadzającymi ucznia na poprawną odpowiedź w przypadku udzielenia odpowiedzi błędnej. Wszelkie ćwiczenia uczeń może powtarzać dowolną liczbę razy.

Trzecia część jednostki e-learningowej to Test. Zadaniem testu jest dostarczenie uczniom i nauczycielom informacji zwrotnej o stopniu opanowania wiedzy i umiejęt-ności budowanych w ramach danej jednostki e-learningowej. Pytania testowe nie są już wspomagane podpowiedziami. Uczeń może jednak podejść do testu dowolną licz-bę razy, a zapamiętywana jest najlepsza odpowiedź. Na rysunku 6.4 przedstawiono koncepcję zawartości poszczególnych modułów jednostki.

Rozdział 6 64

Rys. 6.4. Schemat zawartości jednostki e-learningowej. Źródło: opracowanie własne

Wszystkie jednostki e-learnigowe udostępnione w projekcie opracowane zostały na podstawie scenariusza. W projekcie opracowany został wzorzec scenariusza, który następnie został wykorzystany przez wszystkich autorów do stworzenia scena-riuszy jednostek w ramach poszczególnych przedmiotów. Na rysunku 6.5 przedsta-wiony został fragment scenariusza e-szkolenia oraz ekrany e-szkolenia stanowiące gotową zinformatyzowaną formę scenariusza. Zamieszczono tam główny ekran jednostki e-learningowej, na którym przewodnik po jednostce Avatar przekazuje informacje o temacie jednostki oraz kształtowanych w jej ramach kompetencjach kluczowych.

Rys. 6.5. Ekran główny jednostki e-learningowej.

EKRAN 1 – fragment scenariusza zilustrowanego na rys. 6.5

Tytuł jednostki: (*) Metale i niemetale Podtytuł:

Główna kompetencja kluczowa: (*) – kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne

Kompetencje poboczne: umiejętność uczenia się, porozumiewanie się w językach obcych

Nazwa przedmiotu: (*) Chemia Awatar mówi:

Będę Twoim przewodnikiem podczas tej lekcji. Zapraszam [71].

Na rysunku 6.6 przedstawiony został przykładowy ekran jednostki e-learningowej – wskazanie problemu, na którym przewodnik po jednostce (Awatar) spotyka się z problemem, do którego rozwiązania będzie potrzebował wiedzy przedstawionej w tej jednostce e-learnigowej.

Rys. 6.6. Ekran wskazania problemów jednostki e-leaningowej.

Źródło: e-akademia przyszłości, http://www.eakademiaprzyszlosci.pl/ [10.08.2011] EKRAN 2 – fragment scenariusza zilustrowanego na rys. 6.6.

Tytuł: Wskazanie problemu

• Animacja. Awatar w swojej kuchni gotuje coś w garnku (widać parę unoszącą się nad przykrywką), chwyta ręką pokrywkę (pokrywka i jej uchwyt wykonane są z metalu), pokrywka spada na blat.

• Awatar krzyczy: Auuuu!

Rozdział 6 66

• Awatar wkłada rękę pod kran z zimną wodą (w zlewie), palec wraca do natural-nej barwy.

• Po chwili Awatar przykrywa garnek szklaną pokrywką z plastikowym uchwy-tem, a następnie podnosi ostrożnie metalową pokrywkę z podłogi i odkłada ją do zlewu.

• Awatar mówi:

O, pokrywka nie jest już gorąca!

Po wypowiedzi Awatara dymek znika [71].

Na podstawie przedstawionych schematów ekranów oraz ich scenariuszy możemy wnioskować, iż utworzenie scenariusza to proces długotrwały i pracochłonny, opraco-wywanie jednak treści do e-szkoleń w odpowiednio zestandaryzowanej formie umożli-wia wykonanie e-szkolenia, w którym każdy element spełnia określony cel dydaktyczny, a forma przekazu multimedialnego jest ściśle dostosowana do potrzeb odbiorcy szko-lenia.

6.4. PODSUMOWANIE

Zgodnie z przedstawionym schematem opracowywania szkoleń e-learning w pro-jekcie e-Akademia Przyszłości wykonanych zostało już ponad 100 jednostek e-learningowych. W ramach dbałości o jakość projektu każda z udostępnionych jed-nostek podlega trzem recenzjom merytorycznym zarówno na etapie scenariusza, jak i po implementacji poszczególnych ekranów w technologii Flash. Jednostki udostęp-nione zostały ponad 20 tysiącom uczniów na terenie całej Polski, a wyniki ewaluacji po pierwszym roku realizacji projektu wykazują wszelkie cechy projektu innowacyj-nego. Praca z jednostkami e-learningowymi wspierana jest odpowiednim wykorzysta-niem narzędzi platformy edukacyjnej EduPortal udostępnionej w projekcie. W efek-cie to synergiczne połączenie przyniosło dobre wyniki edukacyjne, porównywalne z wynikami kształcenia w formie tradycyjnej. Po pierwszym roku trwania projektu na podstawie wewnętrznych ewaluacji oraz cyklicznie prowadzonego monitoringu moż-na stwierdzić, że projekt nie tylko spopularyzował kształcenie moż-na odległość wśród szkół, nauczycieli oraz uczniów objętych projektem, ale również wspomógł – zgodnie ze swoimi założeniami – kształtowanie kompetencji kluczowych uczniów.

Przedstawiony w artykule sposób realizacji jednostek e-learningowych z pewnością nie jest jedynym możliwym. Opracowanie odpowiedniej struktury takich jednostek bądź całych szkoleń e-learningowych oraz narzędzi platformy edukacyjnej zależało m.in. od specyfiki treści nauczania realizowanych w projekcie. Większość współczesnych plat-form edukacyjnych ma szeroki wachlarz funkcjonalności, z których prowadzący może skomponować wirtualne środowisko edukacyjne. O wiele ważniejsze okazuje się jednak metodyczne podejście w aspekcie grupy docelowej oraz merytoryki zajęć realizowanych w formule wspomagającego zajęcia tradycyjne kształcenia na odległość.

E-LEARNING I „PUNKTY PODPARCIA” MOTYWACJI