ZAT lii!
:::
■
RUDNIENIE
MM
1
i
1
ii ■ lilii liii i i iii ill liiiiiiii 1 m liii liii liii
mi liii i i ii ##i in i: 1 I m Ili lii lisi . i mm mm 1 i ii in : 1 m II! »SIS iii!
!!| im i ii 111 im II 1: 1 m III sili li! liii ii 1 i ii 111 . ii 1 1 m i# liii iii
W latach 1990-1995 zaszły głębokie zmiany na rynku pracy. W pierwszej fazie przekształceń własnościo
wych gospodarki wystąpił znaczny spadek liczby pracujących. Dotyczył on sektora publicznego; w sektorze prywatnym liczba pracujących zwiększała się. Największy spadek liczby pracujących miał miejsce w latach 1990-1992, od 1993 notuje się wzrost liczby pracujących w gospodarce narodowej.
Według wstępnych wyników w końcu 1995 roku w województwie (w jednostkach gospodarczych, w których pracuje więcej niż 5 osób oraz w jednostkach usług społecznych bez względu na liczbę pracujących poza rolnictwem indywidualnym; według siedziby jednostki sprawozdawczej) pracowało 279,9 tys. osób.
Najwięcej osób pracowało w sekcji działalność produkcyjna - 83,5 tys. osób (tj. 29,8%), następnie w edukacji 36,2 tys. osób (tj. 12,9%), ochronie zdrowia i opiece społecznej 35,4 tys. osób (tj. 12,7%), budownictwie -27,7 tys. osób (tj. 9,9%) oraz w handlu i naprawach - 25,2 tys. osób (tj. 9,0%). W wyżej wymienionych sekcjach pracowało 74,3% ogółu pracujących w województwie, w pozostałych - 25,7%.
W ogólnej liczbie pracujących 48,9% stanowiły kobiety.
Spośród 279,9 tys. pracujących w końcu 1995 roku zatrudnionych było 273,9 tys. osób (tj. 97,8%); z tego 254,8 tys. osób to pełnozatrudnieni (tj. 93,0% ogółu zatrudnionych) natomiast 19,1 tys. osób to niepełnoza- trudnieni (tj. 7,0% ogółu zatrudnionych). Wśród niepełnozatrudnionych największą grupę stanowili emeryci i renciści, tj. 58,6% ogółu niepełnozatrudnionych.
Przeciętna liczba zatrudnionych w 1995 roku (w jednostkach gospodarczych, w których pracuje więcej niż 5 osób oraz w jednostkach usług społecznych bez względu na liczbę pracujących) w województwie wrocławskim była większa niż w roku poprzednim o 2,8% i wynosiła 266,3 tys. osób. W 5 sekcjach (na 15) odnotowano spadek przeciętnego zatrudnienia, największy spadek wystąpił w sekcji rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo (o 22,5%).
350 '
200
Przeciętne zatrudnienie (w jednostkach gospodarczych, w których pracuje więcej niż 5 osób
oraz w jednostkach usług społecznych bez względu na liczbę pracujących)
56 Zatrudnienie
TABL 1/ 64 /. PRACUJĄCY i PRZECIĘTNE ZATRUDNIENIE W LATACH 1990-1995
WYSZCZEGÓLNIENIE 1990 1991 1992 1993 1994 1995
Pracujący w gospodarce narodowej3^ w tys. . 477,7 450,9 418,0 423,2 425,4
Przeciętne zatrudnienie w gospodarce naro
dowej^ w tys... 334,1 297,7 285,6 259,1 266,3
a/ Stan w końcu roku według faktycznego miejsca pracy, b/ W jednostkach gospodarczych, w których pracuje więcej niż 5 osób oraz w jednostkach usług społecznych bez względu na liczbę pracujących.
TABL. 2/65/. PRACUJĄCY I ZATRUDNIENI W GOSPODARCE NARODOWEJ1 Z WEDŁUG SEKCJI EKD W 1995 R.
Stan w dniu 31 XII
OGÓŁEM ...o 279878 273932 254814 19118 11199
k 136900 134825 124877 9948 4975
w tym:
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo... o 5637 5036 4850 186 105
k 1552 1414 1341 73 23
Górnictwo i kopalnictwo...o 1574 1529 1463 58 30
k 230 221 214 5 1
Działalność produkcyjna...o 83494 81896 78081 3815 2394
k 32815 32228 30454 1774 944
Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz
i wodę ...o 5296 5296 5120 176 118
k 1280 1280 1208 72 39
Budownictwo... o 27706 27101 25938 1163 754
k 3508 3372 3010 362 183
Handel i naprawy ...o 25170 23672 21658 2014 916
k 12819 12271 11152 1119 412
Hotele i restauracje... o 3084 2913 2254 659 99
k 1982 1882 1505 377 54
Transport, składowanie i łączność...o 9170 9078 8698 380 187
k 2183 2160 2002 158 69
Pośrednictwo finansowe...o 10216 9314 8911 403 143
k 7184 6795 6534 261 70
Obsługa nieruchomości i firm... o 16037 15785 13896 1889 1239
k 7664 7601 6736 865 474
Administracja publiczna i obrona narodowa o 11196 11174 10722 452 268
k 6428 6420 6180 240 132
Edukacja... o 36208 36185 32707 3478 1862
k 24792 24782 22570 2212 1037
Ochrona zdrowia i opieka socjalna ...o 35411 35376 33095 2281 1547
k 29534 29518 28037 1481 960
Pozostała działalność usługowa,
komu-nalna, socjalna i indywidualna... o 9676 9577 7421 2156 1536
k 4928 4881 3934 947 576
1/Według siedziby sprawozdawczej jednostki macierzystej; dane obejmują jednostki gospodarcze, w których pracuje więcej niż 5 osób oraz w jednostkach usług społecznych bez względu na liczbę pracujących; bez zakładów, których jednostka macierzysta ma siedzibę na terenie innego województwa. 2/ Niepełnozatrudnieni, dla których jednostka sprawozdawcza jest głównym miejscem pracy.
Zatrudnienie 57
TABL. 3/66/. PRZECIĘTNE ZATRUDNIENIE 1/ W 1995 R.
WYSZCZEGÓLNIENIE
Przeciętne zatrudnienie w liczbach
bezwzględnych 1994=100
OGÓŁEM ... 266280 102,8 wtym:
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo... 7244 77,5 Górnictwo i kopalnictwo... 1541 102,9 Działalność produkcyjna... 81779 105,2 Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę ... 5413 100,7 Budownictwo... 24466 94,7 Handel i naprawy ... 22127 123,7 Hotele i restauracje... 3079 112,7 Transport, składowanie i łączność... 9240 95,7 Pośrednictwo finansowe... 9151 111,9 Obsługa nieruchomości i firm... 13290 108,5 Administracja publiczna i obrona narodowa... 10049 104,6 Edukacja... 35215 98,5 Ochrona zdrowia i opieka socjalna ... 34583 100,5
Pozostała działalność usługowa, komunalna, socjalna i indywidualna... 8892 104,0
1/ W jednostkach gospodarczych, w których pracuje więcej niż 5 osób oraz w jednostkach usług społecznych bez względu na liczbę pracujących.
Proces przekształceń własnościowych w Polsce zapoczątkowany w 1989 r. spowodował radykalne zmiany na rynku pracy. W pierwszej fazie nastąpił szybki spadek liczby pracujących i gwałtowny wzrost bezrobocia.
Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie wynosząca 23,5 tys. osób w końcu 1990 r. wzrosła na przestrzeni 1991 r. o 70,0% i w końcu grudnia było już 39,9 tys. bezrobotnych. W latach 1992 - 1993 dynamika tych negatywnych zjawisk była wolniejsza, a od 1994 r. pojawiły się widoczne symptomy poprawy sytuacji na rynku pracy. W 1994 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych zmniejszyła się w stosunku do roku poprzedniego o 939 osób (o 1,5%), natomiast w 1995 roku o 8779 osób (o 13,8%) do poziomu 54,9 tys.
bezrobotnych (w tym 33,2 tys. kobiet). Nasiliło się w 1995 r. zjawisko bezrobocia wśród kobiet; w 1994 roku bezrobotne kobiety stanowiły 56,1% ogółu bezrobotnych a w 1995 roku udział ich wzrósł do 60,6%.
Spadek bezrobocia w 1995 r. był wynikiem przede wszystkim znacznie większej niż w 1994 r. liczby osób wyłączonych z ewidencji niż napływu nowych bezrobotnych.
W ciągu 1995 roku wyrejestrowano 64,2 tys. osób, tj.o 22,8% więcej niż w 1994 roku, a zarejestrowano o 7,9%
więcej. Najmniej wyrejestrowano w I kwartale - 21,0%, a najwięcej w IV kwartale - 27,1%. Spośród wyłączonych z ewidencji bezrobotnych 29,3 tys. osób (45,6%) podjęło pracę oferowaną przez urzędy pracy, w tym pracę stałą 20,8 tys. osób (32,4%). Pozostała część osób wykreślona została z ewidencji głównie na skutek nie potwierdzenia gotowości do pracy (40,0%). Wśród przyczyn wyrejestrowywania się bezrobotnych, podobnie jak w latach poprzednich, widoczna była sezonowość oraz wyraźne zróżnicowanie skali zjawiska. W 1995 roku RUP zarejestrowały 55,4 tys. nowych bezrobotnych (w 1994 roku - 51,3 tys.). Najwięcej zarejestrowano w III kwartale (29,3%), co było związane z rejestracją absolwentów, a najmniej w I kwartale (21,1%). Zwiększył się udział powracających do ewidencji bezrobotnych po raz kolejny, po krótkim okresie aktywności zawodowej.
Wśród ogółu bezrobotnych 35,1 % zamieszkiwało na wsi (w 1994 r. - 30,7%), absolwenci stanowili 9,4% (w 1994 r. - 7,9%) a 2,0% to inwalidzi (w 1994 r. - 3,9%).
Prawa do zasiłku w końcu 1995 r. nie posiadało 21,7 tys. osób (w 1994 r. -31,1 tys. osób), czyli udział tej grupy w ogólnej liczbie bezrobotnych zmniejszył się z 48,8% w 1994 roku do 39,5% w 1995 roku.
Utrzymuje się zjawisko długotrwałego bezrobocia. W1995 roku co trzeci bezrobotny nie posiadał już pracy od ponad roku - 34,5% ogółu bezrobotnych, wśród kobiet odsetek ten wynosił 40,6%. Wśród pozostałych bezrobotnych 6,9% stanowili bezrobotni pozostający bez pracy do 1 miesiąca, 15,5% - to bezrobotni nie posiadający pracy do 3 miesięcy, 19,0% - do 6 miesięcy, oraz 24,1% - do roku.
Wśród ogółu bezrobotnych 25,1% miało udokumentowany 10-20 letni staż pracy, 14,9% posiadało staż pracy od 20 do 30 lat, a 4,1 % - powyżej 30 lat.
Nadal wysokie jest bezrobocie wśród młodzieży (do 24 roku życia); stanowili oni największy odsetek bezrobotnych (33,0%, w 1994 r. - 32,7%), następna grupa (26,5%) to ludzie między 35 a 44 rokiem życia (w 1994 r. -27,2%). Zwiększa się też systematycznie udział ludzi w wieku powyżej 45 roku życia (z 16,1%
w 1994 r. do -17,0% w 1995 r.).
Najwięcej było zarejestrowanych bezrobotnych z wykształceniem zasadniczym zawodowym, tj. 36,0% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych (w 1994 r. - 37,4%) oraz z wykształceniem podstawowym i niepełnym podstawowym, tj. 31,0% ogółu bezrobotnych (w 1994 r. - 30,5%), ludzi z wykształceniem wyższym 3,0% (w 1994 r. - 3,5%).
W 1995 roku urzędy pracy skierowały na przyuczenie do zawodu lub przekwalifikowanie łącznie 1473
osoby (w 1994 r. - 3119 osób), a 1687 osób ukończyło przyuczenie do zawodu lub przekwalifikowanie.
bezrobocie 53