Cel strategiczny: ograniczenie zjawiska bezdomności w Katowicach Kierunki działań strategicznych
C6 K1 Diagnozowanie potrzeb i problemów związanych z zagrożeniem bezdomnością oraz problemów związanych z następstwami bezdomności na terenie miasta.
C6 K2 Doskonalenie istniejącego systemu wsparcia dla osób i rodzin zagrożonych bezdomnością
i bezdomnych, w tym poprzez rozwijanie współpracy międzyinstytucjonalnej i międzysektorowej.
C6 K3 Poszerzenie oferty innowacyjnych przedsięwzięć/programów/projektów nakierowanych na aktywizowanie osób i rodzin zagrożonych bezdomnością i bezdomnych w działaniach na rzecz poprawy swojej sytuacji.
Działania
Cel strategiczny: ograniczenie zjawiska bezdomności w Katowicach.
CEL DZIAŁANIA REALIZATOR I PARTNERZY
C6 D1 1. Diagnozowanie potrzeb i problemów związanych z zagrożeniem bezdomnością oraz problemów związanych z następstwami bezdomności na terenie miasta.
2. Monitorowanie zjawiska bezdomności, monitorowanie rezultatów podejmowanych działań nakierowanych na zapobieganie zjawisku bezdomności i wspieranie osób bezdomnych.
Urząd Miasta:
- Wydział Polityki Społecznej, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach
Ad. 1.
Identyfikacja problemów związanych z zagrożeniem bezdomnością oraz problemów związanych z następstwami bezdomności następuje między innymi poprzez dialog z partnerami społecznymi w przedmiotowym obszarze oraz w dobie pandemii regularne konsultacje drogą elektroniczną oraz telefoniczną z przedstawicielami instytucji i organizacji działających w obszarze problematyki osób zagrożonych bezdomnością oraz osób bezdomnych, takimi jak: Policja, Straż Miejska, Służby Ratownictwa Medycznego, organizacje pozarządowe, Izba Wytrzeźwień, przedstawiciele PKP, Pełnomocnik Prezydenta ds. Rozwiązywania Problemów Uzależnień, pracownicy Wydziału Polityki Społecznej UM Katowice.
W miarę potrzeb do współpracy angażowane były ponadto takie podmioty jak administracje i zarządcy budynków oraz media. Inicjatorem i koordynatorem w opisanym zakresie działań był Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Diagnozowanie potrzeb było efektem prowadzonej pracy socjalnej przez pracowników socjalnych, pogłębionego, zintensyfikowanego wsparcia w postaci usług asystenta osoby bezdomnej i streetworkingu, a także pomocy w postaci poradnictwa specjalistycznego, mediacji, terapii, konsultantów ds. uzależnień i pracowników Ośrodka Interwencji Kryzysowej.
Ad 2.
Monitorowanie zjawiska bezdomności realizowane było w 2020 roku między innymi poprzez wspólne objazdy Straży Miejskiej z pracownikami socjalnymi Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Katowicach, pomieszczeń niemieszkalnych znajdujących się na terenie Katowic, jak również prowadzenie rejestru pomieszczeń niemieszkalnych, aktualizowanego przez pracowników Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Katowicach, Policji, Straży Miejskiej. Monitorowanie sytuacji osób bezdomnych i efektów działań nakierowanych na zapobieganie bezdomności prowadzone było w ramach pracy socjalnej przez pracowników socjalnych (zwłaszcza specjalizujących się w pracy z osobami bezdomnymi), oddziaływań animatorów społeczności lokalnych, świadczenia pogłębionego, zintensyfikowanego wsparcia w postaci usług asystenta osoby bezdomnej i streetworkingu. Również na tym etapie pracy w obszarze bezdomności kluczowe znaczenie miała opisana wcześniej rozbudowana, wielosektorowa współpraca różnych podmiotów. Szczególne znaczenie miały działania podmiotów III sektora wzbogacających ofertę wsparcia (m.in. prowadzenie placówek dla osób bezdomnych, świadczenie pomocy streetworkerów, prowadzenie punktów wydawania żywności).
C6 D2 1. Rozbudowa infrastruktury wsparcia (w tym mieszkań readaptacyjnych i mieszkań z zasobów Urzędu Miasta dla bezdomnych osób i rodzin).
2. Rozwijanie zindywidualizowanych form wsparcia, w tym asystentury oraz innych form usług społecznych na potrzeby bezdomnych osób i rodzin (praca socjalna, poradnictwo specjalistyczne i inne).
3. Inicjowanie i intensyfikowanie/pogłębianie współpracy międzyinstytucjonalnej i międzysektorowej przy
wykorzystaniu formuły zespołów złożonych z przedstawicieli organizacji i instytucji zaangażowanych w pomoc bezdomnym.
Urząd Miasta:
- Wydział Polityki Społecznej, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach, Straż Miejska Katowice
Ad. 1.
W ramach działań na rzecz rozbudowy infrastruktury wsparcia Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach współpracuje za pośrednictwem platformy elektronicznej, telefonicznej oraz indywidualnych konsultacji z organizacjami i instytucjami działającymi w obszarze pomocy osobom bezdomnym, której celem jest wypracowanie rozwiązań odpowiadających na potrzeby osób znajdujących się w sytuacji bezdomności, a w efekcie prowadzących do usamodzielnienia tych osób. W 2020 roku, w ramach otwartego konkursu ofert, miasto Katowice oddało do użytku dwie noclegownie dla bezdomnych mężczyzn na łączną ilość 80 miejsc. Realizatorami zadania były organizacje pozarządowe.
Miasto Katowice, w ramach wspomnianego otwartego konkursu ofert, zawarło umowy na prowadzenie działań związanych również z udzieleniem posiłku dla osób bezdomnych i potrzebujących, które były realizowane przez organizacje pozarządowe.
Ponadto nadmienić należy, że w 2020 roku 31 osób bezdomnych otrzymało lokale mieszkalne z zasobów miasta Katowice.
Ad. 2.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, we współpracy z podmiotami III sektora realizował w szerokim zakresie wsparcie, ze szczególnym uwzględnieniem form wsparcia pogłębionego i zindywidualizowanego.
Przykładem była prowadzona praca socjalna przez pracowników socjalnych, oddziaływania animatorów społeczności lokalnych, świadczenie usług asystenta osoby bezdomnej, streetworkera, a także pomocy w postaci poradnictwa specjalistycznego, mediacji, terapii, konsultantów ds. uzależnień i pracowników Ośrodka Interwencji Kryzysowej. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach był w 2020 roku realizatorem projektu współfinansowanego ze środków unijnych pt.: „Damy radę! Program aktywizacji zawodowej i społecznej w Katowicach”. Projekt przewidywał wsparcie dla osób wykluczonych społecznie i zawodowo poprzez między innymi świadczenie usługi jednego asystenta osób bezdomnych skierowanej do osób przebywających w placówkach, jak również świadczenie usługi streetworkera, którego zadaniem było udzielanie wsparcia osobom bezdomnym przebywających w pomieszczeniach niemieszkalnych.
W 2020 roku usługą asystenta osoby bezdomnej objęto 13 osób oraz usługą streetworkera 27 osób bezdomnych.
Ponadto miasto Katowice zawarło umowę na realizację zadania publicznego w zakresie działań związanych ze streetworkingiem wśród osób bezdomnych, obejmującą rok 2020. Realizatorem zadania było Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta z siedzibą w Katowicach przy ul. Brackiej 18. Realizacja zadania miała na celu ograniczenie zjawiska bezdomności i redukcję jego negatywnych skutków poprzez m.in.
wizytowanie w godzinach popołudniowych i wieczornych terenu śródmieścia Katowic i okolic, motywowaniu osób bezdomnych do zmiany odzieży, korzystania z zabiegów higienicznych oraz korzystania z ośrodków wsparcia udzielających doraźnego schronienia oraz innych elementów wsparcia dla osób bezdomnych.
Ad. 3.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej podejmował działania zmierzające do inicjowania i intensyfikowania współpracy międzyinstytucjonalnej i międzysektorowej poprzez platformę elektroniczną, komunikację telefoniczną oraz spotkania indywidualne z przedstawicielami instytucji i organizacji działających w obszarze problematyki osób zagrożonych bezdomnością oraz bezdomnych, takimi jak: Policja, Straż Miejska, Pogotowie Ratunkowe, organizacje pozarządowe, Izba Wytrzeźwień, Przedstawiciele PKP,
Pełnomocnik Prezydenta ds. Rozwiązywania Problemów Uzależnień, Przedstawiciele Wydziału Polityki Społecznej UM Katowice.
C6 D3 1. Tworzenie przedsięwzięć programów/projektów aktywizacyjnych i wdrażanie ich w odpowiedzi na potrzeby osób i rodzin bezdomnych, zagrożonych bezdomnością i ich rodzin.
Urząd Miasta:
- Wydział Polityki Społecznej, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach
W roku 2020 realizowano projekt współfinansowany ze środków unijnych pt.: „Damy radę! Program aktywizacji zawodowej i społecznej w Katowicach”, w ramach którego udzielano wsparcia dla osób wykluczonych społecznie i zawodowo poprzez między innymi świadczenie usługi asystenta osób bezdomnych, skierowanej do osób przebywających w placówkach, jak również świadczenie usługi streetworkera, którego zadaniem było udzielanie wsparcia w stosunku do osób bezdomnych przebywających w pomieszczeniach niemieszkalnych.
Wskaźniki monitoringu
3 Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2014-2020
Miejski
pracujących
Z analizy powyższych wskaźników wynika, iż w 2020 roku w porównaniu do 2016 roku:
- struktura wiekowa, wykształcenie osób bezdomnych nie uległa zmianie, czyli są to w przeważającej liczbie mężczyźni o wykształceniu zawodowym lub podstawowym,
- infrastruktura przeznaczona dla osób bezdomnych utrzymuje się na podobnym poziomie. Ponadto w roku 2020 oddano do użytku dwie noclegownie na łączną liczbę 80 miejsc, jednocześnie dokonując likwidacji noclegowni, które nie wpisują się w wymogi standaryzacji placówek dla osób bezdomnych w myśl Rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej,
- na zbliżonym poziomie prezentuje się liczba osób korzystających z różnych form wsparcia. Wzrosła liczba interwencji w skupiskach osób bezdomnych ze względu na nieznaczny wzrost osób bezdomnych przebywających w pomieszczeniach niemieszkalnych,
- w 2020 roku zaobserwowano spadkową tendencję w zakresie liczby osób bezdomnych, które otrzymały lokal z zasobów miasta.
W celu zaspokojenia potrzeb w zakresie udzielenia schronienia osobom bezdomnym, w listopadzie 2020 r. uruchomione zostały w dzielnicy Katowice–Burowiec przy ul. Obrońców Westerplatte 134 dwie nowe noclegownie dla bezdomnych mężczyzn, posiadające po 40 miejsc noclegowych. Prowadzenie obu placówek zlecone zostało przez miasto Katowice organizacjom pozarządowym wyłonionym w drodze otwartego konkursu ofert. Jednocześnie wraz z otwarciem ww. noclegowni, zakończyły działalność noclegownie: przy ul. Gliwickiej 89 A – 5 miejsc i przy ul. Sienkiewicza 23 – 25 miejsc. W rezultacie liczba miejsc noclegowych zwiększyła się o 50. Ponadto, tak jak w latach poprzednich, prowadzona była noclegownia dla osób bezdomnych przy ul. Brackiej 18, posiadająca 40 miejsc noclegowych.
Wskaźnik rezultatu: Zwiększenie oferty pomocowej dla osób bezdomnych wpływającej korzystnie na poprawę ich sytuacji.
W roku 2020 kontynuowano zadania realizowane w roku 2016 i utrzymano poziom usług na rzecz osób bezdomnych na podobnym poziomie, co w roku bazowym. W 2019 roku realizowano działania zmierzające do zwiększenia oferty pomocowej dla osób bezdomnych poprzez usługę streetworkera oraz asystenta osoby bezdomnej oraz pogłębiania współpracy podmiotów działających w obszarze pomocy osobom bezdomnym.
Wskaźnik rezultatu: Uzyskanie pełnej diagnozy mapy bezdomności w Katowicach oraz przemian w niej zachodzących w okresie realizacji Strategii.
W ramach uzyskania pełnej diagnozy zjawiska bezdomności na terenie Katowic w 2020 roku pracownicy Działu ds. Osób Bezdomnych prowadzą rejestr miejsc pomieszczeń niemieszkalnych, w których przebywają osoby bezdomne. Prowadzenie działań ewidencyjnych pozwala na diagnozowanie skali zjawiska bezdomności, jego skutków, zasięgu. Kluczowym elementem rzutującym na efektywne wspieranie tej grupy osób potrzebujących jest ścisła współpraca na różnych etapach działań nakierowanych na przeciwdziałanie bezdomności lub ograniczaniu tego zjawiska. Pozwala ona efektywnie i skutecznie pomagać, określać rodzaj i zakres oddziaływań adekwatny do zidentyfikowanych potrzeb.
Na podstawie powyższych wniosków rekomenduje się utrzymanie dotychczasowych kierunków i form oddziaływań w ramach obszaru strategicznego, jakim jest przeciwdziałanie bezdomności.