Przedłużenie terminu osiągnięcia celu środowiskowego i cel mniej rygorystyczny

Cele środowiskowe powinny zostać osiągnięte w możliwie najkrótszym terminie. Jednakże przewiduje się możliwość wprowadzenia odstępstwa od założonych celów środowiskowych, jeżeli ich osiągnięcie nie będzie możliwe z określonych przyczyn. Integralną częścią celów środowiskowych są tak zwane wyłączenia obejmujące:

1) przedłużenie terminu – dobry stan musi zostać osiągnięty najpóźniej do 2021 lub 2027 r., albo w najkrótszym terminie po 2027 r., na jaki pozwalają warunki naturalne;

2) osiągnięcie mniej rygorystycznych celów;

3) tymczasowe pogorszenie się stanu z przyczyn naturalnych lub w wyniku działania siły wyższej;

4) nowe zmiany charakterystyki fizycznej części wód powierzchniowych lub zmiany poziomu części wód podziemnych, lub też niezapobieżenie pogorszeniu się stanu części wód powierzchniowych (z bardzo dobrego do dobrego) w wyniku nowych form zrównoważonej działalności gospodarczej człowieka.

Dziennik Ustaw  – 75 –  Poz. 1917

Przedłużenie terminu osiągnięcia celu środowiskowego do 2021 lub 2027 r., czy też ustanowienie mniej rygorystycznego celu możliwe jest w sytuacji, gdy działania niezbędne do osiągnięcia stanu dobrego są nierealne z technicznego punktu widzenia lub nieproporcjonalnie kosztowne, a także, gdy wszystkie działania naprawcze miały być wdrożone do 2015 r., ale efekty tych działań nie są oczekiwane do tego czasu ze względu na warunki naturalne. Wskazane jest tutaj w pierwszej kolejności rozpatrzenie możliwości osiągnięcia celu w późniejszym terminie i dopiero gdy szczegółowe analizy wykażą, iż jest to niemożliwie – wskazanie mniej rygorystycznego celu. Schemat postępowania w tym zakresie zobrazowano na rysunku 26.

Identyfikacja i uzasadnienie takiego odstępstwa wymaga indywidualnego podejścia do każdej JCWP, jednak aby zapewnić porównywalność wyników, wdrożone zostały ogólne zasady. Zasady te, w odniesieniu do poszczególnych kategorii JCW, opisano w dalszej części niniejszego rozdziału.

Rysunek 26. Algorytm postępowania podczas identyfikacji JCW w przypadku możliwości przedłużenia osiągnięcia celów środowiskowych lub ustalenia mniej rygorystycznych celów

Analiza konieczności oraz możliwości zastosowania wyłączeń od osiągnięcia celów środowiskowych została przeprowadzona na podstawie:

1) aktualnej oceny stanu poszczególnych JCW;

2) zagrożenia nieosiągnięciem przez te części wód celów środowiskowych;

3) zidentyfikowanych oddziaływań antropogenicznych, będących przyczyną tego zagrożenia;

4) programów działań zidentyfikowanych dla części wód.

Te JCWP rzeczne, których stan w latach 2010-2012 został oceniony jako dobry nie będą podlegać możliwości przedłużenia terminu osiągnięcia celów środowiskowych lub ustaleniu mniej rygorystycznych celów środowiskowych. Mając na uwadze, że najważniejszym celem w zakresie ochrony wód, jest osiągnięcie lub niepogarszanie dobrego stanu, wbrew podstawowej zasadzie byłoby przyjęcie, iż JCWP w stanie dobrym nie

Dziennik Ustaw  – 76 –  Poz. 1917

osiągnie celów środowiskowych. Sytuacja ta dotyczy również JCWP, dla których w pierwszym cyklu planistycznym ustanowiono odstępstwo, a wyniki monitoringu wskazują, że ich stan się poprawił i obecnie nie ma takiej konieczności. Jedynym wyjątkiem od tej sytuacji były JCWP, których stan oceniono wprawdzie jako dobry, jednak został dla nich ustanowiony uszczegółowiony cel środowiskowy, z uwagi na ich szczególne znaczenie dla migracji ichtiofauny. Dla tych JCWP wprowadzono odstępstwo wynikające z czasu niezbędnego na przeprowadzenie analiz dotyczących wyboru optymalnych rozwiązań w zakresie udrożnienia, a następnie ich realizacji.

Konieczność zastosowania odstępstw nie była również analizowana dla JCWP rzecznych, które w ramach oceny ryzyka zostały ocenione jako niezagrożone nieosiągnięciem celów środowiskowych. W tych przypadkach przyjęto, iż dobry stan najprawdopodobniej zostanie osiągnięty w wymaganym terminie, tak więc stosowanie jakiegokolwiek odstępstwa byłoby tutaj niezasadne. Ocena ryzyka została przeprowadzona w ramach prac nad programami działań.

Zgodnie z powyższym zasadność zastosowania odstępstwa przeanalizowana została dla JCWP, których stan został oceniony poniżej dobrego, a jednocześnie na podstawie zidentyfikowanych presji i możliwych do wdrożenia działań zidentyfikowano zagrożenie nieosiągnięciem celów środowiskowych. Co istotne, sam fakt zagrożenia nie był powodem zastosowania odstępstwa, gdyż jest ono możliwe jedynie w przypadku spełnienia warunków.

Odstępstwo polegające na obniżeniu celu środowiskowego wskazano jedynie dla kilku indywidualnych przypadków, gdzie analizy wykazały brak możliwości wdrożenia działań naprawczych. Dotyczy to JCWP będących odbiornikami zasolonych wód z odwodnienia kopalń. Z uwagi na znaczenie przemysłu wydobywczego dla gospodarki kraju oraz brak możliwych do zastosowania na taką skalę technologii ograniczających to oddziaływanie, konieczne jest tu ustalenie mniej rygorystycznych celów w zakresie wskaźników charakteryzujących zasolenie.

Dla JCWP, których stan chemiczny został oceniony poniżej dobrego, rozważono zastosowanie odstępstwa związanego z przedłużeniem terminu osiągnięcia celu, ale jedynie w przypadkach, gdy ocena ta jest wynikiem badań monitoringowych. Dla tych JCWP wskazano działania mające na celu szczegółowe rozpoznanie presji będących przyczyną obniżenia stanu, które docelowo pozwoli na wdrożenie właściwych działań naprawczych. Odstępstwo jest tutaj niezbędne z uwagi na czas niezbędny dla wdrożenia ww. działań.

W przypadku JCWP, dla których ocena stanu wykazała przekroczenia parametrów mających wpływ na ocenę stanu ekologicznego, rozpatrywane odstępstwo zależne było od zidentyfikowanych oddziaływań antropogenicznych będących przyczyną tych przekroczeń i zaplanowanych do wdrożenia działań. W przypadku, gdy nie zostały zidentyfikowane możliwe przyczyny obniżenia stanu, wprowadzono odstępstwo czasowe z uwagi na konieczność ich rozpoznania przed wdrożeniem odpowiednich działań naprawczych.

Z kolei, gdy przyczyna zagrożenia JCWP powiązana jest ze zidentyfikowanymi presjami, zaplanowano działania ukierunkowane na ich redukcję, jednak z uwagi na to, że zostaną one wdrożone dopiero po 2015 r., konieczne jest zapewnienie czasu na ich wdrożenie.

Ostatnią grupą JCWP rzecznych, dla których przeanalizowano zasadność zastosowania odstępstwa były części wód, których stan ekologiczny został oceniony poniżej dobrego na podstawie przeniesienia oceny.

W takich przypadkach brak jest danych na temat korelacji zidentyfikowanych oddziaływań oraz aktualnego stanu i determinujących go parametrów, tak więc wdrożenie działań naprawczych mogłoby generować znaczne, nieuzasadnione koszty. Dlatego też dla takich części wód zaplanowano działania mające na celu rozpoznanie rzeczywistego stanu i zagrożenia, co następnie pozwoli na wdrożenie adekwatnych działań naprawczych. W takich przypadkach również konieczne jest zastosowanie odstępstwa polegającego na przedłużeniu terminu osiągnięcia celu z uwagi na czas niezbędny dla wdrożenia wskazanych działań.

Zgodnie z powyżej opisanym podejściem na obszarze dorzecza Dniestru przeanalizowano 1 JCWP rzeczną, dla której prowadzone były badania monitoringowe oraz 2, dla których wykonano ocenę z przeniesienia. Spośród 3 ww. JCWP dla 1 wskazano odstępstwo polegające na przedłużeniu terminu osiągnięcia celu.

Przyczyną zaproponowania odstępstwa jest brak możliwości technicznych. W zlewni JCWP występuje presja niskiej emisji. W programie działań zaplanowano działanie: „Weryfikacja programu ochrony środowiska dla gminy, mające na celu szczegółowe rozpoznanie i w rezultacie ograniczenie tej presji tak, aby możliwe było osiągnięcie wskaźników zgodnych z wartościami dobrego stanu”. Z uwagi jednak na czas niezbędny dla wdrożenia tego działania, następnie konkretnych działań naprawczych, a także okres niezbędny, aby wdrożone działania przyniosły wymierne efekty, dobry stan będzie mógł być osiągnięty do 2027 r.

Zestawienie wszystkich JCWP rzecznych wraz ze wskazaniem odstępstw na obszarze dorzecza Dniestru znajduje się w tabeli 21.

W ramach aPGW konieczna była analiza odstępstw dla JCWPd. Odstępstwa proponowane były dla JCWPd w poprzednim podziale na 161 jednostek, o czym należało pamiętać rozpatrując je w podziale na 172 jednostki.

Metodyka identyfikacji odstępstw od celów środowiskowych ma charakter planowania cyklicznego, który polega na takim zaplanowaniu działań, by osiągnąć dobry stan wód w skali JCWPd w czasie możliwie jak

Dziennik Ustaw  – 77 –  Poz. 1917

najkrótszym (do 2021 lub w trakcie kolejnych cykli obowiązywania PGW). W uzasadnionym przypadku, jeżeli nie istnieje możliwość osiągnięcia stanu dobrego w wyniku zaproponowanych działań, zalecane jest rozpatrzenie ustalenia celów mniej rygorystycznych.

Zgodnie z przyjętymi założeniami na obszarze całego kraju analizą objęto 39 JCWPd zagrożonych nieosiągnięciem celów środowiskowych. Żaden z tych przypadków nie dotyczył obszaru dorzecza Dniestru.

Wyniki analizy odstępstw dla JCWPd na obszarze tego dorzecza przedstawiono w tabeli 22.

Dziennik Ustaw  – 78 –  Poz. 1917

Tabela 21. Odstępstwa w zakresie przedłużenia terminu osiągnięcia celu lub celu mniej rygorystycznego dla JCWP na obszarze dorzecza Dniestru

Tabela 22. Odstępstwa w zakresie przedłużenie terminu osiągnięcia celu lub celu mniej rygorystycznego dla JCWPd na obszarze dorzecza Dniestru

lp. kod JCWPd ocena stanu

presje/oddziaływania i zagrożenia

antropogeniczne odstępstwo termin osiągnięcia dobrego stanu

1 GW9000169 dobry - nie nie dotyczy

lp. kod JCWP odstępstwo typ odstępstwa termin osiągnięcia

dobrego stanu uzasadnienie odstępstwa

1 PLRW90001272 nie nie dotyczy 2015 nie dotyczy

2 PLRW900012748 nie nie dotyczy 2015 nie dotyczy

3 PLRW9000127691 tak

przedłużenie terminu osiągnięcia celu:

- brak możliwości technicznych

2027

Brak możliwości technicznych.

W zlewni JCWP występuje presja niskiej emisji. W programie działań zaplanowano działanie: „Weryfikacja programu ochrony środowiska dla gminy, mające na celu szczegółowe rozpoznanie i w rezultacie

ograniczenie tej presji tak, aby możliwe było osiągnięcie

wskaźników zgodnych z wartościami dobrego stanu”. Z uwagi jednak na czas niezbędny dla wdrożenia tego działania, następnie konkretnych działań naprawczych, a także okres niezbędny aby wdrożone działania przyniosły wymierne efekty, dobry stan będzie mógł być osiągnięty do 2027 r..

Dziennik Ustaw  – 79 –  Poz. 1917

5.5. Cele środowiskowe a czasowe pogorszenie stanu JCW w wyniku zjawisk