Przemyślane zmiany ustawienia miejsc do siedzenia

Dawanie uczniom wyboru miejsca do siedzenia ma swoją wartość, ale bezpośredni wpływ tej możliwości wyboru miejsca na koncepcje pedagogiczne może być nieco niejasny.

Projektowanie i zmiana układu klasy w wyraźnie skonkretyzowanym celu jasno pokazuje, że przestrzeń jest ważnym czynnikiem w nauce i można ją uznać za trzeciego nauczyciela (patrz punkt 1.4).

3.1.1.1. UWOLNIJ PRZESTRZEŃ PODŁOGI

Tradycyjna konfiguracja sali lekcyjnej ze stałymi rzędami ławek uczniowskich z pewnością wpływa na format pedagogiczny i może go ograniczać. Najważniejszym krokiem do rozważenia przy wprowadzaniu zmian jest uwolnienie części przestrzeni podłogi. Dość często w salach lekcyjnych znajdują się nie tylko krzesła i biurka, ale także inne przedmioty, które w wielu przypadkach nie odgrywają żadnej roli w procesie uczenia się, a tylko przeszkadzają.

Uwolnienie podłogi i zainwestowanie w łatwe do przemieszczania (mobilne) meble mogą stanowić pierwsze kroki w wprowadzaniu innowacyjnych zmian w nauczaniu.

3.1.1.2. PRZYKŁADY DYNAMICZNYCH FORMATÓW USTAWIENIA SALI LEKCYJNEJ Zaprezentowane poniżej przykłady dynamicznych formatów pedagogicznych wymagają możliwości dokonywania płynnych zmian w układzie klasy, a także łatwego przemieszczania się uczniów. Poszczególne etapy formatów pedagogicznych są wspierane przez różne konfiguracje ustawienia wyposażenia sali lekcyjnej.

Akwarium

Ideą szklanej kuli akwarium jest podzielenie klasy na dwie grupy, z których jedna tworzy krąg wewnętrzny, a uczniowie go tworzący dyskutują na określony temat, a druga stanowi zewnętrzny krąg złożony z obserwatorów. Każdy obserwator ma na oku jednego mówcę z wewnętrznego kręgu. Po dyskusji uczestnik kręgu wewnętrznego otrzymuje informację zwrotną od swojego obserwatora na podstawie rubryki/listy kontrolnej. Potem role zmieniają się i rozpoczyna się druga dyskusja.

Pomyśl – Przedyskutuj – Podziel się z innymi (Think-Pair-Share) Ten format pracy składa się z trzech kroków:

Pomyśl: każdy z uczniów indywidualnie zastanawia się nad problemem/pytaniem podanym przez nauczyciela.

Przedyskutuj: uczniowie pracują w parach. Każdy z nich dzieli się swoimi przemyśleniami z rundy pierwszej, a potem wspólnie próbują dojść do konsensusu.

Podziel się z innymi: Uczniowie podczas sesji plenarnej dzielą się z klasą wynikami rundy drugiej.

Metoda stolików eksperckich

W tym formacie pracy nauczyciel przydziela części tekstu lub zadania różnym uczniom w grupie. Praca odbywa się w dwóch rundach.

Runda 1: uczeń spotyka innych uczniów, którzy otrzymali od nauczyciela ten sam tekst lub tę samą rolę do wykonania w zadaniu. W takiej grupie uczniowie omawiają tekst/rolę, aby lepiej ją zrozumieć.

Runda 2: runda, w której wykonywane jest główne zadanie. Uczniowie wracają do swoich pierwotnych grup. Każdy z nich jest teraz ekspertem w swojej dziedzinie i daje swój wkład wiedzy/umiejętności, przyczyniając się w ten sposób do realizacji zadania.

Karuzela pomysłów

Nauczyciel umieszcza duże arkusze papieru z pytaniami lub tematami w różnych miejscach w sali i dzieli klasę na grupy równe liczbie kartek. Każda grupa ma 5-10 minut na burzę mózgów na dany temat. Kiedy czas się kończy, przechodzą do innego plakatu.

Mieszanka – podmianka (Stirring the Mix)

Uczniowie omawiają temat w małych grupach pod nadzorem nauczyciela, a następnie jeden uczeń przechodzi do innej grupy, aby wyjaśnić, do czego doszła i co wymyśliła jego grupa.

Spacer po galerii

Początkowo uczniowie pracują nad zadanym przez nauczyciela tematem w małych grupach.

Nauczyciel dostarcza materiały, a każda z grup tworzy własną wizualną prezentację (np. plakat) tematu. Następnie uczniowie są dzieleni na nowe grupy i rotują między stacjami, ucząc się nawzajem o treściach, nad którymi pracowali.

Mobilna debata (Spektrum) / Krzesła filozoficzne

Na początku nauczyciel dzieli przestrzeń klasy na dwie części (np. rysuje linię na podłodze) i odczytuje na głos zdanie polemiczne. Uczniowie zajmują swoje stanowiska w przestrzeni klasy (po jednej lub drugiej stronie linii i bliżej niej lub dalej w zależności od tego, czy zgadzają się czy nie zgadzają z podanym twierdzeniem i jak silne jest ich przekonanie). Uczniowie na

zmianę bronią swojej pozycji. Mogą przejść na drugą stronę jeśli zmienią zdanie w wyniku dyskusji. Podobnym formatem do Mobilnej debaty są Krzesła filozoficzne (w tym wypadku uczniowie mogą się tylko zgodzić lub nie z podanym przez nauczyciela twierdzeniem, również bronią swojego zdania i zajmują miejsce w pomieszczeniu zgodnie ze swoimi przekonaniami).

Koncentryczne kręgi (szybka randka, cebula)

Każdy uczeń z kręgu zewnętrznego jest sparowany z uczniem z kręgu wewnętrznego. Nauczyciel zadaje pytanie, które należy przedyskutować. Następnie następuje rotacja i nauczyciel przechodzi do odczytania lub wyświetlenia kolejnego pytania.

Obwód stacyjny

Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 4-6 osobowe. Każda z grup dostaje pytanie do omówienia. Następnie dwoje uczniów z każdej grupy przechodzi do innej grupy, gdzie dzielą się kluczowymi pomysłami z poprzedniej dyskusji, a całej grupie zadaje się kolejne pytanie. Inną popularną wersją tej metody są stacje, na których czekają na uczniów różne zadania wyznaczone przez nauczyciela (wówczas cała grupa podróżuje od stacji do stacji).

Kula śnieżna

Uczniowie zaczynają omawiać temat w parach. Następnie dyskusja toczy się dalej w połączonych grupach po 4 osoby, potem po 8 osób, łącząc się z kolejnymi grupami, aż do dyskusji całej klasy.

Cicha polemika (Chalk Talk)

Uczniowie w ciszy piszą na dużych arkuszach papieru rozwieszonych w sali lekcyjnej.

Zamieszczają na nich pytania, odpowiadają na pytania już tam widniejące, stworzone przez innych uczniów lub komentują to, co napisali inni uczniowie.

Kawiarenka (World Café)

Uczniowie omawiają pytanie w małych grupach przy stołach i zapisują lub rysują swoje pomysły na papierowym obrusie. Każdy stół ma swojego moderatora. Po 15-20 minutach uczestnicy przechodzą do nowego stołu. Moderatorzy pozostają przy stole i krótko wyjaśniają pomysły zapisane na papierze przez poprzednią grupę. Nowi członkowie zgłaszają swoje komentarze i dodają dodatkowe pomysły. Podobna procedura jest powtarzana w kolejnych turach.