Przestrzenie inwestycji

Od lat preferencje lokalizacyjne inwestorów zagranicznych są dość stabilne, a funkcjonowanie w Polsce Specjalnych Stref Ekonomicznych (SSE) należy rozpatrywać raczej w kontekście polityki przemysłowej, niż regionalnej.

We wschodnich powiatach województwa zainwestowano znaczący kapitał zagraniczny (w przeliczeniu na mieszkańca) (Mapa 35). Ponadto Opolszczyzna, podobnie jak inne zachodnie regiony kraju postrze-gana jest jako bardziej atrakcyjna dla kapitału zagranicznego, niż np. Polska wschodnia. W okresie 2011–2018 wartość zaangażowanego kapitału zagranicznego ogółem wzrosła o 46,9% (średnio w kraju o 23,7%), natomiast w przeliczeniu na 1 mieszkańca w wieku produkcyjnym o 59,3% (w Polsce o 31,6%).

Jednocześnie również w regionie widoczne są procesy zakładania i przenoszenia firm z udziałem kapi-tału zagranicznego. Uwzględniając wielkość oraz potencjał ludnościowy i gospodarczy, można uznać, że województwo opolskie od lat zajmuje dość wysoką pozycję (9 lokata, zazwyczaj przed wojewódz-twami kujawsko-pomorskim i lubuskim) w kategorii atrakcyjności inwestycyjnej dla inwestorów zagra-nicznych. Na wskaźnik atrakcyjności inwestycyjnej wpływ wywierają różne elementy składowe wskaź-nika końcowego.

projektów (Informacja nt. Regionalnej Strategii Innowacji…). Największą koncentrację firm z obszaru specjalizacji RSI WO do 2020, nastąpiła w Opolu (130 projektów), powiecie opolskim (51 projektów) oraz nyskim (46 projektów) (Realizacja progra-mów na lata 2014–2020: Umowy według miejsc realizacji i innych kategorii, stan na 31 stycznia 2020 roku – na podstawie danych z Centralnego Systemu Teleinformatycznego SL2014).

117 Największa koncentracja projektów PO IR (ponad 44% wszystkich projektów) była w Opolu (26 projektów) i powiecie kę-dzierzyńsko-kozielskim (21 projektów) (Informacja nt. Regionalnej Strategii Innowacji…).

Zestawienia statystyk wojewódzkich prowadzą np. do stwierdzenia, że Opolszczyzna plasuje się na wyso-kich lokatach w ocenie dostępności komunikacyjnej, infrastruktury go-spodarczej, najsłabiej zaś wypada w ocenie infrastruktury społecznej i wielkości rynku zbytu (Atrakcyjność inwestycyjna województw… i Atrak-cyjność inwestycyjna Regionów…)¹¹⁸. Znacznie bardziej przydatne wydają się oceny wewnętrznego zróżnico-wania potencjału do przyciągania in-westorów zagranicznych. W tym przypadku miasto Opole plasuje się w grupie najbardziej atrakcyjnych powiatów w Polsce. Ponadto tylko trzy powiaty otrzymują ocenę atrak-cyjności C (powyżej średniej), i są to:

krapkowicki, kędzierzyńsko-kozielski oraz brzeski. Graniczące z Opolszczy-zną powiaty województw dolnoślą-skiego, wielkopoldolnoślą-skiego, łódzkiego i śląskiego również zaliczane są naj-wyżej do klasy C atrakcyjności inwe-stycyjnej.

Zmiana tej „statystycznej” pozycji regionu jest trudna, choć podejmo-wane działania przynoszą wymierne i widoczne w skali województwa efekty. W ramach podwyższenia po-ziomu konkurencyjności oraz inno-wacyjności gospodarki, Centrum Ob-sługi Inwestora i Eksportera w imie-niu Samorządu Województwa Opol-skiego podjęło szereg przedsięwzięć mających na celu przyciągnięcie i lo-kowanie nowych inwestycji¹¹⁹. Rola COIiE nie ograniczała się wyłącznie

do pozyskiwania nowych przedsiębiorców, dbając również o dobry klimat poinwestycyjny. Centrum zajmowało się dalszą opieką inwestorów, między innymi udzielając porad prawnych i statystycznych,

118 Uwaga: oceny regionów w poszczególnych kategoriach są dość dyskusyjne, zależą od przyjętych wskaźników, będących często subiektywnym wyborem autora rankingu lub warunkowanych dostępnością danych.

119 Konkurs Grunt na medal organizowany przy współpracy z PAiHem, promujący najlepiej przygotowane grunty pod inwesty-cję w poszczególnych regionach. COIiE zajmowało się promocją w regionie, zbieraniem danych, przygotowaniem gmin oraz organizacją pracy komisji konkursowej. Lokalizacja z wysoką notą komisji konkursowej gwarantuje jej skuteczniejszą promocję oraz zwiększa prawdopodobieństwo sukcesu w pozyskiwaniu inwestorów.

Mapa 35. Aktywność inwestorów zagranicznych Kapitał zagraniczny w 2018 roku

Spółki z udziałem kapitału zagranicznego w 2018 roku

Zmiana liczby spółek z udziałem kapi-tału zagranicznego w latach 2010–2018

wyszukiwaniem terenów, obiektów czy koordynowaniem spotkań pomiędzy inwestorami a partnerami biznesowymi.

Z każdym rokiem systematycznie rosła powierzchnia terenów objętych specjalną strefą ekonomiczną, sprzyjającą zwiększeniu zainteresowania województwem jako miejscem do inwestowania, tworzenia nowych, innowacyjnych przedsiębiorstw, które gwarantują nowe miejsca pracy na regionalnym rynku.

Należy jednak podkreślić, że w tym zakresie zmieniły się uwarunkowania prawne, których konsekwen-cje są trudne do oszacowania (należy jednak założyć, że skoro wdrażane będzie hasło: „cała Polska strefą ekonomiczną”, to relatywnie stracą na takim podejściu gminy, które już strefę zorganizowały).

Warto podkreślić, że generalnie Opole i jego otoczenie, a także zachodnia część województwa charakteryzuje się wyższym, niż w pozostałych częściach re-gionu, wskaźnikiem liczby pod-miotów nowo zarejestrowa-nych w rejestrze REGON na 1000 mieszkańców, chociaż cały region w 2018 roku miał najniższy wskaźnik na tle kraju (Mapa 36). Jest to częściowo skorelowane z aktywnością władz lokalnych w zakresie przygotowania MPZP, przy czym widoczne są również takie gminy, w których pomimo do-brego przygotowania w zakre-sie planów, wskaźniki przedsię-biorczości są niskie.

Wniosek strategiczny 18

Województwo opolskie jest regionem stosunkowo atrakcyjnym dla inwestorów. Należy wzmacniać regionalny system przyciągania oraz lokowania inwestycji zarówno zagranicznych, jak i krajowych

Wymiar wewnątrzwojewódzki Wymiar relacji zewnętrznych

 Opole jako centrum atrakcyjności inwestycyjnej oraz miejsce instytucji zajmujących się profesjonalną obsługą inwestorów

 wysokie nasycenie kapitałem zagranicznym w Opolu i we wschodniej części województwa

 wyższa aktywność gospodarcza (nowe podmioty) w za-chodniej części regionu

 region w grupie województw postrzeganych jako atrak-cyjne dla kapitału zagranicznego

 znaczny areał terenów inwestycyjnych w SSE

 znaczny stopień pokrycia terenu województwa MPZP

 trwające obecnie prace nad przygotowaniem Regionalnej Strategii Innowacji do 2027 roku

 bardzo silna presja ogólnopolska metropolii war-szawskiej (siedziby spółek)

 bardzo silna konkurencja ze strony aglomeracji wro-cławskiej i konurbacji górnośląskiej

 w rankingach atrakcyjności małe regiony nie plasują się w czołówce zestawień

 nieznane jeszcze skutki pandemii dla różnych obsza-rów i poziomów życia społeczno-gospodarczego Mapa 36. Aktywność przedsiębiorców i władz lokalnych

Podmioty nowo zarejestrowane

w rejestrze REGON w 2018 roku MPZP jako % pow. ogółem (2018 rok)

Źródło: GUS