Niniejszy aneks zawiera przykładowe zadania mierzące umiejętności z trzech badanych dziedzin: rozumienia tekstu, rozumowania matematycznego i wykorzystywania technologii informacyjno--komunikacyjnych. Przykłady pochodzą z zestawu zadań wykorzystanego w badaniu pilotażowym PIAAC. Niezależnie od badanej dziedziny mają one analogiczną formę graficzną, na którą składają się dwie części. Z lewej strony ekranu znajduje się opis zadania i polecenie dla respondenta, a z pra-wej właściwa część zadania, czyli tekst, informacja matematyczna lub środowisko komputerowe – zależnie od badanej dziedziny.
Rozumienie tekstu
W zadaniach z rozumienia tekstu zastosowano sześciostopniową skalę trudności zadań (por. roz-dział 2). Rozwiązywanie zadań na komputerze polega na odnalezieniu w tekście odpowiedzi na za-dane pytanie i podaniu jej w odpowiedni sposób. W zadaniach tego typu odpowiedzi udziela się najczęściej przez zaznaczenie tekstu na ekranie (przykład 1) lub kliknięcie odpowiedniego elementu na ekranie (przykład 2).
Przykład 1
To przykładowe zadanie jest na poziomie 3. Należy odpowiedzieć na pytanie po lewej stronie przez zaznaczenie odpowiedniej informacji w regulaminie przedszkola – w tym przypadku godziny 9:00.
Obszar zaznaczony przez respondenta powinien się zmieścić w polu tolerancji – musi się w nim zna-leźć odpowiedź minimalna, ale – z drugiej strony – nie może być też zaznaczony zbyt duży fragment tekstu. W tym konkretnym przypadku minimalna poprawna odpowiedź to zaznaczenie samej liczby „9”, a maksymalna – zaznaczenie całego podpunktu, w którym znajduje się informacja o godzinie 9:00. Maksymalne odpowiedzi zostały wprowadzone, ponieważ można wyobrazić sobie sytuację,
142
Aneks 1. Przykładowe zadania pomiaru kompetencji PIAAC
w której respondent zaznacza cały tekst. W takim zaznaczeniu na pewno poprawna odpowiedź się znajdzie, ale nie można stwierdzić, czy rzeczywiście respondent rozpoznał godzinę 9:00 jako po-prawną odpowiedź, tym bardziej, że w zakreślony obszar włączona zostałaby również godzina 7:30. W przypadku tego zadania, poprawnie odpowiadający respondenci najczęściej zaznaczali samą go-dzinę 9:00, co obrazuje zrzut ekranowy poniżej.
Należy również zaznaczyć, że respondenci zakreślając tekst, widzieli zaznaczany przez siebie obszar i mogli go dowolnie poprawiać nim zatwierdzili swoją odpowiedź.
Aneks 1. Przykładowe zadania pomiaru kompetencji PIAAC
Przykład 2
To przykładowe zadanie jest na poziomie 2. Aby odpowiedzieć na pytanie należy kliknąć na wła-ściwą komórkę tabeli. Jest możliwe zaznaczenie każdej pojedynczej komórki oraz wielu komórek naraz. Tak samo jak w poprzednim przykładzie, tutaj też istnieje minimalna i maksymalna odpowiedź. W obszarze minimalnej odpowiedzi znajduje się komórka tabeli „Mięśnie brzucha” lub komórka „Bar-dzo dobra” w wierszu „Mięśnie brzucha” i kolumnie „Ławka treningowa”. Odpowiedź maksymalną stanowią obie wspomniane wcześniej komórki. Zaznaczanie większej liczby komórek klasyfikuje od-powiedź jako niepoprawną.
144
Aneks 1. Przykładowe zadania pomiaru kompetencji PIAAC
Wiele tekstów wykorzystywanych jest w PIAAC wielokrotnie do konstrukcji niezależnych zadań. Mogą to być zadania o podobnej trudności, tak jak w poniższym przypadku, albo zadania łatwiejsze lub trudniejsze.
Aneks 1. Przykładowe zadania pomiaru kompetencji PIAAC
Rozumowanie matematyczne
W zadaniach z rozumowania matematycznego zastosowano sześciostopniową skalę trudności za-dań – analogicznie do skali rozumienia tekstu. Rozwiązywanie zaza-dań na komputerze polega na od-nalezieniu odpowiedzi na zadane pytanie i udzieleniu jej w odpowiedni sposób. Dane i informacje mogą być przedstawione na różne sposoby, z wykorzystaniem do tego tekstu, rysunków, tabel lub wykresów. Bardzo często jest to połączenie kilku z poprzednio wymienionych form. W zadaniach z rozumowania matematycznego odpowiedzi udziela się najczęściej przez jej wpisanie w przezna-czonym do tego miejscu, po lewej stronie ekranu (przykłady 2 i 3) lub wybranie odpowiedniej z po-danych możliwości (przykład 1).
Przykład 1
To przykładowe zadanie jest na poziomie 3. Należy kliknąć na odpowiednie przedziały czasowe po lewej stronie ekranu. W tym konkretnym przypadku możliwe jest zaznaczenie wielu z podanych odpowiedzi, nie stanowi to jednak reguły – w niektórych zadaniach program komputerowy auto-matycznie odznacza poprzednią odpowiedź przy wyborze kolejnej.
Przykład 1
To przykładowe zadanie jest na poziomie 3. Należy kliknąć na odpowiednie przedziały czasowe po lewej stronie ekranu. W tym konkretnym przypadku możliwe jest zaznaczenie wielu z podanych odpowiedzi, nie stanowi to jednak reguły – w niektórych zadaniach program komputerowy auto-matycznie odznacza poprzednią odpowiedź przy wyborze kolejnej.
Poprawna odpowiedź: zaznaczenie 1957–1967 oraz 1967–1977
We właściwej odpowiedzi muszą się znaleźć tylko dwa poprawne zakresy – ani mniej, ani więcej. Za-znaczenie zarówno zbyt małej liczby odpowiedzi, jak i zbyt dużej kwalifikuje odpowiedź jako niepo-prawną – analogicznie do zasad zaznaczania odpowiednich fragmentów w zadaniach z rozumienia tekstu.
146
Aneks 1. Przykładowe zadania pomiaru kompetencji PIAAC
Przykład 2
To zadanie jest na poziomie 3. Należy w odpowiednim miejscu wpisać odpowiedź na podstawie rysunku obok. Tolerancja odpowiedzi w tego typu przykładach jest różna. Czasami oczekuje się od respondentów podania konkretnej liczby – najczęściej całkowitej – stanowiącej jedyną popraw-ną odpowiedź. W większości przypadków, tak jak w poniższym, dopuszcza się podanie dowolnego wyniku, który zmieści się w założonym zakresie.
Aneks 1. Przykładowe zadania pomiaru kompetencji PIAAC
Tak samo jak w rozumieniu tekstu, wiele zadań z rozumowania matematycznego wykorzystuje ten sam tekst, rysunek, wykres, bądź tabelę. Poniższe zadanie, podobnie jak poprzednie, również jest na poziomie 3, ale nie stanowi to reguły. Różne pytania mogą wymagać różnych kompetencji do ich rozwiązania, mimo wspólnego zestawu danych matematycznych. Tak jak w pierwszym pytaniu dotyczącym termometru należy w odpowiednim miejscu wpisać odpowiedź na podstawie rysun-ku obok. Analogicznie dopuszcza się podanie dowolnego wynirysun-ku, który zmieści się w założonym zakresie.
148
Aneks 1. Przykładowe zadania pomiaru kompetencji PIAAC
Przykład 3
To przykładowe zdanie jest na poziomie 4. Tu również należy wpisać odpowiedź na podstawie ry-sunku obok. Zadanie wymaga podania przybliżonej liczby elektrowni wiatrowych wyrażonej liczbą całkowitą – zaokrąglonej w dół lub w górę lub do najbliższej wielokrotności 100.
Poprawna odpowiedź: Jedna z trzech wartości (wartości ułamkowe niedozwolone): 595, 596 lub 600.
Aneks 1. Przykładowe zadania pomiaru kompetencji PIAAC
Wykorzystywanie technologii informacyjno-komunikacyjnych
Zadania z wykorzystywania TIK różnią się znacznie od pozostałych zadań PIAAC. Interfejs zadań jest analogiczny do dziedzin rozumienia tekstu i rozumowania matematycznego, ale zarówno skala trudności, jak i sposób udzielania odpowiedzi są inne. W zadaniach z wykorzystywania TIK badania PIAAC zastosowano czterostopniową skalę trudności zadań. Struktura zadań jest zawsze wieloeta-powa – po lewej stronie ekranu znajduje się instrukcja zawierająca informacje o problemie, a po pra-wej respondent ma do dyspozycji narzędzia TIK potrzebne do jego rozwiązania. Nie trzeba podawać odpowiedzi, poprawne rozwiązanie zadania to podjęcie odpowiednich kroków i wykorzystanie od-powiednich narzędzi. Program komputerowy ocenia, czy ścieżka wybrana przez respondenta jest właściwa i na tej podstawie ocenia, czy zadanie zostało wykonane poprawnie, czy też nie.
Przykład 1
W tym zadaniu należy dotrzeć do informacji na portalu z ofertami pracy oraz je ocenić. Jak widać w instrukcji po lewej stronie, należy znaleźć jedną lub więcej ofert, które nie wymagają rejestracji ani opłat.
Ekran 1
Zrzut ekranowy powyżej podkreśla, że zadanie osadzone jest w symulowanej przeglądarce inter-netowej, która ma podobne funkcje do prawdziwych aplikacji (otwieranie linków, używanie przyci-sków „wstecz”, „do przodu” oraz „strona domowa”, dodawanie stron do zakładek oraz ich przeglądanie i modyfikowanie).
150
Aneks 1. Przykładowe zadania pomiaru kompetencji PIAAC
W zadaniach TIK odpowiedzi udziela się tak, jakby używało się TIK w prawdziwym życiu – w tym przypadku należy zapisać w pamięci przeglądarki adresy odpowiednich stron (dodać do zakładek). Ocena odpowiedzi na to pytanie bierze pod uwagę wybór dwóch właściwych stron, aczkolwiek komputerowy program ankietowy monitoruje również sposób dojścia do odpowiedzi, co także ma wpływ na ocenę poprawności wykonania zadania. Na przykład, jedna ze stron internetowych (ekran 2) spełnia określone kryteria – nie ma informacji o opłatach i rejestracji. Jednak informacje te pojawiają się na kolejnej stronie po kliknięciu w pole „Dowiedz się więcej” (ekran 3). Poprawne rozwiązanie zadania wiąże się więc także z dokładnością oraz wytrwałością respondentów w wery-fikacji dostępnych informacji przy wykorzystaniu TIK.
Aneks 1. Przykładowe zadania pomiaru kompetencji PIAAC
Ekran 3: druga strona tego samego serwisu – informacja o rejestracji i opłacie znajduje się w formularzu zgłoszeniowym.
152
Aneks 1. Przykładowe zadania pomiaru kompetencji PIAAC
Przykład 2
To przykładowe zdanie jest na poziomie 2. Należy skopiować pliki na przenośny odtwarzacz mu-zyczny, wykorzystując TIK. Jak widać na poniższym zrzucie ekranowym, należy wybrać pliki spełnia-jące określone kryteria (gatunek: muzyka rockowa i jazz, maksymalna dostępna przestrzeń na dysku 20 MB).
Symulowane oprogramowanie posiada automatyczny wskaźnik „całkowity rozmiar”, co ułatwia za-danie – całkowity rozmiar rośnie wraz z zaznaczaniem kolejnych plików. Należy obserwować wyko-rzystaną przestrzeń na dysku oraz mieć na uwadze kryteria gatunku muzycznego, aby poprawnie rozwiązać zadanie.
Oprogramowanie umożliwia również sortowanie utworów po rozmiarze pliku lub gatunku muzycz-nym – co pozwala na bardziej efektywne wykonywanie polecenia. Większość zadań, które dotyczą wykorzystywania TIK wymaga łączenia wykorzystywania możliwości technologicznych oraz efek-tywności wykonywania poleceń, co z założenia jest najważniejsze w tej dziedzinie.
Aneks 1. Przykładowe zadania pomiaru kompetencji PIAAC
Zadania z podstaw czytania
Zadania z podstaw czytania występują tylko w formie zeszytów papierowych. Zestaw zadań podzie-lony jest na trzy części.
Podstawy czytania: Zasób słownictwa
Zadania z zakresu zasobu słownictwa polegają na zaznaczeniu słowa odpowiadającego obrazkowi. Przykład
ucho płot warga mydło
Podstawy czytania: Rozumienie zdań
W zadaniach z zakresu rozumienia zdań należy ocenić zdania pod względem prawdopodobieństwa ich wystąpienia w rzeczywistości oraz ich znaczenia logicznego. Zależnie od oceny zdania respon-denci zakreślali TAK lub NIE.
Przykładowe zdania
Trzy dziewczynki zjadły autobus. TAK NIE
Mężczyzna jechał zielonym samochodem. TAK NIE
Najlżejszy balon unosił się na tle jasnego nieba. TAK NIE
Wygodna poduszka jest miękka i miasto. TAK NIE
Osoba, która ma dwadzieścia lat jest starsza niż osoba
154
Aneks 1. Przykładowe zadania pomiaru kompetencji PIAAC
Podstawy czytania: Podstawowe rozumienie tekstu
Zadania z podstaw rozumienia tekstu polegają na wybieraniu odpowiednich słów w poszczegól-nych zdaniach w tekście.
Przykładowy tekst
Do redakcji: Chcę zwrócić uwagę mieszkańców miasta na ważną sprawę. Otóż publiczna klinika przy ul. Głównej zostanie w przyszłym koniu / miesiącu zamknięta. A przecież od lasów / lat leczono w niej tysiące ludzi. To w niej zapewniano opiekę medyczną mieszkańcom dzielnic otaczających centrum miasta / krzesła. Pracujący tam lekarze i pielęgniarki z poświęceniem wykonują swoją pracę / łanię. Wielu z nich pracuje w klinice od momentu kiedy została wywołana / otwarta. Byłoby błędem pozwolić ją zamknąć / omówić.
Nasze władze twierdzą, że otwarcie nowej kliniki na obrzeżach miasta jest
najlepszym rozwiązaniem, aby zapewnić wszystkim mieszkańcom miejsce, w którym mogliby uzyskać taką opiekę, jakiej potrzebują. Przekonują, że nowa klinika jest wyposażona w nowoczesny sprzęt i ma przestronne stworzenia / pomieszczenia. Bardzo możliwe, że to prawda, ale faktem jest również, że wielu mieszkańcom miasta dojazd / list do nowej kliniki zabierze ponad godzinę. Spędzenie godziny w autobusie lub samochodzie może sprawić, że osoba chora poczuje się jeszcze gorzej, zwłaszcza gdy jest się przyzwyczajonym do dobrej opieki medycznej w najbliższym sąsiedztwie przyszłości / domu. Jeśli podzielają Państwo moją opinię, proszę wesprzeć klinikę miejską na następnym posiedzeniu / spokrewnieniu rady miasta.