Na dzień 31 grudnia 2021 roku Grupa tworzyła rezerwy na zobowiązania i roszczenia wynikające z udzielonych zobowiązań o charakterze finansowym, rezerwy na odstąpienia od produktów bancassurance i inwestycyjnych, rezerwę restrukturyzacyjną, rezerwy na sprawy sporne i inne umowy rodzące obciążenia, jak również rezerwy na świadczenia pracownicze.
118 / 142
Poniższa tabela prezentuje zmiany rezerw w okresach sprawozdawczych w podziale na kategorie rezerw według stanu na 31 grudnia 2021.
Stan na 1
Poniższa tabela prezentuje zmiany rezerw w okresach sprawozdawczych w podziale na kategorie rezerw według stanu na 31 grudnia 2020.
Stan na 1
119 / 142
Poniższa tabela prezentuje utworzone rezerwy w podziale na część krótko i długoterminową.
31 grudnia 2021 31 grudnia 2020
Rezerwy, część krótkoterminowa 17 502 890 26 418 107
Rezerwy, część długoterminowa 3 274 802 2 767 064
Rezerwy 20 777 692 29 185 171
Rezerwy na odstąpienia od produktów bancassurance i produktów inwestycyjnych
Rezerwy tworzone są w związku z możliwością rezygnacji przez kredytobiorców Banku z ochrony ubezpieczeniowej powiązanej z produktem kredytowym w każdym momencie trwania umowy oraz koniecznością zwrotu składki pobranej z góry za niewykorzystany okres ubezpieczenia.
Bank regularnie analizuje poziom zwrotów z tytułu rezygnacji z ubezpieczeń i w okresach nie rzadszych niż raz do roku aktualizuje szacunki w tym zakresie. Przewidywany czas wypływu korzyści ekonomicznych związanych z tą rezerwą opiera się na szacunkach dotyczących rezygnacji z ubezpieczeń przed upływem pierwotnego okresu ubezpieczenia i bazuje na analizie danych historycznych w tym zakresie.
Bank oferuje również klientom inwestycyjne produkty ubezpieczeniowe niepowiązane z produktami kredytowymi. W przypadku tych produktów Bank tworzy i aktualizacje rezerwy na zwroty wynagrodzenia z tytułu ubezpieczenia, w związku z możliwością rezygnacji przez Klienta z ubezpieczenia.
Rezerwy na umowy rodzące obciążenia
Rezerwy tworzone w związku z umowami wynajmu powierzchni biurowych oraz oddziałów, które w wyniku restrukturyzacji i optymalizacji działalności Banku nie są wykorzystywane ani podnajmowane przez Bank.
Rezerwa na restrukturyzację
W grudniu 2020 roku Bank rozpoczął przygotowania do przeprowadzenia procesu zwolnień grupowych. Przyczyną rozpoczęcia przez Bank zwolnień grupowych jest konieczność racjonalizacji zatrudnienia i dostosowania go do zaktualizowanych planów biznesowych Banku zakładających m.in. większy nacisk na rozwój zdalnych kanałów dystrybucji. Proces zwolnień grupowych ma dotknąć ok 18% pracowników Banku obejmujących głównie sieć sprzedaży oraz zakończyć się do końca marca 2021 roku.
Na koniec 2021 roku w związku z realizowaną w trakcie roku restrukturyzacją sieci sprzedaży oraz zmianami organizacyjnymi w centrali Banku dokonano szacunku pozostałych do wypłaty świadczeń związanych z ustaniem zatrudnienia wraz z oczekiwanymi narzutami na świadczenia społeczne. Świadczenia związane z ustaniem zatrudnienia obejmują przede wszystkim wypłaty odpraw oraz wynagrodzenia za okres zwolnienia z wykonywania obowiązków służbowych.
Kwota świadczeń do wypłaty została oszacowana na poziomie 2 697 tys. zł.
120 / 142
Szacunek wysokości rezerwy na dzień 31 grudnia 2020 roku uwzględniał wypłatę wynikającą z planów restrukturyzacji świadczeń związanych z ustaniem zatrudnienia wraz z oczekiwanymi narzutami na ubezpieczenia społeczne. Świadczenia związane z ustaniem zatrudnienia obejmują przede wszystkim wypłaty odpraw oraz wynagrodzenia za okres zwolnienia z wykonywania obowiązków służbowych.
Rezerwy na udzielone zobowiązania o charakterze finansowym
Rezerwy na udzielone zobowiązania o charakterze finansowym opisane w nocie 29 obejmują rezerwy utworzone na ekspozycje pozabilansowe zgodnie z MSSF 9 w wysokości oczekiwanych strat kredytowych.
Rezerwy na odprawy emerytalne oraz rentowe
Wartość bieżąca tego typu zobowiązań jest ustalana przez niezależnego aktuariusza za pomocą metody indywidulanej, dla każdego pracownika osobno. Podstawą kalkulacji są szacunki przewidywanej kwoty odprawy zdyskontowane przy uwzględnieniu dyskonta aktuarialnego, na które składają się zarówno dyskonto finansowe jak i prawdopodobieństwo uzyskania przez pracownika uprawnienia do świadczeń objętych rezerwą. Opis założeń metody kalkulacji i prezentacji zysków i strat aktuarialnych zawarty jest w Nocie 40.
Inne rezerwy
Inne rezerwy obejmują rezerwy na sprawy sporne oraz rezerwy na zwroty prowizji od przedpłaconych kredytów konsumenckich. Rezerwy na sprawy sporne dotyczą spraw toczących się w postępowaniach sądowych, administracyjnych oraz innych sporów o charakterze prawnym. Rezerwy na sprawy sporne zostały oszacowane przy uwzględnieniu kwoty prawdopodobnej do zapłaty. Bank szacuje, że sprawy objęte rezerwami zakończą się w terminie roku, taki też jest szacowany okres wypływu korzyści ekonomicznych.
Inne rezerwy obejmują również rezerwę na zwroty prowizji od przedpłaconych kredytów konsumenckich opisaną bardziej szczegółowo poniżej.
Rezerwa na zwroty prowizji od przedpłaconych kredytów konsumenckich
W dniu 11 września 2019 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej ogłosił wyrok w sprawie skierowanego przez Sąd Rejonowy Lublin-Wschód zapytania prejudycjalnego odnoszącego się do prawa konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego.
Bank dokonał analizy ryzyka prawnego wynikającego z powyższego wyroku i zgodnie z MSR 37
„Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe” dokonał oceny prawdopodobieństwa wypływu środków pieniężnych z tytułu zwrotu prowizji od przedpłaconych kredytów konsumenckich przed ww. wyrokiem TSUE.
Rezerwy te zostały oszacowane w oparciu o obserwowaną i szacowaną historię roszczeń zgłaszanych przez klientów z uwzględnieniem ilości reklamacji i kwoty zwrotu. Na dzień 31 grudnia 2020 roku i 31 grudnia 2021 roku Bank ujął w księgach rezerwę odpowiednio w kwocie
121 / 142
10,6 mln i 7,0 mln złotych dotyczącą przedterminowych spłat kredytów konsumenckich, których nie ma w portfelu Banku.
W odniesieniu do ekspozycji bilansowych pozostających w portfelu Banku Bank oszacował kwoty możliwych przedpłat tych ekspozycji w przyszłości. W rezultacie wartość brutto należności z tytułu kredytów konsumenckich wycenianych zamortyzowanym kosztem została skorygowana o kwotę 9,8 mln zł na dzień 31 grudnia 2020 roku oraz 9,4 mln zł na dzień 31 grudnia 2021 roku w efekcie ujęcia oczekiwanych przyszłych wypłat w wyliczeniu efektywnej stopy procentowej.
Bank monitoruje wpływ wyroków TSUE na zachowania kredytobiorców, praktykę i orzecznictwo polskich sądów w tych sprawach oraz na bieżąco dokonuje oceny prawdopodobieństwa wypływu środków pieniężnych w odniesieniu do zwrotów prowizji z tytułu kredytów konsumenckich.