4. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
4.2. Relacje gminnego programu z międzynarodowymi dokumentami doktrynalnymi
z międzynarodowymi dokumentami doktrynalnymi
Międzynarodowe normy ochrony dziedzictwa wy-znaczane są w szeregu dokumentach doktrynalnych, które określają wartość dziedzictwa kulturowego i zasady jego ochrony. Umowy międzynarodowe – ratyfikowane i opu-blikowane w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej – należą do źródeł prawa powszechnie obowiązującego (art.
87, ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej). Oznacza to, że są one źródłem praw i obowiązków w krajowym po-rządku prawnym. Obowiązek ich przestrzegania dotyczy organów administracji publicznej oraz obywateli. Między-narodowe konwencje w zakresie ochrony zabytków i dzie-dzictwa kulturowego, ratyfikowane przez Polskę i stano-wiących źródło prawa oraz międzynarodowe dokumenty doktrynalne wyznaczają standardy i kierunki współczesnej ochrony dziedzictwa kulturowego. Dokumenty te mają szczególne znaczenie w przypadku kreowania polityki kon-serwatorskiej dla obszaru wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Do najważniejszych z nich w kontekście gminnego programu dla miasta Za-mość należą:
– Karta Ateńska z 1931 roku – Postanowienia konferencji w Atenach w 1931 roku,
– Karta Wenecka z 1964 roku (II Międzynarodowy Kon-gres Architektów i Techników Zabytków w Wenecji, 1964 r.)
– Karta Florencka – Międzynarodowa Karta Ogrodów IFLA – ICOMOS (Międzynarodowy Komitet ICOMOS-IFLA ds.
Ogrodów Historycznych, Florencja 1981)
– Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzic-twa kulturowego i naturalnego (Konferencja Generalna UNESCO, Paryż 1972 r., Dz.U. z 1976 r., Nr 32, poz. 190) ratyfikowana przez Polskę w 1976r.
– Konwencja o ochronie dziedzictwa architektonicznego Europy (Rada Europy, Grenada, 1985 r.)
– Konwencja w sprawie ochrony niematerialnego dzie-dzictwa kulturowego (UNESCO, 2003 r.; Dz.U. z 2011 r., Nr 172, poz. 1018) przyjęta w 2003 r., ratyfikowana przez Polskę w 2011 r.
– Konwencja w sprawie ochrony i promowania różnorod-ności form wyrazu kulturowego (UNESCO, Paryż 2005 r.;
Dz. U. z 2007 r., Nr 215, poz. 1585) ratyfikowana przez Polskę w 2007 r.
– Europejska Konwencja o ochronie dziedzictwa arche-ologicznego (Rada Europ, La Valetta, 1992 r.
– Dokument z Nara o autentyzmie (Konferencja na temat autentyzmu, Nara 1994)
– Międzynarodowa Karta Turystyki Kulturowej (Zgroma-dzenie Generalne ICOMOS, Meksyk 1999)
– Europejska Konwencja Krajobrazowa (Rada Europy, Flo-rencja, 2000 r.)
– Deklaracja w sprawie zachowania GENIUS LOCI (Ducha Miejsca) (Zgromadzenie Generalne ICOMOS, Quebec, 2008)
– Zalecenia UNESCO w sprawie historycznego Krajobra-zu Miejskiego (Konferencja Generalna UNESCO, Paryż 2011 r.
30
Gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta Zamość na lata 2020–2023 / UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
4.3. Strategiczne cele polityki
województwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami – relacje gminnego programu z dokumentami wykonanymi
na poziomie województwa i powiatu
– Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami w woje-wództwie lubelskim na lata 2019–2022;
– Plan Zagospodarowania Przestrzennego Wojewódz-twa Lubelskiego;
– Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014–2020 (z perspektywą do 2030 r.);
– Wojewódzki Program Rozwoju i Rewitalizacji Miast dla Województwa Lubelskiego;
– Powiatowy Program Opieki nad Zabytkami Powiatu Zamojskiego na lata 2019–2022;
– Strategia rozwoju Powiatu Zamojskiego na lata 2007–
2020.
Zakres, w jakim GPOnZ odnosi się
do Wojewódzkiego Programu Opieki nad Zabytkami w województwie lubelskim na lata 2019–20226
Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami w woje-wództwie lubelskim na lata 2019–2022 jest najważniejszym
6 Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami w województwie lubelskim na lata 2019–2022 przyjęty Uchwałą nr IX/160/2019 Sejmiku Woje-wództwa Lubelskiego z dnia 2 września 2019 r.
dokumentem strategicznym określającym politykę samo-rządu województwa w zakresie ochrony dziedzictwa kul-turowego. W związku z powyższym, stanowi ważny punkt odniesienia dla programu opieki dla miasta Zamość. Sfor-mułowane cele strategiczne, cele operacyjne i działania skonstruowane zostały w odniesieniu do województwa, będącego zbiorem jednostek samorządu terytorialnego.
W programie wojewódzkim założono, że realizacja działań odbywać się będzie przy zaangażowaniu wszystkich jedno-stek samorządu terytorialnego, instytucji działających w tej sferze i zainteresowanych środowisk. Wiele działań skiero-wanych jest wprost do jednostek samorządu terytorialne-go, dlatego prezentacja założeń programu wojewódzkiego jest ważna w kontekście formułowania programu gmin-nego. Przyjęta przez samorząd województwa lubelskiego zasada odejścia od widocznego jeszcze biernego admini-strowania zabytkami na rzecz idei aktywnego zarządzania dziedzictwem, myślenia o kulturze, jako czynniku rozwoju, nowej filozofii ochrony dziedzictwa poprzez włączanie go w obieg społeczno-gospodarczy7 jest także założeniem gminnego programu miasta Zamość.
7 Tamże, s. 7
Cel strategiczny I. Wzmocnienie potencjału dziedzictwa kulturowego województwa lubelskiego, jako elementu rozwoju społeczno-gospodarczego regionu
Cel operacyjny 1. Ochrona zabytków materialnych
i opieka nad zabytkami materialnymi Cel operacyjny 2. Ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego
Działanie 1 Działania podnoszące świadomość społe-czeństwa o wartościach krajobrazu kulturowego i jego wpływie na budowę wspólnoty społecznej i tożsamości regionu, w szczególności poprzez wprowadzanie nowo-czesnej formy ochrony krajobrazu kulturowego w postaci parku kulturowego
Działanie 1 Poszerzanie form współpracy środowiska naukowego z samorządami w procesie ustalania au-tentycznych regionalnych wartości kulturowych, w tym określanie wyróżnika autentyczności poszczególnych grup etnograficznych Lubelszczyzny
Działanie 2 Działania na rzecz opracowania powiatowych i gminnych programów opieki nad zabytkami w oparciu o aktualne uregulowania prawne w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami
Działanie 2 Podejmowanie starań o umieszczenie wybra-nych przejawów dziedzictwa niematerialnego na Krajo-wej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego
Działanie 3 Prowadzenie gminnych lub powiatowych
ewidencji zabytków Działanie 3 Wspieranie aktywności regionalnej mającej na celu uświadomienie wagi niematerialnego dziedzic-twa kultury dla zachowania tożsamości oraz prowa-dzenie planowych działań wspierających dziedzictwo niematerialne, poprzez tworzenie różnych programów edukacyjnych umożliwiających przekazywania przez twórców ludowych swej wiedzy, umiejętności i doświad-czeń zawodowych młodemu pokoleniu
31
Gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta Zamość na lata 2020–2023 / UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
Działanie 4 Działania zmierzające do poprawy stanu zachowania zabytków na obszarze województwa lubel-skiego, w tym stała ochrona wartościowych układów przestrzennych: urbanistycznych i ruralistycznych, ze szczególnym uwzględnieniem budownictwa drewnia-nego, zabytków i obszarów poprzemysłowych, powojsko-wych oraz obiektów archeologicznych
Działanie 4 Propagowanie działań w zakresie opieki i ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego, w szczególności poprzez kultywujące je wydarzenia
Działanie 5 Upowszechnianie mechanizmu udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru przez organy stanowiące jednostki samorządu terytorial-nego na zasadach określonych przez te jednostki
Działanie 5 Upowszechnianie niematerialnego dziedzic-twa kulturowego, jako niepowtarzalnej atrakcji turystycz-nej województwa, w szczególności poprzez wspieranie usług turystycznych na terenach wiejskich
Działanie 6 Podejmowanie planowych działań w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami pozostającymi w posiadaniu jednostek samorządu terytorialnego
Działanie 6 Wspieranie publikacji regionalnych oraz wydawnictw popularyzujących dziedzictwo kulturo-we Lubelszczyzny, jako elementu przyczyniającego się do wzmocnienia poczucia wspólnoty regionalnej i tożsa-mości kulturowej
Działanie 7 Promocja instytucji muzeum, jako narzędzia ochrony zabytków i miejsca wypracowywania wzorca opieki nad zabytkami. Wykorzystanie nowoczesnych technologii w działalności statutowej muzeów w celu przyciągnięcia odbiorcy
Cel strategiczny II. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego Lubelszczyzny w działaniach promocyjnych i edukacyjnych wpływających na rozwój społeczno-ekonomiczny.
Cel operacyjny 1. Edukacja w zakresie dziedzictwa
kultu-rowego Lubelszczyzny Cel operacyjny 2. Promocja dziedzictwa kulturowego Lubelszczyzny
Działanie 1 Poszerzanie wiedzy o dziedzictwie kultu-rowym i opiece nad nim przy użyciu nowoczesnych technologii, mediów oraz różnorodnych form edukacji społecznej
Działanie 1 Rozwijanie nowoczesnych form promocji województwa wykorzystującej bogactwo dziedzictwa materialnego i niematerialnego, jako czynnika rozwoju społeczno-ekonomicznego i budowania poczucia wspól-noty regionalnej i tożsamości kulturowej
Działanie 2 Popularyzacja akcji edukacyjnych na rzecz niematerialnego dziedzictwa kulturowego do wzmac-niania społecznej świadomości (poczucia wspólnoty regionalnej) mieszkańców Lubelszczyzny
Działanie 2 Promocja istniejących szlaków kulturowych oraz propagowanie ich tworzenia, jako istotnych działań dla promocji regionu
Działanie 3 Edukacja właścicieli i użytkowników obiek-tów zabytkowych w zakresie zasad opieki nad nimi i ich ochrony
Działanie 3 Wzmacnianie współpracy międzyregional-nej – krajowej i zagraniczmiędzyregional-nej, województwa lubelskiego w zakresie wspólnej promocji dziedzictwa kulturowego, w tym promocja turystyki kulturalnej poprzez orga-nizację międzynarodowych wydarzeń i przedsięwzięć kulturalnych
Działanie 4 Realizowanie studiów naukowych, wspiera-nie programów badawczych i dokumentacyjnych oraz organizowanie praktyk studenckich i staży, zmierzających do stworzenia pełnej inwentaryzacji zasobów dziedzic-twa kulturowego niematerialnych i materialnego, zwłasz-cza zagrożonego
Działanie 4 Poszerzenie wiedzy społecznej dotyczącej przemysłów kultury, jako istotnego potencjału sektora społeczno-ekonomicznego
Działanie 5 Edukacja na rzecz poznawania istniejących na przestrzeni dziejów relacji kultury polskiej z kulturami innych społeczności na terenie Lubelszczyzny
Działanie 5 Promocja i stwarzanie dogodnych warunków do rozwoju przemysłów kultury, jako czynnika stymulują-cego wzrost gospodarczy
32
Gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta Zamość na lata 2020–2023 / UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
Należy podkreślić, że ranga i znaczenie dziedzictwa kulturowego Zamościa zostały w wojewódzkim programie dostrzeżone, a miasto to znajduje poczesne miejsce w czę-ści prezentującej charakterystykę zasobu województwa.
Najszerzej przedstawiono Stare Miasto jako zespół o wy-bitnych wartościach zabytkowych i prestiżowym statusie dobra UNESCO. Równocześnie wskazano także liczne za-bytkowe zespoły i pojedyncze obiekty. Zamość pojawia się również w kontekście konieczności zapewnienia miejscu UNESCO szczególnej ochrony. Wyjątkowa pozycja Twierdzy Zamość na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO (Stare Miasto w Zamościu) wymaga szczególnej ochrony i opieki konserwatorskiej oraz ustawowego monitoringu, co jest realizowane8. W wojewódzkim programie zwrócono też uwagę na zakończenie trwającego od 2009 roku odtwa-rzania „krajobrazu warownego” Twierdzy Zamość, w tym remont konserwatorski obiektów zlokalizowanych na te-renie zespołu fortyfikacji Twierdzy Zamość, m.in. obiektu wojskowego na lunecie, obiektu wojskowego przed Ba-stionem VII, kazamat Bastionu I, Bastionu II i Bastionu IV, rekonstrukcję i uczytelnienie murów kurtyn i bastionów, rekonstrukcję narysu ziemnych dzieł obronnych, remonty i adaptacje obiektów kubaturowych: Arsenału i Prochowni.
Zrealizowane przez Miasto Zamość prace objęły działania rewitalizacyjne zdegradowanych obszarów i poszczegól-nych elementów zespołu fortecznego Twierdzy. Komplek-sowe działania badawcze i wykonawcze, konserwatorskie i budowlane na dużym obszarze umożliwiły uczytelnienie narysu XIX-wiecznej twierdzy, tworząc przestrzeń atrakcyj-ną turystycznie i krajobrazowo9.
Zakres, w jakim GPOnZ odnosi się do Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego10
Politykę przestrzenną województwa najpełniej okre-śla plan zagospodarowania przestrzennego. Plan wskazuje, jakimi działaniami w obszarze kształtowania, użytkowania i przekształcania przestrzeni należy zmierzać do osiągnięcia
8 Tamże, s. 47
9 Tamże, s. 46
10 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego przyjęty Uchwałą nr XI/162/2015 z dnia 30 października 2015 r. Sejmiku Województwa Lubelskiego
celów zapisanych w strategii rozwoju województwa. Ochro-na dziedzictwa kulturowego zajmuje ważne miejsce w pla-nie wojewódzkim. Planowapla-nie przestrzenne zajmuje się procesami przestrzennymi, sferą analizowania i programo-wania w tym zakresie oraz decyzjami odnośnie rozmieszcza-nia funkcji zagospodarowarozmieszcza-nia terenu w przestrzeni.
W planie zagospodarowania przestrzennego woje-wództwa lubelskiego uznano Zamość za ośrodek subre-gionalny, wskazany do wzmacniania funkcji regionalnych, jeden z głównych obszarów rozwoju przestrzeni społecz-no-gospodarczej oraz za ponadregionalny ośrodek obsługi turystyki ze względu na zasoby kulturowe o wyjątkowych wartościach (w szczególności historyczny układ urbani-styczny Zamościa wpisany na Listę Światowego Dziedzic-twa, obiekty sakralne, obiekty Renesansu Lubelskiego), re-komendując utworzenie w Zamościu parku kulturowego.
W kierunkach rozwoju przestrzennego zaakcento-wano problematykę środowiska kulturowego, wskazując, że działania w tym zakresie służyć mają wykorzystaniu dziedzictwa materialnego i niematerialnego w rozwoju społeczno-gospodarczym, w tym przede wszystkim tury-styki oraz utrwalaniu tożsamości regionalnej i kreowaniu wizerunku województwa. W polityce regionalnej w zakre-sie ochrony i kształtowania krajobrazu kulturowego zwró-cono uwagę na eksponowanie w zagospodarowaniu wy-różniających się historycznie przestrzeni kulturowych.
Stąd też, jako jeden z kierunków działań przyjęto ochro-nę dziedzictwa kulturowego o znaczeniu światowym, eu-ropejskim i krajowym. Ochrona i opieka nad zabytkami służyć ma m.in. rewaloryzacji i rewitalizacji układów urba-nistycznych, a w odniesieniu do zabytkowego krajobrazu kulturowego wśród działań wymieniono: ochronę pano-ram w celu zachowania historycznych sylwet obiektów i zespołów urbanistycznych, zachowanie i konserwację zie-leni komponowanej, ochronę i odtwarzanie historycznych przestrzeni publicznych o potencjale kulturowym, a także wspieranie tworzenia parków kulturowych oraz szlaków kulturowych11. Określając przestrzenne warunki realizacji regionalnej polityki rozwoju – w odniesieniu do obiektów i przestrzeni publicznych o wybitnych walorach kulturo-wych – ustalono obowiązek dostosowania użytkowania oraz zagospodarowania otoczenia zapewniających ich
11 Tamże, s. 76
Działanie 6 Promocja krajobrazu kulturowego wo-jewództwa lubelskiego, jako atrakcyjnych miejsc dla aktywności filmowej i przemysłów czasu wolnego Działanie 7 Tworzenie mechanizmów włączających materialne dziedzictwo kulturowe w nowoczesny obieg gospodarczy: przemysłów czasu wolnego i przemysłów kultury, w tym promocja walorów niewykorzystywanych obiektów zabytkowych, jako miejsc dogodnych do nada-nia im istotnych funkcji społeczno-ekonomicznych
33
Gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta Zamość na lata 2020–2023 / UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
zachowanie, eksponowanie i udostępnianie odpowiednio do statusu (światowego, europejskiego, krajowego), wy-mieniając Stare Miasto w Zamościu, jako miejsce wpisa-ne na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO oraz uznawpisa-ne za Pomnik Historii jako Zamość – historyczny zespół miasta w zasięgu obwarowań XIX wieku. Zamość wskazany jest także, jako jeden z ośrodków koncentracji obiektów zabyt-kowych, ważny w kontekście kształtowania i utrwalania tożsamości regionalnej oraz turystycznego wykorzystania, a także jako jedno z miast tzw. pasm kulturowych, które są traktowane, jako wielkoprzestrzenne struktury wyzna-czone na obszarach koncentracji potencjału kulturowe-go pozwalającekulturowe-go na ukierunkowanie rozwoju turystyki i zintegrowany rozwój infrastruktury turystycznej12. Wśród działań ukierunkowanych na zachowanie wartości zabyt-kowych poszczególnych obiektów, za priorytetowe uznano m.in. następujące obiekty z Zamościa: zespół rezydencjo-nalny, wieża ciśnień, zespół twierdzy. Warto też przytoczyć zawarte w planie ustalenia w odniesieniu do zabytkowych układów urbanistycznych, tj.:
– zachowanie i uczytelnianie historycznych układów i funkcji rynków oraz sieci ulicznej,
– zachowanie lub odtwarzanie historycznego ukształto-wania terenu zabytkowego zespołu miejskiego (w tym cech obronności) i układu komunikacyjnego,
– zachowanie lub odtwarzanie elementów układów ziele-ni komponowanej,
– zachowanie powiązań przestrzenno-funkcjonalnych ele-mentów zespołów urbanistycznych,
– ochronę sylwet miast poprzez prawidłowe zagospoda-rowanie stref ekspozycji zespołów urbanistycznych, – kształtowanie uzupełniającej zabudowy w
dostosowa-niu do założeń historycznych,
– uporządkowanie ruchu kołowego uwzględniające po-trzeby ograniczania uciążliwości komunikacji i likwido-wania kolizji przestrzennych13.
W planie zagospodarowania województwa wśród obszarów o szczególnej wartości kulturowej rekomendo-wanych do utworzenia parku kulturowego wymieniono m.in. Park Kulturowy Renesansowego Założenia Lokacyj-nego Zamościa.
Zakres, w jakim GPOnZ odnosi się do Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014–
2020 (z perspektywą do 2030 r.)14
Strategia rozwoju w diagnozie prospektywnej pod-jęła m.in. zagadnienia związane z zagospodarowaniem przestrzennym. W obszarze tym zwrócono uwagę na wa-lory krajobrazowe i dziedzictwo kulturowe regionu, które
12 Tamże, s. 77
13 Tamże, s. 80
14 Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014–2020 (z perspektywą do 2030 r.) przyjęta Uchwałą Nr XXXIV/559/2013 z dnia 24 czerwca 2013 r. Sejmiku Województwa Lubelskiego.
stanowią turystyczny potencjał. Jako obszary turystycz-ne w województwie, cenioturystycz-ne przede wszystkim w kraju wymieniono Zamość (obok Lublina, Kazimierza Dolnego i Nałęczowa). W obszarze kultury na podstawie diagnozy prospektywnej m.in. w obszarze kultury wyznaczono cel strategiczny: Funkcjonalna, przestrzenna, społeczna i kul-turowa integracja regionu. Cel ten miał być realizowany m.in. za pomocą celu operacyjnego Wzmacnianie społecz-nej tożsamości regionalspołecz-nej i rozwijanie więzi i współpracy wewnątrzregionalnej m.in. przez odwoływanie się do tra-dycji wielokulturowości i włączaniu jej do regionalnych programów edukacyjnych i selektywnie wspieranych dzia-łań kulturotwórczych.
W ramach celu operacyjnego wskazano 6 kierunków działań w perspektywie do 2020 r., w tym 1 do 2030 roku:
opuścić
– Opracowanie programów edukacyjnych nt. historii re-gionu, jego tradycji etnicznych i kulturowych, włączenie ich do nurtu edukacji obywatelskiej w szkołach.
– Wspieranie inicjatyw odtwarzania tradycji kulturowych, gospodarczych i etnicznych regionu, wzmacnianie ich edukacyjnej i kulturotwórczej roli (w perspektywie do 2030r.).
– Wspieranie organizacji prowadzących działalność pro-mującą tradycje regionu oraz jego szanse rozwojowe.
– Stymulowanie podejmowania i wspieranie wspólnych przedsięwzięć gospodarczych, społecznych, edukacyj-nych i kulturaledukacyj-nych (np. odtwarzania tradycji) przez spo-łeczności lokalne.
– Kompleksowe i systemowe oznakowanie tras turystycz-nych i dziedzictwa kulturowego regionu.
– Powołanie regionalnego forum terytorialnego15. Ważnym kierunkiem działań z perspektywy zadań gminnego programu jest wspieranie wysiłków władz lo-kalnych na rzecz kompleksowej rewitalizacji oraz poprawy infrastruktury komunalnej (Cel strategiczny Wzmacnianie urbanizacji regionu, cel operacyjny Wspieranie ponadlo-kalnych funkcji miast)16.
Zakres, w jakim GPOnZ odnosi się do Wojewódzkiego Programu Rozwoju
i Rewitalizacji Miast dla Województwa Lubelskiego17 Wojewódzki Program Rozwoju i Rewitalizacji Miast dla Województwa Lubelskiego jest dokumentem, który wskazuje narzędzia służące rozwojowi województwa i po-prawie jego atrakcyjności. W swoich założeniach jest spójny z priorytetami i celami polityki regionalnej kraju, nawiązu-je do zasad europejskiej środowiskowej polityki miejskiej, opierającej się na kryteriach zrównoważonego rozwoju.
Celem nadrzędnym programu rozwoju i rewitalizacji jest
15 Tamże, s. 77
16 Tamże, s. 62
17 Wojewódzki Program Rozwoju i Rewitalizacji Miast dla Wojewódz-twa Lubelskiego przyjęty Uchwałą Sejmiku WojewódzWojewódz-twa Lubelskiego Nr XLVI/715/06 z dnia 24 kwietnia 2006r.
34
Gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta Zamość na lata 2020–2023 / UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
Rys.9. Dziedzictwo kulturowe – Ochrona i kształtowanie tożsamości regionalnej
35
Gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta Zamość na lata 2020–2023 / UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
Poprawa atrakcyjności i konkurencyjności miast regionu służąca zrównoważonemu rozwojowi województwa.
Realizacji celu nadrzędnego służyć mają trzy priory-tety:
1. Rewitalizacja zdegradowanych terenów miejskich;
2. Poprawa standardów funkcjonowania i rozwoju miast;
3. Wzrost i efektywne wykorzystanie potencjału miast.
Priorytety te są spójne z założeniami gminnego pro-gramu miasta Zamość.
Zakres, w jakim GPOnZ odnosi się do Powiatowego Program Opieki nad Zabytkami Powiatu
Zamojskiego na lata 2019–202218
Aktualny program opieki nad zabytkami Powiatu Zamojskiego – w odniesieniu do zasobu i potencjału dzie-dzictwa kulturowego miasta Zamość – wykazuje niezwykłą niekonsekwencję. Z jednej strony niemal całkowicie pomi-ja zagadnienia dotyczące dziedzictwa kulturowego miasta Zamość. Brak w nim zarówno jakiejkolwiek charakterysty-ki zasobu i potencjału dziedzictwa miasta, jak i odniesień programowych (celów, priorytetów, zadań) dotyczących ochrony oraz rozwoju, w oparciu o bezsprzecznie najcen-niejszy na terenie powiatu, zasób zabytków zlokalizowa-nych na terenie miasta Zamość. Równocześnie miasto Za-mość i działające na jego terenie instytucje kultury zostały dostrzeżone, jako istotne w kształtowaniu polityki ochrony dziedzictwa kulturowego powiatu.
Wspomniane jest zamojskie muzeum, jako jednost-ka kultury, której działalność ma znaczenie w zachowaniu dziedzictwa kulturowego powiatu oraz „podtrzymywaniu zbiorowej pamięci”. W syntetycznej historii obszaru obec-nego powiatu wymieniony jest kanclerz Jan Zamoyski – za-łożyciel Zamościa i twórca Ordynacji Zamojskiej, natomiast w podrozdziale „Krajobraz kulturowy i zabytki o najwyż-szym znaczeniu dla Powiatu Zamojskiego – Zamość – dobro UNESCO nie jest nawet wzmiankowane. W charakterysty-ce najważniejszych zabytków także całkowicie pominięto obiekty z terenu miasta.
18 Powiatowy Program Opieki nad Zabytkami Powiatu Zamojskiego na lata 2019–2022 przyjęty Uchwałą nr VIII/85/2019 z dnia 26 czerwca 2019 r. Rady Powiatu Zamojskiego.
W prezentacji dziedzictwa niematerialnego, wśród ponad 20 stowarzyszeń i instytucji z terenu powiatu, zaj-mujących się promocją dziedzictwa wymieniono kilka dzia-łających na terenie miasta Zamość, w tym m.in. Zamojski Dom Kultury, Muzeum Zamojskie, Zamojskie Towarzystwo
„Renesans”, Stowarzyszenie Twórców Ludowych – Oddział w Zamościu, Zamojskie Centrum Informacji Turystycznej i Historycznej w Zamościu.
Ewidentnym błędem jest informacja, że na terenie Powiatu Zamojskiego nie występują (…) pomniki historii…19 Zabytki miasta Zamość pominięto również w zawartych w programie wykazach zabytków z terenu powiatu, wpisa-nych do rejestru zabytków – nieruchomych, archeologicz-nych i ruchomych.
Podsumowując, należy stwierdzić, że strategiczny dokument Powiatu Zamojskiego w dziedzinie ochrony oraz wykorzystania dziedzictwa kulturowego dla rozwoju lokal-nego, za jaki uznać należy powiatowy program opieki nad zabytkami, nie uwzględnia niezwykle cennego zabytkowe-go zasobu miasta Zamość.
Zakres, w jakim GPOnZ odnosi się do Strategii Rozwoju Powiatu Zamojskiego na lata 2007–202020
Podobnie jak w przypadku powiatowego programu opieki nad zabytkami, strategiczny dokument powiatu
Podobnie jak w przypadku powiatowego programu opieki nad zabytkami, strategiczny dokument powiatu