spe/rmata), którymi bóg napełnia ludzki umysł (mens / nou=j), są wartości:

212 Tutaj widać wyraźnie różnicę w tłumaczeniu na łacinę: grec. (…) h( de\ no/hsij u(po\ tou=

nou= (…) (Aneks ^I, tab. 3, s. xvii); łac. (…) intelligentia vero ab homine (…).

213 Por.: Campanelli, Pim. IX, s. 55—56; oryg. grec.: CH IX, 5—6: zob. Aneks I, tab. 3, s. xxvii—xxviii. Zob. także: NF I, s. 98—99.

214 Por.: Rdz 1,11: Et ait Deus: Germinet terra herbam virentem et herbam facientem semen et lignum pomiferum faciens fructum iuxta genus suum, cuius semen in semetipso sit super terram. Et factum est ita.

215 Por.: motyw rolnika w dialogu XIV.

216 Por.: J 12, 24: (…) Nisi granum frumenti cadens in terram mortuum fuerit, ipsum solum manet; si autem mortuum fuerit, multum fructum affert.

virtus (a)reth/), temperantia (swfrosu/nh), pietas (eu)se/beia), z których najważ-niejsza jest pietas rozumiana jako dei cognitio (qeou= gnw=sij):

BL

, k. 20v: Dei plane semina pauca at illa quidem magna, pulchra, bona, virtus scilicet temperantia, pietas. Pietas autem dei cognitio, deum qui recognoscit bonis refertus omnibus, notiones divinas assequitur, notiones, inquam, haud multorum similes

.

, k. 20v: Qua de causa si qui huic se cognitioni dedicant, nec ipsi vulgo placent nec vulgus illis, insanire demum putantur risumque deportant(sic!), interdum etiam odio habentur, contumeliis afficiuntur vita-que privantur; improbitatem enim hic habitare diximus terramvita-que illius esse provinciam

.

, k. 20v: Verumtamen homo deo devotus qui primum divi-nam praegustaverit, visionem oblivioni reliqua omnia tradit atque etiam quae reliquis hominibus mala sunt, huic ut bona contingunt, consulenti prudenter et ad scientiam singula referenti, quodque mirandum est, mala semper in bona penitus convertenti

.

Boskie nasiona, choć nieliczne, górują nad innymi przymiotami: wiel-kością, pięknem i  dobrem. Poznawszy boga, człowiek napełniony zostaje wszelkim dobrem, jego zdolności pojmowania rzeczy (notiones sc. noh/seij) stają się boskie — tak różne od pojęcia innych ludzi. Znajomość boga nie-sie ze sobą jednak społeczne odrzucenie, a nawet śmierć, ale również sam natchniony wiedzą o bogu separuje się od otoczenia, które uważa go za sza-leńca, wyśmiewa i nienawidzi. To całe zło (improbitas / kaki/a) znalazło sobie azyl właśnie na ziemi (terra / gh=). Przy czym należy dodać, że Trismegistos podkreśla bardzo wyraźnie w kolejnym zdaniu, a czego nie notuje już Lu-belczyk, że mówi on o Ziemi (czyli miejscu, gdzie przebywają ludzie), a nie o całym świecie (wszechświecie, kosmosie): Terram, dico, non mundum to-tum, ut impii quidam oblocuntur

. Jednakże, jak mawia Hermes u Lubel-czyka, pobożny i bogobojny człowiek jest gotów przeciwstawić się temu, co niszczy Ziemię. Dla niego wszystko jest dobrem, nawet to, co pozostałym wydaje się złem i, odwołując się do wiedzy, zamienia je w dobro. Można pos-tawić sobie pytanie: gdzie zatem bije źródło zła? Lubelczyk notuje jedynie stwierdzenie mówiące, że:

217 Por.: Campanelli, Pim. IX, s. 54; oryg. grec.: CH IX, 4: zob. Aneks I, tab. 3, s. xxvii. Zob. także: NF I, s. 97—98.

218 Por.: Campanelli, Pim. IX, s. 54; oryg. grec.: CH IX, 4: zob. Aneks I, tab. 3, s. xxvii. Zob. także: NF I, s. 98.

219 Por.: Campanelli, Pim. IX, s. 54—55; oryg. grec.: CH IX, 4: zob. Aneks I, tab. 3, s. xxvii. Zob. także: NF I, s. 98.

220 Campanelli, Pim. IX, s. 54; oryg. grec.: CH IX, 4, NF I, s. 98.

iaciuntur²²¹

. Czyli: umysł człowieka zawiera wszystkie myśli (notiones sc. noh/- mata), tzn. dobre (bonae notiones / a)gaqa\ noh/mata), które zasiane zostały przez boga, oraz te złe (sc. contrariae notiones / e)nanti/a noh/mata), powstałe z nasienia bliżej niezidentyfikowanych przez autora demonów (w czasach odrodzenia mogły być utożsamiane z nowotestamentowymi daemones czy daemonia

). Bernard pominął jednak dalszą kwestię. Demony, tłumaczy Trismegistos, występują w każdym zakątku świata (sublunarnego). Demon podstępnie włamuje się do ludzkiego umysłu i zasiewa ziarno wszelkiej pod-łości. Zapłodniony nasieniem zła umysł wydaje na świat mnogie „demoniczne potomstwo”: cudzołóstwo, gwałt, morderstwo, zabicie krewnego, świętokradz-two, pogardę boskości, rzeź, burzenie miast, zagładę ludzkości (np.: przez za-razy) i wiele innych

.

Spośród trzech rodzajów lokalizacji, w których występują sensus i intelli-gentia (sc. sensus et intellii intelli-gentia dei / hominis / mundi), Lubelczyk zainteresował

221 Por.: Campanelli, Pim. IX, s. 54; oryg. grec.: CH IX, 3: zob. Aneks I, tab. 3 s. xxvii. Zob. także: NF I, s. 97.

222 Zob.: Mt 7,22: Multi dicent mihi in ille die: „Domine, Domine, nonne in tuo nomi-ne prophetavimus, et in tuo nominomi-ne daemonia eiecimus (…)? (por.: Mk 9,38; 16,17; Łk 10,17);

Mt 8,28—31: (28) Et cum venisset trans fretum in regionem Gadarenorum, occurrerunt ei duo habentes daemonia, de monumentis exeuntes, saevi nimis, ita ut nemo posset transire per viam illam. (29) Et ecce clamaverunt dicentes: „Quid nobis et tibi, Fili Dei? Venisti huc ante tempus torquere nos?” (30) Erat autem longe ab illis grex porcorum multorum pascens. (31) Daemones au-tem rogabant eum dicentes: „Si eicis nos, mitte nos in gregem porcorum” (por.: Łk 8,27); Mt 9,33:

Et eiecto daemone, locutus est mutus (por.: Mt 17,18; Mk 1,34; 7,26); Mt 9,34: Pharisei autem dicebant: „In principe daemoniorum eiecit daemones”; 10,8: Infirmos curate, mortus suscitate, lepro sos mundate, daemones eiecite (…) (por.: Łk 13,32); Mt 11,18: Venit Ioannes neque mandu-cans neque bibens, et dicunt: „Daemonium habet”; Mk 16,9: Surgens autem mane, prima sabbati, apparuit primo Mariae Magdalenae, de qua eiecerat septem daemonia; Łk 4,33: Et in synagoga erat homo habens spiritum daemonii immundi (…); J 7,20: (19: Quid me quaeritis interficere?) Respondit turba: „Daemonium habes! Quis te quaerit interficere?”; 1 Kor 10,20—21: (20) Sed, quae immolant, daemonis immolant et non Deo nolo autem vos communicantes fieri saemonis.

(21) Non potestis calicem Domini bibere et calicem daemoniorum; non potestis mensae Domini participes esse et mensae daemoniorum (por. także: Ps 106(105),37); 1 Tm 4,1: Spiritus autem manifeste dicit quia in novissimis temporibus discedent quidam a fide, attendentes spiritibus seductoribus et doctrinis daemoniorum; Ap 16,13—14: (13) Et vidi de ore draconis et de ore bestiae et de ore pseudoprophetae spiritus tres immundos velut ranas: (14) sunt enim spiritus daemonicorum facientes signa, qui procedunt ad reges universi orbis congregare illos in proelium diei magni Dei omnipotentis.

223 Nulla profecto mundi pars est demonum praesentia destituta. Horum lumen ab ipso deo totum descendit. Demon denique transfusus in hominem semina proprie orationis inspar-git; mens autem conspersa seminibus pregnans inde parit adulteria, stupra, homicidia, patri-cidia, sacrilegia, divinorum contemptum, iugulationes, eversiones urbium, pestes hominum ac reliqua omnia, quotcunque malorum sunt opera demonum. Campanelli, Pim.  IX, s. 54;

oryg. grec.: CH IX, 3, NF I, s. 97.

się tylko wątkiem światowym, pomijając jednocześnie pozostałe elementy, jak