Rodzaje świadczeń z pomocy społecznej

System pomocy społecznej przewiduje dwa rodzaje świadczeń: pieniężne i niepieniężne⁵⁴. Osobie albo rodzinie gmina może przyznać pomoc w formie pieniężnej lub rzeczowej w celu ekonomicznego usamodzielnienia. Pomoc w formie pieniężnej w celu ekonomicznego usamodzielnienia może być przyznana w formie jednorazowego zasiłku celowego lub nieoprocentowanej pożyczki. Warunki udzielenia i spłaty pożyczki oraz jej zabezpieczenia określa się w umowie z gminą. Pożyczka może być umorzona w całości lub w części, jeżeli przyczyni się do szybkiego osiągnięcia celów pomocy społecznej. Pomoc w formie rzeczowej następuje przez udostępnienie maszyn i narzędzi pracy stwarzających możliwość zorganizowania własnego warsztatu pracy oraz urządzeń ułatwiających pracę niepełnosprawnym. Udostępnienie maszyn i narzędzi następuje na podstawie umowy użyczenia.

W sprawach pomocy w formie pieniężnej lub rzeczowej w celu ekonomicznego usamodzielnienia gmina współdziała z powiatowym urzędem pracy. Rada gminy w drodze uchwały, określa wysokość oraz szczegółowe warunki i tryb przyznawania i zwrotu zasiłku celowego na ekonomiczne usamodzielnienie.

Prawo do świadczeń z pomocy społecznej, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, przysługuje⁵⁵.

- osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej;

- cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej posiadającym zezwolenie na osiedlenie się, zgodę na pobyt tolerowany w Rzeczpospolitej Polskiej;

53 Na podstawie informacji pozyskanych w GOPS Gromnik.

54 S. Nitecki, Pawo…, op. cit, s. 181.

- obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, przebywającym na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, których uzyskali zezwolenie na pobyt.

Świadczenia pieniężne

Uprawnieni do świadczeń pieniężnych

Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje⁵⁶.

- osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 634 zł, zwany dalej kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej;

- osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza 514 zł, zwany dalej kryterium dochodowym na osobę w rodzinie;

- rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot wymienionych kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, zwanej dalej kryterium dochodowym w rodzinie.

Rodzaje świadczeń pieniężnych

Świadczenia pieniężne przyznawane na zasadach wynikających z u.p.s. to: - zasiłek stały,

- zasiłek okresowy,

- zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy,

- zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie, - pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuację nauki,

- świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców,

- wynagrodzenie należne opiekunowi z tytułu sprawowania opieki przyznane przez sąd.

Zasiłek stały przysługuje:

- pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej,

- pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

Zasiłek okresowy przysługuje:

- osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej,

- rodzinie której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny.

Świadczenie to przyznaje się w szczególności ze względu na: długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie oraz inne uzasadnione przyczyny.

Zasiłek celowy może być przyznany w celu niezbędnej potrzeby bytowej. Świadczenie to można przyznać w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.

Świadczenie niepieniężne

Ośrodek Pomocy Społecznej udziela następujące świadczenia⁵⁷. - praca socjalna,

- bilet kredytowy,

- składki na ubezpieczenie zdrowotne, - składki na ubezpieczenie społeczne,

- pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie, - sprawianie pogrzebu, - poradnictwo specjalistyczne, - interwencja kryzysowa, - schronienie, - posiłek, - niezbędne ubranie,

- usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy,

- specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia, - mieszkanie chronione,

- pobyt i usługi w domach pomocy społecznej,

- pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej dla osób usamodzielnionych.

Praca socjalna świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. W pracy tej wykorzystuje się metody i techniki, stosowanie z poszanowaniem godności osoby i jej prawa do samostanowienia.

Ośrodek pomocy społecznej opłaca składki na ubezpieczenie zdrowotne za osobę:

- pobierającą zasiłek stały z pomocy społecznej niepodlegającą obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu,

- bezdomną objętą indywidualnym programem wychodzenia z bezdomności i niepodlegającą obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, na zasadach określonych w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Składki na ubezpieczenie społeczne opłacane są za osobę, która rezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie zamieszkującym.

Poradnictwo specjalistyczne, a w szczególności prawne, psychologiczne i rodzinne, jest świadczone osobom i rodzinom, które mają trudności lub wykazują potrzebę wsparcia w rozwiązywaniu swoich problemów życiowych, bez względu na posiadany dochód.

Interwencja kryzysowa stanowi zespół działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin, w tym dotkniętych przemocą, w celu zapobiegania występowaniu lub pogłębianiu się występujących dysfunkcji. W ramach takich działań udziela się schronienia dostępnego przez całą dobę.

Osoba lub rodzina ma prawo do schronienia jeżeli jest tego pozbawiona. Udzielnie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych i innych miejscach do tego przeznaczonych.

Wnioskujący o pomoc społeczną zobowiązany do wykorzystania własnych środków, możliwości i uprawnień, zaś rodzaj, forma i rozmiar pomocy muszą być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy. Wynika to m.in. z tego, że ośrodki pomocy mają ograniczony budżet i udzielając pomocy muszą uwzględniać potrzeby wielu ludzi.

Rozdział 3. POMOC SPOŁECZNA W GMINIE GROMNIK. PRACA