2.1 Struktura zatrudnienia2
W 2009 r. na lokalnym rynku pracy nastąpił spadek przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw. Wyniósł on 1,3% w porównaniu do 2008 roku i kształtował się na poziomie 116,5 tys. osób. Najwyższy wzrost odnotowano w sekcji transport i gospodarka magazynowa – 4,1%, największy spadek natomiast w przemyśle, prawie 6%. Strukturę przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw przedstawia rysunek 1.
Liczba pracujących w grudniu 2009 spadła o 2% w porównaniu do grudnia 2008.
Podobnie, najwyższy spadek odnotowała sekcja przemysł natomiast najwyższy wzrost budownictwo – o 16.5% (tabela 2).
Istotnym czynnikiem hamującym wzrost zatrudnienia, w dalszym ciągu jest słaba koniunktura krajowej gospodarki, wywołana przez światowy kryzys gospodarczy. Drugą przyczyną są wysokie, pozapłacowe koszty pracy ponoszone przez pracodawców, ale także niedopasowanie popytu i podaży na pracę, spowodowane niskimi lub nieodpowiednimi kwalifikacjami bezrobotnych.
Tab. 2 Pracujący i przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w Łodzi
Wyszczególnienie
2009 r.
Pracujący Przeciętne zatrudnienie
Handel; naprawa pojazdów samochodowych………...
Transport, gospodarka
magazynowa……….
Administrowanie i działalność
120,2
W Łodzi podobnie jak w województwie, zdecydowanie przeważają zatrudnieni w sektorze prywatnym. Udział zatrudnionych w firmach tego sektora wyniósł 91% ogółu zatrudnionych. W 2009 roku w sektorze prywatnym w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku odnotowano spadek zatrudnienia o 0,1 %, natomiast w sektorze publicznym o 11,5%.
Rys. 1 Przecietne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w okresie I - XII 2009 r. (wg sekcji PKD 2007)
42,3%
6,2%
23,7%
4,7% 3,2% 2,7%
9,6%
7,6%
Przemysł Budownictwo
Handel; naprawa pojazdów samochodowych
Transport i gospodarka magazynowa Informacja i komunikacja
Obsługa rynku nieruchomości Administrowanie i działalność wspierająca
Pozostałe
Źródło: GUS
2.2 Bezrobocie
W 2009 roku bezrobocie w Łodzi wzrosło. W grudniu 2009 roku liczba osób zarejestrowanych w łódzkich urzędach pracy wynosiła 32 tys. i była wyższa aż o 42% w porównaniu do grudnia 2008 roku. Obserwowany wzrost stopy bezrobocia w Łodzi świadczy o długookresowym pogarszaniu się sytuacji na lokalnym rynku pracy (tabela 3).
W grudniu 2009 r. zarejestrowano 1079 nowych bezrobotnych. W porównaniu do roku wcześniejszego liczba zarejestrowanych wzrosła o 9,3%.
Tab. 3 Bezrobotni zarejestrowani w Łodzi i oferty pracy
Bezrobotni nowozarejestrowani ...
Bezrobotni wyrejestrowani... Źródło: Sytuacja społeczno – gospodarcza Łodzi – 2009r.;
Urząd Statystyczny w Łodzi, Wojewódzki Urząd Pracy w Łodzi
Wraz z obserwowanym regresem na łódzkim rynku pracy pogorszeniu uległa sytuacja bezrobotnych łodzianek. W końcu 2009 roku ich liczba wyniosła 15,7 tys. i była wyższa aż o 34,2% niż rok wcześniej, a ich udział wśród pozostających bez pracy sięgał 49,2%.
W grudniu 2009 r. liczba osób wyrejestrowanych spadła o 7,1% w porównaniu do analogicznego okresu w 2008 roku.
W analizowanym okresie zwiększyła się liczba osób bezrobotnych bez prawa do zasiłku o 37,1%. Prawa do zasiłku nie posiadało 25,8 tys. osób (o 7 tys. więcej niż przed rokiem).
W końcu grudnia 2009 r. ich udział sięgał 80% (przed rokiem 83%) w stosunku do całkowitej liczby osób zarejestrowanych jako bezrobotne.
W grudniu 2009 r. wpłynęło zdecydowanie mniej ofert pracy do urzędów niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Zgłoszono zaledwie 719 ofert, czyli o 53% mniej niż przed rokiem.
Wśród bezrobotnych najliczniejszą grupę stanowiły osoby z najniższymi kwalifikacjami. Były to osoby z wykształceniem co najwyżej gimnazjalnym – 12,1 tys. osób (37,8%) oraz zasadniczym zawodowym – 6,2 tys. osób (19,4%). Najmniejszą grupę wśród osób bezrobotnych stanowiły osoby legitymujące się dyplomami wyższych uczelni – 3753 osób. W porównaniu z analogicznym okresem roku 2008, ich liczba wzrosła o 40,1%
(tabela 4).
Tab. 4 Bezrobotni według wieku i poziomu wykształcenia
Wyszczególnienie 31 XII 2008 r.
31 XII 2009 r.
Bezrobotni w wieku:
Ogółem...
w tym z wykształceniem:
wyższym...
policealnym i średnim zawodowym... Źródło: Sytuacja społeczno – gospodarcza Łodzi – 2009 r.;
Urząd Statystyczny w Łodzi
W 2009 roku we wszystkich grupach wiekowych wystąpił wzrost liczby bezrobotnych.
Według powyższego kryterium największą liczebnie grupę nadal stanowiły osoby w wieku 45-54 lata – 8,8 tys. (22,6%), a najmniejszą 24 lata i mniej – 3,9 tys. (12% bezrobotnych – rysunek 2).
Rys. 2 Zmiany liczby i struktury osób bezrobotnych w Łodzi według wieku w 2008 i 2009 roku
24 lata i mniej 25-34 35-44 45-54 55 lat i więcej Źródło: GUS
W porównaniu do grudnia 2008 roku, wystąpił duży wzrost osób bezrobotnych w grupie wiekowej 25 – 34 lat, o 54,2%. Zasadniczym powodem takiej sytuacji były niskie kwalifikacje i brak doświadczenia osób starających się o pracę.
W roku 2009 we wszystkich grupach stażowych wystąpił wzrost liczby osób bezrobotnych. Najliczniejszą grupą bezrobotnych w końcu grudnia 2009 r. były osoby, które pracowały poniżej jednego roku (19,4%) i 1-5 lat (18,3%). Najmniejszą zaś ze stażem pracy 30 lat i więcej (4,5% - tabela 5). Największy wzrost liczby osób bezrobotnych odnotowano w grupie osób ze stażem pracy – 30 lat i więcej, o 63,4%. Warto zauważyć, że relatywnie dużą część tej grupy stanowią osoby, chronione przed zwolnieniem przepisami kodeksu pracy.
Tab. 5 Bezrobotni według stażu pracy
Wyszczególnienie
Według stażu pracy w latach poniżej 1
roku 1- 5 5-10 10-20 20-30 30 i więcej
bez stażu 31 XII 2008 r. 4465 3927 3066 3763 3783 870 2674 31 XII 2009 r. 6204 5849 4541 5206 5102 1422 3649 Źródło: Sytuacja społeczno - gospodarcza Łodzi – 2009 r.; Urząd Statystyczny w Łodzi
W 2009 roku w porównaniu do innych dużych miast Polski, nadal na łódzkim rynku pracy utrzymywała się niekorzystna sytuacja. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Łodzi znaczącą się podwyższyła w ciągu ostatniego roku, osiągając najwyższy poziom w porównaniu do innych miast (tabela 6).
W minionym roku w porównaniu do roku 2008 liczba bezrobotnych przypadających na 1 ofertę pracy podwyższyła się we wszystkich konfrontowanych miastach. Największy wzrost odnotowano we Wrocławiu – ponad pięciokrotny, w Warszawie - czterokrotny oraz Łodzi – trzykrotny.
Tab. 6 Bezrobocie w Łodzi na tle dużych miast
Wyszczególnienie Rok Warszawa Łódź Kraków Poznań Wrocław Zarejestrowani Liczba bezrobotnych
na 1 ofertę pracy Stopa bezrobocia
w % Źródło: Sytuacja społeczno-gospodarcza – 2009r.; Urząd Statystyczny w Łodzi
Stopa bezrobocia w końcu grudnia 2009 r. wynosiła w Łodzi 9,5% i była o 2,8 pkt.
procentowego wyższa niż w grudniu 2008 roku, kiedy to wyniosła 6,7%
(w Polsce na koniec grudnia 2009 r. stopa bezrobocia wynosiła 11,9%). W Łodzi jest ona nadal najwyższa na tle innych dużych polskich miast. We Wrocławiu, drugim spośród charakteryzowanych miast pod względem wielkości stopy bezrobocia, była ona o 4,5 punktu procentowego niższa niż w Łodzi. W innych dużych miastach Polski, za wyjątkiem Krakowa (4,2%) jej wartość nie przekraczała 4%.
Dane o łódzkim rynku pracy w 2009 roku świadczą, iż utrwalił się na nim negatywny trend związany ze wzrostem bezrobocia oraz spadkiem zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw. Ogólne osłabienie gospodarcze, a wraz z nim spadek produkcji i inwestycji, głównie w sektorze usług, doprowadziły do ogólnego wzrostu bezrobocia i wyraźnego pogorszenia się sytuacji na łódzkim rynku pracy.
W 2010 roku sytuacja na lokalnym rynku prawdopodobnie będzie się nadal pogarszać, choć wzrost stopy bezrobocia będzie już zdecydowanie wolniejszy.