1. Puttgarden, K r. Oldenburg, Prov. Holstein, R F N
Cmentarzysko. Chr.: koniec V II — początki I X w. L it.: Żak 1963 - 1967 (I), s. 8 ni 5; Bakka 1971, s. 55 - 63.
2. Alt-Lübeck, R F N
3. Arkona, K r. R ügen, Bez. R ostock, N R D
Grodzisko. Chr.: I X - X I I w. L it.: Berlekamp 1974, s. 211 i n. 4. Ralswiek, K r. Rügen, Bez. R ostock, N R D
Osiedle wczesnomiejskie. Chr.: 2 połow a V III - X I I w. Lit..: Herfert 1967, s. 213 i n .; Herrmann 1978, s. 163 i n .; 1984, s. 94 - 95. U w .: Na pobliskim cmentarzysku odkryto pochówek Skandynawa, datowany na X lub X I w .; por. w tej sprawie W arnke 1981, s. 159 - 105.
5. Peenemünde, K r. W olgast, Bez. R ostock, N R D
Znalezisko luźne. Chr.: po 850, około 900 r. L it.: Żak 1963 - 1967 (I), s. 21 nr 22; CAQ 2, 1979, s. 207 nr 44/106.
6. Nehringen, K r. Grimmen, Bez. R ostock , N R D
Znalezisko luźne. Chr.: koniec V II w. L it.: Żak 1962, s. 45 - 46 nr 6; CAQ 2, 1979, s. 143 nr 42/23.
7. Monzlin, K r. Anklam, Bez. Neubrandenburg, N R D
Osiedle rzemieślniczo-handlowo z cmentarzyskiem ciałopalnym . Chr.: V III - X w . , najpewniej 2 połow a V III w. do około 900 r. L it.: Sehoknecht 1977; 1978, s. 225 i n. 8. Görke, K r. Anklam, Bez. Neubrandenburg, N R D
Osada. Chr : V II - X I I w. L it.: Schoknecht 1983, s. 482 ryc. 10 c. 9. Verchen, Kr. Demmin, Bez. Neubrandenburg, N R D
Znalezisko luźne. Chr.: V II w. L it.: Schoknecht 1981, s. 142 - 145. 10. Schönfeld, Kr. Demmin, Bez. Neubrandenburg, N R D
Osada. Chr.: V II - X I w. L it.: Schoknecht 1978 a, s. 237 - 242. 11. W olin, w oj. szczecińskie, Polska
Osiedle wczesnomiejskie z cmentarzyskiem. Chr.: 2 połow a V III - X I I w. L it.: Żak 1963 - 1967 (I), s. 43 - 44 nr 54, s. 45 nr 57; Cnotliwy 1973, s. 150 ryc. 51 a, s. 179 ryc. 79 a, s. 241. Uw.: Na tem at relacji chronologicznych m iędzy najstarszymi warstwami kulturowymi odkrytym i w różnych wykopach patrz Cnotliwy, Łosiński, W ojtasik 1986.
12. Kamień Pomorski, w oj. szczecińskie, Polska
Grodzisko. Chr.: I X - X I I w. L it.: Żak 1963 - 1967 (I), s. 50 nr 64 a. 13. Gardziec, gm. Kam ień Pomorski, w oj. szczecińskie, Polska
Grodzisko. Chr.: I X - X I w. (?). L it.: Cnotliwy 1973, s. 98 ryc. 35 b. 14. W rzosowo, gm. Kamień Pomorski, w oj. szczecińskie, Polska
Osada. Chr.: I X - X I I I w. L it.: Cnotliwy 1973, s. 153 - 154 ryc. 61, s. 242. 15. Kołobrzeg-Budzistowo, w oj. koszalińskie
Grodzisko. Chr.: V I I I /I X - X I I I w. Lit.: Żak 1963 - 1967 (I), s. 64 nr 83; Cnotliwy 1973, s. 150, 242.
16. Świelubie, gm. D ygow o, w oj. koszalińskie
Cmentarzysko. Chr.: I X w. L it.: Łosiński 1972, s. 260 i n .; 1974, s. 159 i n .; 1979 a, s. 513 i n.
17. Benzin, Kr. Gadebusch, Boz. Schwerin, N R D
Osada. C hr.: V II - V III (?) w. L it.: Gralów, Parschau 1984, s. 126 - 128.
L IT E R A T U R A
W ykaz skrótów: A uF — Ausgrabungen und Fundę, Berlin; Fv. — Fornvannen, Stockholm; K S IA — Kratkie soobsóenija Instituta Archeologii, Moskva; K V H A A M — Kongl. Vitterhets Historie och Antiqvitets Akademiens Manadsblad, Stockholm; MLUHM — Meddelanden fr&n Lunds Universitets Historiska Museum, Lund; M ZP — Materiały Zachodniopomorskie, Szczecin; N N A — Nordisk Numismatisk Arsskrift, Stockholm; NNUM — Nordisk Numismatisk Unions Medlemsblad, Kobenhavn; P om .
A nt. — Pomorania Antiqua, Gdańsk; Prz. A rch. — Przegląd Archeologiczny, Wrocław; SA — Sovetskaja archeologija, Moskva; SI. Ant. — Slavia Antiqua, Warszawa-Poznań; SS — Skandinavskij sbornik, Tallin; V L U — Vestnik Leningradskogo Universiteta, L e ningrad; W iad. Num. — W iadom ości Numizmatyczne, Warszawa; Z fA — Zeitschrift für Archäologie, Berlin.
A le k s e e v L . V . 1966, Polockaja zemlja (oierki istorii Sevemoj Belorussii) v I X - X I I I v v., Moskva.
— 1980, Smolenskaja zemlja v I X - X I I I vv. O Serki istorii Smolenśiiny i Vostocnoj
B elorussii, Moskva.
A m b r o s ia n i B . 1973, Sammanfattning, w: B. A m b r o s ia n i, B. A r r h e n iu s , K . D a- n ie ls s o n , O. K y h l b e r g , G. W e r n e r , Birka. Svarta jordens hamnomräde. Arkeolo-
gisk undersökning 1970 - 1971, Riksantikvarieämbetet R a pp ort C 1 1973, Stockholm,
s. 235 - 244.
— 1975, Neue Ausgrabungen in Birka, w: Vor- und Frühformen der europäischen Stadt
im Mittelalter, cz. 2, Göttingen, s. 58 - 63.
A n d e r s e n H . H . 1981, Der älteste Wall von Alt Lübeck. Zur Baugeschichte Ringwalles, Lübecker Schriften zur Archäologie und Kulturgeschichte 5, s. 81 - 94.
A r b m a n H . 1937, Schweden und das Karolingische Reich. Studien zu den Handelsver
bindungen des 9. Jahrhunderts, Stockholm.
— 1940, Birka I. D ie Gräber. Tafeln, Uppsala.
— 1959, Skandinavisches Handwerk in Russland zur Wikingerzeit. MLUHM, s. 110 - 135. A r c i c h o v s k i j A . V. 1966, Archeologiöeskie dannye po varjaiskomu voprosu, w: Kul'tura
drevnej Rusi, Moskva, s. 36 - 41.
A r n e T. J. 1914, La Suede et l'Orient, Uppsala.
A r r h e n iu s B. 1978, E in Amethystanhänger aus Haithabu, w: Berichte über die A u s
grabungen in Haithabu, Bericht 12, Neumünster, s. 9 - 22.
Atlas 1982, Skarby wczesnośredniowieczne z obszaru Polski. Atlas, opr. L . Gajewski, I. Gór
ska, L. Paderewska, J. Pyrgała, W . Szymański, Wroclaw-W arszawa-Kraków- -Gdańsk-Łódź.
B a k k a A . 1971, E in e ovale Schalenfibel von Fehmarn, Offa 28, s. 55 - 63.
B ä lin t Cs. 1981, E inige Fragen des Dirhem-Verkehrs in Europa, A cta Archaeologica Academ iae Scientiarum Hungnricae 33, s. 105 - 131.
B e l e c k i j S. V. 1980, K u l’turnaja stratigrafija Pskova (archeologiieskie dannye k probleme
proischoidenija goroda), K S IA ICO, s. 3 - 18.
— 1983, Pskovskoe gorodiśSe (keramika i kul'turnyj sloj), w: Archeologiieskoe izutenie
Pskova, Moskva, s. 46 - 80.
B e r le k a m p H . 1974, D ie Funde aus den Grabungen in Burgwall von Arkona auf Rügen
in den Jahren 1969 - 1971, Z fA 8, s. 211 - 254.
B lin d h e im Ch. 1969, Kaupangundersokelsen avsluttet, Viking 33, s. 5 - 39.
— 1975, Kaupang in Skiringssal. A Norwegian Port o f Trade from the Viking Age, w: Vor-
und Frühformen der europäischen Stadt im Mittelalter, cz. 2, Göttingen, s. 40 - 57.
— , T o ll n e s s R . L . 1972, Kaupang. Vikingenes handelsplass, Oslo.
B u l k in V. A ., D u b o v I. V ., L e b e d e v G. S. 1978, ArcheologićesJcie pamjatniki drevnej
R usi I X - X I vekov, Leningrad.
B y k o v A . A . 1971, O chazarskom ćekane V I I I - I X vv., Trudy Gosudarstvennogo Ermi- taźa 12, s. 26 - 36.
C a llm e r J. 1976, Oriental Goins and the Beginning og the Viking Period, Fv. 71, s. 175 -- 185.
C AQ 1, 1973, Corpus archäologischer Quellen zur Frühgeschichte au f dem Gebiet der Deut
schen Demokratischen Republik (7. bis 12. Jahrhundert). Textband, 1. Lieferung,
Berlin.
CNS I X - X I , 1975, Corpus Nummorum Saeculorum I X - X I qui Suecia reparti sunt, 1. Gotland, 1. Akebàck — Atlingbo, Stockholm.
— 1977, — — , 1. Gotland, 2. Bal — Buttle, Stockholm. — 1982, — — , 1 . Gotland, 3. Dalhem — Etelhem, Stockholm. — 1982 a, — — , 1. Gotland, 4. Fardhem — Frôjel, Stockholm. — 1983, — — , 8. Ostergôtland, 1. Alvestad — Viby, Stockholm.
C n o t liw y E . 1962, Pozostałości budownictwa drewnianego z I X - X I I w. ze stanowiska 4
w Wolinie, M ZP 8, s. 29 - 84.
— 1973, Rzemiosło rogownicze na Pomorzu wczesnośredniowiecznym, Wrocław-Warsza- wa-Kraków-Gdańsk.
— , L e c i e je w i c z L ., Ł o s iń s k i W . 1983, Szczecin we wczesnym średniowieczu. Wzgórze
Zamkowe, W rocław-W arszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.
— , Ł o s iń s k i W ., W o j t a s i k J. 1986, Rozwój przestrzenny wczesnośredniowiecznego W o
lina w świetle analizy porównawczej struktur zespołów ceramicznych, w: Problemy chro nologii ceramiki wczesnośredniowiecznej na Pomorzu Zachodnim, Warszawa, s. 62 - 117.
C z a p k i e w ic z A ., L e w i c k i T ., N o s e k S ., O p o z d a -C z a p k ie w i c z M. 1957, Skarb
dirhemów arabskich z Czechowa, Warszawa-W rocław.
C z a p k ie w ic z M. 1959, Moneta arabska znaleziona w Gorlicach, A cta Archaeologica Carpathica 1, s. 213 - 217.
— , K m i e t o w i c z F. 1960, Skarb monet arabskich z okolic Drohiczyna nad Bugiem, Kraków.
— , G u p ie n ie c A . , K m i e t o w i c z A . , K u b i a k W . 1964, Skarb monet arabskich z
Kluko-wicz, powiat Siemiatycze, W rocław-W arszawa-Kraków.
D a r k e v i ë V. P. 1973, K istoriitorgovych svjazej drevnej Rusi (po archeologiSeskim d.annym), K S IA 138, s. 93 - 103.
D a v id a n O. I. 1970, Contacts between Staraja Ladoga and Scandinavia (on the evidence
o f archaeological material f rom Zemljanoe gorodisce), w: Varangian Problems. Scando-
-Slavica, Supplementum 1, Copenhagen, s. 79 - 91.
— 1971, K voprosu o kontaktach drevnej Ladogi so Skandinavej [po materialam niinego
słoja Staroladozskogo gorodiś&a), SS 16, s. 134 - 144.
— 1976, Stratigrafija niinego sloja Staroladozskogo gorodiś&a i voprosy datirovki, Archeolo- giceskij sbornik 17, s. 101 - 118.
— 1981, Tkan Staroj Ladogi, Archeologićeskij sbornik 22, s. 100 - 113.
D e d ju c h i n a V. S. 1967, Fibuly skandinavskogo tipa, w: Ocerki po istorii russkoj derevni
X - X I I I vv., Moskva, s. 191 - 206.
D o b r o v o l ’sk i j I. G ., D u b o v I. V. 1975, Kompleks pamjatnikovuderevni Bol'soe Timerevo
pod Jaroslavlem (po archeologiieskim i numizmaticeskim dannym), V L U 2, s. 65 - 70.
— , — , K u z ’ m e n k o J. K . 1977, Runiieskie graffiti na vostoinych monetach, w: E . A. M e l’ n ik o v a , Skandinavskie runiceskie nadpisi, Moskva, s. 142 - 152.
— , — , 1981, Klassifikacija i interpretacija graffiti na vostocnych monetach, Trudy Gosu-darstvennogo Ermitaża 21, s. 53 - 77.
D o l l e y M ., S k a a r e K . 1960, Nytt lys over Skandinavias nordligste skattefunn med angel-
saksiske og kufiske mynter, NNÂ, s. 5 - 24.
D r e i je r M. 1968, Glimpses of Aland H istory, Mariehanin.
D u b o v I. V. 1977, Skandinavskie nachodki v Jaroslavskom Povolz’e, SS 22, s. 175 - 186. — 1982, Severo-vostoinaja Rus’ v epochu rannego srednevekov'ja. Istoriko-archeologiceskie
oierki, Leningrad.
D u p le s s y J. 1956, La circulation des monnaies arabes en Europe occidentale du V I I I e au
X I I I e siècle, R evue Numismatique 18, s. 101 - 164.
E ld jd r n K . 1948, Gaulverjabaer-fundet og nogle mindre islandske montfund fra vikingeti-
den, NN Â, s. 38 - 62.
F e c h n e r M. V . 1967, Nekotorye dannye archeologii po targovle Rusi so stranami Sevemoj
Evropy v X - X I w . , w: Novoe proslom naśej strany. Pam jati akad. M. N. Ticho-
m irova, Moskva, s. 33 - 41.
F i l i p o w ia k W . 1974, D ie Entwicklung der Stadt Wolin vom 9. bis zum 12. Jahrhundert, w:
Vor und Frühformen der europäischen Stadt im Mittelalter, cz. 2, Göttingen, s. 190
-- 208.
G a j d u k o v P . G ., N i k i t i n A. B. 1981, Chorezmijskaja serebrjanaja moneta końca V I I I v.
s Novgorodskogo gorodiśca, K S IA 166, s. 114 - 116.
G a ls t e r G. 1977/78, Vikingetids memtfund fra Bornholm, NNÂ, s. 5 - 246.
G ą s s o w s k a E . 1979, Bizancjum a ziemie północno-zachodnioslowiańskie we wczesnym
średniowieczu. Studium archeologiczne, W rocław-W arszawa-Kiaków-Gdańsk.
G e b e r s W . 1975, D ie Grabung au f dem Bischofswarder in Bosau, Offa 32, s. 11 - 15. G o l u b e v a L. A . 1973, Ves’ i Slavjane na Belom ozere v X - X I I I vv. , Moskva.
G o r j u n o v a V . M. 1974, Novoe v issledovanii „Gorodka” na Lovati, K S IA 139, s. 74 - 80. G r a ló w K . D ., P a r s c h a u J. 1984, E ine Fibel der frühen Wikingerzeit aus Benzin, K r.
Gadtbusch, A uF 29, s. 126 - 128.
G r a n b e r g B. 1956, Arabiska mynt. Finland, Kulturhistoriskt Lexikon, t. I, Malmö, s. 191 - 194.
— 1966, Förteckning över kufiska myntfynd i Finland, Helsinki.
— 1971, Fyra nya spanska omajjaddirhemer frän Gotland, N N Â, s. 5 - 19.
G r ie g S. 1929, Vikingatidens skattefund, Universitets Oldsaksamlings Skrifter 2, s. 177 -- 311.
G u r e v i c F. D. 1963, Normanskij mogil’nik u der. ViSnevo, SS 6, s. 197 - 200.
— 1978, Skandinavskaja kolonija na territorii drevnich Prussov, SS 23, s. 167 - 173. H a t z G. 1956, Der numismatische Befund der Ausgrabungen in Alt Lübeck, Zeitschrift des
Vereins für Lübeckische Geschichte und Altertumskunde 36, s. 53 - 78.
— 1974, Handel und Verkehr zwischen dem Deutschen Reich und Schweden in der späten
Wikingerzeit. D ie deutschen Münzen des 10. und 11. Jahrhunderts in Schweden, Lund.
H a u s s ig H . W . 1981, Der Seidenhandel über die Chazaren mit Byzanz und Skandinavien, w: Les Pays du Nord et Byzance (Scandinavie et Byzance), Uppsala, s. 187 - 193. H e n s e l W . 1963, Archeologia o początkach miast słowiańskich, Wrocław-W arszawa-Kra-
ków.
— 1965, Słowiańszczyzna wczesnośredniowieczna. Zarys kultury materialnej, w yd. 3, W arszawa.
— 1984, Z problematyki badań nad wczesnośredniowieczną Wenecją — aspekt słowiański, Folia Praehistorica Posnaniensia 1, s. 109 - 115.
H e r f e r t P. 1967, D ie frühmittelalterliche Grosssiedlung mit Hügelgräberfeld in Ralswiek, K r.
Rügen, A uF 12, s. 213 - 222.
H e r r m a n n J. 1968, Siedlung, Wirtschaft und gesellschaftliche Verhältnisse der slawischen
Stämme zwischen Oder/Neisse und Elbe, Berlin.
— 1977, Hinterland, Handel und Handwerk der frühen Seehandelsplätze im nordwest
slawischen Siedlungsgebiet, w: La formation et le développement des métiers au M oyen Âge (V e - X I V e siècles), Budapest, s. 15 - 26.
— 1978, Ralswiek a u f Rügen — ein Handelsplatz des 9. Jahrhunderts und die Fernhandels
beziehungen im Ostseegebiet, Z fA 12, s. 163 - 180.
— 1978 a, Polabskie i il'menskie Slavjane v rannosrednevekovoj baltijskoj torgovle, w:
Drevnjaja R us’ i Slavjane, Moskva, s. 191 - 196.
— 1982, Slawen und Wikinger in der Frühgeschichte der Ostseevölker, w: Wikinger und
Slawen. Zar Frühgeschichte der Ostseevölker, Berlin, s. 9 - 148.
— 1984, Reric — Ralswiek — Gross Raden. Seehandelsplätze und Burgen an der südlichen
Ostseeküste, Lübecker Schriften zur Archäologie und Kulturgeschichte 9, s . 91 -- 96.
H e r r m a n n J. 1984 a, Ralswiek — Seehandelsplatz, Hafen und Kultstätte,. Arbeitsstand
1984, AuF 29, s. 128 - 135.
H i t t i Ph. K . 1969, D zieje Arabotv, Warszawa.
H lin k a J . , K r a s k o v s k ä L . , N o v ä k J. 1968, Ndlezy stredovekych a novovekych m inci na
Slovensku, w: Ndlezy m inci na Slovensku, t. II, Bratislava.
H o l m q v i s t W . 1961, (red.) Excavations at Helgö, 1.1, Stockholm. — , A r r h e n iu s B . 1964, — — , t. II, Stockholm-Uppsala.
H o l s t H . 1943, Uten- og innenlandske mynter i norske funn, nedlagt fo r ar 1100, N N Ä , s. 56 - 112.
H o u g e n E . K . 1969, Leirkar-materialet fra Kaupang, Viking 33, s. 97 - 118.
H o v e n B. E. 1982, Ninth-century Dirham Hoards from Sweden, Journal o f Baltic Studies, 13, nr 3, s. 202 - 219.
H & rdh B . 1976 (I - II), Wikingerzeitliche Depotfunde aus Südschweden. Katalog und
Tafeln, t. I, Bonn-Lund; Probleme und Analysen, t. II, Bonn-Lund.
Inw. 2, 1959, T. i R . K i e r s n o w s c y , Wczesnośredniowieczne skarby srebrne z Pomorza.
Materiały, Warszawa-W rocław.
Inw. 4, 1966, M. H a is ig , R . K i e r s n o w s k i, J. R e y m a n , Wczesnośredniowieczne skarby
srebrne z Malopołski, Śląska, W arm ii i Mazur, W rocław-W arszawa-Kraków.
J a g o d z iń s k i M. 1984, Wczesnośredniowieczna osada pruska w Janowie Pomorskim,
gm. Elbląg, w: I X Sesja Pomorzoznawcza, Gdańsk, s. 66 - 67.
J a k im o w ic z R . 1933, O pochodzeniu ozdób srebrnych znajdywanych w skarbach wczesno-
historycznych, W iadomości Archeologiczne 33, s. 103 - 136.
J a n in V. L. 1956, Denezno-vesovye sistemy russkogo srednevekov'ja. DomongoVskij period, Moskva.
J a n k u h n H. 1952, E in Münzfund der Wikingerzeit aus Steinfeld, K reis Schleswig, Offa 11 s. 82 - 100.
— 1971, Typen und Funktionen vor- und frühwikingerzeitlicher Handelsplätze im Ostsee
gebiet, Wien.
— 1976, Haithabu. E in Handelsplatz der Wikingerzeit, w yd. 6, Neumünster. J a n s s o n I. 1969, Wikingerschmuck und Münzdatierung, Tor 13, s. 26 - 64.
J a ż d ż e w s k i K . 1981, Pradzieje Europy Środkowej, W rocław-W arszawa-Kraków-Gdańsk. J o n s s o n K . 1983, D e vikingatida fynden med engelska mynt fran Finland och nagra
jämförelser med dem, F v. 78, s. 29 - 34.
K a r g e r M. K . 1958, D revnij K iev, t. I, Moskva-Leningrad.
K ie r s n o w s k i R . 1960, Pieniądz kruszcowy w Polsce wczesnośredniowiecznej, Warszawa. — 1960 a, Uwagi o znaleziskach monet wczesnośredniowiecznych z ziem pruskich, W iad.
Num. 4, s. 1 - 14.
— 1961, K ilka uwag o znaleziskach monet wczesnośredniowiecznych z Połabia, SI. Ant. 8, s. 157 - 192.
— 1964, Wczesnośredniowieczne skarby srebrne z Połabia. Materiały, W rocław-W arsza- wa-Kraków.
— 1964 a, Zagadnienie obiegu pieniądza wczesnośredniowiecznego na obszarze Polski
północno-wschodniej, A cta Baltica Slavica 1, s. 87 - 97.
K i r p i ö n i k o v A . N ., L e b e d e v G. S ., B u lk in V. A . , D u b o v I. V ., N a z a r e n k o V. A . 1978, Russko-skandinavskie svjazi v epochu obrazovanija Drevnerusskogo gosudarstva
(I X - X I w .), Seando-Slavica, 24, s. 63 - 89.
— 1980, Russko-skandinavskie svjazi epochi obrazovanija Kievskogo gosudarstva na
sovremennom etape archeologiSeskogo izućenija, K S IA 160, s. 24 - 38.
— , — , D u b o v I. V. 1981, Severnaja Rus' (nekotorye itogi archeologiceskich issledovanii), K S IA 164, s. 3 - 10.
K l e jn A . S ., L e b e d e v G. S ., N a z a r e n k o V. A . 1970, Normanskie drevnosti Kievskoj
R usi na sovremennom etape archeologiceslcogo izućenija, w: Istoriceskie svjazi Skandinavii i R ossii, Leningrad s. 226 - 252.
K m i e t o w i c z A ., K m ie t o w i c z F. 1968, Dirhems de trésors polonais de haut moyen âge
inédits, Folia Orientalia 9, s. 306 - 319.
K m i e t o w i c z F . 1968, Drogi napływu srebra arabskiego na południowe wybrzeża Bałtyku
i przynależność etniczna ich nosicieli, W iad. Num . 12, s. 65 - 83.
— 1972, Niektóre problemy napływu kruszeli srebrnego na ziem ie polskie we wczesnym
średniowieczu, W iad. Num. 16, s. 65 - 90.
K o ć k u r k i n a S. I. 1970, Svjazi jugovostoSnogo Priladoi’ja s zapadnymi stranami v X
-- X I w . (po materialam kurganov jugo--vostoSnogo Priladoz'ja), SS 15, s. 145 -- 163.
K o l e i n B. A ., J a n in V. L. 1978, (red.) Archeologićeskoe izuëenie Novgoroda, Moskva. K o l e n d o J. 1973, Nieznany list J. Lelewela w sprauńe odkrytego w 1822 r. kolo Orszy
skarbu monet sassanidzkich i kufickich, W iad. Num . 17, s. 65 - 74.
K o n e c k i j V . J ., N o s o v E . N. 1985, Zagadki Novgorodskoj okrugi, Leningrad. K o r z u c h i n a G. F. 1954, Russkie kłady I X - X I I I vv., Moskva-Leningrad.
— 1961, O vremeni pojavlenija ukreplennogo poselenija w Ladoge, SA, nr 3, s. 76 - 84. — 1964-, Novye nachodki skandinavskich reśćej bliz Toropc.a, SS 8, s. 297 - 313.
— 1971, Kurgan v uroćiśće Plakun bliz Ladogi, K S IA 125, s. 59 - 64. K o s t r z e w s k i J. 1962, Kultura prapolska, w yd. 3, Warszawa.
— 1966, Pradzieje Pomorza, W rocław-W arszawa-Kraków.
— , C h m ie le w s k i W ., J a ż d ż e w s k i K . 1965, Pradzieje. Polski, w yd. 2, W rocław-W ar szawa-Kraków.
K o t l a r N .F . 1970. Obrót arabskich dirhemów na terenie Ukrainy, W iad. Num. 14,s. 19 - 30 K r o m a n n A . 1985, Kufiske dirhemer fremkommet i Danmark efter 1938, Hikuin 11, H ojb-
jerg, s. 51 - 62.
K r o p o t k i n V. Y . 1962, Kłady vizantijskich monet na territorii SSSR, Moskva. — 1967, Ekonomićeskie svjazi Vostocnoj Evropy v I tysjaëeletii naśej ery, Moskva. — 1968, Novye materiały po istorii deneźnogo obraśćenija v Vostoćnoj Evrope v kończ
V I I I — pervoj polovine I X v ., w: Slavjane i Rus', Moskva, s. 72 - 79.
— 1971, Novye nachodki sasanidskich i kujićeskich monet v Vostocnoj Evrope, Numizma- tika i epigrafika 9, s. 76 - 97.
— 1973, Vremja i puti pronilcnovenija knfićeskich monet v Srednee Podunav'e, w: II .
Internationaler Kongress fü r sla,wische Archäologie, t. III, Berlin, s. 441 - 449.
— 1973 a, Karavannye puti v Vostocnoj Evrope, w: Kavkaz i Vostoinaja Evropa v drev-
nosti, Moskva, s. 226 - 230.
— 1978, O topografii kladov kufićeskich monei I X v. v Vostoénoj E vroje, w: Drevnaja Rus’
i Slavjane, Moskva, s. 111 - 117.
K u b i a k W . 1958, Skarb monet kufickich z Antopola na Polesiu a szlak wodny prypecko-
-bużański, V zrik a p ccatk y Slovanü, t. II, Praha, s. 225 - 232.
K y h l b e r g O. 1980, Helgö och Birka. Kronologisk-topografi sk analys av grav- och boplatser, w: Arkeologislca rapporter och medddanden frâ n Institutionen fö r Arkeologi, särskilt
nordetiropei.sk, vid Stockholms Universitet, p,r 6, Stockholm.
L a b u d a G. 1964 - 1975 (II - III), Fragmenty dziejów Słowiańszczyzny Zachodniej, t. II, Poznań; t. III, Poznań.
L a p ś in V. A . 1981, Rannjaja data vladimirskich kurganov, K S IA 166, s. 45 - 48. L e b e d e v G. S. 1975, Put' iz varjag v greki, V L U 20, s. 37 - 43.
— 1980, On the early Date of the Way “ From the Varangians to the Greeks” , w: Fenno- Ugri
et Slavi, Helsinki, s. 90 - 101.
— 1982, M onety B irk i kak istorićeskij istoćnik. SS 27, s. 149 - 163.
— 1982 a, Der slawische Burgwall Gorodec bei Luga. Zum Problem der west- und ost
slawischen Beziehungen, w: Beiträge zur Ur und Frühgeschichte, t. II, Berlin, s. 225
-- 238.
— , B u lk in V. A ., N a z a r e n k o V. A . 1975, Drevnerusskie pamjatniki basse,jna r. Kaspli
i put’ iz varjag v greki (po materialam Smoleskoj archeologićeskoj ekspedicii 1966 g.),
L e c i e je w i c z L. 1062, Początki nadmorskich miast na Pomorzu Zachodnim, W rocław-- W arszawarocław--Kraków.
— 1968, Miasta Słowian północnopolabskich, W rocław-W arszawa-Kraków.
— 1969, Zur Entwicklung von Frühstädten an der südlichen Ostseeküste, Z fA 3, s. 182 -- 2 1 0.
— 1970, O pierwszych kontaktach Słowian północno-zachodnich ze światem arabskim, w:
Europa, Słowiańszczyzna, Polska. Studia ku uczczeniu profesora Kazimierza T ym ie
nieckiego, Poznań, s. 213 - 227.
— 1974, D ie Entstehung der Stadt Szczecin im Rahmen der frühen Stadtentwicklung an der
südlichen Ostseeküste, w: Vor- und Frühformen der europäischen Stadt im Mittelalter,
t. II, Göttingen, s. 209 - 230.
— 1976, Słowiańszczyzna Zachodnia, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
— 1976 a, Wczesnośredniowieczne przemiany socjotopograficzne osad miejskich u Słowian
Zachodnich w świetle, archeologii, w: Miasta doby feudalnej w Europie środkowo- -wschodniej, W arszawa-Poznań-Toruń, s. 35 - 66.
— 1976b, Obcy kupcy na Slowiańszczyznie Zachodniej w okresie wielkiego przełomu
( I X - X I w), w: Studia z dziejów średniowiecznej kultury, Warszawa, s. 333 - 339.
— 1979, Normanowie, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
— 1980, Wcstslaven und Normanen in ihren Kulturbeziehungen im frühen Mittelalter, w:
Europa Slavica — Europa Orientalis. Festschrift für Herbert Ludat zum 70.
Geburtstag, Berlin, s. 232 - 248.
— 1981, Słowianie Zachodni i Normanowie we wzajemnych stosunkach kulturowych we
wczesnym średniowieczu, Poni. Ant. 10, s. 155 - 168.
1981 a, Zur Frage der Kulturverbindungen der alten R us’ mit dem Ostseeraum, w:
Gesellschaft und Kultur Russlands im frühen Mittelalter, Halle, s. 155 - 168.
— , R u l e w i c z M ., W e s o ło w s k i S ., W i e c z o r o w s k i T. 1972, La ville de Szczecin des
I X e - X I I I " siècles, Archaeologia Urbium, Pologne, N° 2, W rocław-Warszawa-
-Kraków-Gdańsk.
L e G o f f J. 1970, Kultura érednioiviecznej Europy, Warszawa.
L e o n t ’ e v A . E. 1974, 0 vremeni vozniknovenija Sarskogo gorodiśća, Vestnik Moskovskogo Universiteta 29, s. 68 - 74.
— 1981, Skandinavskie veMi v kollekcii Sarskogo gorodiśća, SS 26, s. 141 - 150. — 1984, Poselenija M eri i Slavjan na oz. Nero, K S IA 179, s. 26 - 32.
L e w ic k i T. 1956, Źródła arabskie do dziejów Słowiańszczyzny, t. I, W rocław-Kraków. — 1968, Udział krajów muzułmańskich w handlu z obszarami polskim i w I X - X I wieku
■w świetle znalezisk monet kufickich na naszych ziemiach, w: I Międzynarodowy Kongres Archeologii Słowiańskiej, t. V I, W rocław-W arszawa-Kraków, s. 141 - 147.
— 1972, Handel Samanidów ze wschodnią i środkową Europą, SI. Aut. 19, s. 1 - 18. L in d e r W e lin U. S. 1938, En uppländsk silverskatt frà n 800-talet, N N Â, s. 109 - 124.
— 1941, E in grosser Fund arabischer Münzen aus Stora Velin ge, NNÂ, s. 74 - 120. — 1955, Wäsit, the M int-Town, MLUHM, s. 127 - 169.
— 1956, Arabiska mynt, w: Kxdturhistoriskt Lexikon, t.. I, Malmö, s. 182 - 191.
— 1956 a, Graffiti on Oriental Coins in Swedish Viking Age Hoards, MLUHM, s. 149 -- 171.
— 1964, Elias Brenners arabiska guldpenning och andra dinarer funna i Sverige, NNÂ, s. 5 - 24.
— 1965, Spanish- Umaiyad Coins Found in Scandinavia, Numismatiska Meddelanden 30, s. 15 - 25.
— 1973, Myntbestümningar, w: B . A m b r o s ia n i, B. A r r h e n iu s , K . D a n ie ls s o n , O. K y h l b e r g , G. W e r n e r , Birka. Svarta jordens hamnomrâde, Arkeologisk unders-
ökning 1970 - 1971, w: Riksantikvarieämbetet Rapport 1973, s. 197 - 199.
— 1974, The First Arrival o f Oriental Goins in Scandinavia and the Inception of the Viking
L ja p u ś k in 1 .1 . 1968, Slavjaue Vostocnoj Europy nakanune obrazovanija drevnerusskogo
gosudarstva, Leningrad.
— 1971, Gnezdovo i Smolensk, w: Problemy istorii feodal’noj R ussii, Leningrad, s. 33 -- 37.
L u n d s t r ö m A . 1968, Helgö als frühmittelalterliche Handelsplatz in Mittelschweden, Frühmittelalterliche Studien 2, s. 278 - 290.
L u n d s t r ö m P. 1974, Paviken I bei Västergarn — Hafen, Handelsplatz und Werf, w: Vor-
und Frühformen der europäischen Stadt in Mittelalter, cz. 2, Göttingen, s. 82 - 93.
— 1981, De kommo vid a... Vikingars hamn vid Paviken pä Gotland, Uddevalla.
Ł ę g a W . 1930, Kultura Pomorza we wczesnym średniowieczu na podstawie wykopalisk, Toruń.
Ł o s iń s k i W . 1958, Wczesnośredniowieczne cmentarzysko w Cewlinie, poiv. Koszalin, MZP 4, s. 251 - 284.
— 1961, Kędrzyno, pow. Kołobrzeg. Monety arabskie z grodziska wczesnośredniowiecznego, W iad. Num . 5, s. 41 - 43.
— 1966, Monety arabskie z Bard i Świelubia, pow. Kołobrzeg, W iad. Num . 10, s. 176 -- 178.
— 1972, Początki wczesnośredniowiecznego osadnictwa grodowego ic dorzeczu dolnej Parsęty
( V I I - X / X I w.), W rocław-W arszawa-Kraków-Gdańsk.
— 1973, Probleme der archäologischen Forschungen zum frühen Mittelalter in West
pommern (1945 - 1972), Prz. Arch. 21, s. 165 - 199.
— 1974, Srebrny wystrój odzieży z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Świelubiu
w powiecie kołobrzeskim, w: Studia Archaeologica Pomeranica, Koszalin, s. 159 - 175.
— 1979, Niektóre momenty dziejów Słowiańszczyzny połabskiej w I X - X w. w świetle
elementów analizy osadniczej, SI. A nt. 26, s. 13 - 32.
— 1979 a, D ie Kontakte zwischen Pommern und Skandinavien im frühen Mittelalter im
Lichte von Forschungen im unteren Parsęta-Flussgebiet, w: Rapports du I I P Congrès International d’Archéologie Slave, t. I, Bratislava, s. 513 - 518.
— 1980, Stara Ladoga w świetle ostatnich badań archeologicznych, Prz. Arch. 28, s. 225 -- 238.
— 1982, Osadnictwo plemienne Pomorza (V I - X wiek), W rocław-W arszawa-Kraków- -Gdańsk-Łódź.
— 1983, Dynamika zasiedlenia ziem pomorskich u schyłku doby plemiennej (V I - X I w .), w: Studia z dziejów i kultury zachodniej Słowiańszczyzny, Poznań, s. 107 - 119. Ł o w m ia ń s k i H . 1973, Początki Polski, t. V , Warszawa.
M a lm e r B . 1966, Nordiska m yntföre âr 1000, Bonn-Lund.
— 1973/1974, Kungl. Myntkabinettet, Stockholm 1972, NNÂ, s. 172 - 185. —■ 1981, De västerländska m yntenfràn Helgö, Ekerö sn, TJppland, NNTJM, s. 5 - 8. M a r k o v A . K . 1910, Topografija kladov vostocnych monet (sasanidskich i kufiéeskich),
5. Petersburg.
M o n t e liu s O. 1873, E ttfyn d a f frankiska mynt i Sverige, K V H A AM 2, s. 169 - 172. M u g u r e v ic E. S. 1965, Vosto&naja Latvija i sosednie zemli v X - X I I I w . , R iga.
M ü h le n , von zur B. 1975, D ie Kultur der Wikinger in Ostpreussen, Bonner H efte zur Vorgeschichte 9.
N a g r o d z k a -M a jc h r z y k T. 1975, Chazarowie, w: K . D ą b r o w s k i, T . N a g r o d z k a - -M a jc h r z y k , E . T r y ja r s k i , Hunowie europejscy, Protobulgarzy, Chazarowie, P ie-
czyngowie, W rocław-W arszawa-Kraków-Gdańsk, s. 377 - 477.
N e r m a n B. 1958, Crobin-Seeburg. Ausgrabungen und Funde, Stockholm.
N e u g e b a u e r W . 1937, E in wikingisches Gräberfeld in Elbing, Nachrichtenblatt für deutsche Vorzeit 13, s. 54 - 58.
N i k o l ’s k a ja T. N. 1981, Zemlja Vjaty cej . K istorii naselenija bassejna verchnej i srednej
N o r d m a n C. A . 1942, Schatzfunde und Handelsverbindungen in Finnlands Wikingerzeit, A cta Archaeologica 13, s. 272 - 293.
N o o n a n T. S. 1981, Ninth-century Dirhem Hoards from European Russia: a preliminary
analysis, w: Viking-Age Coinage in the Northern Lands. The Sixth Oxford Symposium
on Coinage and Monetary H istory, cz. 1, Oxford, s. 47 - 117.
N o s o v E. N. 1973, Poselenie u der. Novye Duboviki, Archcologieeskie otkrytija 1972 goda, Moskva, s. 29.
— 1976, Numizmat iSeskie dannye o severnoj ćasti Baltijskovolzskogo puti końca V I I I -- X w . , Vspom agatel’nye Istorióeskie Discipliny 8, s. 95 -- 110.
— 1977, Nekotorye voprosy domostroitel’stva Staroj Ladogi, K S IA 150, s. 10 - 17. — 1981, Volchovskij vodnyj put' i poselenija konca I tysjaSeletija n .e ., K S IA 164, s. 18
-- 24.
— 1984, Novgorod i Novgorodskaja okruga I X - X vv. v svete novejsich archeologiöeskich
dannych (k voprosu o vozniknovenii Novgoroda), Novgorodskij istorieeskij sbornik 2
(12), s. 3 - 38.
—, K o n e c k i j Y . J. 1974, Razvedki na Srednej Mste i raskopki poselenija Zolotoe Koleno, A rcheologiieskie otkrytija 1974 goda, Moskva, s. 28 - 29.
O h ls s o n T. 1976, The Löddeköpinge Investigation I. The Settlement at Vikhögsvägen, MLUHM, s. 59 - 161.
O r lo v S. N. 1973, Archeologiöeskie issledovanija na Rjurikovom gorodisie pod Novgorodom. K S IA 135, s. 77 - 79.
P e t e r s s o n K . G ., L in d e r W e lin U. S. 1962/1963, The Slubbemala Hoard, MLUHM, s. 286 - 323.
P in iń s k i J. 1970, Lubieszewo, pow. Gryfice, M ZP 16, s. 668.
P lo t k in K . M. 1974, K voprosu o chronologii gorodiśca K am no pskovskoj obi., K S IA 139, s. 13 - 16.
P o t in V . M. 1968, Drevnjaja Rus’ i evropejskie gosudarstva v X - X I I I vv. Istoriko-nu-
mizmatićeskij oćerk, Leningrad.
— 1970, Russko-skandinav8kie svjazi po numizmaticeskim dannym ( I X - X I I vv.), w:
Istorióeskie svjazi Skandinavii i R ossii I X - X X vv., Leningrad, s. 64 - 80.
P u s k in a T. A . 1972, 0 proniknovenii nekatorych ukraśenij skandinavskogo proischozdenija
na territorii drevnej Rusi, Vestnik Moskovskogo Universiteta 1, s. 92 - 94.
R a n d s b o r g K . 1980, The Viking Age in Denmark. The Formation o f a State, London. R a s m u s s o n N. L. 1960, Kungl. Myntkahinettet, Stockholm 1959, NNÄ, s. 158 - 169. R a v d o n ik a s V. I ., L a u ś k in K . D. 1959, Ob otkrytii v Staroj Ladoge runi&eskoj nadpisi
na dereve v 1950 godu, SS 4, s. 23 - 44.
R i c h (5 P. 1979, Życie codzienne w państwie Karola Wielkiego, Warszawa.
R j a b c e v i c V. N. 1965, Dva monetno-vesSevych klada I X v. iz Vitebskoj oblasti, Numizma- tika i epigrafika 5, s. 121 - 160.
R j a b i n i n E. A. 1980, Skandinavskij proizvodstvennyj kompleks V I I I v. iz Staroj Ladogi, SS 25, s. 161 - 177.
R y b a k o v B . A . 1948, Torgovlja i torgovyje puti, w: Istorija kultury drevnej Rusi, t. I, Moskva-Leningrad, s. 315 - 369.
S a c h a r o v A . N. 1980, Diplomatija drevnej Rusi. I X — pervaja polovina X v., Moskva 1980.
S a w y e r P. H . 1962, The Age o f the Vikings, London.
S c h ie t z e l K . 1981, Stand der siedlungsarchäologischen Forschung in Haithabu, Berichte über die Ausgrabungen in Haithabu 16, Neumünster.
S c h o k n e c h t U. 1968, E in osteuropäischer Bronzering aus Trittelwitz, K r. Demmin, AuF 13, s. 225 - 226.
— 1975, Neue slawische Funde aus dem Bezirk Neubrandenburg, Bodendenkmalpflege in Mecklenburg, s. 273 - 305.
S c h o k n e c h t U. 1978, Handelsbeziehungen der frühmittelalterlichen Siedlung Menzlin bei
Anielom, Z fA 12, s. 225 - 234.
— 1978 a, E ine skandinavische Vogelfibel aus Schönfeld, K reis Demmin, Bodendenk- inalpflege in Mecklenburg, s. 237 - 242.
— 1981, E ine gleicharmige vendelzeitliche Fibel von Verchen, K r. Demmin, A uF 26, s. 142 - 145.
— 1983, Kurze Fundberichte 1982. Bezirk Neubrandenburg, Bodendenkmalpflege in Mecklenburg, s. 463 - 540.
S e d o v V. V . 1982, VostoSnye Slavjane v V I — X I I I w . , Moskva.
S e g e r T. 1984, Rasselcnie v epochu zeleznogo veka, w : Novoe v archeologii SSSR i Finljan-
d ii, Leningrad, s. 100 - 112.
S e lir a n d J. 1978, Über die Rolle des orientalischen Silbers in den Handelsbeziehungen
der Bevölkerung Estlands, Z fA 12, s. 245 - 250.
S e llin g D. 1955, Wikingerzeitliche und frühmittelalterliche Keramik in Schweden, Stock holm .
S ie l ic k i F. 1968, (opr.) Powieść minionych lat, W rocław-W arszawa-Kraków.
Sj o v o i d Th. 1974, The Iron Age Settlement o f Arctic Norway, t. II, Tromsö-Oslo-Bergen. S k a a r e K . 1960, Myntfunn og datering, Vikir.g 24, s. 69 - 91.
— 1963, Angelsaksiske rrvynter i britisk mynthistorie og i norske vikingtidsfunn, Viking 26, s. 81 - 122.
— 1966, D ie karolingischen Münzfunde in Skandinavien und der Scloatzfund von Hon, Hamburger Beiträge zur Numismatik 6, z. 20, s. 393 - 408.
— 1976, Coins and Coinage in Viking-Age Norway, Oslo.
S k o v m a iu l B . 1942, De danske skattefund fra vikingetiden og den aeldste middelalder
indtil omkring 1150, Aarboger for Nordisk Oldkyndighed og Historio, Kobenhavn.
S m ir n o v a G. P. 1974, O trech gruppach novgorodskoj keramiki X — naćala X I v., K S IA 139, s. 17 - 22.
— 1978, K voprosu o datirovke drevnejsego sloja Nerevskogo raskopa Novgoroda, w:
Drevnjaja R us’ i Slavjane, Moskva, s. 165 - 171.
S t a ls b e r g A . 1981, Zur Datierungen der frühen wikingerzeitlichen Funde skandinavi
scher Herkunft in der alten Rus', w: Les Pays du Nord et Byzance (Scandinavie et