oceniania kształtującego –
nacobezu
1KINGA MIELCZAREK
Temat:
Lekko z wiatrem pląsajmy… – poetyckie fascynacje tatrzańską przyrodą
Czas trwania zajęć: 2 godziny lekcyjne Założenia ogólne
Na zajęciach uczniowie dokonają analizy i inter-pretacji wiersza czołowego poety okresu Młodej Pol-ski Kazimierza Przerwy-Tetmajera pt. „Melodia mgieł nocnych”2. Dostrzegą fascynację poetów młodopol-skich tatrzańską przyrodą, w tym konkretnym przypad-ku Czarnym Stawem Gąsienicowym3. Celem lekcji jest też zainteresowanie młodych ludzi pięknem tatrzań-skiego krajobrazu, tak by jego urok na tyle ich zachwy-cił, żeby kolejne wakacje wraz z rodziną zechcieli spę-dzić pod Rysami lub Giewontem.
Cele główne lekcji:
• •
zapoznanie z tatrzańską przyrodą oraz jej opis,• •
charakterystyka podmiotu lirycznego,• •
określenie nastroju wiersza,• •
wskazanie środków artystycznego wyrazu,• •
znalezienie elementów muzycznych i impresjonistycznych w utworze oraz określenie ich funkcji.Cele szczegółowe:
Uczeń:
• •
dokonuje szczegółowego opisu przyrody tatrzańskiej na podstawie wiersza (wyszukuje elementy tatrzańskiego krajobrazu),• •
uzasadnia zbieżność kreacji pomiotu lirycznego z popularnością motywu tatrzańskiego w poezji młodopolskiej,1 Nacobezu, czyli na co będę zwracać uwagę. Nauczyciel pod-czas lekcji podaje szczegółowe wskazówki/ wytyczne uczniom, by dokładnie wiedzieli, czego się na tej lekcji muszą nauczyć, czego po tych zajęciach będzie od nich wymagał. Uczeń dowia-duje się, co będzie podlegało ocenie. Przydatne linki: https://
ok.ceo.org.pl/sites/ok.ceo.org.pl/files/zeszyt_dzielmy_2_-_na-cobezu.pdf; file:///C:/Users/Uzytkownik/Downlads/07_OK_
POL_1_40%20(1).pdf [dostęp online 13.07.2020]
2 K. Przerwa-Tetmajer, Melodia mgieł nocnych, https://wolne-lektury.pl/media/book/pdf/melodia-mgiel-nocnych.pdf [do-stęp online 13.07.2020]
3 https://www.zakopane.pl/strefa-turystyczna/turystyka/
wycieczki-gorskie-latem/szlaki-lato/hala-gasienicowa-czarny--staw-gasienicowy [dostęp online 13.07.2020]
• •
określa nastrój utworu, wskazując na jego nastrojowość, impresjonistyczne obrazowanie, łączenie ze sobą efektów barwnych,dźwiękowych, świetlnych i zapachowych,
• •
poznaje pojęcia impresjonizm, synestezja,• •
wyszukuje w tekście środki artystycznego wyrazu, które budują nastrój wiersza,• •
w twórczy sposób dokonuje przekładu intersemiotycznego – zestawia utwór Kazimierza Przerwy-Tetmajera z załączonymi fotografiami.Cele lekcji sformułowane w języku ucznia:
• •
Dokonasz wnikliwej analizy pejzażu tatrzańskiego opisanego w „Melodii mgieł nocnych”.• •
Skonfrontujesz opis poety z załączonymi fotografiami lub z własnymi wyprawami (wycieczkami) w Tatry4.• •
Wypowiesz się na temat fascynacji górskim krajobrazem ludzi sztuki, artystów na przełomie XIX i XX wieku.• •
Będziesz umiał określić nastrój wiersza, wskazując na impresjonistyczną technikę obrazowania wykorzystaną w tekście literackim.• •
Wskażesz wprowadzoną przez poetę synestezję.• •
Rozpoznasz środki artystycznego wyrazu i podasz ich przykłady.• •
Dobierzesz odpowiednie cytaty z wiersza dla zilustrowania fotografii.Rozwiązania metodyczne
• •
Metody pracy:— wykład/prezentacja,
— metoda problemowa/ burza mózgów,
— wykorzystanie narzędzi TIK5,
— metoda projektu.
• •
Formy pracy:— praca indywidualna,
— praca w grupie.
4 Być może w zajęciach uczestniczą uczniowie, którzy mieli okazję wędrować górskimi szlakami. Ich doświadczenia będą cennym dopełnieniem lekcji. Jeżeli mają zdjęcia, filmiki zro-bione podczas wakacji, mogą zaprezentować je w klasie.
5 file:///C:/Users/Uzytkownik/Downloads/Dobre-praktyki-wykorzystania-TIK-w-szkole.pdf [dostęp online 13.07.2020]
Z TEKI „ASYSTENTA”
38 Przebieg lekcji
1. Na początku zajęć nauczyciel mówi o popularności Tatr wśród artystów epoki (zachwyt pejzażem gór-skim, folklorem góralskim itp.). Wcześniej wysyła uczniom linki przydatne do tematu lekcji6.
2. Nauczyciel pyta, czy ktoś był w Tatrach lub w ja-kichkolwiek innych górach. Prosi o opisanie swo-ich przeżyć związanych z kontemplacją górskiej przyrody (monumentalność, groza, zachwyt).
3. Prowadzący rozdaje (lub wyświetla) uczniom teks-ty, prosi o cichą a następnie głośną lekturę; ucznio-wie dzielą się wrażeniami po przeczytaniu ucznio-wiersza.
4. Uczeń identyfikuje podmiot liryczny – w wierszu są nim mgły: Okręcajmy się wstęgą naokoło księży-ca, które spowiły Czarny Staw Gąsienicowy.
5. Dobór przez uczniów odpowiednich cytatów bę-dących ilustracją fotografii nr 1: Cicho, cicho, nie budźmy śpiącej wody w kotlinie i fotografii nr 2:
Z szczytu na szczyt przerzućmy się jak mosty wiszące – uzasadnienie doboru cytatów.
6. Nauczyciel wprowadza/ przypomina termin im-presjonizm, synestezja.
7. Uczniowie wskazują, co jest główną osią wiersza (mgły, wiatr, woda w kotlinie).
8. Analiza i interpretacja wiersza „Melodia mgieł nocnych”
• •
Podanie cytatów odnoszących się do tatrzańskiego krajobrazu (Czarny Staw Gąsienicowy, kotlina, górski potok, szczyty gór, las smrekowy, mgły itp.).6 http://muzeumtatrzanskie.pl/?venue=willakolibahttp:/ / www.poznajtatry.pl/?strona,doc,pol,glowna,1334,0,824,1,13 34,ant.html, https://portaltatrzanski.pl/wiedza/kultura/tatry--w-malarstwie-mloda-polska,995, https://www.zakopane.pl/
strefa-turystyczna/turystyka/wycieczki-gorskie-latem/szlaki--lato/hala-gasienicowa-czarny-staw-gasienicowy [dostęp
online 13.07.2020]
• •
Wskazanie cytatów, które najtrafniej zilustrują wyświetlone przez nauczyciela zdjęcia (zał. nr 1, zał. nr 2).• •
Określenie nastroju wiersza, który składa się na jego poetycki obraz:Tetmajer opisuje konkretne miejsce o konkretnej porze – w nocy – dzięki czemu krajobraz nabiera niepowtarzalnych cech (baśniowość, fantastyka), opis jest zapisem ulotnej chwili (impresjonizm).
• •
Wskazanie czasowników wyrażających ruch (pląsajmy, tańczmy, kręćmy).• •
Uzupełnienie tabeli o środki stylistyczne występujące w wierszu (zał. nr 3).Podsumowanie
Twórcy Młodej Polski odkryli urok Tatr i Podhala, na który nie pozostali obojętni. Zainspirowani gór-skim krajobrazem stworzyli wiele pięknych ponadcza-sowych dzieł. Również Tetmajer był wielbicielem gór-skiego pejzażu, czemu dał wyraz w swoich utworach.
Opisany w wierszu krajobraz nabiera cech niepowta-rzalnych, opis jest zapisem ulotnej chwili, której do-świadcza się wszystkimi zmysłami.
Sprawdzenie osiągniętych celów:
• •
Dziś dowiedziałem się, że…• •
Dziś nauczyłem się…• •
Zrozumiałem, że…• •
Zaskoczyło mnie…Praca domowa
Zainspirowani dzisiejszą lekcją oraz widokiem z Gu-bałówki (zał. nr 4) na pasmo tatrzańskich gór napiszcie tekst zachęcający waszych kolegów, rodziny do let-niej bądź zimowej eskapady w Tatry. Możecie również
Zał. nr 1
39
PISMO NAUCZYCIELA POLONIJNEGO 2020
stworzyć klasowy projekt wycieczki, pozyskać sponso-rów… i cieszyć się widokiem śpiącej wody w kotlinie.
Do zobaczenia na szlaku.
Zał. nr 3
„MELODIA MGIEŁ NOCNYCH” – ŚRODKI STYLISTYCZNE
Nazwa Cytat Omówienie
personifikacja śpiąca woda, chwyćmy w ramiona
Natura to żywy organizm, rządzący się swoimi odwiecznymi prawami.
epitety
dźwięczne, barwne i wonne, kwiaty dźwięczne
Epitety określają zmysłowe cechy krajobrazu, wskazują na bogactwo doznań zmysłowych wywołanych przez naturę.
synestezja (przypisywanie jakiemuś zmysłowi wrażeń odbieranych innym zmysłem)
melodia mgieł
Intensyfikacja doznań zmysłowych, subtelne łączenie efektów barwnych, dźwiękowych, świetlnych.
powtórzenia cicho,
cicho… Rytmiczność, budowanie nastroju.
onomatopeje (wyrazy naśladujące brzmieniem dźwięki naturalne, wyrazy dźwięko-naśladowcze)
cicho, cicho…, szept, szmer, szumy, pląsanie
Podkreślenie melodyjności w wierszu.
„MELODIA MGIEŁ NOCNYCH” – ŚRODKI STYLISTYCZNE – TABELA DLA UCZNIA
Nazwa Cytat Omówienie
personifikacja epitety powtórzenia synestezja (przypisywanie jakiemuś zmysłowi wrażeń odbieranych innym zmysłem) onomatopeje (wyrazy naśladujące brzmieniem dźwięki naturalne, wyrazy dźwięko-naśladowcze)
Z TEKI „ASYSTENTA”
Zał. nr 2
Zał. nr 4
40
GRAMATYKAAA!
KRYSTYNA JANICKA-WLODEK