Rozdział I: Prezentacja hipotezy
4. Argumenty
4.4. Sekcja argumentów spekulatywnych
4.4.1. Argument charytologiczny. Zwolennicy argumentu charytologicznego, opierając się na
biblijnym określeniu Maryi jako κεχαριτωµένη (Łk 1,28)
158oraz na dogmatycznej jej definicji
jako Immaculata (1854)
159, snują swoją refleksję następująco. Skoro całe życie Najświętszej
Maryi Panny było naznaczone obfitym, niepowtarzalnym oraz hipostatycznym działaniem łaski
Ducha Świętego (providentia specialissima)
160, a tego konsekwentnymi przejawami, oprócz jej
ustrzeżenia od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego, były także: światły rozum, brak
skłonności do złego, absencja wszelkiego rodzaju pożądliwości, wyjątkowa świętość, czystość
serca
161i – co najważniejsze – antycypowana przynależność do porządku Nowego
Testamentu
162, to w takim przypadku, przedanuncjacyjny ślub wieczystego panieństwa nie byłby
niczym innym, jak tylko jeszcze jednym pokłosiem i wyznacznikiem owej nadprzyrodzonej
rzeczywistości
163.
158 „L’Angelo saluta M. con gravi parole, che constatano in lei una stabile pienezza di Grazia (κεχαριτωµένη) ˂...˃” (S. GAROFALO – P. DE AMBROGGI, «Maria»,80); „na nim buduje dogmatyka ważne argumenty” (A.KLAWEK,«Ave Maria», 29); por. J.DROZD,Maryja Matka, 34; B. NADOLSKI, Leksykon liturgii, 881-882.
159 „dopo la definizione efesina <...> la seconda pietra miliare della mariologia <...>” (G.M. ROSCHINI, «Maria. II. Mariologia», 88); por. D. DIKEVIČIUS, «Mariologinės dogmos», 154; B. NADOLSKI, Leksykon liturgii, 882-887; G.M. ROSCHINI, «Maria. II. Mariologia», 87-88.
160 „pełnia dobrodziejstw ˂...˃ córka łaski ˂...˃” (A. FIC, «Tajemnica Nazaretańska», 116); „Maria è il capolavoro della fantasia di Dio ˂...˃” (A. MAGGI, Non ancora madonna, 48); „od początku smego życia Maryja otrzymała niezwykłą łaskę <...>” (JAN PAWEŁ II, «Postanowienie zachowania dziewictwa», 21); „Nauczycielką Jej była łaska, a wychowawcą – Słowo Przedwieczne” (A. NICOLAS – E. DĄBROWSKI, Życie, 79); por. J.A. CARRASCO, «Świętojózefowa teologia duchowości», 244; J. DROZD,Maryja Matka, 34; A. FEUILLET, «La Vierge», 30; J. GALOT, «Vierge», 473-474; JAN PAWEŁ II, «Maryja – wzór dziewictwa», 23-24; ID., «Tajemnica», 19; H.M. KÖSTER,Unus Mediator, 60.63; A.MERK,«La figura»,45.
161 „Die Freiheit von der Erbschuld und allen ihren unheilvollen Folgen besagt, daß Maria keine Verdunkelung des Verstandes, keine Schwächung des Willens, keine Trübung des Gemütes erlitten hat” (J. PATSCH, «Hat Maria?», 145); por. D. BĄCZKOWSKI, Dogmatyka, 71; J.F. CRAGHAN, Mary, 244.247; A. GILA, «Antiche omelie», 401; J. GRIMM, Das Leben Jesu, 146-147; JAN PAWEŁ II, Komentarz do Ewangelii, 337; ID., «Postanowienie zachowania dziewictwa», 21; A.J.MAAS,«Virgin Mary», 467; B. NADOLSKI, Leksykon liturgii, 881.884-885; A.NICOLAS –E. DĄBROWSKI,Życie, 79.89.
162 „ella appartenait déja au régime chrétien <...>” (J. GALOT, «Vierge», 471); por. D. DIKEVIČIUS, «Mariologinės dogmos», 154; J. GALOT, «Vierge», 471; M.D. PHILIPPE, Maryja, 28.
163 „˂...˃ Deus eligendo Mariam ad dignitatem matris Filii sui, in divina sua Providentia, omnes et singulos eius actus direxit, et imprimis illud propositum virginem perpetuo manendi” (P.F. CEUPPENS, Theologia biblica, 77); „panieństwo Bogu poświęcone jest najwyższym tryumfem łaski <...>” (H. KOSSOWSKI,«Marja», 473); „niektórzy dogmatycy utrzymują, że Maryja miała zupełnie wyjątkowe zrozumienie duchowego sensu poświęconego Bogu dziewictwa, zwłaszcza z racji swego Niepokalanego Poczęcia” (J. MCHUGH, Maryja, 221); „Maryja złożyła go, nie pytając nikogo o radę, jedynie pod natchnieniem Ducha Świętego – solo inspirante Spiritu Sancto” (M.D. PHILIPPE, Maryja, 52-53); por. CZ.S.BARTNIK,Dogmatyka katolicka, 372-373; O. BATTAGLIA, La Madre, 69; J.B. BAUER, «Monstra te», 125.133; D. BĄCZKOWSKI, Dogmatyka, 71; A. BISPING, Exegetisches Handbuch, 157; P. BORTKIEWICZ, «Zwiastowanie», 119; B. BRODMANN, «Mariens Jungfräulichkeit», 107-108; G. BUCCERONI,La Beata Vergine, 64-65; J. CANTINAT,La Madonna, 56.61.64; ID., «Le propos», 21-22; C.P.CEROKE,«Luke», 336; J.F. CRAGHAN, Mary, 148.168.171.175.184.189-190.209.212; T. CZEKAŁA, «Łk 1, 34», 31; O. DA SPINETOLI, Maria, 94-96; ID., Maria nella Bibbia, 83; T.M. DĄBEK, Jezus a kobiety, 21-22; I. DE LA POTTERIE, «L’annuncio», 69; ID., Maryja, 53; J.DROZD,Maryja Matka, 34-35; P.DESCOUVEMONT,Przewodnik, 401; J.J. DEVAULT, «The Concept», 40; M. DIEKHANS, «Lc 1, 34», 30-32; J. DILLERSBERGER, Lukas, 102; D.DZIKIEWICZ, «Łk 1,34», 91-92; A. FIC, «Tajemnica Nazaretańska», 122; N.M. FLANAGAN, «Our Lady», 119-120; J.GEWIESS, «Die Marienfrage», 227; C. GHIDELLI, Luca, 58-59; O. GRABER, «Die Engelsbotschaft», 4; ID., «Marias Jungfräulichkeitswille», 291.295-296; ID., «Wollte Maria», 5-6; G. GRAYSTONE, Virgin, 15.17.141-142.145-147; ID., «Virgin», 19; J.
4.4.2. Argument chrystologiczny. Adepci argumentu chrystologicznego twierdzą:
przedanuncajacyjnego ślubu trwałego dziewictwa Maryi wymagała godność Jezusa jako
Mesjasza i Syna Bożego
164. Był to właściwie warunek – sine qua non. Bez niego Maryja z
Nazaretu nigdy nie mogłaby stać się Theotokos
165.
4.4.3. Argument eklezjologiczny. Adherenci niniejszego dowodu wnioskują następująco. Bez
umiłowania dziewictwa, którego wyrazem jest przedanuncjacyjny ślub wiekuistego panieństwa
Najświętsza Maryja Panna nie mogłaby zostać matką wszystkich wierzących w Jezusa
GRIMM, Das Leben Jesu, 146-147; J. GUITTON, Maryja, 52; S. HARĘZGA, «Dziewictwo», 20-21; D. HAUGG, Das erste biblische Marienwort, 30.50; U.HOLZMEISTER,«'Quomodo fiet istud'»,75;JAN PAWEŁ II, «Dziewictwo», 19; ID., «Dziewicza jedność», 24; ID., «Maryja – wzór dziewictwa», 23; ID., «Postanowienie zachowania dziewictwa», 21; ID., «Tajemnica», 19; ID., «Zapowiedź mesjańskiego macierzyństwa», 46; C.J. JELLOUSCHEK, «Mariä», 106; P. KASIŁOWSKI, «Zwiastowanie Łk 1,26–38», 167.172-173; B. KOROŠAK, Mariologia, 326-328.334-337; H. KOSSOWSKI, «Marja», 462-463; H.M. KÖSTER, Unus Mediator, 60-63; J. KRÓLIKOWSKI – K. KUPIEC, Matka Zbawiciela, 40; J.KUDASIEWICZ, Matka Odkupiciela, 49; R. LAURENTIN, La Vergine Maria, 37-38; ID., Matka Pana, 282; A.H.M. LÉPICIER, Tractatus, 406-407.416-417; H.LESÊTRE,«Marie», 783-784; A.J.MAAS,«Virgin Mary», 464F-G; J. MCHUGH, Maryja, 221-224; A.MERK,«La figura»,49;J.P.MICHAUD, Marie des évangiles, 38; M. MIKOŁAJCZAK, «Zwiastowanie», 243; G.MOLIN,«Die Frage», 81; A. NADBRZEŻNY,Od Matki, 77; Naujasis Testamentas, Č. KAVALIAUSKAS – V.ALIULIS (red.), 149; E. NEUBERT, Meine Mutter, 8-9; A. NICOLAS – E. DĄBROWSKI,Życie, 79.89; J. PATSCH, «Hat Maria?», 145; ID., Our Lady, 38; M.D. PHILIPPE, Maryja, 52-56; M.D. PHILIPPE – F. LENOIR, Meilės gelmėse, 36; G. PONS, Le litanie, 44; B. PYLAK, Życie, 37-38; E.C. RAVA, «Verginità», 129; C. ROMANO, «Il voto», 149-151; G.M. ROSCHINI, Dizionario di mariologia, 319; ID., La vita, 89; G. ROSSÉ, Il Vangelo, 54; P. SCHANZ, Commentar, 88; M.J. SCHEEBEN, Handbuch, 482; ID., Mariology, I, 115-116; B. SCHWANK, «Lk 1, 34», 319; A.SERRA,«Vergine», 1298; W.SIWAK, Fiat mihi secundum verbum, 124; L. STRADA, Patron doskonały, 65; U. TERRINONI, Słowo, 203-205; TOMASZ Z AKWINU, Summa teologiczna, 187; E. VALLAURI, «L’annunciazione», 306; ID., «L’esegesi», 459; M. VILLANUEVA, «Nueva controversia», 311-312; M. ZERWICK, «'... quoniam virum'», 219; A. ZIEGENAUS, «Jungfräulichkeitsgelübde», 481; Z. ZIÓŁKOWSKI, Najtrudniejsze stronice, 57.
164 „Abowiem Syn Boży nie lada z panny narodzić sie raczył, ale z takiey panny, któraby panna była nie do czasu tylko, ale wiecznie panna <...>” (Biblia Swięta, J.WUJEK (red.), 1185); „To sam Bóg zrodził w przyszłej Matce swego Syna pragnienie dziewictwa w tym celu, aby Ją przygotować do dziewiczego macierzyństwa Syna Bożego” (S. HARĘZGA, «Dziewictwo», 21); „<...> Duch Święty <...> natchnął Maryję do wyboru dziewictwa w perspektywie Wcielenia <...>” (JAN PAWEŁ II, «Dziewicza jedność», 24); por. L.ALONSO SCHÖKEL, Lezioni sulla Bibbia, 300; CZ.S. BARTNIK, Dogmatyka katolicka, 373; J.F. CRAGHAN, Mary, 191.198.214; J. GALOT, «Vierge», 471; O. GRABER, «Die Engelsbotschaft», 4; G. GRAYSTONE, Virgin, 146-147; GREGORIO NISSENO,Omelia sul Natale, 317; S. HARĘZGA, «Dziewictwo», 21; JAN PAWEŁ II, «Dziewictwo», 20; ID., «Dziewicza jedność», 24-25; ID., «Maryja», 26; ID., «Tajemnica», 19; H.M.KÖSTER,Unus Mediator, 60-61; P.C.LANDUCCI,«I motivi», 74; A.H.M. LÉPICIER, Tractatus, 406; W. LESZCZYŃSKA, «Z rozważań», 3; M. MASINI,Le feste, 14; MASSIMO IL CONFESSORE, Vita di Maria, 200-201: E. PERNIOLA, La Mariologia, 82; M.J. SCHEEBEN, Mariology, I, 115-116.
165 „Złożyłaś ślub <...> Oto jak na niego zasłużyłaś” (AUGUSTYN, Z Kazania 291, 123); „<...> Maryja powinna spełnić przynajmniej dwa warunki, aby stać się Matką Bożą, a mianowicie: być małżonką i być małżonką dziewiczą. Wcielenie nie mogło się dokonać bez spełnienia tych warunków” (R. GAUTHIER, «Święty Józef», 38); „la verginità è una virtù richiesta dalla missione che attende Maria: la chiamata alla maternità divina richiede la verginità; una collaborazione con Dio che esige totale distacco dalla terra e dalle umane compiacenze” (G. MORANTE, «Catechesi», 552); „Die Kirchenväter wiederholen immer wieder: 'Gott konnte nur aus einer Jungfrau, und aus einer Jungfrau konnte nur ein Gott geboren werden'” (E. NEUBERT, Meine Mutter, 78); por. AUGUSTYN, Z Kazania 291, 123-124; AURELIUS AUGUSTINUS, De Sancta Virginitate, IV,4; ID., Sermo CCXCI, 6; CZ.S.BARTNIK, Dogmatyka katolicka, 373; G. BUCCERONI, La Beata Vergine, 89-90; X. CHAIGNON, Rozmyślania, 130; L. DATTRINO, «Riferimenti», 163; J. DILLERSBERGER, Lukas, 102-103; FULGENZIO DI RUSPE, Epistola, 557; L. GAMBERO, Maria, 109; R. GAUTHIER, «Święty Józef», 36-39; C.GHIDELLI,Luca, 59; A. GILA, «Antiche omelie», 401; D. HAUGG, Das erste biblische Marienwort, 30; JAN PAWEŁ II, Komentarz do Ewangelii, 354; ID., «Postanowienie zachowania dziewictwa», 21; R. KUGELMAN, «The Object», 81; E. NEUBERT, Marie, 276-277; ID., Meine Mutter, 77-78; E. PERNIOLA, La Mariologia, 81; M.J. SCHEEBEN, Handbuch, 482; L. STRADA, Patron doskonały, 69.
Chrystusa. Ślubowane dziewictwo niewiasty z Nazaretu było także zapowiedzią dziewiczego
macierzyństwa Kościoła
166.
4.4.4. Argument ascetyczny. Zwolennicy argumentu ascetycznego twierdzą, iż
fizyczno-biologiczne dziewictwo Maryi bez przedanuncjacyjnego ślubu wiekuistej czystości tj. bez
dobrowolnego i świadomego jego pragnienia nie byłoby żadną miarą cnotą doskonałą
167.
Absolutne dziewictwo nie jest przecież jedynie kwestią integralności fizycznej – virginitas
corporis, lecz i duchowej – virginitas animae (1Kor 7,34a)
168. Więcej nawet. To ostatnie stanowi
najgłębszą istotę panieństwa
169. Stąd nawet najmniejsze pragnienie Maryi zawarcia małżeństwa
dopełnionego byłoby równoznaczne konsumpcji jej dziewictwa duchowego
170. Złożenie więc
przedanuncjacyjnego ślubu trwałego dziewictwa było dla niej jedyną „deską” ratunku
171.
4.4.5. Argument egzemplaryczny. Poplecznicy argumentu egzemplarycznego, opierając się na
takich tytułach maryjnych, jak np. Caput virginum, Corona virginum, Exemplum totius
virginitatis, Magistra virginitatis, Mater virginitatis, Planta uberrima virginitatis, Regina
166 „en elle s’est accomplie toute la perfection qui réside dans le vœu de virginité, pour que cette perfection puisse se répandre ensuite dans l’Eglise” (J. GALOT, «Vierge», 468); „ist die Jungfräulichkeit Mariens <...> eine Forderung ihrer geistigen Mutterschaft” (E. NEUBERT, Meine Mutter, 78); por. AURELIUS AUGUSTINUS, De Sancta Virginitate, V,5; VI,6; J. GALOT, «Vierge», 467-468; E. NEUBERT, Marie, 278-279.307; ID., Meine Mutter, 78.81.
167 „Nier le propos de virginité de Marie c’est donc enlever à la mère du Sauveur quelque chose de sa perfection virginale” (J. GALOT, «Vierge», 469).
168 „Die ewige Jungfräulichkeit Mariens bestand nicht bloss in körperlicher Unversehrtheit, sondern ist auch <...> stets als Jungfräulichkeit der Gesinnung, d. h. als beharrlicher Wille, zur Ehre Gottes die körperliche Unversehrtheit zu bewahren, verstanden worden” (M.J. SCHEEBEN, Handbuch, 481-482); por. J.F. CRAGHAN, Mary, 239-251; J.J. DEVAULT, «The Concept», 40; D.E. DOYLE, «Mary», 542; A. GILA, «Antiche omelie», 401; G. GRAYSTONE, Virgin, 146; HUGO DE SANCTO VICTORE, De B. Mariae, 858-859; C.J. JELLOUSCHEK, «Mariä», 110-111; A. ROETS, «Maria», 448; V. SEDLMAYR,Theologia mariana, 35.
169 „the essence of virginity <...> is 'virginitas mentis'” (J.F. CRAGHAN, Mary, 243); por. J.F. CRAGHAN, Mary, 242-243; A. GEJDOS,Lauretanische Litanai, 14; JAN PAWEŁ II, «Maryja – wzór dziewictwa», 23.
170 „Had Mary consented to 'commistio carnalis', says Abelard, she would have ceased to be a virgin 'mente'. <...> a normal marriage intention militates against such 'virginitas mentis'” (J.F. CRAGHAN, Mary, 166.245); „Ac per hoc quod virginitatis propositum in consensu copulae carnalis deseruit, jam mente virgo esse desiit, etiam si carne virgo permansit” (HUGO DE SANCTO VICTORE, De B. Mariae, 858 C); „Vyro ieškanti ir jo trokštanti moteris yra jam atsivėrusi savo dvasia ir todėl nebe mergaitė tikrąja šio žodžio prasme <...>” (A. MACEINA,Didžioji Padėjėja, 404); „Bo która jest panną, ale ma wolę iść za mąż albo męża poznać, tać nie jest prawie panną na duszy i na ciele” (Nowy Pana, J.WUJEK –J.N.BOBROWICZ (red.), 111); por. Biblia Swięta, J.WUJEK (red.), 1185; J.F. CRAGHAN, Mary, 241-242.245; G. GRAYSTONE, Virgin, 143; B. KOROŠAK, Mariologia, 327; MASSIMO IL CONFESSORE, Vita di Maria, 200; F. MUSSNER, «Das 'semantische Universum'», 233.
171 „Se Maria non avesse sempre avuta l’intenzione di vivere verginalmente, non si potrebbe affermare che è sempre stata vergine con la volontà o il cuore” (J. GALOT, Maria, 143); „Virginitas melior est, quam voluntas generandi liberos <...>” (V. SEDLMAYR, Theologia mariana, 35); „u Bożej Matki dziewictwo musiało zajaśnieć pełnym blaskiem” (TOMASZ Z AKWINU, Summa teologiczna, 182); por. J.B. BAUER, «Monstra te», 133; J.F. CRAGHAN, Mary, 119.175-176.182-183.188.208; J. CZERSKI, Pierwszy list, 409; S. DE FIORES,Maria, 1794; J.J. DEVAULT, «The Concept», 23; M. DIEKHANS, «Lc 1, 34», 31; D.DZIKIEWICZ, «Łk 1,34», 92; R. GAUTHIER, «Święty Józef», 36-37; O. GRABER, «Marias Jungfräulichkeitswille», 296; D. HAUGG, Das erste biblische Marienwort, 38; B. KOROŠAK, Mariologia, 327-328; H. KOSSOWSKI, «Marja», 463; A. MACEINA, Didžioji Padėjėja, 404-405; J. MCHUGH, Maryja, 222; Nowy Pana, J.WUJEK –J.N.BOBROWICZ (red.), 111; J. PATSCH, «Hat Maria?», 145; Z. PROCHOWNIK, Dziewictwo, 25; G.M. ROSCHINI, La vita, 89; C. TESTORE, «Verginità», 1268; C. TIBILETTI, «Vergine-Verginità-Velatio», 3560; TOMASZ Z AKWINU, Summa teologiczna, 184; M. VILLANUEVA, «Nueva controversia», 312.
virginum, Sancta Virgo virginum preclara, Vexillifera virginum, Virgo super omnes virgines etc.,
dowodzą, iż Maryja jako prekursorka, paradygmat i patronka wszystkich przyszłych osób
konsekrowanych, wprost powinna była złożyć przedanuncjacyjny ślub stałego panieństwa, bo
bez niego 1) utraciłaby status dziewicy par excellence
172, 2) nie byłaby źródłem inspiracji dla
osób Bogu poświęconych
173oraz 3) byłaby wyprzedzona np. przez św. Katarzynę ze Sieny
(1347-1380) – patronkę Europy, św. Marię Magdalenę z Pazzis (1566-1607) – mistyczkę
karmelitańską bądź św. Alojzego Gonzagę (1568-1591) – patrona katolickiej młodzieży, którzy,
jak podaje hagiografia, ślubowali wieczyste dziewictwo już nawet we wczesnym dzieciństwie
174.
4.4.6. Argument wywiedziony z doskonałości cnoty ślubowanej. Sympatycy argumentu z tytułu
doskonałości cnoty ślubowanej, idąc w ślady za zwolennikami dowodu charytologicznego tj.
bazując na zwrocie κεχαριτωµένη (Łk 1,28), konstatują to, co następuje: Maryja jako
najdoskonalsze stworzenie Boże powinna była posiadać pełnię wszystkich łask, cnót bądź
przywilejów
175. Doskonałe dziewictwo nie mogło być żadnym wyjątkiem
176. Bez niego
doskonałość Maryi byłaby wręcz naznaczona pewnym mankamentem
177. Jednakże szczytem
172 „on remettrait précisément en question cette excellence pour nier le propos virginal de Marie <…>” (J. GALOT, «Vierge», 469); „it is repugnant that she should be excelled at any point by Christian virgins” (G. GRAYSTONE, Virgin, 17); „Ora è mai possibile che Maria di Nazareth, che nei secoli sarebbe stata predicata e invocata la Vergine, Sancta Virgo Virginum, Regina Virginum, modello e protettrice di tutti i vergini, non sia stata la prima e la più eccellente di tutti i vergini?” (C. ROMANO, «Il voto», 151); por. AURELIUS AUGUSTINUS, De Sancta Virginitate, IV,4; J.F. CRAGHAN, Mary, 189; T. CZEKAŁA, «Łk 1, 34», 31; M. DIEKHANS, «Lc 1, 34», 32; A. FIC, «Tajemnica Nazaretańska», 120; J. GALOT, Maria, 151-152; ID., «Vierge», 467-468; O. GRABER, «Die Engelsbotschaft», 4; C.J. JELLOUSCHEK, «Mariä», 108; R. LAURENTIN, Matka Pana, 282; A.H.M. LÉPICIER, Tractatus, 406; C. MAKARIAN, Maria, 63; J. MCHUGH, Maryja, 222; E. NEUBERT, Marie, 307; B. PRETE, «A proposito», 382; B. PYLAK, Życie, 38; V. SEDLMAYR,Theologia mariana, 36; A. ZIEGENAUS, «Jungfräulichkeitsgelübde», 481.
173 „pour que nous comprenions que sa manière d’agir devait susciter des imitations, Marie consacra sa virginité à Dieu à un moment où elle ignorait encore la conception future” (J. GALOT, «Vierge», 467); „Senza di lei la vita verginale non sarebbe mai esistita nella Chiesa” (L.GAMBERO, Maria, 254); „Stała się Ona zarazem początkiem nowego ideału, który rozwinął się w ludzie Bożym Nowego Przymierza <…>” (JAN PAWEŁ II, «Tajemnica», 19); por. JAN PAWEŁ II, «Maryja – wzór dziewictwa», 23.
174 „To think of Mary other than bound by a vow is tantamount to dispossessing the Blessed Virgin of her status as the first consecrated virgin <...>” (J.F. CRAGHAN, Mary, 242); „Si Marie avait eu dans sa jeunesse le désir de se marier, elle aurait été moins profondément vierge que ces âmes consacrées <...>” (J. GALOT, «Vierge», 468); „Beatissima Virgo votum virginitatis prima omnium, α) et tempore, et β) perfectione nuncupavit” (A.H.M. LÉPICIER, Tractatus, 407); „Niektórzy ˂...˃ Twierdzą, że ˂...˃ gdyby przed zwiastowaniem miała zamiar zawrzeć normalne małżeństwo ˂...˃ ustępowałaby wielu chrześcijańskim dziewicom, bo te często już we wczesnym wieku poświęcają się Bogu mocą stosownego postanowienia” (J. MCHUGH, Maryja, 222); por. J.B. BAUER, «Monstra te», 133; J.F. CRAGHAN, Mary, 131; J. GALOT, «Vierge», 468-469; C.J. JELLOUSCHEK, «Mariä», 106-107; P.C. LANDUCCI, «I motivi», 75; E.A. LIVINGSTONE (red.), The Concise Oxford Dictionary, 16.106.374; A. ROETS, «Maria», 449-450; G.I. SÖLL, «Aspetti», 23.
175 „<...> Maryja ukształtowana przez nauczycielski zespół wszystkich cnót, wyposażona we wszystkie dary Ducha Śiętego <...>” (A.NICOLAS –E.DĄBROWSKI,Życie, 79).
176 „<...> Maria alle Tugenden in vollendetem Grade in sich vereinigte und <...> die Tugend der Jungfräulichkeit in jener Vollkommenheit besass <...>” (O. BARDENHEWER, «Zur Geschichte», 19); „dziewictwo Maryi jest wewnętrznie związane z Jej <...> doskonałą świętością” (JAN PAWEŁ II, «Dziewictwo», 20); por. O. BARDENHEWER, «Zur Geschichte», 19; J.F. CRAGHAN, Mary, 192.195; J.J. DEVAULT, «The Concept», 40; JAN
PAWEŁ II, «Dziewictwo», 20; C.J. JELLOUSCHEK, «Mariä», 110; R. LAURENTIN, La Vergine Maria, 70; A.H.M. LÉPICIER, Tractatus, 417; E. NEUBERT, Marie, 278.
doskonałości jest tylko i wyłącznie cnota ślubowana. Stąd dziewictwo Maryi, które przecież
miało zabłysnąć pełnym blaskiem, musiało też być uroczyście przyrzeczone
178. Maryja wszak
była perfekcjonistką
179.
4.4.7. Argument wywiedziony z niepodzielnej miłości. Argumentacja zwolenników dowodu z
integralnej miłości jest bardzo przejrzysta: Maryja jako osoba obdarowana doskonałą Bożą
miłością, nawet pomyśleć nie mogła o porcjowaniu tego daru z małżonkiem. Stąd
przedanuncjacyjny ślub wiekuistej czystości był logicznym oraz konsekwentnym tego
derywatem
180.
4.4.8. Argument wywiedziony z dziewiczego charakteru religijności. Wnioskowanie omawianego
dowodzenia jest następujące; Maryja z Nazaretu była osobą bardzo religijną. Istotę jej
religijności stanowiła zaś całkowita przynależność do Boga. A więc siłą rzeczy posiadała
dziewiczy charakter
181.
4.4.9. Argument wywiedziony z chęci przyśpieszenia czasów mesjańskich. Zwolennicy
argumentu z tytułu przyśpieszenia nadejścia czasów mesjańskich snują następującą refleksję:
naród wybrany, w mniejszym lub większym stopniu, zawsze czekał na przyjście
zapowiedzianego Mesjasza Bożego (Rdz 3,15; 2Sm 7,12-16; Iz 7,14; 11,1-5)
182. Czasy Maryi
pod tym względem nie były żadnym wyjątkiem. Niemniej jednak istniała zasadnicza różnica. To
był okres wielkiej aktywizacji wyczekiwania mesjańskiego (Mt 2,1-6; Łk 2,25-32.38)
183. Już nie
tylko biernie czekano, lecz i energicznie działano w celu przyśpieszenia nadejścia pomazańca
Pańskiego. Wprawdzie owa aktywność była bardzo zróżnicowana. Jedni uciekali na pustynię
178 „Perfectionis opera sunt magis laudabilia magisque meritoria, si ex voto celebrentur” (A.H.M. LÉPICIER, Tractatus, 405); „Virginitas cum voto melior est, quam sine voto <...>” (V. SEDLMAYR,Theologia mariana, 35); „Jak wiemy, realizacja doskonałości bardziej zasługuje na pochwałę, jeżeli wypływa ze złożonych ślubów. <...> dlatego słusznie dziewictwo swoje poświęciła Bogu przez złożenie ślubu” (TOMASZ Z AKWINU, Summa teologiczna, 182); por. O. GRABER, «Die Engelsbotschaft», 4; G. GRAYSTONE, Virgin, 16; HUGO DE SANCTO VICTORE, De B. Mariae, 858-859; A.H.M. LÉPICIER, Tractatus, 405-406.416; G.M. ROSCHINI, La mariologia, 47; TOMASZ Z
AKWINU, Summa teologiczna, 181-183.
179 „B. Virgo semper volebat id, quod perfectius est <...>” (V. SEDLMAYR,Theologia mariana, 35).
180 „Die Gelübde war geboren aus reinster Gottesliebe <...>” (O. BARDENHEWER, Mariä Verkündigung, 575); „Das
wäre nicht zugetroffen, wenn sie nicht von Anfang an einzig dem Herrn hätte gehören wollen und wenn sie die Absicht gehabt hätte, ihre Liebe zwischen Gott und einem Menschen zu teilen” (O. GRABER, «Marias Jungfräulichkeitswille», 296); „to postanowienie zachowania dziewictwa – owoc miłości do Boga <...>” (JAN
PAWEŁ II, «Postanowienie zachowania dziewictwa», 21); por. J.J. DEVAULT, «The Concept», 23-40; J. GALOT, «Vierge», 468; D. HAUGG, Das erste biblische Marienwort, 49; A.H.M. LÉPICIER, Tractatus, 410; L. STRADA, Patron doskonały, 69.
181 „La vie religieuse de Marie ne s’est jamais développée que dans la perspective d’une appartenance entière au Seigneur, et par conséquent dans une attitude foncièrement virginale” (J. GALOT, «Vierge», 468).
182 Por. J. DAN, «Messiah», 458.
(Łk 1,80), inni sięgali po oręż (Dz 5,36-37), jeszcze inni poświęcali się modlitwie oraz dobrym
uczynkom (Łk 2,25.36-38)
184, Maryja zaś ślubowała Bogu wiekuiste panieństwo (Łk 1,34)
185.
4.4.10. Argument wywiedziony z dziewiczego poczęcia Jezusa Chrystusa. Zwolennicy dowodu
wywiedzionego z dziewiczego poczęcia Jezusa Chrystusa twierdzą: dziewicze poczęcie
Chrystusa, fundamentalna prawda naszej wiary (de fide)
186, jest ewidentnym dowodem
złożonego przedanuncjacyjnego ślubu dozgonnego panieństwa Maryi. Syn Boży wszak mógł
być poczęty drogą naturalną. Jednakże ze względu na ślubowaną czystość Maryi Bóg wybrał
właśnie nadprzyrodzony sposób jej zapłodnienia (Łk 1,35)
187.
4.4.11. Argument wywiedziony z dziewictwa Maryi po urodzeniu Chrystusa. Rozumowanie
zwolenników tego dowodzenia jest oto takie: skoro Maryja po urodzeniu swojego
pierworodnego syna – Jezusa (Łk 2,7), czyli właściwie już po wykonaniu zleconej jej przez
Boga misji (Łk 1,31), została dziewicą (virginitas post partum), to musiała mieć złożony ślub
wiecznej czystości, pochodzący z czasów poprzedzających wydarzenie zwiastowania (Łk
1,26-38)
188.
4.4.12. Argument wywiedziony z postępowania Maryi. Pomysłodawcy danego twierdzenia
argumentują w sposób następujący: istnienie przedanuncjacyjnego ślubu trwałej czystości można
wywnioskować z całokształtu postępowania Maryi. Nie znajdziemy bowiem w nim nie tylko nic
takiego, co by było dokonane przeciw owemu ślubowi, lecz i nawet przeciwko niemu
pomyślane
189.
184 „Es waren auch die Leute, wie die Seherin Anna, der alte Simeon und die anderen, die mit ihrer Juhgfernschaft, mit Gebeten und Fasten gleichsam die Ankuft Christi beschleunigen wollten” (A. GEJDOS,Lauretanische Litanai, 14); „Oczekiwanie to było w owych zwłaszcza czasach tak żywotne, że wielu składało w tej myśli Bogu ofiary, śluby lub przyrzeczenia, spełniało dobre uczynki, aby tylko wyjednać 'spieszne przyjście Mesjasza'” (F. WILLAM, Życie, 39); por. J. DAN, «Messiah», 458-459; F. WILLAM, Życie, 29-35.39.
185 „I tak przypuścić należy, że ten jedyny w swoim rodzaju a tak wyjątkowy akt jej życia, jakim było poświęcenie się Bogu w dziewiczej czystości, miał również swe uzasadnienie w tęsknocie za Zbawicielem i pozostawał w ścisłym związku z oczekiwanym przyjściem na świat Mesjasza” (F. WILLAM, Życie, 39); por. D. HAUGG, Das erste biblische Marienwort, 49-50; F. WILLAM, Życie, 32.39.
186 Por. D.DZIKIEWICZ, «Łk 1,34», 88.
187 „Ein Jungfräulichkeitsgelübde d.h. ein schon vor der Verkündigung von Maria abgelegtes Gelübde, im Stand der Jungfräulichkeit zu verbleiben, würde <...> über die vaterlose Empfängnis Jesu hinaus <...> unterstreichen <...>” (A. ZIEGENAUS, «Jungfräulichkeitsgelübde», 481).
188 „Questo voto ipotetico appariva confermato dalla tradizione successiva al periodo neotestamentario, secondo la quale dopo il concepimento virginale Maria rimase vergine per il resto della sua vita” (J. REUMANN,«Maria»,131); „etiam post partum Virgo permansit <...> servavit indubie votum Virginitatis <...>” (V. SEDLMAYR,Theologia mariana, 34); por. D. BERTETTO, Maria, 526; A.H.M. LÉPICIER, Tractatus, 410; E. NEUBERT, Marie, 294; J. REUMANN,«Maria»,131;A. ZIEGENAUS, «Jungfräulichkeitsgelübde», 481.
189 „<...> Beatissima Virgo <...> cum nedum nihil unquam contra hoc votum commiserit, sed etiam nullo, vel levissimo motu, ad contrarios actus fuerit pertracta” (A.H.M. LÉPICIER, Tractatus, 410).