Stan wyjściowy – wody powierzchniowe

Obszarowo gmina podlega pod Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej (RZGW) w Warszawie – Zarząd Zlewni w Piotrkowie Trybunalskim. Gmina Opoczno znajduje się w dorzeczu Wisły, w prawej zlewni rzeki Pilicy (zlewni II rzędu). Odpływ jednostkowy w zlewni Pilicy jest stosunkowo niski i wynosi średnio ok. 4,8 l/s/km².

Największą rolę sieci hydrograficznej gminy odgrywają w niej następujące cieki:

• Drzewiczka (prawy dopływ Pilicy), z dopływami Wąglanka i ciek spod Libiszowa,

• Słomianka, z dopływem Giełzówka.

Sieć hydrograficzna terenu gminy jest nierównomiernie wykształcona. Gęsta sieć rzeczna znajduje się w południowo-wschodniej części terenu gminy, co jest wynikiem lokalnego ukształtowania terenu. Kotlinowate zagłębienie terenu w wysoczyźnie morenowej, zwane

„Błoniem”, jest miejscem zbiegu licznych dopływów Drzewiczki. Największa odległość od cieku nie przekracza tu 1-1,5 km. Część zachodnia i północno-zachodnia gminy posiada słabo rozwiniętą sieć rzeczną, z obszarami oddalonymi od cieku o około 3 km.

Na terenie gminy nie występują naturalne zbiorniki wodne, poza starorzeczami Drzewiczki.

W mieście Opoczno znajduje się zbiornik retencyjny o powierzchni 6,31 ha, który powstał ze spiętrzenia wód Drzewiczki. W miejscowościach Zameczek i Kraśnica występują także rybne stawy hodowlane.

Tabela 16. Zestawienie cieków na obszarze gminy Opoczno.

Lp. Nazwa Długość

całkowita [km]

Długość na terenie gminy

[km]

1. Dopływ z Januszewic 7,052 2,163

2. Dopływ z Grążowic 5,348 2,815

3. Zatoka 11,226 11,226

4. Dopływ z Mroczkowa Ślepego 5,763 5,763

5. Dopływ z Bielowic 5,018 5,018

6. Dopływ z Wólki Karwickiej 6,339 1,209

7. Dopływ z Libiszowa 6,84 6,038

8. Opocznianka 18,232 4,463

9. Dopływ z Kamienia 5,262 1,797

10. Słomianka 21,252 5,392

11. Giełzówka 12,295 4,715

12. Dopływ z Wólki Karwickiej 6,339 2,169

13. Brzuśnia 24,65 3,939

Lp. Nazwa Długość całkowita [km]

Długość na terenie gminy

[km]

14. Dopływ z Kamiennej Woli 6,662 0,817

15. Drzewiczka 98,12 17,914

16. Wąglanka 40,888 5,85

źródło: Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie.

Obszar gminy Opoczno leży w zlewniach 10 jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP), które zestawiono w tabeli.

Tabela 17. Jednolite Części Wód Powierzchniowych w zasiegu których leży gmina Opoczno.

Lp. Kod Jednolitej Części Wód

Powierzchniowych Nazwa Jednolitej Części Wód Powierzchniowych

1. RW200017254749 Słomianka

2. RW200017254854 Dopływ z Wólki Karwickiej

3. RW2000172548552 Dopływ z Libiszowa

4. RW200024254849 Wąglanka od zb. Wąglanka-Miedzna do ujścia 5. RW20006254839 Drzewiczka od źródeł do Wąglanki bez Wąglanki

6. RW200062548489 Opocznianka

7. RW200062548529 Zatoka

8. RW200062548532 Dopływ z Bielowic

9. RW20006254869 Brzuśnia

10. RW20009254859 Drzewiczka od Wąglanki do Brzuśni

źródło: PGW WP

Poniżej przedstawiono w formie graficznej układ sieci hydrologicznej na terenie Gminy Opoczno

Rysunek 11. Układ sieci hydrologicznej na terenie gminy Opoczno.

źródło: geoserwis.gos.gov.pl Obszary zagrożone podtopieniem

Zgodnie z danymi uzyskanymi od Państwowej Służby Hydrogeologicznej na terenie gminy Opoczno nie istnieją obszary zagrożone powodziami.

Obszary zagrożone suszą

Susza jest zjawiskiem ciągłym o zasięgu regionalnym i oznacza dostępność wody poniżej średniej w określonych warunkach naturalnych. Suszą nazywa się nie tylko zjawiska ekstremalne, ale wszystkie, które występują w warunkach mniejszej dostępności wody dla danego regionu.

Wyróżnia się następujące typy suszy:

• Susza atmosferyczna,

• Susza rolnicza,

• Susza hydrologiczna,

• Susza hydrogeologiczna.

Rysunek 12. Obszary zagrożone występowaniem susz.

źródło: Plan przeciwdziałania skutkom suszy w regionie wodnym Środkowej Wisły, 2017r.

Z powyższych informacji można wywnioskować, iż Gmina Opoczno leży na terenie bardzo wysokiego narażenia na zjawisko suszy hydrologicznej i rolniczej. Jako kryterium do oceny zagrożenia suszą atmosferyczną wzięto pod uwagę: udział miesięcy i lat bardzo i ekstremalnie suchych w wieloleciu, tendencje zmian w seriach rocznych wskaźnika standaryzowanego opadu (SPI) oraz zasięg suszy z lat z intensywną suszą atmosferyczną.

Tabela 18. Klasy zagrożenia suszą atmosferyczną na terenie gminy Opoczno.

III BARDZO NARAŻONE

Obszary, na których czas trwania susz atmosferycznych bardzo silnych i ekstremalnych był długi (obejmował wysoki odsetek lat i miesięcy w wieloleciu) o wysokim poziomie intensywności zdarzeń w wieloleciu oraz stwierdzony kierunek zmian warunków pluwialnych wskazuje na możliwy wzrost deficytów opadów

II UMIARKOWANIE NARAŻONE

Obszary, na których czas trwania susz atmosferycznych bardzo silnych i ekstremalnych był bliski średniej dla całego obszaru regionu wodnego Środkowej Wisły (obejmował przeciętny odsetek lat i miesięcy w wieloleciu) o umiarkowanym poziomie intensywności zdarzeń w wieloleciu oraz stwierdzony kierunek zmian warunków pluwialnych wskazuje na możliwy wzrost deficytów opadów

Analizę dla suszy rolniczej wykonano na podstawie klimatycznego bilansu wodnego (KBW) jednak biorąc pod uwagę jedynie dane z okresu wegetacyjnego (kwiecień - wrzesień).

W ocenie zagrożenia suszą uwzględniono również typy gleb i ich podatność na suszę oraz rodzaje upraw. Do łącznej oceny zagrożenia suszą rolniczą wzięto pod uwagę udział miesięcy z suszą w wieloleciu 1972-2011, udział miesięcy określonych jako posuszne oraz procentowy udział występowania suszy w poszczególnych okresach

Tabela 19. Klasy zagrożenia suszą rolniczą na terenie gminy Opoczno.

IV SILNIE NARAŻONE

Obszary, na których czas trwania susz rolniczych obejmował najwyższą wartość udziału miesięcy w wieloleciu oraz na których czas trwania okresów o mniejszej intensywności warunków niekorzystnych dla wegetacji (bliskich warunkom suszy – posuchy) był również wysoki, a występowanie susz rolniczych często notowane było w miesiącach początkowych okresu wegetacyjnego (okres od kwietnia do maja)

III BARDZO NARAŻONE

Obszary, na których czas trwania susz rolniczych mierzony udziałem miesięcy w wieloleciu wynosił od 3,2% do 2,51% oraz na których czas trwania okresów o mniejszej intensywności warunków niekorzystnych dla wegetacji (bliskich warunkom suszy – posuchy) był znaczny a występowanie susz rolniczych przypadało w miesiącach letnich oraz sporadycznie zjawisko występowało w miesiącach początkowych okresu wegetacyjnego (okres od kwietnia do maja)

W celu oceny zagrożenia suszą hydrologiczną wykorzystano procentowy wskaźnik występowania niżówek, średnią liczbę niżówek w roku, średni czas trwania niżówki, wskaźnik niedoboru dynamicznych zasobów wodnych niżówki ekstremalnej oraz tendencję zmian w seriach średnich rocznych przepływów niżówki.

Tabela 20. Klasa zagrożenia suszą hydrologiczną na terenie gminy Opoczno.

III BARDZO NARAŻONE

Obszary, na których czas trwania susz hydrologicznych był długi, liczba stwierdzonych niżówek była duża i wskaźnik występowania niżówek w wieloleciu był wysoki oraz intensywność niżówek ekstremalnych kształtowała głębokie niedobory zasobów wodnych, a także stwierdzona tendencja zmian odpływu średniego niżówki miała kierunek ujemny.