Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z mapy zasadniczej
37
6.2. Ocena przydatności terenu dla budownictwa
Ukształtowanie terenu
Analizowany obszar cechuje się słabo zróżnicowaną rzeźbą terenu, gdyż w całości zlokalizowany jest w obrębie Pradoliny Wisły. Przy zachodniej granicy terenu (rejon ogrodów działkowych) oraz w północno-wschodniej części znajdują się najwyżej położone punkty obszaru (około 232 m n.p.m.). Cały teren nachylony jest lekko na południe w kierunku dna doliny Wisły. Na obszarze opracowania przeważają spadki terenu nie przekraczające 2,0o. Jedynie w rejonie ogrodów działkowych, na niewielkim fragmencie, notuje się spadki terenu przekraczające wartość 12,0o (Załącznik 3). Tereny te pozostawia się w dotychczasowym użytkowaniu. Charakterystykę ukształtowania (wysokości względne i bezwzględne) analizowanego terenu przedstawiają Załączniki 2a i 2b.
Ruchy masowe (osuwiska)
Zgodnie z prowadzonymi dotychczas badaniami (Chowaniec, 2007, Wójcik, 2015) na obszarze objętym opracowaniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
„Azory-Zachód” nie zidentyfikowano aktywnych i nieaktywnych osuwisk oraz obszarów zagrożonych ruchami masowymi gruntów. Jedynie w niewielkiej skali, wzdłuż nasypów komunikacyjnych mogą wystąpić ruchy masowe (spływ powierzchniowy), których skala nie stwarza zagrożeń.
Zagrożenia i ochrona przeciwpowodziowa
Teren objęty opracowaniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
„Azory-Zachód” znajduje się poza obszarem zagrożenia powodzią.
Warunki geologiczno-inżynierskie
Mapy gruntów podłoża budowlanego w skali 1:10 000 stanowią podstawową informację o warunkach geologiczno-inżynieryjnych obszaru, obrazując grunty w cięciu poziomym na
38
głębokościach: 1 m, 2 m i 4 m. Na terenie objętym planem wydzielone zostały następujące serie gruntów, których udział jest zmienny w zależności od głębokości zalegania:
Seria 1 – nasypy budowlane i niebudowlane – związane z procesami lokalizacji i posadowienia budynków i innych obiektów, a także infrastruktury, zwłaszcza komunikacyjnej. Występują głównie w okolicy Ronda Ofiar Katynia. Obszary występowania osadów tej serii należy uznać za niekorzystne dla budownictwa w regionach, gdzie miąższość antropogenu przekracza 1 m.
Seria 2 – gleby różne – zależne od gruntu lub skały na jakiej występują. Miąższość tych gleb wynosi 0,1-1,0 m, a najczęściej 0,2-03 m. Seria ta nie ma znaczenia dla zagadnień geologiczno-inżynierskich. Pod względem przydatności dla budownictwa są to grunty mało korzystne.
Seria 8 – osady eoliczne (lessy) – serię budują lessy (pyły, gliny pylaste zwięzłe) zaliczane do górnego stadiału zlodowacenia północnopolskiego. Są one dwudzielne.
Niższa część, tzw. less młodszy dolny, jest barwy brunatno-rdzawej o miąższości do kilku metrów i występuje w środkowo-zachodniej części aglomeracji. Less młodszy górny to typowy, eoliczny less barwy żółtej. Jest on nieuwarstwiony i zazwyczaj wapnisty. Łączna miąższość osadów zaliczanych do tej serii wynosi kilkanaście metrów. Występuje ona głównie w północnej części aglomeracji, leżąc na wzniesieniach i górnych partiach stoków oraz na osadach piaszczystych tarasu średniego w zachodniej części miasta. Wody podziemne w obrębie serii występują na głębokości od 0,2 do 14,5 m p.p.t., średnio 5,6 m p.p.t. Są to wody o zwierciadle naporowym, lokalnie swobodnym. Poziom jest nieciągły i występuje lokalnie. Pod względem przydatności dla budownictwa są to grunty mało korzystne.
Seria 9 – osady rzeczno-peryglacjalne – do tej serii zalicza się piaski i żwiry zlodowacenia północnopolskiego. Piaski są drobne i średnie, warstwowane, niekiedy z wkładkami żwirów. W pobliżu zboczy występują wkładki piasków gliniastych i pyłów.
Utwory te są dominującymi osadami w profilu tarasu średniego, szeroko rozprzestrzenionego na terenie aglomeracji krakowskiej i występują wzdłuż współczesnej krawędzi doliny Wisły. Miąższość tych osadów dochodzi do około 20 m. Wody
39
podziemne występują na głębokości od 0,3 do 21,9 m p.p.t., średnio 6,7 m p.p.t. Są to wody o zwierciadle swobodnym, lokalnie mogą występować pod niewielkim naporem.
Poziom jest nieciągły i występuje wzdłuż krawędzi doliny Wisły. Osady tej serii stanowią korzystne podłoże dla celów budowlanych, przy czym rodzaj zabudowy uwarunkowany jest głębokością występowania zwierciadła wody gruntowej.
Seria 11 – osady lessopodobne – serię budują osady eoliczno-deluwialne, gliny pylaste i gliny pylaste zwięzłe z przewarstwieniami piasków pylastych i pyłów o miąższości do kilkunastu metrów. Wody podziemne występują na głębokości od 0,3 do 16,1 m p.p.t., średnio 5,0 m p.p.t. Są to wody o zwierciadle lekko naporowym, lokalnie swobodnym.
Poziom jest nieciągły i zawodniony. Obszar występowania tych gruntów należy uznać za mało korzystny dla budownictwa.
Seria 13 – osady rzeczno-peryglacjalne – są to osady zlodowacenia środkowopolskiego reprezentowane przez piaski od drobnych do grubych z wkładkami żwirów i pyłów, które niekiedy tworzą ich nadkład. Do osadów tych zalicza się także piaski podścielające lessy.
Miąższość tej serii najczęściej wynosi od kilku do kilkunastu metrów. Wody podziemne występują na głębokości od 0,7 do 22,0 m p.p.t., średnio 8,0 m p.p.t. Są to wody o zwierciadle lekko naporowym, lokalnie swobodnym. Poziom jest ciągły i występuje w północnej części miasta. Osady tej serii stanowią korzystne podłoże dla celów budowlanych, przy czym rodzaj zabudowy uwarunkowany jest głębokością występowania zwierciadła wody gruntowej, a także obecności pyłów w stropowej części serii.
Seria 15 – osady lodowcowe (w tym morenowe) i wodnolodowcowe – grunty te genetycznie związane są z akumulacją glacjalną związaną ze zlodowaceniem południowopolskim i reprezentowane są przez gliny zwałowe (gliny pylaste, gliny pylaste zwięzłe, gliny piaszczyste), gliny, piaski i żwiry lodowcowe. Gliny zwałowe zachowane są szczątkowo w formie izolowanych płatów. Zalegają one bezpośrednio na utworach podłoża czwartorzędowego (jura, kreda, neogen) i wypełniają wyerodowane obniżenia.
Miąższość tych glin wynosi kilka metrów. Z utworami morenowymi genetycznie związane są piaski wodnolodowcowe i żwiry z materiałem skał skandynawskich, wapieni i krzemieni jurajskich, piaskowców karpackich, wapieni mioceńskich i skał krystalicznych.
Piaski lodowcowe są drobno i średnioziarniste, niekiedy zailone i lokalnie posiadają
40
wkładki żwirów. Osady tej serii o łącznej miąższości do około 10 m tworzą pokrywy na zboczach i wzgórzach. Wody podziemne występują na głębokości od 0,1 do 19,8 m p.p.t., średnio 3,7 m p.p.t. Poziom jest nieciągły, o zwierciadle naporowym, lokalnie swobodnym.
Osady tej serii stanowią korzystne podłoże do celów budowlanych.
Mapa walorów budowlanych (na poziomie 2 m p.p.t.) stanowi mapę syntetyczną uwzględniającą czynniki geologiczne, hydrogeologiczne, geodynamiczne i geomorfologiczne. Wyróżnione serie geologiczno-inżynierskie zaliczono do jednej z trzech grup uwzględniając: stan gruntów, stopień skonsolidowania, a także dopuszczalne obciążenie (zgodnie z „Instrukcją sporządzania mapy warunków geologiczno-inżynierskich w skali 1:10 000 i większej dla potrzeb planowania przestrzennego w gminach”, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 1999 r.). Na mapie wydzielono następujące grupy:
▪ grunty nienośne (seria 1, 2) – obciążenia dopuszczalne do 0,05 MPa,
▪ grunty słabonośne (serie: 8, 11) – obciążenia dopuszczalne od 0,05<Pa do 0,3 MPa,
▪ grunty nośne (serie: 9, 13, 15) – obciążenia dopuszczalne powyżej 0,3 MPa.
Na tej podstawie określono obszary cechujące się następującymi warunkami budowlanymi (mapa Ekofizjografia I):
Niekorzystne warunki budowlane (Ic) – niezalecane fundamentowanie bezpośrednie obiektów: grunty nienośne lub słabonośne i nośne z wodą gruntową na głębokości od 0 do 1 m. W obrębie sporządzanego planu występują na niewielkim obszarze w rejonie skrzyżowania ul. W.E. Radzikowskiego i ul. Podkowińskiego oraz południowo-wschodniej części obszaru.
- Mało korzystne warunki budowlane (IIc) – możliwe posadowienie bezpośrednie obiektów budownictwa lekkiego przy konieczności szczegółowego rozpoznania geologicznego inżynierskiego i geotechnicznego: grunty słabonośne z wodą gruntową na głębokości większej niż 2 m oraz grunty słabonośne lub nożne z wodą gruntową na głębokości od 1 do 2 m. Zajmują obszar w okolicach ul. Słowiczej, niewielki rejon w pomiędzy ul. Brzoskwiniową i ul. Wilczą, a także mały teren w północnej części obszaru wzdłuż ul. J. Conrada oraz południowy wzdłuż torów kolejowych.
41
- Korzystne warunki budowlane (III) – możliwe bezpośrednie posadowienie obiektów budowlanych wszelkiego typu bez względu na obciążenia jednostkowe – grunty nożne z wodą gruntową na głębokości większej niż 2 m. Zajmują pozostałą, znaczną powierzchnię obszaru objętego opracowaniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Z badań geotechnicznych prowadzonych na tym terenie oraz w jego bezpośrednim sąsiedztwie (Załącznik nr 5), grunty rodzime występujące na obszarze opracowania podzielono na warstwy geotechniczne (spis dokumentacji geologiczno-inżynierskich i hydrogeologicznych: D-1 do D-15). Obszar opracowania cechuje się złożonymi warunkami geotechnicznymi (jedynie w D-15 stwierdzono proste warunki geotechniczne).
W poszczególnych dokumentach, w zależności od głębokości wykonanych odwiertów, wydzielone warstwy geotechniczne miały miąższość od kilku centymetrów do kilku metrów. Strefę przypowierzchniową stanowią głównie warstwy nasypów budowlanych, niebudowlanych oraz gleby rożnych o miąższości od 0,0 do ok. 2,5 m, nieprzydatnych do posadowienia budynków i obiektów. Pod warstwą nasypów na większości terenów wyróżnia się cztery podstawowe warstwy (jedynie w 1 wydzielono 5 warstw, 3 i D-11 po 6 warstw, D-6 warstw 7, D-14 warstw 8):
Warstwa geotechniczna Ia – warstwa spoista miękkoplastyczna, w większości wytworzona z utworów tj. gliny, gliny piaszczyste i pylaste, pyły, pyły piaszczyste i gliniaste, wkładki drobnego piasku plastycznego, lokalnie namuły organiczne;
warstwa o miąższości od ok. 0,7 do ok. 1,4 m.
Warstwa geotechniczna Ib – twardoplastyczne/plastyczne gliny, gliny pylaste i pyły oraz piaski gliniaste przewarstwione glinami piaszczystymi i pylastymi, z domieszką części organicznych; warstwa o miąższości od ok. 1,1 do ok. 3,6 m.
Warstwa geotechniczna IIa – reprezentowane przez nawodnione lub średnionawodnione piaski drobne i pylaste, sporadycznie piaski średnie w formie soczewek; warstwa o miąższości od ok. 2,8 do ok. 5,8 m.
Warstwa geotechniczna IIb – warstwa reprezentowana głównie przez zagęszczone piaski średnie, przewarstwione glinami piaszczystymi i pylastymi o miąższości od ok. 5,0 do ok. 7,1 m.
Warstwa geotechniczna III – reprezentowana przez utwory tj. gliny piaszczyste i pylaste z domieszką utworów humusowych o miąższości nawet do 10,0 m.
42
Warstwa geotechniczna IV – zwięzło spoiste gliny pylaste z przewarstwieniami piasków średnich o miąższości od ok. 8,0 do 10,0 m.
Z analizy badań geologiczno-inżynierskich i hydrogeologicznych wykonanych na tym obszarze wynika (D-1 do D-15):
Poziom wodonośny występuje w utworach czwartorzędowych na głębokości poniżej 10,0 m p.p.t. Zwierciadło wód podziemnych ma charakter swobodny lub lekko napięty. Lokalnie stwierdzono występowanie sączeń wody (D-10: w otworze nr 4 na głębokości 5,5 m p.p.t. zarejestrowane niewielkie sączenia).
Z uwagi na zmienne parametry geotechniczne stwierdzone w dokumentacjach, dla każdej inwestycji wymagane powinny być badania geotechniczne określające warunki posadowienia obiektów.
Na działkach, na których prowadzone były badania geotechniczne nie stwierdzono zjawisk geodynamicznych.
6.3. Ocena odporności środowiska na degradację oraz jego zdolność do regeneracji
W celu oceny wrażliwości elementów struktury ekologicznej analizowanego terenu na degradację, rozważono wpływ czynników mogących w znacznym stopniu oddziaływać na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego. Przyjęta klasyfikacja wyróżnia trzy podstawowe stopnie wrażliwości ekologicznej:
wrażliwe, czyli nieodporne lub mało odporne na degradację,
średnio wrażliwe, czyli średnio odporne na degradację,
mało wrażliwe lub niewrażliwe, czyli odporne na degradację.
Tab 3. Ocena wrażliwości na degradację elementów struktury ekologicznej obszaru
WRAŻLIWE ŚREDNIO WRAŻLIWE MAŁO WRAŻLIWE lub
NIEWRAŻLIWE
• zbiorniki wód podziemnych w utworach holoceńskich (poziom czwartorzędowy)
• gleby klasy bonitacyjnej II i III
• tereny o nachyleniu >11o
• warunki mezoklimatyczne
• zbiorniki wód podziemnych w utworach paleogeńskich (poziom trzeciorzędowy)
• gleby klas bonitacyjnych IV
• tereny o nachyleniu 5-11o
• zbiorowiska roślinne –
43 zdolności do regeneracji, która niejednokrotnie stanowi trudniejsze zadanie, gdyż m.in.:
środowisko rzadko wraca do stanu naturalnego (początkowego), a synergiczne oddziaływanie kilku czynników powoduje brak możliwości oceny, który z nich odgrywa istotniejszą rolę w procesie degradacji. Tempo regeneracji poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego jest znacznie zróżnicowane. Wyróżnia się trzystopniową skalę czasu regeneracji:
roślinność spontaniczna i synantropijna obszarów zabudowanych, 2) długoterminowa – powyżej 50 lat:
przebudowa drzewostanów,
naturalna sukcesja roślin,
odtworzenie właściwości gleb terenów zdegradowanych,
rekultywacja gleb zanieczyszczonych.
3) w skali historycznej – powyżej 100 lat:
wody podziemne – samoczyszczące,
detoksykacja gleb.
Podstawą regeneracji środowiska są przede wszystkim naturalne procesy przyrodnicze, w uzasadnionych przypadkach wspomagane przez zabiegi techniczne związane z działalnością człowieka tj. likwidacja źródeł zanieczyszczania, zalesianie gruntów,
44
rekultywacja gleb. Jednak, pomimo podejmowanych działań rzadko udaje się osiągnąć stan w pełni identyczny z naturalnym (początkowym).
6.4. Ocena stanu ochrony i użytkowania zasobów przyrodniczych, w tym różnorodności biologicznej
Środowisko przyrodnicze analizowanego obszaru cechuje się znacznym stopniem przekształcenia. Przeważająca część analizowanego obszaru posiada przeciętną wartość pod względem przyrodniczym. Istotne staje się utrzymanie i ochrona terenów pełniących ważną rolę w środowisku. Pozwoli to na zachowania równowagi w środowisku i bioróżnorodności analizowanego obszaru.
Na obszarze opracowania brak jest obszarowych form ochrony przyrody. Jedyną formą ochrony na obszarze objętym opracowaniem jest ochrona gatunkowa zwierząt. Mapa waloryzacji przyrodniczej Krakowa (2016) wskazuje dwa fragmenty terenu opracowania cechujące się cennymi walorami przyrodniczymi (rejon Rodzinnych Ogrodów Działkowych oraz enklawy zieleni nieurządzonej w północno-wschodniej części obszaru).
Tereny te odgrywają istotną rolę jako enklawy terenów zielonych w obszarze zainwestowanym, dlatego też zasadne jest ich utrzymanie w całości (Rodzinne Ogrody Działkowe) lub w znacznej części (tereny zieleni nieurządzonej – w szczególności obszar wzdłuż linii kolejowej). Dodatkowo, w celu zapewniania prawidłowego funkcjonowania środowiska należy rozważyć wprowadzenie zainwestowania o odpowiednio wyważonych parametrach powierzchni zabudowy w stosunku do powierzchni biologicznie czynnej.
6.5. Ocena stanu zachowania walorów krajobrazowych oraz możliwości ich kształtowania
Krajobraz analizowanego obszaru uległ znacznym przekształceniom antropogenicznym.
Omawiany teren cechuje się przeciętnymi walorami krajobrazowymi. Na niekorzystny odbiór krajobrazu wpływ ma niejednorodny charakter form architektonicznych oraz elementy dysharmonijne zauważalne w przestrzeni tj. brak zachowania linii zabudowy, różnorodne kształty dachów, kolorystka elewacji czy widoczne bilbordy reklamowe.
45
Również degradacja przestrzeni zielonych na rzecz obszarów zabudowanych wpływa na obniżenie estetyki przestrzeni.
W kontekście podnoszenia i kształtowania walorów krajobrazowych ważne jest zatrzymanie procesów degradacji terenów zieleni, a także integracja zróżnicowanej formy architektury. W zagospodarowaniu przestrzennym obszaru równie istotne jest uwzględnienie powiązań widokowych między obiektami fortecznymi (ustalenie dopuszczalnej wysokości zabudowy), jak i zachowanie stref ochrony krajobrazu.
6.6. Ocena zgodności dotychczasowego użytkowania i zagospodarowania obszaru z cechami i uwarunkowaniami przyrodniczymi
Intensywny rozwój osadnictwa na przełomie XX i XXI wieku wpłynął na zmianę sposobu użytkowania analizowanego terenu. Rozbudowa struktury osadniczej była zgodna z korzystnymi uwarunkowaniami przyrodniczymi obszaru w tym m.in. brakiem znacznych deniwelacji terenu, sprzyjającymi warunkami klimatycznymi, brakiem zagrożeń natury geologicznej. Konsekwencją tych zmian były przede wszystkim obserwowane przekształcenia szaty roślinnej obszaru. Zbiorowiska naturalne zostały zastąpione roślinnością charakterystyczną ogrodom działkowym i sadom, a także towarzyszącymi zabudowie mieszkaniowo-usługowej zbiorowiskami synantropijnymi.
6.7. Ocena charakteru i intensywności zmian zachodzących w środowisku
Obszar „Azory-Zachód” cechuje się znacznymi przekształceniem terenu. Obserwowane modyfikacje przestrzeni dotyczą głównie fizjonomii krajobrazu. Zmianie uległ charakter, funkcja i forma zabudowy. Wysoka presja osadnicza skutkowała wzrostem zainwestowania oraz powiększania się obszarów mieszkalnych, głównie związanych z zabudową wielorodzinną, oraz terenów usługowych.
Problemem przestrzennym jest degradacja przestrzeni osiedlowej, głównie terenów zieleni.
Radykalna ingerencja człowieka prowadzi do zmian w składzie gatunkowym zbiorowisk roślinności naturalnej. W związku z zabudową następuje wymiana gatunków rodzimych na
46
roślinność zbiorowisk wtórnych. Nieodwracalne zmiany są następstwem przekształceń na cele urbanizacyjne i komunikacyjne niezainwestowanych terenów, aktualnie zielonych.
6.8. Ocena stanu środowiska oraz jego zagrożeń i możliwości ich ograniczenia
Analizowany obszar nie stanowi terenu potencjalnie narażonego na występowanie zagrożeń geologicznych. Nie stwierdzono tu także zagrożeń związanych z ruchami masowymi i powstawaniem osuwisk. Również obszar nie jest narażony na występowanie zjawisk powodziowych.
Najważniejszym źródłem, wytwarzającym elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące na analizowanym obszarze jest stacja bazowa telefonii komórkowej położona na budynku usługowym przy ul. J. Conrada (stacja sieci „T-Mobile”, „Play”,
„Orange”). Jednak, zgodnie z opracowaniem Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie pomiary monitoringowe pól elektromagnetycznych w środowisku, nie wykazały przekroczeń norm dla punktu pomiarowego znajdującego się przy ul. J. Conrada.
Narażenie mieszkańców na zanieczyszczenia na omawianym obszarze „Azory-Zachód”
jest wysokie. Zgodnie z Miejskim Systemem Informacji Przestrzennej, średnioroczne stężenie dwutlenku azotu wzdłuż ul. J. Conrada, ul. W.E. Radzikowskiego, ul. S. Fiszera oraz Ronda Ofiar Katynia sięga wartości większej niż 36,0 µg/m3. Również wzdłuż powyższych ulic notowane są wysokie średnioroczne wartości stężenia pyłu PM10 (40,5 – 50,0 µg/m3) oraz pyłu PM2,5 (25,5 – 35,0 µg/m3) – rok bazowy 2015. Badany obszar został zakwalifikowany pod względem jakości powietrza do klasy C, co oznacza przekraczanie dopuszczalnego, poziomu stężeń zanieczyszczenia.
Klimat akustyczny na obszarze sporządzanego planu „Azory-Zachód” kształtowany jest w szczególności pod wpływem hałasu drogowego. Przekroczenia poziomu dźwięku odnotowano wzdłuż ul. J. Conrada i Armii Krajowej (80 dB w dzień i 75 dB w nocy).
Dodatkowo w porze dziennej 7 obiektów mieszkalnych znajdowało się w zasięgu izofony LDWN 64 dB (przekroczone normy hałasu), natomiast w porze nocnej – 2 obiekty
47
w zasięgu izofony LN 59 dB (przekroczone normy hałasu). Na analizowanym obszarze wpływ hałasu od ruchu kolejowego nie ma istotnego znaczenia.
Również, jednym z zagrożeń dla struktury przestrzennej omawianego obszaru byłby dalszy rozwój zabudowy na podstawie wydawanych decyzji WZ (realizacja inwestycji o zbyt małej powierzchni biologicznie czynnej). Podstawowym zadaniem przeciwdziałającym temu zagrożeniu powinna być realizacja zabudowy zgodna z ustaleniami planu miejscowego.
7. PROGNOZA ZMIAN ZACHODZĄCYCH W ŚRODOWISKU
Niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym, związane z działalnością człowieka, to przede wszystkim:
zmiany stosunku wód podziemnych,
wycinka drzew i zakrzewień,
prace naziemne prowadzące do zwiększenia nachyleń i spadków terenu a tym samym spływu powierzchniowego,
degradacja krajobrazu w wyniku lokowania nowych form architektonicznych,
intensywne wykorzystywanie powierzchni terenu.
W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego szczególną uwagę należy zwrócić na odpowiednie zapisy dotyczące ochrony zasobów przyrodniczych, kulturowych i walorów krajobrazowych.
Obszar objęty analizą jest prawie w całości zainwestowany. Teren poddany analizie cechuje się zróżnicowanym zagospodarowaniem, z dużym udziałem zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, jednorodzinnej (szeregowej i wolnostojącej) oraz usługowej. Jest to obszar dobrze wyposażony w infrastrukturę techniczną w pełni zaspokajającą potrzeby mieszkańców. W celu pełnej analizy tendencji przekształceń w środowisku należy wziąć pod uwagę nie tylko dotychczasowy sposób użytkowania terenu, ale również aktualną sytuację planistyczną (wg Studium…), określającą przyszłe
48
kierunki zagospodarowania obszaru. Prognozując kierunki dalszych zmian wyróżnia się przekształcenia ilościowe i jakościowe mogące obejmować:
1) Ukształtowanie terenu – wzrost deniwelacji terenu (do 2,0 m) w wyniku rozwoju głównie zabudowy usługowej, a także mieszkaniowej wraz z towarzyszącymi jej terenami komunikacyjnymi.
2) Środowisko wodne – trwała izolacja wód podziemnych w terenach inwestycji, a także wzrost ilości ścieków opadowych (a także sanitarnych) oraz pogorszenie ich jakości, poprzez możliwie duży udział powierzchni sztucznie zainwestowanych.
3) Warunki aerosanitarne – wzrost źródeł niskiej emisji w połączeniu z niekorzystnymi warunkami meteorologicznymi (słabe wiatry, inwersja temperatury) wpłynąć mogą na niską dyspersję zanieczyszczeń a w konsekwencji pogorszenie warunków aerosanitarnych obszaru (zwłaszcza w chłodnej porze roku).
4) Pokrywa glebowa – wzrost substancji (w tym metali ciężkich) zanieczyszczających powierzchnię gleby (w szczególności warstwę orną).
5) Roślinność – rozwój zbiorowisk ruderalnych, w tym gatunków synantropijnych w rejonach zabudowy. Zadrzewienia i zakrzewienia występujące na gruntach odłogowych podlegają postępującym procesom naturalnej sukcesji roślinności.
6) Świat zwierząt – najliczniejsza grupa świata zwierząt reprezentowana jest przez bezkręgowce (owady), a także ptaki oraz przedstawiciele drobnych gryzoni polnych. Nie przewiduje się, aby w skutek wzrostu zainwestowania terenu nastąpiły zauważalne zmiany świata zwierząt.
7) Krajobraz – możliwy zauważalny dyskomfort wizualny w terenie, z uwagi na zaburzenia i zniekształcenia powstałe w wyniku ekspansji zabudowy.
Prognozowane zmiany w środowisku nie będą miały charakteru gwałtownych przekształceń.
49
8. PRZYRODNICZE PREDYSPOZYCJE DLA KSZTAŁTOWANIA STRUKTURY FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNEJ
8.1. Waloryzacja przyrodnicza obszaru
Obszar objęty opracowaniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
„Azory-Zachód” cechuje się niewielkim udziałem terenów cennych pod względem przyrodniczym. Szacunkowo można przyjąć, że około 25,0% obszaru użytkowane jest w sposób gwarantujący pełnienie w różnym stopniu funkcji ekologicznych. Istotne zatem jest utrzymanie i ochrona w znaczniej części tych terenów w celu zachowania równowagi w środowisku.
Waloryzacja przyrodnicza terenów objętych planem uwzględnia zarówno stan i jakość poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego i kulturowego, jak i aktualne zagospodarowanie przestrzeni. W trakcie oceny terenu objętego planem wyróżniono dwa obszary o przeciętnych walorach przyrodniczych (A, B) – mapa Ekofizjografii II.
A – obszary o przeciętnych walorach przyrodniczych
W ramach obszaru o przeciętnych walorach przyrodniczych wyodrębniono tereny aktualnie użytkowane jako ogrody działkowe (zachodnia część planu), a także enklawy zieleni nieurządzonej (północno-wschodnia część planu). Tereny te odgrywają istotną rolę jako enklawy terenów zielonych w obszarze zainwestowanym, dlatego też zasadne jest ich utrzymanie w całości (Rodzinne Ogrody Działkowe) lub w możliwie największym stopniu (tereny zieleni nieurządzonej – szczególnie pasy zadrzewień wzdłuż linii kolejowej).
Pozytywnym aspektem tych terenów jest ich łagodzący wpływ na mikroklimat analizowanego terenu. Dodatkowo, enklawy zieleni nieurządzonej stanowią ważne miejsce rozwoju siedlisk roślinnych oraz przebywania, żerowania i gnieżdżenia się różnych gatunków zwierząt, w szczególności ptaków.