Należy wyraźnie podkreślić, że metoda opracowana w pracy została zweryfikowana na starannie dobranej grupie badawczej, obejmującej osoby z wyraźnym i silnym zaburzeniem motorycznym. Przedmiotem badań powinna więc być ocena skuteczności działania metody w przypadku pacjentów, których symptomy są mniej oczywiste.
Jak wielokrotnie podkreślano, badania zostały przeprowadzone ze szczególną starannością, jednakże liczba przeprowadzonych badań była stosunkowo niewielka, co szczegółowo przedstawiono w pracy (patrz podrozdział 5.4 „Badanie testowe oraz pilotażowe”). Oczywistym kierunkiem dalszych prac może więc być przeprowadzenie kolejnej serii pilotażowych badań, która powinna obejmować liczniejsze grupy pacjentów, a także prac badawczych obejmujących choroby neurologiczne cechujących się innym rodzajem objawów.
Rozbudowa metody opracowanej w niniejszej pracy mogłaby dotyczyć dopracowania algorytmów weryfikacji stopnia zaawansowania danego objawu dla konkretnej choroby neurologicznej co niewątpliwie pozwoliłoby na otrzymanie bardziej precyzyjnych wyników.
151 Drugą ścieżką rozwoju opracowanego procesu kompleksowej analizy ruchu mogłoby być wdrożenie go w innej dziedzinie medycyny. Z przeprowadzonych wywiadów wśród lekarzy specjalistów wytypowano zbliżony do omawianego w pracy problem obserwacji zaburzeń ruchu stosowany w reumatologii. Także i w tej dziedzinie proces oceny nasilenia objawu chorobowego na podstawie obiektywnej ilościowej analizy zaburzeń ruchu mógłby znaleźć zastosowanie. Jak się wydaje na podstawie porównania tego problemu medycznego do problemu rozwiązywanego w tej pracy, zarówno zestaw wielopunktowych, trójwymiarowych czujników ruchu jak i opracowana metoda oceny poprawności wykonywanego w serii ćwiczenia manualnego mogłaby stanowić istotne wsparcie lekarza w ocenie zmian reumatologicznych. Podobne rozumowanie skłania do wniosku, że odpowiednia adaptacja opracowanych w tej pracy metod powinna dać narzędzie do badania i oceny postępu w procesie rehabilitacji po urazach sportowych.
Przedstawione powyżej przykładowe zagadnienia powinny wyznaczać kierunek dalszych badań, chociaż badania te zapewne same z siebie ujawnią dalsze problemy wymagające naukowego rozwiązania.
152
8 Bibliografia (w kolejności cytowania w tekście pracy)
[ 1]
Ryszard Tadeusiewicz, Informatyka medyczna. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, 2011.
[ 2]
Ryszard Tadeusiewicz, "Place and Role of Intelligent Systems in Computer Science," Computer Methods in Materials Science, vol. 10, no. 4, pp. 193-206, 2010.
[ 3]
Ryszard Tadeusiewicz, Problemy Biocybernetyki, II ed. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
[ 4]
Mainardi Luca, Anna Bianchi, and Sergio Cerutti, "Digital Biomedical Signal Acquisition and Processing," in The Biomedical Engineering Handbook. United States: CRC Press IEEE Press, 2000, pp. rozdział 53 str.1-29.
[ 5]
Ryszard Tadeusiewicz, "Organizm ludzki jako źródło sygnałów," in Inżynieria biomedyczna: księga współczesnej wiedzy tajemnej w wersji przystępnej i przyjemnej. Kraków: AGH Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, 2008, pp. 57-58.
[ 6]
Jerzy Moczko and Lucyna Kramer, Cyfrowe metody przetwarzania sygnałów biomedycznych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2001.
[ 7]
A. Mobascher et al., "Laser-evoked potential P2 single-trial amplitudes covary with the fMRI BOLD response in the medial pain system and interconnected subcortical structures," NeuroImage, no. 45, pp. 917-926, 2009. [
8]
Alfonso Prieto-Guerrero, Corinne Mailhes, and Francis Castanié, "Lost Sample Recovering of ECG Signals in e-Health Application," Annual International Conference of the IEEE EMBS, pp. 31-34, 2007.
[ 9]
Alan Oppenheim, Sygnały cyfrowe, przetwarzanie i zastosowania. Warszawa: WNT, 1982.
[ 10]
Ryszard Feldman, Układ nerwowy - anatomia i fizjologia. Warszawa: Res Medica, 2000.
[ 11]
Leszek Kalinowski, Encyklopedia badań medycznych - Ilustrowana encyklopedia dla pacjenta. Gdańsk: Wydawnictwo Medyczne MAKmed, 1996.
153 [
12]
Peter Duus, Diagnostyka topograficzna w neurologii. Warszawa: PZWL, 1989.
[ 13]
Antoni Prusiński, Podstawy neurologii klinicznej. Warszawa: PZWL, 1989.
[ 14]
James D. Fix, Neuroanatomia. Wrocław: Elsevier Urban&Partner, 1997.
[ 15]
Stanley Fahn and Joseph Jankovic, Principles and Practice of Movement Disorders. Philadelphia: Churchill Livingstone Elsevier, 2007.
[ 16]
A. Szczeklik, Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2006, vol. II.
[ 17]
Wojciech Kozubski and Paweł P. Liberski (red.), Neurologia. Podręcznik dla studentów medycyny. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006. [
18]
Joseph Jankovic and Eduardo Tolosa, Parkinson's Disease & Movement Disorders, 5th ed.: Lippincott Williams & Wilkins, 2007.
[ 19]
Małgorzata Michałowska, "Zanik wieloukładowy," Postępy Nauk Medycznych, no. 3, pp. 107-111, 2006.
[ 20]
Irena Hausmanowa-Petrusewicz, Leczenie chorób układu nerwowego. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1983.
[ 21]
Paweł Liberski and Wiesław Papierz, Neuropatologia Mossakowskiego. Lublin: Wydawnictwo Czelej, 2005.
[ 22]
Andrzej Szczudlik and Agnieszka Słowik, "Choroba małych naczyń jako przyczyna udaru i otępienia," in III Kongres Polskiego Towarzystwa Psychogeriatrycznego, Wrocław, 2006, p. 250.
[ 23]
Agnieszka Słowik and Andrzej Szczudlik, "Choroba małych naczyń i udar lakunarny mózgu," in Udar mózgu, Anny Członkowskiej, Huberta Kwiecińskiego, Agnieszki Słowik pod red. Adrzeja Szczudlika, Ed. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007, pp. 347-361.
[ 24]
Andrzej Szczudlik and Paweł Szermer, "Zatokowate (lakularne) udary mózgu," Przewodnik Lekarza, vol. 4, no. 11, pp. 61-64, 2001.
154 25] classification guides selection of therapy.," Postgraduate Medicine, no. 108, pp.
57-8, 61-4, 70, 2000. [
26]
Katarzyna Chmurzyńska, Tomasz Orzechowski, and Piotr Radkowski, "Analiza drżenia," in Podstawy inżynierii biomedycznej, Ryszard Tadeusiewicz and Piotr Augustyniak, Eds. Kraków: Wydawnictwa AGH, 2009, pp. 175-185. [
27]
Christopher G. Goetz et al., "Movement Disorder Society-Sponsored Revision of the Unified Parkinson’s Disease Rating Scale (MDS-UPDRS): Process, Format, and Clinimetric Testing Plan," Movement Disorder Society, no. 22, pp. 41-47, 2007.
[ 28]
D. Goodkin, D. Hertsgaard, and J. and Seminary, "Upper extremity function in multiple sclerosis: Improving assessment sensitivity with Box-and-Block and 9-Hole Peg Tests," Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, no. 69, pp. 850-854, 1988.
[ 29]
Jill Fisher, Amy Jak, Judith Kniker, and Richard Rudick, Multiple Sclerosis Functional Composite - Administration and Scoring Manual.: National Multiple Sclerosis Society, 2001.
[ 30]
Krzysztof Banaszkiewicz, Monika Rudzińska, Sylwia Bukowczan, Andrzej Izworski, and Andrzej Szczudlik, "Spiral drawing time as a measure of bradykinesia," Neurologia i Neurochirurgia Polska, no. 43, pp. 16-21, Jan. 2009. [
31]
Monika Rudzińska et al., "Quantitative tremor measurement with the computerized analysis of spiral drawing," Neurologia i Neurochirurgia Polska, no. 41, pp. 510-516, June 2007.
[ 32]
Prigatano George P. and Hoffmann Beate, "Finger Tapping and Brain Dysfunction: A Qualitative and Quantitative Study," Barrow Quarterly, vol. 13, no. 4, 1997.
[ 33]
Mathiowetz V., Volland G., Kashman N., and Weber K., "Adult norms for the Box and Block Test of manual dexterity," The American Journal of Occupational Therapy, no. 39, pp. 386-391, June 1985.
[ 34]
J. Desrosiers, G. Bravo, R. Hébert, E. Dutil, and L. Mercier, "Validation of the Box and Block Test as a measure of dexterity of elderly people: reliability,
155 validity, and norms studies," Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, no. 75, pp. 751-755, July 1994.
[ 35]
Daniel T. Cary, Leah R. Enders, and Na Jin Seo, "The Box and Block Test Score is Dependent upon Block Surface," , Milwaukee, WI, 2010.
[ 36]
G. Giovannoni, J. Schalkwyk, V. Fritz, and A. Lees, "Bradykinesia akinesia inco-ordination test (BRAIN TEST): an objective computerised assessment of upper limb motor function," Neurol Neurosurg Psychiatry, no. 69, pp. 624-629, 1999.
[ 37]
Kyong Kim Sang, Seon Jeon Hyo, and Han Jonghee, "Measurement System of Hand Tapping Capacity for Quantitive Diagnosis of Parkinson's Disease," World Congress on Medical Physics and Biomedical Engineering, vol. 25, pp. 550-553, 2009.
[ 38]
R.J. Elble, R. Sinha, and C. Higgins, "Quantification of tremor with a digitizing tablet," Jurnal of Neuroscience methods, no. 32, pp. 193-198, June 1990.
[ 39]
Paulo Mansur et al., "A Review on Techniques for Tremor," Critical Reviews™ in Biomedical Engineering, no. 35(5), pp. 343-362, 2007.
[ 40]
Jerker Westin, "Decision Support for Treatment of Patients with Advanced Parkinson's Disease," in Digital Comprehensive Summaries of Uppsala Dissertations from the Faculty of Medicine. Uppsala: Uppsala Universitet, 2010. [
41]
Seth L. Pullman, "Spiral Analysis: A New Technique for Measuring Tremor With a Digitizing Tablet," Movement Disorders, no. 13, pp. 85-89, 1998.
[ 42]
Guilherme A. Miotto, Adriano O. Andrade, and Alcimar B. Soares, "Measurement of Tremor Using Digitizing Tablets," in V Conferência de Estudos em Engenharia Elétrica, Uberlândia, 2007.
[ 43]
Andrzej Izworski, Ryszard Tadeusiewicz, and Monika Rudzińska, "Analysis and classification of tremor in Parkinsonian disease in two and three dimensional space," in SCI 2004 : the 8th world multi-conference on Systemics, Cybernetics and Informatics, Orlando, 2004.
156 44] Motion. Massachusetts: Massachusetts Institute of Technology, 2000.
[ 45]
O. Sprdlik, Z. Hurak, M. Hoskovcova, and E. Ruzicka, "Tremor analysis by decomposition of acceleration into gravity and inertial acceleration using inertial measurement unit," in Information Technology and Applications in Biomedicine, Prague, Nov. 2009, pp. 1-4.
[ 46]
A. Machowska-Majchrzak, K. Pierzchała, and S. Pietraszek, "Analysis of selected parameters of tremor recorded by a biaxial accelerometer in patients with parkinsonian tremor, essential tremor and cerebellar tremor," Neurologia i Neurochirurgia Polska, no. 41, pp. 241-250, May 2007.
[ 47]
Mehmet Engin, "A recording and analysis system for human tremor," Measurement, no. 40, pp. 288-293, Apr. 2007.
[ 48]
Monika Rudzińska, Magdalena Wójcik, Małgorzata Krawczyk, Andrzej Izworski, and Andrzej Szczudlik, "Tremor in patients with hemifacial spasm," Neurologia i Neurochirurgia Polska, no. 42, pp. 94-101, 2008.
[ 49]
Małgorzata Michałowska, "Wielogodzinne monitorowanie drżenia samoistnego i drżenia parkinsonowskiego," Neurologia i Neurochirurgia Polska, no. 43, pp. 358-367, 2009.
[ 50]
J. Raethjem, M. Lauk, B. Koster, U. Fietzek, and L. Friege, "Tremor analysis in two normal cohorts," Clinical Neurophysiology, no. 115, pp. 2151-2156, 2004.
[ 51]
Saara Rissanen, Markku Kankaanpää, Mika Tarvainen, Juho Nuutinen, and Ina Tarkka, "Analysis of surface EMG signal morphology in Parkinson's disease," Physiological Measurement, vol. 28, no. 12, 2007.
[ 52]
Roberto Cantello, Maria Gianelli, Carlo Civardi, and Roberto Mutani, "Parkinson's disease rigidity: EMG in a small hand muscle at "rest"," Electroencephalography and Clinical Neurophysiology / Electromyography and Motor Control, vol. 97, no. 5, pp. 215-222, 1995.
[ 53]
FA. Lenz et al., "Cross-correlation analysis of thalamic neurons and EMG activity in parkinsonian tremor," Applied Neurophysiolgy, no. 48, pp. 305-8, 1985.
157 [
54]
A. Berardelli, JPR. Dick, JC. Rothwell, BL. Day, and CD. Marsden, "Scaling of the size of the first agonist EMG burst during rapid wrist movements in patients with Parkinson's disease," Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry, no. 49, pp. 1273-1279, 1986.
[ 55]
Piotr Augustyniak, Przetwarzanie sygnałów elektrodiagnostycznych, Andrzej Wichur, Ed. Kraków: AGH Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, 2001.
[ 56]
Andrzej Izworski, Marcin Michałek, and Monika Rudzińska, "Nowe metody pomiaru i analizy patologicznego drżenia kończyn górnych," Bio-Algorithms and Med-Systems, no. 1, pp. 297-300, 2005.
[ 57]
Andrzej Izworski and Marcin Michałek, "Pomiar drgań patologicznych w przestrzeni trójwymiarowej z zastosowaniem kamer cyfrowych," in Sieci i systemy informatyczne : teoria, projekty, wdrożenia, aplikacje : XII konferencja, Łódź, Oct. 2004, pp. 521-526.
[ 58]
Andrzej Izworski et al., "Acquisition and interpretation of upper limbs tremor signal in Parkinsonian disease," in WSEAS conferences, Rio de Janeiro, Brazil, 2005, pp. 84-85.
[ 59]
Andrzej Izworski, Ryszard Tadeusiewicz, and Monika Rudzińska, "Analysis and classification of tremor in Parkinsonian disease in two and three dimensional space ," in Systemics, Cybernetics and Informatics, Orlando, USA, 2004, pp. 203-207.
[ 60]
Marcin Michałek, Analiza w przestrzeni trójwymiarowej drgań kończyn górnych występujących przy chorobie Parkinsona, Rozprawa doktorska pod kierownictwem naukowym prof. Ryszarda Tadeusiewicza, Ed. Kraków: Akademia Górniczo-Hutnicza, 2006.
[ 61]
Akos Jobbagy et al., "Analysis of movement patterns aids the early detection of Parkinson's disease," in International Conference IEEE/EMBS, Chicago, 1997, pp. 1760-1763.
[ 62]
A. Jobbagy and G. Hamar, "PAM: passive marker-based analyzer to test patients with neural diseases," in Engineering in Medicine and Biology Society,
158 San Francisco, CA, 2004, pp. 4751 - 4754.
[ 63]
R. Krupicka, P. Janda, and Z. Szabo, "Motion Caprute of Patients with Neurological Disorders by HD Digital Cameras," IFMBE Proceedings, no. 25, pp. 347-350, Sep. 2009.
[ 64]
Blanka Storkova, Lubomir Pousek, Martin Jelinek, Nasser Hosseini, and Bo Johnels, "Movement analysis of patients with Parkinson’s disease using picture analysis ," in IFMBE Proceedings, Seoul, 2006, pp. 921-923.
[ 65]
Akio Honda et al., "Transfer effects on auditory skills from playing virtual three-dimensiona auditory display games," in New Research on Acoustics, Benjamin N. Weiss, Ed. New York: Nova Science Publishers, 2008, pp. 141-157. [
66]
Sugimoto Masanori, Ito Toshitaka, Ngoc Tuan, and Inagaki Shigenori, "GENTORO: A System for Supporting Children's Storytelling using Handheld Projectors and a Robot," in Interaction Design and Children, Como, Italy, 2009, pp. 214-217.
[ 67]
Takahiro Kobayashi, Hiroyuki Ishihara, Akitsugu Maebayashi, Masami Hirabayashi, and Atsuhito Sekiguchi, "Examination of Mixed Reality System Devoted for Outdoor Contents as Artistic Presentation," in 13th Intl Conference on Virtual Systems and Multimedia, Brisbane, Australia, 2007, pp. 121-132. [
68]
Jaw-Kuen Shiau, Der-Ming Ma, Tsung-Hsing Wu, and Li-Huei Huang, "Design of a MEMS-Based Flight Information Measurement Unit For UAV Application," in Journal of Emerging Trends in Engineering and Applied Sciences, Lagos, 2011, pp. 197-204.
[ 69]
Pascal Wallisch, Michael Lusignan, Marc Benayoun, and Tanya Baker, MATLAB for Neuroscientists, An Introduction to Scientific Computing in Matlab. Burlington: Elsevier Inc., 2009.
[ 70]
Charles F. Van Loan, Introduction to Scientific Computing. New Jersey: Prentice Hall, 1997.
[ 71]
James V. Candy, Signal Processing, The Modern Approach. USA: McGraw-Hill. Inc, 1988.
159 72] Frequency-Domain Analysis," in The Biomedical Engineering Handbook, Joseph Bronzino, Ed. United States of America: CRC Press IEEE Press, 2000, pp. 52 1-24.
[ 73]
Ryszard Tadeusiewicz and Przemysław Korochoda, Komputerowa analiza i przetwarzanie obrazów. Kraków: Wydawnictwo Fundacji Postępu Telekomunikacji, 1997.
[ 74]
Thomas O'Haver, "An Introduction to Signal Processing with applications in Chemical Analysis," University of Maryland, College Park, 2012.
[ 75]
Ryszard Tadeusiewicz, Wiesław Wszołek, Tadeusz Wszołek, and Andrzej Izworski, "Methods of artifical intelligence for signal parametrisation used in the diagnosis of technical and biological systems," ISAS Image, Acoustic, Speech and Signal Processing, vol. 6, pp. 281–286, 2000.
[ 76]
Ryszard Tadeusiewicz, Andrzej Izworski, and Janusz Majewski, Biometria. Kraków: Wydawnictwa AGH, 1993.
[ 77]
Tomasz P. Zieliński, Cyfrowe przetwarzanie sygnałów, Od teorii do zastosowań, 1st ed. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 2005. [
78]
Jarosław Garmacki and Artur Garmacki, "Wybrane metody redukcji wymiarowości danych oraz ich wizualizacji," in XIV Konferencja PLOUG, Szczyrk, 2008, pp. 229-249.
[ 79]
Michael Berry and Gordon Linoff, Data Mining Techniques for Marketing, Sales, and Customer Support. Stany Zjednoczone: John Wiley & Sons, Inc., 1997. [
80]
Usama M. Fayyad, Gregory Piatetsky-Shapiro, Padhraic Smyth, and Ramasamy Uthurusamy, Advances in Knowledye Discovery and Data Mining. California: American Association for Artificial Intelligence, 1996.
[ 81]
Usama Fayyad, Gregory Piatetsky-Shapiro, and Padhraic Smyth, "From Data Mining to Knowledge Discovery in Databases," AI MAGAZINE, p. 37, 1996. [
82]
Mikołaj Morzy, "Oracle Data Mining – odkrywanie wiedzy w dużych wolumenach danych," in XI Konferencja PLOUG, Kościelisko, 2005, pp. 77-88. [
83]
Ryszard Tadeusiewicz, "Przetwarzanie, analiza i rozpoznawanie sygnałów biomedycznych z wykorzystaniem sieci neuronowych," Informatyka medyczna,
160 pp. 123-136, 1999.
[ 84]
Andrzej Izworski, Ryszard Tadeusiewicz, Henryk Skarżyński, and Krzysztof Kochanek, "Automatic analysis and recognition of the auditory brainstem response signals," in International Congress on Acoustics, Kyoto, 2004, pp. 1755-1758.
[ 85]
Ryszard Tadeusiewicz, "Analiza użyteczności sieci neuronowych w rozwiązywaniu wybranych problemów diagnostyki systemów technicznych i biologicznych," Diagnostyka techniczna urządzeń i systemów, vol. 1, pp. 143-150, 1998.
[ 86]
Ryszard Tadeusiewicz, "Komputerowa analiza i przetwarzanie obrazów medycznych," Narzędzia teleinformatyczne w diagnostyce, pp. 5-273, 2007. [
87]
Karthik Devarajan, "Nonnegative Matrix Factorization: An Analytical and Interpretive Tool in Computational Biology," PLoS Computational Biology, no. 4(7), 2008.
[ 88]
Hyekyoung Lee and Seungjin Choi, "Group Nonnegative Matrix Factorization for EEG Classification," in Proceedings of the 12th International Conference on Artificial Intelligence and Statistics, Florida, 2009, pp. 320-327. [
89]
Andrzej Izworski and Ryszard Tadeusiewicz, "Artificial intelligence methods in processing and diagnostics of the deformed speech signals," Advances in systems theory, mathematical methods and applications, pp. 149-154, 2002. [
90]
A. J. Izenman, Modern Multivariate Statistical Techniques. Philadelphia: Springer, 2008.
[ 91]
F.D. Morrison, Wielowymiarowa analiza statystyczna. Warszawa: PWN, 1990.
[ 92]
S. E. Palmer, "Hierarchical structure in perceptual representation," Cognitive Psychology, no. 9, pp. 441-474, 1977.
[ 93]
E Wachsmuth, M. W. Oram, and D. I. Perrett, "Recognition of objects and their component parts: responses of single units in the temporal cortex of the macaque," School of Psychology, no. 4, pp. 509-522, 1944.
161 94] Rev. Neurosci 19., 1996, pp. 577-621.
[ 95]
Irving Biederman, "Recognition-by-components: A theory of human image understanding," Psychological Review, no. 94, pp. 115-147, Apr. 1987.
[ 96]
Daniel D. Lee and H. Sebastian Seung, "Learning the parts of objects by non-negative matrix factorization," NATURE, no. 401, pp. 788-791, Oct. 1999. [
97]
Pentti Paatero and Unto Tapper, "Positive matrix factorization: A non-negative factor model with optimal utilization of error estimates of data values," Environmetrics, no. 5, pp. 111–126, June 1994.
[ 98]
Daniel D. Lee and H. Sebastian Seung, "Algorithms for Non-negative Matrix Factorization," in Advances in Neural Information Processing Systems 13 MIT Press, Massachusetts, 2001, pp. 556–562.
[ 99]
C. Lazar, D. Nuzillard, and A. Doncescu, "Non Negative Matrix Factorization for Time Series of Medical Images Analysis," in Complex, Intelligent and Software Intensive Systems CISIS, Reims, 2009, pp. 918-923. [
100]
Jae Sung Lee, Daniel D. Lee, Seungjin Choi, Kwang Suk Park, and Dong Soo Lee, "Non-negative Matrix Factorization of Dynamic Images in Nuclear Medicine," in Nuclear Science Symposium Conference Record IEEE, San Diego, 2001, pp. 2027-2030.
[ 101]
Paul Sajda, Shuyan Du, Truman R. Brown, Radka Stoyanova, and Dikoma C. Shungu, "Nonnegative Matrix Factorization for Rapid Recovery of Constituent Spectra in Magnetic Resonance Chemical Shift Imaging of the Brain," IEEE Transactions on Medical Imaging, vol. 23, no. 12, pp. 1453-1465, Dec. 2004. [
102]
Daoqiang Zhang, Songcan Chen, and Zhi-hua Zhou, "Two-dimensional non-negative matrix factorization for face representation and recognition," in ICCV Workshop on Analysis and Modeling of Faces and Gestures , 2005.
[ 103]
Bin Shen and Luo Si, "Nonnegative Matrix Factorization Clustering on Multiple Manifolds," in The Twenty-Fourth AAAI Conference on Artificial Intelligence, Georgia, 2010, pp. 575-580.
[ 104]
Cai Deng, He Xiaofei, Han Jiawei, and Thomas Huang, "Graph Regularized Nonnegative Matrix Factorization for Data Representation," in IEEE Transactions
162 Pattern Analysis and Machine Intelligence, CA, 2011, pp. 1548-1560.
[ 105]
William Press, Saul Teukolsky, William Vetterling, and Brian Flannery, Numerical Recipes: The Art of Scientific Computing, 3rd ed. Cambridge: Cambridge University Press, 2007.
[ 106]
Ryszard Tadeusiewicz and Marek Ogiela, "Przetwarzanie, analiza, rozpoznawanie oraz automatyczne rozumienie obrazów medycznych," Biocybernetyka i inżynieria biomedyczna, pp. 627-638, 2003.
163
9 Spis rysunków
Rysunek 2-1 Lekarz oceniający zdolności manualne pacjenta, źródło: opracowanie własne ... 18
Rysunek 2-2 Przepływ procesów informacyjnych w żywym organizmie; źródło: opracowanie własne ... 22
Rysunek 2-3 Przykład informacji obrazowej fMRI, źródło: [7] ... 24 Rysunek 2-4 Przykład sygnału biologicznego EEG, źródło: [8] ... 25 Rysunek 2-5 Przykład próbkowania sygnału analogowego, źródło: opracowanie własne ... 27
Rysunek 2-6 Wzajemne współdziałanie układu nerwowego oraz hormonalnego, źródło: opracowanie własne ... 30
Rysunek 2-7 Budowa komórki nerwowej, źródło: opracowanie własne ... 30 Rysunek 2-8 Mózgowie człowieka wraz z najważniejszymi obszarami, źródło: opracowanie własne ... 32
Rysunek 2-9 Uproszczony schemat układu nerwowego człowieka, źródło: opracowanie własne ... 35
Rysunek 2-10 Schematyczny układ jąder podkorowych, źródło: opracowanie własne ... 36
Rysunek 2-11 Przykład przebiegu drżenia obserwowanego u osoby z chorobą Parkinsona, źródło: opracowanie własne ... 45
Rysunek 3-1 Przyrząd do wykonania testu 9 dziur, źródło: opracowanie własne 52 Rysunek 3-2 Test rysowania spirali Archimedesa wykorzystywany w ocenie drżenia, źródło: opracowanie własne ... 53
Rysunek 3-3 Wynik rysowania spirali przez osobę zdrową i chorą, źródło: Columbia University Clinical Motor Physiology Laboratory, http://cmpl.columbia.edu/diagnostic.html, 2012.09.01 ... 54
Rysunek 3-4 Test sekwencyjnego stukania palcami w matę, źródło: opracowanie własne ... 54
Rysunek 3-5 Zadanie 'Box and Block', źródło: opracowanie własne ... 55 Rysunek 3-6 Urządzenie do testowania dysfunkcji ruchowej, źródło: opracowanie własne ... 58
164 Rysunek 3-7 Cyfrowy tablet graficzny, źródło: opracowanie własne ... 59 Rysunek 3-8 Czujnik przyspieszenia, źródło: opracowanie własne ... 63 Rysunek 3-9 System BIOPAC MP150 wraz z jednostką sterującą (komputerem klasy PC), źródło: www.biopac.com, 2012.09.01 ... 65
Rysunek 3-10 Wizualizacja zmian przyspieszenia w zapisie drżenie pacjenta z PD ... 66 Rysunek 3-11 Wizualizacja dominującej częstotliwości w widmie drżenia pacjenta z PD, źródło: opracowanie własne ... 67
Rysunek 3-12 Badanie powierzchniowe EMG, źródło: opracowanie własne ... 69 Rysunek 3-13 Urządzenie mobilne EMG, źródło: http://www.delsys.com/Products, 2012.09.01 ... 70
Rysunek 3-14 Wizualizacja sygnału EMG w dziedzinie czasu obrazującego drżenie pacjenta z PD, źródło: [51] ... 71
Rysunek 3-15 Analiza CR z 11 progami dla sygnału EMG, źródło: [51] ... 72 Rysunek 3-16 Wynik algorytmu klasyfikującego grupę pacjentów w badaniu z wykorzystaniem EMG, grupę kontrolną oznaczono symbolem (+) a grupę badawczą w skład której wchodzili chorzy na PD przez (o), źródło: [51] ... 74
Rysunek 3-17 Metoda w wykorzystaniem kamer cyfrowych, źródło: opracowanie własne ... 75
Rysunek 3-18 Metoda z wykorzystaniem kamer działających w podczerwieni, źródło: opracowanie własne ... 78
Rysunek 4-1 Schematyczny opis kolejnych kroków w zadaniu 3DGAM-T1, źródło: opracowanie własne ... 83
Rysunek 4-2 Schematyczny opis kolejnych kroków w zadaniu 3DGAM-T2; źródło: opracowanie własne ... 84
Rysunek 4-3 Rozmieszczenie punktów pomiarowych na dłoni, źródło: opracowanie własne ... 85
Rysunek 5-1 Sensor składający się z trzech żyroskopów rejestrujących obrót wokół trzech osi, źródło: opracowanie własne ... 88
Rysunek 5-2 Kolejne kroki wyznaczenia położenia na podstawie informacji z sensora magnetycznego oraz żyroskopów ceramicznych, źródło: opracowanie własne 89
165 Rysunek 5-3 Sensor 3D firmy NEC - typ: Motion Sensor MDP-A3U9, źródło: dokumentacja produktu NEC TOKIN Corporation, 2012.01.02 ... 91
Rysunek 5-4 Sensor MDP-A3U9 wraz z przewodem łączącym mikroUSB, źródło: dokumentacja produktu NEC TOKIN Corporation, 2012.01.02 ... 92
Rysunek 5-5 Dłoń z zamocowanym czujnikiem ruchu na jednym palcu, źródło: opracowanie własne ... 93
Rysunek 5-6 Wstępnie przetworzone dane osoby z grupy badawczej (choroba PD). Wykresy przedstawiają odpowiednio dane z czujnika: żyroskopowego, akcelerometrycznego oraz magnetycznego ... 101
Rysunek 5-7 Wstępnie przetworzone dane osoby z grupy kontrolnej. Wykresy przedstawiają odpowiednio dane z czujnika: żyroskopowego, akcelerometrycznego oraz czujnika magnetycznego ... 102
Rysunek 5-8 Zestawienie fragmentów przebiegów z czujnika żyroskopowego różniących się tempem wykonywania powtórzeń ćwiczenia manualnego ... 103
Rysunek 6-1 Widmo częstotliwościowe ruchu dłoni osoby z grupy badawczej 109 Rysunek 6-2 Widmo częstotliwościowe ruchu dłoni osoby z grupy kontrolnej . 110 Rysunek 6-3 Wynik lokalizacji prążków w widmie - wybrane badanie 1. w grupie kontrolnej ... 112
Rysunek 6-4 Wynik lokalizacji prążków w widmie - wybrane badanie 2. w grupie kontrolnej ... 113
Rysunek 6-5 Wynik lokalizacji prążków w widmie - wybrane badanie 1. w grupie