Jednym z najważniejszych filarów Mechanizmu jest jego pion szkolenio-wy. Prym wiodą tu kursy szkoleniowe przygotowujące ekspertów do działań w ramach modułów i misji EU CPT (szczegółowo zagadnienia szkoleniowe zostały opisane w PP nr 9/2011). Kolejnym istotnym ele-mentem pozwalającym na rozwój krajowym ekspertom jest System Wymiany Ekspertów w Dziedzinie Ochrony Ludności [1]. Jest on otwarty na partnerów UE w zakresie ochrony ludności, włączając w to Europejski Obszar Gospodarczy (Norwegię, Lichtenstein i Islandię). Eksperci biorący udział w wymianach mają możliwość podróżowania do innych krajów w celu zdobycia nowych doświadczeń, jak i podzielenia się własną wiedzą z innymi. Podczas takich pobytów mogą zapoznać się z nowymi technikami i sposobem działania w sytuacji kryzysowej kraju lub organizacji goszczącej.
Od kilku lat projekt, w imieniu Komisji Europejskiej, pilotowany jest przez Federalną Agencję Pomocy Technicznej (THW) z siedzibą w Bonn.
W obecnej edycji program jest skierowany przede wszystkim do eksper-tów mających uczestniczyć w unijnych misjach ochrony ludności, pracują-cych w centrach operacyjnych/punktach kontaktowych z obszaru CBRN, z zakresu prewencji. O wymiany mogą ubiegać się także przedstawiciele organizacji pozarządowych, eksperci zajmujący się szacowaniem szkód podczas katastrof, szefowie grup interwencyjnych.
Wymiany są organizowane w ścisłej współpracy krajowych koordyna-torów szkoleń, instytucji goszczących i THW. Gdy ekspert ma już ustalo-ną instytucję, do której chciałby się udać, powinien wypełnić
formu-REKLAMA
larz aplikacyjny znajdujący się na stronie projektu i przesłać go do krajowego koordyna-tora systemu, który po zaakceptowaniu wymia-ny przekazuje dokumenty do Komisji Euro-pejskiej poprzez THW. To KE ostatecznie decyduje, czy wymiana zostanie zrealizowana.
EU Carpathex 2011
W sierpniu tego roku po raz pierwszy Polska uruchomiła Europejski Mechanizm Ochrony Ludności na potrzeby ćwiczeń. Na miesiąc przed ich rozpoczęciem do wszystkich uczest-niczących w nim krajów trafiła informacja, w której Państwowa Straż Pożarna zwróciła się z prośbą o udzielenie wsparcia na czas trwania mistrzostw Euro 2012. Do tego celu wykorzy-stano przygotowany na takie ewentualności moduł ćwiczeń w systemie CECIS. Potrzebę wzmocnienia potencjału służb ratowniczych w Polsce uzasadniono koniecznością zapewnie-nia odpowiedniego poziomu zabezpieczezapewnie-nia na wypadek zaistnienia zdarzeń o charakterze CBRN w czasie trwania ME w Piłce Nożnej w 2012 r.
Zazwyczaj Mechanizm uruchamiany jest po wystąpieniu zdarzenia, jednakże można go ak-tywować również przed nim. Działanie takie nazywane jest prepozycjonowaniem zasobów ratowniczych. Możliwe jest, by określone mo-duły zostały postawione w stan gotowości bądź też przemieściły się w celu skrócenia czasu reakcji w razie wystąpienia zdarzenia o znacznych rozmiarach. Na potrzeby ćwiczeń przyjęto drugi wariant. Państwa członkowskie zostały poproszone o przemieszczenie modu-łów na terytorium Polski. KCKRiOL, jako punkt kontaktowy, zwróciło się do krajów członkowskich z prośbą o wsparcie sił krajo-wych i mobilizację grup specjalistycznych ra-townictwa chemicznego, biologicznego i
radia-cyjnego w okresie od 13 do 16 września na terenie województwa podkarpackiego. Mając na uwadze doświadczenia w przyjmowaniu i udzielaniu międzynarodowej pomocy ratow-niczej, dokładnie sprecyzowano wymagania, jakie powinny spełniać oferowane przez pań-stwa członkowskie grupy ratownicze:
● przygotowanie do działań w zakresie za-grożeń CBRN – wyposażenie w odpowiedni sprzęt i wyszkolony personel, w tym laborato-rium mobilne z możliwością pobierania próbek i detekcją materiałów chemicznych, biologicz-nych i radiacyjbiologicz-nych;
● samowystarczalność w zakresie logistycz-nym – zakwaterowanie, posiłki, paliwo i goto-wość do pracy w systemie ciągłym przez pięć dni (w razie braku takiej możliwości strona pol-ska zobowiązała się zapewnić niezbędne wsparcie);
● maksymalna liczba personelu – 25 osób, łącznie z szefem i oficerem łącznikowym (po-sługującym się językiem angielskim).
W pierwszej kolejności postanowiono przy-jąć oferty grup zdolnych do przeprowadzenia dekontaminacji poszkodowanych oraz ratowni-ków.
Na wezwanie odpowiedziały trzy kraje członkowskie Mechanizmu: Czechy, Słowacja i Węgry oraz dodatkowo – na podstawie umów bilateralnych – Ukraina. Grupy te pojawiły się w Polsce na dzień przed planowanym rozpo-częciem ćwiczeń. Na granicy każdej z nich przydzielono oficera łącznikowego, który udzielał stosownego wsparcia podczas całego pobytu na terytorium Polski w ramach tzw.
HNS (Host Nation Support).
W związku z zaangażowaniem znacznych sił ratowniczych spoza Polski, postanowiono włą-czyć do działań zespół doradczy działający w ramach Mechanizmu. Tworzyło go pięciu
ekspertów wytypowanych w MIC (dowódca zespołu i jego zastępca, dwóch ekspertów z dziedziny CBRN oraz oficer łącznikowy).
Taki skład zespołu zapewniał mu możliwość nieprzerwanej pracy przez cały czas ćwiczeń.
Międzynarodowe siły ratownicze w czasie ćwiczeń działały zarówno jako wsparcie sił kra-jowego sytemu ratowniczo-gaśniczego, jak również, ze względu na złożoność i liczbę przy-gotowanej pozoracji, jako samodzielne zespoły.
Zespół EUCP stanowił organ doradczy z zakre-su rozpoznawania zagrożeń chemicznych i pro-gnozowania ich rozwoju oraz pełnił rolę łączni-ka na linii Polsłączni-ka – MIC – kraje członkowskie mechanizmu.
Takie wykorzystanie zagranicznych zasobów ratowniczych sprawdziło się podczas ubiegło-rocznej powodzi. Zarówno moduły ratownicze, jak i zespół ekspertów udowodniły, że Mecha-nizm jest narzędziem skutecznym i stosunkowo łatwym w użyciu.
***
Sprawdzanie działania Mechanizmu w czasie ćwiczeń, angażujące zarówno państwo zwraca-jące się z prośbą o udzielenie pomocy, jak i kraje tej pomocy udzielające, pozwala na ciągłe ulep-szanie Mechanizmu. 28 października 2010 r. KE wydała komunikat do Parlamentu Euro-pejskiego i Rady Europy dotyczący wzmacnia-nia europejskiej zdolności reagowawzmacnia-nia w przy-padku klęsk i katastrof: rola ochrony ludności i pomocy humanitarnej (KOM(2010) 600).
Opisuje on kierunki, w jakim miałyby iść zmia-ny w organizacji pomocy międzynarodowej udzielanej przez UE. Przedstawiono w nim pro-pozycję zmian organizacyjnych MIC oraz opi-sano propozycję utworzenia europejskiej puli zasobów sił i środków państw członkowskich, by w ten sposób zwiększyć zdolności UE do reagowania na sytuacje kryzysowe.
Dokładne plany zmian w Mechanizmie i orga-nizacji pomocy międzynarodowej Komisja Europejska przedstawi prawdopodobnie dopie-ro w czasie prezydencji Danii w Radzie UE, czyli w pierwszej połowie 2012 r.
Polska wielokrotnie udowodniła, że w sytu-acjach kryzysowych jest silnym partnerem, na którego pomoc inne kraje mogą liczyć.
Jakkolwiek będą przebiegać zmiany w organi-zacji pomocy międzynarodowej, polscy ratow-nicy dalej będą służyć swoją wiedzą i zaanga-żowaniem w pomoc potrzebującym na całym świecie.
REKLAMA
[1] Informacje na temat Systemu Wymiany Ekspertów można znaleźć na stronie projektu: www.exchangeofexperts.eu
Kpt. Marcin Pater pracuje w Wydziale Odwodów Operacyjnych i Działań Międzynarodowych w Krajowym Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności KG PSP, Rafał Sołowin w Biurze Współpracy Międzynarodowej KG PSP
fot. Elżbieta Przyłuska
A
rt. 115 § 13 Kodeksu karnego określa, kto jest funkcjonariuszem publicznym.Stanowi on, że jest nim:
„1) prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, 2) poseł, senator, radny,
2a) poseł do Parlamentu Europejskiego, 3) sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu postępowania przygoto-wawczego lub organu nadrzędnego nad finan-sowym organem postępowania przygotowaw-czego, notariusz, komornik, kurator sądowy, syndyk, nadzorca sądowy i zarządca, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działa-jących na podstawie ustawy,
4) osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub sa-morządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącz-nie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wyda-wania decyzji administracyjnych,
5) osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu
teryto-rialnego, chyba że peł-ni wyłączpeł-nie czynno-ści usługowe,
6) osoba zajmują-ca kierownicze sta-nowisko w innej in-stytucji państwowej,
7) funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeń-stwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej,
8) osoba pełniąca czynną służbę woj-skową,
9) pracownik mię-dzynarodowego try-bunału karnego, chy-ba że pełni wyłącznie czynności usługowe”.
Jak łatwo zauwa-żyć, przepis ten nie
stanowi, że strażak Państwowej Straży Pożarnej jest funkcjonariuszem publicznym.