SYTUACJA PIENIĘŻNO RYNKOWA A.! FINANSE

1. Stan pieniądza w obiegu

W okresie styczeń - lipiec br. /wg danych NBP Kraków/ suma pieniądza gotów .kowego w obiegu w województwie wzrosła o 2518 min. zł, podczas gdy w analogicz­

nym okresie roku ubiegłego zmniejszyła się o 833 min. zł. W samym lipcu br.

zwiększenie stanu pieniądza w obiegu wyniosło 321 min. zł.

Łącznie w ciągu 7 miesięcy br. wzrosły wypłaty z kas banków m„in. z tytu­

łu wynagrodzeń za pracę /łącznia z wypłatami z zysku i nadwyżki bilansowej/

o 9,3 min. zł - 20,3 %, za skup produktów rolniczych o 2,8 min. zł » 49,1 %, a świadczeń społecznych o 2,6 min. złł - 13,5 %.

Jednocześnie wzrosły wpłaty do banków m.in. z tytułu utargu.towarowego o 9,7 mld zł - 13,2 %, za usługi o 2,3 mld zł - 20,4 % a z tytułu podatków opłat i składek ubezpieczeniowych o 1,0 mld zł » 23,7 %. Równocześnie wypłaty z rachunków bieżących jednostek pozarolniczej gospodarki nieuspołecznionej wykazały wyższą dynamikę niż wpłaty /37,3 % wobec 33,2 %/.

Według wstępnych danych w sierpniu br. sytuacja nie uległa poważniejszej zmianie. Podstawową pozycją wpłat do kas banków Jest utarg towarowy. Tutaj Jednak dynamika Jest wciąż niska /za I - VIII - 114,8 %/, znacznie poniżej dynamiki wypłat wynagrodzeń za pracę /li9,9 % w okresie I - VIII/. 2 3

2. Wkłady oszczędnościowe w PKO i bankach spółdzielczych /bez bonów rewaloryza­

cyjnych/ na koniec sierpnia br. osiągnęły poziom 37,8 mld zł z czego udział banków spółdzielczych wyniósł 11,2 %. Przyrost w okresie I - VIII wyniósł 5,1 mld zł wobec 1,9 mld zł w ubiegłym roku.

Ponadto nie zrealizowano bonów rewaloryzacyjnych wartości 2017 min.zł.

3. Finanse przedsiębiorstw uspołecznionych

Dane dotyczą 630 jednostek /bez Jednostek budżetowych/

W okresie styczeń - lipiec 1985 r, przedsiębiorstwa uspołecznione woje­

wództwa krakowskiego osiągnęły akumulację finansową z całokształtu działalności

24

w kwocie 16,8 mid zł, jako rezultat dodatniej 52,2 mld zł i ujemnej - 35,4 mld zł. Przedsiębiorstwa zgrupowane w dziale przemysł uzyskały 23,0 mld zł akumulacji finansowej, przedsiębiorstwa budowlane, 17,3 mld zł. Ujemna akumulacja finansowa występ!ła głównie w transporcie i łgczności minus 16,5 mld zł z uwagi na system rozliczeń Południowej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych. W porównaniu z analo­

gicznym okresem roku ubiegłego następił widoczny wzrost akumulacji finansowej w budownictwie /o 6,1 mld zł/ i w przemyśle /o 3,4 mld zł/, a w transporcie i łęczności pogłębił się spadek akumulacji o 3,1 mld zł,

Obciężenia przedsiębiorstw uspołecznionych z tytułu podziału akumulacji w okresie siedmiu miesięcy 1985 roku wyniosły 6,5 mld zł, przy czym 90,8 % obcię- żeń stanowi podatek obrotowy, który wyniósł 5,9 mld zł. W ogólnej kwocie przekaza­

nego do budżetu państwa podatku obrotowego najpoważniejszy udział miały przedsię­

biorstwa przemysłowe - 91,5 %. Przedsiębiorstwa obcięźaję również dodatnie róż­

nice wyrównawcze cen /£l4,2 min zł/, dodatnie rozliczenia wyrównawcze w handlu zagranicznym /38,4 min zł/ oraz inne dodatnie wyrównania rentowności /341,0 min zł/.

Ogólna suma dopłat z budżetu państwa dla przedsiębiorstw uspołecznionych w okresie I - VII 1985 r. wyniosła 19,2 mld zł, z czego 93,7 % /18,0 mld zł/

przypada na dotacje. Największy udział w dotacjach maję działy gospodarki naro­

dowej: handel /8,2 mld zł = 45,5 % udziału, w tym dla Przedsiębiorstwa Zbytu Na­

wozów Mineralnych i Chemikaliów "Agrochem" 7,5 mld zł/, przemysł /4,6 mld zł = 25,6 % udziału, w tym dla jednostek Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnoś­

ciowej 2,8 mld zł, dla spółdzielczości mleczarskiej 1,6 mld zł/, gospodarka komu­

nalna /3,1 mld zł = 17,0 % udziału, z czego 2,8 mld zł =» 92,4 % przypada dla Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego/, gospodarka mieszkaniowa i niemater- Jalne usługi /1,8 mld zł «f 10,2 % udziału/. Oprócz dotacji do przedsiębiorstw wpłynęły z budżetu państwa następujące rodzaje dopłat: ujemne różnice wyrównaw­

cze cen /4,8 min zł/, ujemne rozliczenia wyrównawcze w handlu zagranicznym /912,7 min zł/ oraz inne ujemne wyrównania rentowności /296.1 min zł/.

Wynik finansowy za okres siedmiu miesięcy br. w województwie krakowskim wyniósł 29,5 mld zł. Zysk bilansowy w tym okresie wyniósł 48,6 mld zł i został obelężony podatkiem dochodowym w wysokości 27,1 mld zł, tj.w 55,8 %. W przedsię­

biorstwach przemysłowych zysk bilansowy wyniósł 23,3 mld zł i został obciężony podatkiem dochodowym w wysokości 13,9 mld zł, w budownictwie zysk bilansowy wy­

niósł 16,9 mld zł i został obciężony podatki om dochodowym w wysokości 9,6 mld zł.

W analogicznym okresie roku ubiegłego w przemyśle zysk bilansowy ukształtował się na poziomie 18,7 mld zł, a podatek dochodowy wyniósł 10,4 mld zł, w budow­

nictwie odpowiednio 11,2 mld zł i 5,6 mld zł.

Wskaźnik rentowności netto w okresie styczeń - lipiec 1985 r. wyniósł 8,7%, a rentowność brutto 4,9 %. Ujemne wskaźniki występ! ły w dziale gospodarki naro­

dowej transport 1 łęczność /-58,4 %/. Bez tego działu gospodarki narodowej wskaź­

nik rentowności netto wynosi 14,8 %, a rentowność brutto 10,7 %. W przemyśle obydwa wskaźniki kształtowały się na poziomie 11,5 %, a w budownictwie wskaźnik rentowności netto wyniósł^ 27,0 %, a wskaźnik rentowności brutto 27,7 %. , Wskaźnik poziomu kosztów osięgnęł wielkość 95,0 % /bez jednostek transportu i łęczności 90,0 %/. Najkorzystniej wskaźnik ten kształtował się w działach gos­

podarki narodowej ; budownictwo /78,2 %/, nauka i rozwój techniki /82,0%/, prze­

mysł /89,2%/ i rolnictwo /90,2 %/. Udział wyniku finansowego w wartości

sprzeda-ży za okres siedmiu miesięcy br. wyniósł 8,3 %. UJemnę wartość wskaźnik ten osięgnęł w dziale gospodarki narodowej transport i łączność /-l39,9%/.

Udział zysków nadzwyczajnych w wyniku finansowym w badanym okresie kształ­

tował się na poziomie 2,9 %, a udział strat nadzwyczajnych w wyniku finansowym na poziomie 8,8 %.'

Akumulacja finansowa na 1000 zł wartości sprzedaży wyniosła 47 zł. Najwyż­

szym wskaźnikiem legitymowały się działy gospodarki narodowej: budownictwo 216 zł, nauka i rozwój techniki 181 zł, rolnictwo 103 zł i przemysł 102 zł.

4. Wartość zapasów w przedsiębiorstwach uspołecznionych według stanu na dzień 31 lipca br. wyniosła 145,8 mld zł. W stosunku do stanu w dniu 1 stycznia br.

wartość ta wzrosła o 19,0 mld złtj.o 14,9 %.

W układzie rodzajowym najpoważniejszy pozycję stanowię zapasy materiałów 79,8 mld zł co stanowi 54,7 % udziału towarów 31,1 mld zł tj. 21,3 % i produkcji niezakończonej 19,0 mld zł co odpowiada 13,1 %.

W poszczególnych grupach rodzajowych dynamika wartości zapasów kształtowa­

ła się następujęco: zapasy materiałów wzrosły o 9,4 mld zł /o 13,3 %/, produktów gotowych o 1,6 mld zł /o 39,6 %/, produkcji niezakończonej o 3,4 mld zł /o21,9%/.

Następ!ł również wzrost zapasów towarów o 3,0 'mld zł /o 10,8%/, rozliczeń mię­

dzyokresowych o 1,1 mld zł /o 37,8 %/ i wartości przedmiotów nietrwałych w użyt­

kowaniu o 0,4 mld zł /o 6,9 %/.

W ujęciu według działów gospodarki narodowej największy udział w wartości zapasów ogółem na koniec lipca br. przypada na przemysł 48,5 %, handel 22,0 % i budownictwo 19,7 %. W porównaniu ze stanem w dniu 1 stycznia br. wartość za­

pasów w przedsiębiorstwach przemysłowych zwiększyła się o 8,3 mld zł /o 13,4%/.

Wzrost zapasów w tym okresie występił m.in. w Zakładach Chemicznych "Alwernia"

/o 103,5 %/, w Kopalni Soli "Wieliczka" /o 71,8 %/, w Zakładach Przemysłu Odzie- - żowego “Vistula" /o 35,4 %/.

Wśród przedsiębiorstw w których zanotowano zmniejszenie wartości zapasów w stosunku do stanu z poczętku roku należy wymienić m. in. Zakłady Przemysłu Cukierniczego "Wawel" /o 25,6 %/ i Zakłady Przemysłu TytoAiowego /o 15,3 %/.

W budownidtwie wartość zapasów w dniu 31 lipca br. wyniosła 28,8 mld zł, co oznacza w porównaniu ze stanem z poczętku roku wzrost o 4,0 mld zł /o 16,1%/.

Wśród tej grupy przedsiębiorstw znaczny przyrost wartości zapasów występ!ł m.in.

w Przedsiębiorstwie Budownictwa i Produkcji Przemysłowej "Budostal 9" /o 72,3 %/, w Przedsiębiorstwie Zmechanizowanych Robót Inżynieryjnych /o 43,3 %/, w Przed­

siębiorstwie Produkcji i Montażu Urzędzeń Elektrycznych Budownictwa "Elektro- montaż 1" /o 36,o %/.

W handlu wartość zapasów wyniosła 32,0 mld zł co oznacza wzrost o 3,0 mld zł /o 10,4 %/. Znaczne zwiększenie występiło m. in. w Krakowskiej Centrali Ma­

teriałów Budowlanych /o 36,0 %/ i w Przedsiębiorstwie Handlu Chemikaliami

"Chemia" /o 22,3 %/, natomiast zmniejszenie m.in. w Krakowskim Przedsiębiorst­

wie Obrotu Surowcami Włókienniczymi i Skórzanymi /o 22,3 %/.

Zapasochłonność liczona na 1000 zł sprzedaży wyniosła za okres 7 miesięcy br. 335 zł. Najwyższa zapasochłonność występ!ła w nauce i rozwoju techniki 1094 zł - natomiast w przemyśle - 309 zł, w budownictwie 292 zł, w transporcie i łęczności 467 zł.

Wskaźnik rotacji w okresie styczeń - lipiec 1985 r. wyniósł 71 dni. Naj­

wyższy wskaźnik rotacji występ!ł w nauce i rozwoju techniki 230 dni, a najniższy

w kulturze i sztuce 45 dni . W przemyśla wskaźnik ten wynosił 65 dni„ w budow­

nictwie 61 dni a w transporcie i łączności 98 dni.

5. W okresie pierwszego półrocza 1985 roku koszty w przedsiębiorstwach ucpołecz- _ nionych wyniosły 284,1 mld zł. W układzie rodzajowym koszty materialne osiągnę­

ły poziom 193,6 mld zł co stanowi 68,1 % kosztów ogółem, a koszty niematerialne osiągnęły poziom 90,5 mld zł co stanowi 31,9 % kosztów ogółem. W analogicznym okresie roku ubiegłego koszty ogółem wynosiły 232,8 mld zł, koszty materialne 157,4 mld zł /67,6 % udziału/, a koszty niematerialne 75,4 mld zł /32,4%/.

Najwyższe koszty ponoszone są w działach gospodarki narodowej : przemysł /I68,7 mld zł = 59,4 % kosztów ogółem/, budownictwo /52,7 mld zł = 18,5 %/, transport i łączność /24,2 mld zł « 8,5 %/ i handel /15,1 mld zł = 5,3 %/.

Największy udział w kosztach materialnych stanowią materiały i przedmioty nie­

trwałe /147,1 mld zł = 76,0 %/. Oprócz nich przedsiębiorstwa uspołecznione po­

noszą następujące rodzaje kosztów materialnych: usługi transportowe /10,4 mld / zł/, energia /9,2 mld zł/, usługi remontowe /8,6 mld zł/, amortyzacja /7,6 mld

zł/, obróbka obca /O,9 mld zł/, inne usługi "materialne /9,8 mld zł/. Wśród kosztów niematerialnych najpoważniejszy udział mają wynagrodzeni a /43,1 mld zł«

47,7 %/ oraz podatek od płac, ubezpieczenia społeczne i inne narzuty /24,8 mld zł = 27,4 %/. Na koszty niematerialne składają się również usługi bankowe /3,7 mld zł/, podróże służbowe /I,0 mld zł/, odpisy na fundusz socjalny /O,9mld zł/, odpisy na fundusz mieszkaniowy /O,4 mld zł/, inne odpisy na fundusze spec­

jalne /7,5 mld zł/ oraz pozostałe usługi niematerialne /9,1 mld zł/.