Grupa A
Imię i nazwisko ... Klasa ... Data ...
I. (15 pkt) Przy każdym stwierdzeniu napisz P, jeśli jest prawdziwe, lub F, jeżeli jest fałszywe.
1) Można nie płacić podatków podczas realizacji własnych potrzeb. ...
2) Każdy towar obłożony jest podatkiem VAT. ...
3) Korupcja polega między innymi na wręczaniu korzyści majątkowych nieuczciwym urzędnikom, wspieraniu finanso-wym polityków podczas kampanii wyborczej dla uzyskania np. ulgi podatkowej, koncesji na działalność gospodarczą czy zezwolenia na budowę. ...
4) Interwencjonizm państwowy to złagodzenie nierówności społecznych, wynikających z regulowanych przez rynek proporcji podziału dochodu. ...
5) Sejm określa obowiązujące stawki podatku dochodowego. ...
6) Podniesienie podatku powoduje spadek stóp procentowych w bankach komercyjnych. ...
7) Największy udział w podatkach mają podatki pośrednie. ...
8) Funkcja redystrybucyjna państwa polega na dokonywaniu pożądanych zmian w gospodarce przy zastosowaniu środ-ków budżetowych, np. wzrostu lub ograniczenia wydatśrod-ków państwa, zmian strukturalnych wydatśrod-ków czy zmiany wysokości podatków. ...
9) Podstawowymi źródłami finansowania budżetu są: podatki, cła na towary i usługi sprowadzane z zagranicy, zyski Narodowego Banku Polskiego, opłata restrukturyzacyjna oraz zyski jednostek budżetowych. ...
10) Podatki pośrednie są ściśle związane z dochodem lub majątkiem podatnika. ...
11) Ubezpieczenia społeczne nie są obowiązkowe dla osób pracujących. ...
12) System emerytalny składa się z trzech filarów. ...
13) Najczęściej występującymi czynnikami wpływającymi na system podatkowy są m.in.: czynniki ekonomiczne, ze-wnętrzne, wewnętrzne. ...
14) Wyznacznikiem progu podatkowego są dochody podatnika. ...
15) Istnieją ubezpieczenia dobrowolne, do których zaliczamy m.in. ubezpieczenie mienia. ...
II. (4 pkt) Połącz każdy opis z odpowiednim rodzajem podatku.
Opis Rodzaj podatku
1) Dotyczy każdego towaru lub usługi, może mieć kilka rodzajów stawek. A PIT
2) Dotyczy podatku, który płaci każdy pracujący. B CIT
3) Podatek nakładany przeważnie w formie ściśle określonej kwoty, dotyczy wybranych towarów.
C Akcyza
4) Podatek płacony przez firmy od ich dochodów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.
D VAT
1) ... 2) ... 3) ... 4) ...
III. (3 pkt) Podaj funkcje podatku przedstawione w poniższych opisach.
a) Dokonywanie pożądanych zmian w gospodarce przy zastosowaniu zmian w wysokości podatków – ...
b) Gromadzenie dochodów, głównie pochodzących z różnego rodzaju podatków – ...
c) Pożądana struktura podatku, wpływająca na całościową strukturę rozwoju gospodarki – ...
IV. (7 pkt) Dopasuj formy interwencjonizmu państwowego do odpowiednich opisów.
Forma
interwencjonizmu
Opis
1) Regulacja cen A Wypłacane przez rząd środki finansowe dla firm i osób prawnych, przeznaczone głównie dla nierentownych przedsiębiorstw lub całych gałęzi przemysłu, produkcji rolnej oraz eks-porterów. Stosowanie tej formy może nadmiernie obciążać budżet, gdyż dotacje są przy-znawane kosztem innych wydatków budżetowych.
2) Inwestycje państwowe
B Regulowanie podaży pieniądza w celu jej dostosowania do aktualnych potrzeb gospodar-ki (pobudzenie lub schładzanie koniunktury). Koniunkturę można regulować, zmniejszając lub zwiększając ilość pieniądza na rynku przez odpowiednią politykę banku centralnego.
3) Polityka fiskalna
C Ustalanie minimalnych cen, np. skupu płodów rolnych, co pozwala na utrzymanie konku-rencyjności produkcji krajowej i stabilizuje dochody gospodarstw rolnych. Tę formę pań-stwo może zastosować również w skrajnych sytuacjach, takich jak wojna czy stan klęski żywiołowej.
4) Polityka pieniężna
D Ochrona rynku krajowego przed konkurencją zagraniczną poprzez ograniczenie importu oraz pobudzenie eksportu towarów i usług. Uzyskuje się to dzięki takim narzędziom, jak:
cła ochronne na określone produkty, ograniczenia ilościowe (kontyngenty), a nawet cał-kowity zakaz importu wybranych produktów i usług (embargo), wysokie normy jakości dla sprowadzanych z zagranicy towarów czy skomplikowane procedury odpraw celnych.
5) Protekcjonizm E Wybór sposobu kształtowania kursów walut oraz interwencje na rynku waluto-wym w celu wzmocnienia waluty poprzez uruchomienie części rezerw walutowych.
Umożliwia to zwiększenie podaży dewiz, skup dewiz podnoszący popyt, co w konse-kwencji powoduje osłabienie waluty.
6) Subwencje F Podejmowanie przez państwo działań gospodarczych zmierzających do pobudzenia koniunktury i zmniejszenia bezrobocia, np. przez organizowanie robót publicznych i roz-budowę infrastruktury (budowa autostrad).
7) Polityka walutowa
G Obejmuje decyzje rządu w zakresie dochodów i wydatków budżetowych.
1) ... 2) ... 3) ... 4) ... 5) ... 6) ... 7) ...
V. (12 pkt) Uzupełnij zdania.
Podstawowe funkcje podatku to: funkcja fiskalna, funkcja pozafiskalna i funkcja ... . Podstawowym źródłem dochodów budżetowych są ... . Podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek dochodowy od osób prawnych, podatek od czynności cywilnoprawnych, podatek rolny, podatek leśny, podatki i opłaty lokalne to przykłady podatków ... . Z kolei podatek od towarów i usług, podatek akcyzowy, podatek od gier to przykłady podatków ... . Powszechnie stosowanym sposobem pokrycia deficytu budżetowego jest zaciągnięcie przez państwo tak zwanego ... w bankach.
Podatki mogą mieć różne formy. Obecnie wyróżnia się podatki liniowe, ... i ... . Czę-stym zjawiskiem występującym w gospodarce, polegającym na wzroście cen połączonym ze spadkiem wartości pie-niądza, jest ... . Przyczynami tego zjawiska mogą być: nadmierna emisja pieniędzy, brak konkurencji, wzrost cen surowców, nadmierne obciążenie podatkami, ... i ... . Suma zebra-nych kwot z VAT i akcyzy w ciągu roku to ... . Innym podatkiem pobieranym od wygrazebra-nych w grach losowych i konkursach jest podatek od ... .
Test sprawdzający 5. Podatki i ubezpieczenia
Grupa B
Imię i nazwisko ... Klasa ... Data ...
I. (15 pkt) Przy każdym stwierdzeniu napisz P, jeśli jest prawdziwe, lub F, jeżeli jest fałszywe.
1) Ustanawianie obowiązującego prawa, zarządzanie określonymi dziedzinami życia publicznego, tworzenie systemu oświatowego to niektóre z zewnętrznych funkcji państwa. ...
2) System podatkowy składa się z wielu elementów, między innymi z przepisów prawa. ...
3) Funkcja stabilizacyjna państwa polega na łagodzeniu skutków trudności pojawiających się okresowo w gospodarce.
...
4) Prezydent ustala politykę podatkową państwa. ...
5) Protekcjonizm państwa polega na ochronie rynku krajowego przed konkurencją zagraniczną. ...
6) Obniżenie stóp podatkowych zmniejsza podaż pieniądza. ...
7) Polityka budżetowa i polityka fiskalna to pojęcia tożsame. ...
8) Nie jest możliwe niepłacenie podatków podczas codziennego funkcjonowania i robienia zakupów. ...
9) Podatek od czynności cywilnoprawnych obowiązuje osoby fizyczne, które nabyły rzeczy (np. nieruchomości) lub pra-wa majątkowe (np. prapra-wa autorskie) m.in. w drodze spadku i darowizny. ...
10) Podatek od towarów i usług VAT jest naliczany od sprzedaży towarów, odpłatnie świadczonych usług oraz eksportu towarów i usług. ...
11) Do najważniejszych wydatków finansowanych z podatków zalicza się te, które są związane z ubezpieczeniami spo-łecznymi i wydatkami o charakterze socjalnym. ...
12) Podatek jest elementem rzadko występującym w gospodarce. ...
13) Reforma emerytalna miała przyczynić się do tego, że emerytura miała w dużej mierze zależeć od dochodów pracow-nika. ...
14) Podstawą reformy emerytalnej było dobro państwa, a nie obywatela. ...
15) IKE to nieobowiązkowy program reformy emerytalnej. ...
II. (4 pkt) Połącz każdą funkcję państwa z odpowiednim opisem.
Funkcja państwa Opis
1) Redystrybucyjna A Polega na podejmowaniu przez państwo działań stabilizujących gospodarkę przez realizację głównie takich celów, jak: osiągnięcie i utrzymywanie w dłuższym okresie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego, ograniczenie do minimum inflacji i bez-robocia, stabilizację rynku pieniężnego (aby stopa procentowa kredytu nie była zbyt wysoka), możliwie najlepsze wykorzystanie rzeczowych czynników produkcji. Są to najważniejsze cele makroekonomicznej polityki państwa.
Funkcja państwa Opis
2) Regulacyjna B Polega przede wszystkim na działaniach zmierzających do niwelowania zbyt dużych i nieakceptowanych społecznie różnic dochodowych i majątkowych oraz pomocy ludziom starym, upośledzonym i chorym, którzy nie są w stanie radzić sobie sami.
Państwo przejmuje część dochodów i przez transfery pieniężne przekazuje je osobom, które mają niskie dochody. Głównymi instrumentami realizacji tej funkcji są: system podatkowy, wydatki budżetowe, składki na ubezpieczenia społeczne oraz systemy róż-nego typu opłat i cen.
3) Stabilizacyjna C Dotyczy zasobów, których rozdział w warunkach współczesnej gospodarki rynkowej bez interwencji państwa mógłby być niekorzystny dla społeczeństwa. Należą do nich m.in. tak zwane dobra publiczne: infrastruktura (drogi publiczne i ich oświetlenie, szlaki kolejowe), podaż pieniądza.
4) Alokacyjna D Dotyczy gospodarki; państwo odgrywa ważną rolę w tworzeniu i utrzymywaniu warunków konkurencji w gospodarce. Wiąże się to z wprowadzaniem odpowiednich uregulowań prawnych, korzystaniu z pomocy odpowiednich instytucji (np. Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów). Interwencja państwa jest również konieczna w wypadku pojawienia się wad strukturalnych w gospodarce, np. systemu nadmier-nych ubezpieczeń społecznadmier-nych, niskiej wydajności pracy, wykorzystywania przez przedsiębiorstwa swoich zasobów na nieopłacalną produkcję.
1) ... 2) ... 3) ... 4) ...
III. (3 pkt) Podaj rodzaje ubezpieczeń przedstawione przez poniższe opisy.
a) Ubezpieczenie zabezpieczenia społecznego wypacane po przepracowaniu odpowiedniego okresu czasu i osiągnięciu odpowiedniego wieku. – ...
b) Ubezpieczenie, z którego jest wypłacane świadczenie w przypadku chwilowej czasowej niezdolności pracownika do pracy. – ...
c) Ubezpieczenie dotyczące działalności rolniczej lub kierowców pojazdów mechanicznych. – ...
IV. (7 pkt) Dopasuj odpowiedni opis do formy interwencjonizmu państwowego.
Forma interwencjonizmu Opis 1) Polityka
walutowa
A Wypłacane przez rząd środki finansowe dla firm i osób prawnych, przeznaczone głównie dla nierentownych przedsiębiorstw lub całych gałęzi przemysłu, produkcji rolnej oraz eksporterów. Stosowanie tej formy może nadmiernie obciążać budżet, gdyż dotacje są przyznawane kosztem innych wydatków budżetowych.
2) Subwencje B Regulowanie podaży pieniądza w celu jej dostosowania do aktualnych potrzeb gospodarki (pobudzenie lub schładzanie koniunktury). Koniunkturę można regu-lować, zmniejszając lub zwiększając ilość pieniądza na rynku przez odpowiednią politykę banku centralnego.
3) Protekcjonizm C Ustalanie minimalnych cen, np. skupu płodów rolnych, co pozwala na utrzymanie konkurencyjności produkcji krajowej i stabilizuje dochody gospodarstw rolnych. Tę formę państwo może zastosować również w skrajnych sytuacjach, takich jak wojna czy stan klęski żywiołowej.
4) Polityka pieniężna
D Ochrona rynku krajowego przed konkurencją zagraniczną przez ograniczenie importu oraz pobudzenie eksportu towarów i usług. Uzyskuje się to dzięki takim narzędziom jak: cła ochronne na określone produkty, ograniczenia ilościowe (kon-tyngenty), a nawet całkowity zakaz importu wybranych produktów i usług (embar-go), wysokie normy jakości dla sprowadzanych z zagranicy towarów czy skompli-kowane procedury odpraw celnych.
5) Polityka fiskalna
E Wybór sposobu kształtowania kursów walut oraz interwencje na rynku waluto-wym w celu wzmocnienia waluty przez uruchomienie części rezerw walutowych.
Umożliwia to zwiększenie podaży dewiz, skup dewiz podnoszący popyt, co w kon-sekwencji powoduje osłabienie waluty.
Forma interwencjonizmu Opis 6) Regulacja
cen
F Podejmowanie przez państwo działań gospodarczych zmierzających do pobudze-nia koniunktury i zmniejszepobudze-nia bezrobocia, np. przez organizowanie robót publicz-nych i rozbudowę infrastruktury (budowa autostrad).
7) Inwestycje państwowe
G Obejmuje decyzje rządu w zakresie dochodów i wydatków budżetowych.
1) ... 2) ... 3) ... 4) ... 5) ... 6) ... 7) ...
V. (12 pkt) Uzupełnij zdania.
Podstawowymi źródłami finansowania budżetu są: podatki, cła na towary i usługi sprowadzane z zagranicy, zyski Na-rodowego Banku Polskiego, opłata restrukturyzacyjna oraz zyski ... . Największe wpływy budżetowe pochodzą z ... . Według kryterium możliwości przerzucenia skutków opodatkowania na inne podmio-ty podatki można podzielić na ... i ... . Podatki ... są ściśle związane z dochodem lub majątkiem podatnika. Skutków tych podatków nie można przenieść na inny podmiot. Przykładami takich podatków są: podatek od osób fizycznych, podatek od osób prawnych, podatek od spadków i darowizn, poda-tek od czynności cywilnoprawnych, podapoda-tek rolny, podapoda-tek leśny, podapoda-tek od ..., podapoda-tek od środków transportu oraz podatek od posiadania psa.
Drugą grupę stanowią podatki ..., czyli takie, których skutki można przerzucić na inny podmiot, np.
płatność akcyzy nałożonej na papierosy w ostatecznym rachunku spoczywa nie na ich producencie, a na konsumen-cie. Oznacza to, że inny podmiot jest zobowiązany do naliczenia i zapłacenia podatku, a inny ponosi faktyczny ciężar ekonomiczny. Przykłady takich podatków to: podatek od ..., podatek ... oraz podatek od gier.
Kiedy w budżecie istnieje nadwyżka wydatków nad dochodami, mamy do czynienia z ... . Powszechnie stosowanym sposobem pokrycia deficytu budżetowego jest zaciągnięcie przez państwo ... .
Podstawowe funkcje budżetu państwa to: funkcja fiskalna, funkcja redystrybucyjna i funkcja ... .