Tytuł zredagowany zawsze po łacinie, nawet gdy tekst dekretu jest

niemiecki, z jednym wyjątkiem, gdzie pojawił się język niemiecki, i to przy

łacinie wyroku, 843: eyn undirweysung von rechte denn herren Rothmannen

der Stadt Byecz.

12. Z reguły podaje się w tytule datę czasu wyroku rewizyjnego; w

wyjąt-kowych wypadkach jej brak, 427. Jeden raz pojawiła się datacja szczególna,

561: post mortem olim domini Stanislai Przedbory. Jeśli w tytule daty nie

ma, pojawić się ona może na końcu wydanego orzeczenia, np. 343.

13. Tytuł zawiera również wskazówkę o miejscowości, z której pochodzi

podlegające rewizji orzeczenie, a więc tym samym o sądzie a quo. Było nim

290: iudicium particulare, 315: iudicium feodale, 413: castrum Sanocense iuris Teutonici, 727: euria domini prepositi saneti Floriani iudicii Clepardiensis,

731: ex iure seultetorum, 786: de iure supremo scultetorum castri Sandomiriensis, 913: de iure feodali scultetorum districtus Sandecensis.

14. Rzadko występuje w nagłówku zapowiedź treści dekretu, 280: sententia [...] bina sub uno contextu legacionis, 333: responsio super interrogacionem de Pylszno Law'encio Kunosza, 595: super scripta de Landishut responsum ad dominos consules, 985: pro domo vendŻla, 986: pro malis verbis, 990: pro verbis inhonestis, 987: pro vulneribus, 988: pro non lecto ortilegi09, 1007:

legacio, l all: tria ortilegia se sequencia. Dane takie nie pojawiają się, gdy

są zbędne, a więc w wypadku gdy odsyła się do poprzedniego numeru, np.

w 63 alia sentencia nawiązuje do nru 62.

15. A już wręcz wyjątkowa, ważna dla sądu zapiska 975: Anno Domini

1506 dominus Thomas Keyzer, consul Cracoviensis electus in advocatum Supremi luris. Eo electo talia lata est sentencia super legacione facta ex iudicio Kazimiriensi.

16. Wyrok zostaje nazwany w tytule 838: sentencia. Oczywiście, chodzi

zawsze o sentencia scabinalislO• Jeśli terminu tego brak, Wydawca słusznie

w wielu wypadkach uzupełnia go w nawiasie kwadratowym, choć nie robi

tego zawsze, 104, 577, 884. Już całkiem wyjątkowo pojawiają się w tytule

dodatkowe określenia, 977, 984: (sentencia) diffinitiva, 979: diffinita, 287:

duplex in una carta, 632: de iure civili.

17. W samym tekście wyrok sądu pierwszej instancji bywa określany

różnie: sentencia, ortilegium, decretum. Natomiast wyrok krakowskiego sądu

apelacyjnego stanowi 333, 392: responsio, 595: responsum ad dominos

consules; sąd krakowski raz oświadcza 952: postulastis a nobis c o n s i l i u m,

a raz sam poczytuje swój wyrok za 1100: consilium salubre.

18. Odwołanie od wyroku pierwszej instancji nazywa się 333: interrogacio, 642: appellacio, 392: petita, 641: legacio albo po prostu 1099: scripta.

19. Stosunek Ius Supremum do sądów lokalnych bywa różny. Czasem

zwraca się do nich z adresem pełnym szacunku, 238: Prudentibus Dominis.

Advocato et Iuratis [iuris] suprem i Maydeburgensis castri Cracoviensis, Amicis precipuis, 595: Amici carissimi, prudentes Domini, Amici nostri precipui, 1057:

circumspecti Amici dilecti, 1099: circumspecti Amici et Vicini honorandi.

20. T o jednak nie przeszkadza temu, by robić czasami sądowi niższemu

ostre wytyki'l, 5: scribitis nobis causam sub pallio, nec ordinem eius seriatim,

qualiter coram vobis gesta est, deduxistis; 758: pro peccuniis compositis, alias o skladne, ius vestrum decrevit, quod actor debet edocere et probare com-posicionem rei; quod est contra ius, quod super insinuacionem simplicem sine proposicione et responsione iuridicis nulla sentencia fieri deberet, cum igitur ita factum est preter iuris ordinem ...; 795: causam autem ad nos in mutiło et suspenso scribitis [...] non exprimentes, pro quo agitur vel quis sit cause

processus; 810: quorum bonorum posicionem et dispersionem eciam non

expressistis [...], quas inscripciones eciam ad nos non descripsistis, nec commutaciones et alia, 817: quorum bonorum posicionem utique nobis non descripsistis, 852: non descripsistis nec de fratrum divisione, tantum quod ... ; 896: scribitis nobis i ncu l t e et i n d e t e r m i n a t e; 950: scripta vestra bene revisa, sane percepimus nimis err o n e a et iu r i co n t r a r i a; 963: nec quidquam de legali impedimento meministis, 1023: quod vero pertinet ad divisionem equalem puerorum, nihil ad presens decemimus ideo, quia nobis non descripsistis valorem omnium bonorum relictorum, videlicet mobilium et

10 POr. 2, 15, 18.

Dekrety najwyższego sądu prawa niemieckiego ... 143 immobi/ium; 1057: scripta vestra plene intelleximus. quamvis in eis sentencias perplexas et contrarias invenimus; 1099: cupitis a nobis scriptis vestris informacionem pro iure super causa intro contenta. quod libenter faceremus nostro ex officio. sed quia causam rei12, coram iudicio vestro gestel3, non ad plenum nobis deduxistis, solum scribitis ... Choć równocześnie zgłasza gotowość

udzielania rady, 1100: ideo si aliquod impedimentum propterea haberetis,

potestis in hoc ad nostrum ius confugere, a nobisque informacionem postulare, nosque vobis consilium salubre dare non recusabimus.

21. W przeważającej liczbie wyroków łacińskich orzeczenie sądu

krakow-skiego rozpoczyna się wyrazkami ex quo, czasem 347, 356: quod ex quo

lub tylko 345: quod; wyjątkowo bez nich podaje się od razu tekst

merytorycz-ny, 353. Czasami sąd wprowadza tekst następującymi słowami 218: scribitis

nobis. quomodo ...

22. Wyroki zredagowane po niemiecku rozpoczynają się wyrazem

sint-derczeit, wyjątkowo 421: sint dem mol, czy 710: sintermol.

23. W zakończeniu sąd krakowski oświadcza, komu przyznaje rację,

powodowi czy pozwanemu, 278: sentencia vestra cassa est, et actoris iusta

est, 279: sentenda vestra secunda cassa est et appellantis iusta, 370: sentencia vestra habet robur jirmitatis. et appellantis est cassa; 616: et ex eo sentencia vestra progressum habet et appellantis cassa est.

A po niemiecku 483: yn dem ist ewer scheppin ortyl machtlosz. und des

schelders ortyl hot bunth und crafft; 767: yn dem zal ewer scheppin orteyl vorgamg haben und des schiilderz machtlos.

24. Wyrok łaciński kończy się z reguły formułką: de forma iuris, nieraz:

iuris scriptil4, rzadziej 359: iuxta iuris formam lub podobnie. Zakończenie

wyroku niemieckiego stanowi wyłącznie wyrażenie: von rechtes wegen.

25. Sąd najwyższy stwierdza nieraz, że zapoznał się z wyrokiem sądu

niższego, 1059: scripta vestra intelleximus, albo że poprzedni jego wyrok

wydany był 852: condicionatim; 795: nieraz żąda ponownego odesłania akt.

26. Sąd krakowski rozpatruje wszystkie sprawy - zarówno cywilne, jak

i karne. Ostatnie pojawiają się znacznie rzadziej, chodzi przy tern najczęściej

o furta. Natomiast nie zajmuje się on jurysdykcją niespornąl5.

12 Rozumiemy "sprawę pozwanego".

13 Lapsus skryby; winno być ges tam. Pisarz omyłkowo odniósł zakwestionowane participium do występującego w poprzednim zdaniu słowa rei, poczytując je za genetivus od res zamiast za takiż genetivus od reus.

'4 Na pewno nie chodzi tu o prawo rzymskie.