340.1 Zawodowi księgowi zatrudnieni w jednostkach gospodarczych mogą mieć udziały finansowe, w tym udziały wynikające z ustaleń dotyczących wynagrodzeń lub świadczeń motywacyjnych, lub mogą wiedzieć o istniejących udziałach finansowych bliskich lub najbliższych członków rodziny, które w pewnych okolicznościach mogą spowodować zagrożenia dla postępowania zgodnie z podstawowymi zasadami. Na przykład czerpanie korzyści własnych zagrażające zachowaniu obiektywizmu lub tajemnicy informacji może powstać, gdy zaistnieje motyw i możliwość manipulowania informacjami mającymi wpływ na kształtowanie cen w celu odniesienia korzyści finansowej. Przykłady okoliczności, które mogą wywołać zagrożenie czerpania korzyści własnych, obejmują sytuacje, w których zawodowy księgowy zatrudniony w jednostce gospodarczej albo członek jego bliskiej lub najbliższej rodziny:
• posiada bezpośrednie lub pośrednie udziały finansowe w organizacji zatrudniającej, a ich wartość może zależeć bezpośrednio od decyzji podjętych przez zawodowego księgowego zatrudnionego w jednostce gospodarczej
• posiada uprawnienie do otrzymania premii od zysku, a wartość tej premii może bezpośrednio zależeć od decyzji podjętych przez zawodowego księgowego zatrudnionego w jednostce gospodarczej
• posiada bezpośrednio lub pośrednio uprawnienia do odroczonej premii w formie udziałów lub opcje na udziały w organizacji zatrudniającej, których wartość może bezpośrednio zależeć od decyzji podjętych przez zawodowego księgowego zatrudnionego w jednostce gospodarczej
• w inny sposób uczestniczy w ustaleniach dotyczących wynagrodzeń, które motywują do osiągania celów w zakresie wyników działania lub wspierania wysiłków skierowanych na maksymalizację wartości udziałów organizacji zatrudniającej, np. poprzez uczestnictwo w długoterminowych programach motywacyjnych, które są powiązane ze spełnieniem konkretnych warunków dotyczących wyników działania.
340.2 Zagrożenie czerpania korzyści własnych powstające na skutek ustaleń dotyczących wynagrodzeń lub systemów motywacyjnych może być spotęgowane naciskiem ze strony przełożonych lub współpracowników w organizacji zatrudniającej, których dotyczą te same ustalenia. Na przykład takie ustalenia często uprawniają uczestników do otrzymywania udziałów w organizacji zatrudniającej po niewielkim koszcie lub bezkosztowo pod warunkiem, że dany pracownik spełnia odpowiednie założenia dotyczące wyników działania. W niektórych przypadkach wartość przyznanych udziałów może być znacznie wyższa niż podstawowe wynagrodzenie zawodowego księgowego zatrudnionego w jednostce gospodarczej.
340.3 Zawodowy księgowy zatrudniony w jednostce gospodarczej nie manipuluje informacjami ani nie wykorzystuje poufnych informacji w celu odniesienia osobistych korzyści lub korzyści finansowych przez innych. Im wyższe stanowisko zajmuje zawodowy księgowy zatrudniony w jednostce gospodarczej, tym większa jest możliwość wpływania na sprawozdawczość finansową i podejmowanie decyzji i tym większy może być nacisk ze strony przełożonych i współpracowników na manipulowanie informacją. W takich sytuacjach zawodowy księgowy zatrudniony w jednostce gospodarczej jest szczególnie wyczulony na zasadę uczciwości, która nakłada na wszystkich zawodowych księgowych obowiązek postępowania w sposób otwarty i uczciwy we wszystkich relacjach zawodowych i gospodarczych.
340.4 Ocenia się znaczenie ewentualnego zagrożenia udziałami finansowymi i stosuje się zabezpieczenia tam, gdzie jest to niezbędne, w celu wyeliminowania zagrożeń lub zredukowania ich do akceptowalnego poziomu. Oceniając znaczenie ewentualnego zagrożenia, a tam, gdzie jest to niezbędne, ustalając odpowiednie zabezpieczenia, które należy zastosować, zawodowy księgowy zatrudniony w jednostce gospodarczej ocenia charakter udziału, w tym znaczenie udziału. Co stanowi znaczący udział, zależy od osobistej sytuacji. Przykłady zabezpieczeń obejmują:
• politykę i procedury komisji niezależnej od kierownictwa jednostki dotyczące ustalania
poziomu i formy wynagradzania kierownictwa wyższego szczebla,
• ujawnienie zgodnie z wszelkimi wewnętrznymi zasadami osobom sprawującym nadzór w organizacji zatrudniającej wszystkich odpowiednich udziałów lub wszelkich planów wykonania uprawnień do takich udziałów bądź ich sprzedaży,
• konsultacje, tam gdzie to odpowiednie, z przełożonymi wewnątrz organizacji zatrudniającej,
• konsultacje, tam gdzie to odpowiednie, z osobami sprawującymi nadzór w organizacji zatrudniającej lub z właściwymi organizacjami zawodowymi,
• procedury audytu wewnętrznego i zewnętrznego,
• aktualne kształcenie w zakresie etyki i wymogów prawnych oraz innych regulacji dotyczących potencjalnego wykorzystania poufnych informacji w obrocie giełdowym.
ROZDZIAŁ 350
Zachęty
Otrzymywanie propozycji
350.1 Zawodowy księgowy zatrudniony w jednostce gospodarczej lub członek jego bliskiej lub najbliższej rodziny może otrzymać propozycję zachęty. Zachęty mogą mieć różne formy, jak prezenty, gościnność, uprzywilejowane traktowanie czy niestosowne odwoływanie się do przyjaźni lub lojalności.
350.2 Propozycje zachęt mogą stwarzać zagrożenia dla postępowania zgodnie z podstawowymi zasadami. Jeżeli zawodowy księgowy zatrudniony w jednostce gospodarczej lub członek jego bliskiej lub najbliższej rodziny otrzymał propozycję zachęty, taką sytuację poddaje się ocenie.
Spowodowane czerpaniem korzyści własnych zagrożenia dla obiektywizmu lub zachowania tajemnicy informacji powstają wówczas, gdy złożenie propozycji zachęty wynika z dążenia do wywierania nieodpowiedniego wpływu na działania lub decyzje, zachęcania do niezgodnych z przepisami prawa lub nieuczciwego zachowania lub uzyskania poufnych informacji.
Spowodowane zastraszeniem zagrożenia dla obiektywizmu lub zachowania tajemnicy informacji powstają wówczas, gdy w następstwie przyjęcia takiej zachęty powstaje zagrożenie upublicznienia tego faktu i zniszczenia reputacji zawodowego księgowego zatrudnionego w jednostce gospodarczej albo reputacji członka jego bliskiej lub najbliższej rodziny.
350.3 Istnienie i znaczenie wszelkich zagrożeń zależy od rodzaju, wartości i intencji złożonej propozycji zachęty. Jeżeli racjonalna i poinformowana strona trzecia – oceniająca wszystkie konkretne fakty i okoliczności – mogłaby daną zachętę uznać za mało znaczącą i nieskłaniającą do nieetycznych zachowań, zawodowy księgowy zatrudniony w jednostce gospodarczej może stwierdzić, że propozycja ta została złożona w normalnym toku działalności gospodarczej, a zatem nie występuje znaczące zagrożenie dla postępowania zgodnie z podstawowymi zasadami.
350.4 W związku z powyższym dokonuje się oceny znaczenia zagrożeń i stosuje odpowiednie zabezpieczenia w celu ich wyeliminowania lub zredukowania do akceptowalnego poziomu.
Jeżeli zagrożenia te nie mogą być wyeliminowane lub zredukowane do akceptowalnego poziomu dzięki zastosowaniu zabezpieczeń, zawodowy księgowy zatrudniony w jednostce gospodarczej nie przyjmuje określonej formy zachęty. Ze względu na to, że prawdziwe lub domniemane zagrożenia dla postępowania zgodnie z podstawowymi zasadami nie wynikają jedynie z faktu przyjęcia określonej formy zachęty, ale niekiedy jedynie z samego faktu otrzymania propozycji, stosuje się dodatkowe zabezpieczenia. Zawodowy księgowy zatrudniony w jednostce gospodarczej ocenia zagrożenia wywołane takimi propozycjami i rozważa podjęcie jednej lub więcej spośród następujących czynności:
(a) poinformowanie kierownictwa wyższego szczebla lub osób sprawujących nadzór w zatrudniającej organizacji niezwłocznie po otrzymaniu takich propozycji
(b) poinformowanie osób trzecich o propozycji – np. organizacji zawodowej lub pracodawcy osoby, która złożyła propozycję; jednakże przed podjęciem takiego kroku zawodowy księgowy zatrudniony w jednostce gospodarczej może rozważyć skorzystanie z porady prawnej, oraz
(c) udzielenie członkom najbliższej lub bliskiej rodziny porady na temat możliwych zagrożeń i zabezpieczeń, jeżeli pełnią rolę, w której mogą im być oferowane zachęty, np. w związku z ich sytuacją w zakresie zatrudnienia, oraz
(d) poinformowanie kierownictwa wyższego szczebla lub osób sprawujących nadzór w zatrudniającej organizacji o tym, że członkowie najbliższej lub bliskiej rodziny są zatrudnieni przez konkurencję lub przez potencjalnych dostawców tej organizacji.
Składanie propozycji
350.5 Zawodowy księgowy zatrudniony w jednostce gospodarczej może znaleźć się w sytuacji, w której oczekuje się od niego lub wywiera się nacisk, aby on sam złożył propozycje zachęt mających na celu wywieranie wpływu na osąd lub proces decyzyjny innej osoby lub organizacji albo uzyskanie poufnej informacji.
350.6 Nacisk taki może pochodzić od organizacji zatrudniającej, np. od współpracownika lub przełożonego. Może on również być wywierany, prawdopodobnie poprzez niewłaściwy wpływ na zawodowego księgowego zatrudnionego w jednostce gospodarczej, przez osobę lub organizację z zewnątrz, proponującą działania lub decyzje gospodarcze korzystne dla organizacji zatrudniającej.
350.7 Zawodowy księgowy zatrudniony w jednostce gospodarczej nie oferuje zachęt po to, aby w niewłaściwy sposób wpływać na zawodowy osąd strony trzeciej.
350.8 W przypadku, gdy nacisk dotyczący złożenia nieetycznej propozycji zachęty pochodzi od zatrudniającej organizacji, zawodowy księgowy zatrudniony w jednostce gospodarczej postępuje w myśl zasad i wytycznych dotyczących rozwiązywania konfliktu etycznego zawartych w części A niniejszego kodeksu.