Próbę kompleksowego ujęcia kultury fizycznej oparto na analizie różnych jej aspektów w życiu i pracy młodzieży akademickiej. Oprócz charakterystyki rozwoju i sprawności fizycznej, podjęto również próbę oceny stanu zdrowia, zainteresowań sportowych, nawyków i przyzwyczajeń sportowo-rekreacyjnych, trybu życia i gospo darowania czasem wolnym, postaw i poglądów oraz stopnia przygotowania do samo wychowania w kulturze fizycznej. Dokonano również analizy elementów składowych badanej dziedziny, a mianowicie: systemu wf w Uczelni, sportu i turystyki.
Przedstawienie tego problemu na tle ogólnych tendencji rozwojowych całego pol skiego systemu oświaty i wychowania pozwoliło określić ogólne perspektywy i moż liwości rozwoju kultury fizycznej w badanym środowisku.
Całość pracy oparta jest na badaniach studentek i studentów AGH (głównie ba daniach ciągłych młodzieży studiującej w latach 1968—1973), z uwzględnieniem testów sprawności fizycznej, ankiety i wywiadów, analizy dokumentacji studentów WF i Spor tu, Klubu Uczelnianego AZS i Przychodni Lekarskiej AGH oraz obserwacji uczestni czącej niekontrolowanej.
Na podstawie przeprowadzonych analiz poszczególnych obszarów kf młodzieży aka demickiej można stwierdzić (na przykładzie AGH) niezadowalający poziom omawia nych przejawów tej kultury, a zwłaszcza zdrowia, zainteresowań sportowych, nawy ków i przyzwycżajeń, umiejętności gospodarowania czasem wolnym, oraz higieny pra cy fizycznej i umysłowej.
Wstęp
Skutki rewolucji naukowo-technicznej i tempo dzisiejszego życia po wodują, że na wychowanie fizyczne człowieka patrzy się dziś inaczej, rozumiejąc, iż wszelkie formy wychowania fizycznego, sportu, turystyki
i rekreacji nie mogą być obce współczesnemu człowiekowi. Z powodu znacznego ograniczenia aktywności ruchowej i zagrożenia zdrowia przez stale rosnący postęp techniczny aktywne uczestnictwo w kulturze fizycz nej staje się dziś elementarnym obowiązkiem.
Problematyka kultury fizycznej studentów coraz częściej staje się przedmiotem badań naukowych, zwłaszcza w ostatnim okresie. Najwię cej prac dotyczy budowy ciała i sprawności fizycznej [8, 10, 13. 18, 23, 26, 32, 35, 42 i in.], mniej zainteresowań sportowych [3, 21, 47, 49] i bar dzo mało ogólnych zagadnień wychowania fizycznego w szkole wyższej [12, 14, 29, 48], Natomiast brak w naszym piśmiennictwie kompleksowej oceny i analizy wszystkich askpektów życia młodzieży świadczących o jej kulturze fizycznej.
Kompleksowe badanie tej dziedziny na etapie szkoły wyższej wydaje się celowe, gdyż pozwala i pomaga oceniać dorobek szkolnictwa podsta wowego i średniego na tym polu oraz umożliwia tworzenie odpowied niego programu pracy w tej dziedzinie w szkolnictwie wyższym. Doko nanie rzetelnej oceny i wszechstronnej analizy kultury fizycznej w każ dym środowisku jest sprawą trudną. Jest to bowiem dziedzina bardzo złożona, ściśle związana z biologicznymi i psychospołecznymi aspektami wychowania młodego pokolenia.
Nawet samo definiowanie tej dziedziny działalności ludzkiej w opra cowaniach wielu autorów ujawnia pewne różnice w jej rozumieniu, co uwidacznia się na przykład przy porównaniu opracowania Z. Krawczyka [11], A. Wohla [50], M. Demela [6], A. Pawłuckiego [31] V. M. Vydrina i J. M. Nikolajewa [53], Referat czołowych przedstawicieli tej gałęzi nauki, przedstawiony na drugim Kongresie Nauki Polskiej [7], wskazuje na typowo interdyscyplinarny charakter tej dziedziny wiedzy, leżącej na pograniczu szeregu nauk przyrodniczych i społecznych. Dzięki temu moż liwy jest wprawdzie duży rozwój metodologii badań, ale podjęcie prac badawczych nad tą dziedziną już w samym założeniu musi mieć charak ter wieloaspektowy.
W rozległej problematyce omawianej dziedziny tylko na odcinku spor towym łatwo ocenić —- zmierzyć poziom. Trudniej już ocenić stan wy chowania fizycznego, a jeszcze trudniej te wszystkie wartości, które do tyczą fizycznego funkcjonowania człowieka, czyli sprawność i zdrowie, nawyki i przyzwyczajenia, wiedzę i zainteresowania, tryb życia i gospo darowanie czasem wolnym. Celem niniejszej pracy jest dokonanie sze rokiej analizy stanu kultury fizycznej w środowisku studenckim w za kresie wszelkich przejawów życia codziennego studentów, świadczących o poziomie tej dziedziny. Oprócz określenia rozwoju fizycznego, spraw ności ruchowej i zainteresowań sportowych podjęto próbę oceny zdrowia studentów, określenia ich nawyków i przyzwyczajeń sportowo-rekrea cyjnych, stanu wiedzy i postaw w stosunku do kultury fizycznej, cha rakterystyki trybu życia i gospodarowania czasem wolnym.
53
Zamierzeniem autora jest również dokonanie oceny poszczególnych elementów składowych kultury fizycznej w środowisku studenckim, a mianowicie:
— systemu wychowania fizycznego w uczelni, — życia sportowego,
— turystyki,
— przygotowania do samowychowania w tej dziedzinie (wychowania do sportu i rekreacji).
Kompleksowa analiza tej części kultury w środowisku akademickim będzie pomocną w poszukiwaniach nowych metod i treści wf w całym szkolnictwie, wskaże być może najsłabsze jego punkty i nakreśli główne zadania szkoły na drodze upowszechniania i wychowania do nowoczes nej kultury fizycznej. Podjęcie takiej analizy wydaje się celowe w obli czu ciągłego wzrostu ilości młodzieży studiującej, a przede wszystkim z racji tego, że właśnie młodzież akademicka po ukończeniu studiów od grywa czołową rolę' w życiu gospodarczym, społecznym i kulturalnym naszego kraju. Absolwenci wyższych uczelni zajmować będą kierownicze stanowiska, będą oddziaływać na resztę społeczeństwa, a ich stosunek do tych zagadnień i reprezentowany poziom osobistej kultury fizycznej w znacznej mierze decydować będzie o jej poziomie w całym naszym społeczeństwie.
Kultura fizyczna wspomaga bardzo szeroko współczesny proces kształcenia i wychowania, a zwłaszcza w zakresie:
— przygotowania wysoko kwalifikowanych kadr dla gospodarki,
— przygotowania do życia społecznego,
— przygotowania do uczestnictwa w kulturze w ogóle, jako że stanowi jej część i przenika wszystkie zjawiska współczesnego życia.
Materiał i metody badań
Materiał do pracy jak i zastosowane w niej metody badań zostały dobrane w zależności od zakresu i treści stawianych problemów. Całość pracy oparta jest na badaniach studentek i studentów Akademii Górni czo-Hutniczej w Krakowie, a głównie jednego rocznika młodzieży stu diującej w latach 1968—1973.
Dla pełniejszego obrazu badanych zjawisk prowadzono badania i wy korzystano materiały dotyczące młodzieży z różnych lat studiów w cią gu lat 1967—1974.
W przedstawionej pracy zastosowano następujące metody badań: 1. Test sprawności fizycznej (bieg na 100 m, skok w dal, pchnięcie kulą) prowadzono wśród młodzieży I roku studiów w latach
żej wymienionego testu z roku 1959. W poszczególnych próbach prze badano średnio około 750 kobiet i ponad 3800 mężczyzn.
2. Ankiety i wywiady
— w październiku 1968 r. objęto badaniami ankietowymi 90 studentek i 269 studentów w celu ogólnej orientacji w zainteresowaniach spor towych i aktywności ruchowej młodzieży przychodzącej na studia w AGH,
— wiosną 1969 r. krakowska WSWF przeprowadziła szerokie badania Ankietowe w krakowskim środowisku studenckim nad kulturą fizycz ną i zdrowiem młodzieży. W pracy tej wykorzystano ankiety dotyczą ce 435 studentów I roku studiów AGH,
— po upływie pięciu lat studiów w roku 1973 przeprowadzono ponowne badania ankietowe w tej samej grupie młodzieży w momencie ukoń czenia studiów w liczbie 198 kobiet i 665 mężczyzn,
— dla oceny zainteresowań sportowych czynnych przeprowadzono w la tach 1968—1974 kilkakrotnie badania ankietowe wśród młodzieży pierwszych lat studiów. Ogółem uzyskano dane od 1346 studentek i 4419 studentów,
— dla charakterystyki organizacji życia studenckiego, budżetu czasu i zagospodarowania czasu wolnego wykorzystano materiały ankieto we w liczbie 300 zebrane przez Komisję WF Sekcji Nauki ZG ZNP. Badania te prowadzone były w roku 1971 na terenie większości szkół wyższych w Polsce, w tym również w AGH,
— dla określenia stopnia przygotowania do samowychowania w dziedzi nie kf przeprowadzono w roku akad. 1971/72 wywiad w gronie stu dentów młodszych (odbywających obowiązkowe zajęcia wf), studen tów lat starszych (nie mających zajęć wf) oraz w gronie pracowni ków—absolwentów AGH. Ogółem przebadano 197 osób.
3. Analiza dokumentacji obejmowała podstawową doku mentację Studium WF AGH, Klubu Uczelnianego AZS AGH oraz Przy chodni Lekarskiej AGH za okres 1968—1947.
4. Obserwacja uczestnicząca niekontrolowana. Jako nauczyciel w Studium WF AGH, w ciągu 8 lat pracy zbierałem wśród studentów obserwacje dotyczące zachowań i zainteresowań, na wyków i upodobań, poglądów i postaw związanych z kulturą fizyczną.
Wyniki opracowania
Skład społeczny i warunki bytowe badanej młodzieży
Pochodzenie społeczne badanej młodzieży nie odbiega wyraźnie od przęciętnej w kraju, aczkolwiek w stosunku do danych z terenu Krakowa za rok 1968/69 [17] odnotowano wyraźny spadek młodzieży pochodzenia
55 chłopskiego — zwłaszcza studentek. Znaczny procent badanej młodzie ży AGH pochodzi ze środowiska wiejskiego i małomiasteczkowego. Na kłada to na Uczelnię i organizacje młodzieżowe obowiązek szczególnej opieki i pomocy w adaptacji do nowego środowiska. Badana grupa stu dentów AGH pochodzi aż w 44% z rodzin o podstawowym wykształceniu ojca, co na pewno wpływało na kształtowanie się procesów rozwojo wych u badanych osobników.
Miejsce zamieszkania podczas studiów w badanej grupie przedstawia poniższe zestawienie: dom studencki dom rodzinny kwatery prywatne dłuższe dojazdy Studentki Studenci N °/o N «/c 100 73 29 . 3 49 36 14 1 334 215 104 25 49 32 15 4 Razem 205 100 678 100
Taki rozkład zamieszkania studentów podczas 5 lat studiów determinuje w określony sposób formy pracy wychowawczej w Uczelni także w dzie dzinie kultury fizycznej. Fakt zamieszkiwania 50% studentek i studen tów AGH w Domu Studenckim, i to przeważnie w bezpośrednim sąsiedz twie Uczelni, stwarza bardzo duże możliwości bezpośredniego oddziały wania na tę młodzież. Czy te możliwości w zakresie kultury fizycznej zostały wykorzystane?
Zmiana stanu cywilnego podczas studiów staje się ostatnio proble mem społecznym w skali całego środowiska akademickiego, czego wy razem są między innymi dyskusje na lamach prasy [45], Niesie ona ze sobą duże zmiany trybu życia i budżetu czasu, objawiające się głównie w znacznym zmniejszeniu ilości czasu wolnego. Wśród badanej młodzie ży AGH 210 studentów (32%) zmieniło stan cywilny, a u studentek 54 osoby (27%). Z obserwacji własnych mogę stwierdzić, iż w tej grupie młodzieży trudniej było prowadzić pracę nad upowszechnianiem kultu ry fizycznej czy też utrzymaniem jej dotychczasowego poziomu.
Rozwój fizyczny
Ocenę rozwoju fizycznego młodzieży AGH oparto na pomiarach wy sokości i ciężaru ciała. Ryc. 1 i 2 ukazują dość znaczne wahania wartości, szczególnie wzrostu u studentów i ciężaru ciała u studentek. W stosunku do pierwszego roku obserwacji w ciągu 6 lat notujemy — zwłaszcza u studentów — wybitną tendencję: wysokość ciała wzrasta o 2,42 cm,
a ciężar ciała o 2,42 kg. Różnice te są statystycznie istotne. W żadnych opracowaniach dotyczących tego problemu nie notuje się tak wyraźnych trendów.
W seriach badanych studentek wzrost zwiększa się nieznacznie i wy nosi 0,63 cm (różnica nieistotna). W ciężarze ciała wzrost wartości śred niej wynosi 1,48 kg (różnica istotna).
Z porównania wskaźnika smukłości młodzieży AGH (bez wyróżniania - pochodzenia społecznego) z badaniami H. Milicerowej i L. Denisiuka [9]
Ryc. 1. Średnie arytmetyczne wysokości i ciężaru ciała studentek pierwszych lat stu diów w AGH
Fig. 1. Arithmetic means of body height and weight of the lst year students (girls) in the University of Mining and Metallurgy
Ryc. 2. Średnie arytmetyczne wysokości i ciężaru ciała studentów pierwszych lat stu diów w AGH
Fig. 2. Arithmetic means of body height and weight of the lst year students (boys) in the University of Mining and Metallurgy
57
nad młodzieżą warszawską (z wyróżnieniem pochodzenia społecznego) wynika, że młodzież badanej tu populacji dorównuje tylko tej części mło dzieży warszawskiej, która wywodzi się z rodzin o podstawowym wy kształceniu ojca. Warszawska młodzież z rodzin o średnim i wyższym wykształceniu ojca posiada budowę smuklejszą.
Z porównania średnich wartości wysokości i ciężaru ciała badanej młodzieży AGH z normami centylowymi opracowanymi przez H. Milicer [25, s. 42] na podstawie badania około 9000 młodzieży warszawskiej w roku 1963 wynika, iż wartości średnie dotyczące młodzieży AGH prze wyższają znacznie wartość mediany (centyl oznaczony liczbą 50), a w serii studentów z roku 1972 zbliżają się nawet do wartości centyla 75.
W świetle powyższych danych, a zwłaszcza w porównaniu z młodzie żą innych uczelni w Polsce [26, 27, 34, 41], rozwój fizyczny młodzieży AGH uznać trzeba za dobry, aczkolwiek — jak wykaże dalsza analiza — nie oznacza to dobrego poziomu innych wartości biologicznych.
Ocena stanu zdrowia
Kultura fizyczna wiąże się ściśle z rozwojem całej cywilizacji. Jed nym z naczelnych problemów współczesności jest zdrowie człowieka, jego odporność i zdolność adaptacji do szybko zmieniających się warun ków'życia. Światowa Organizacja Zdrowia podaje następującą definicję zdrowia: „Zdrowie ludzkie jest stanem kompletnej równowagi fizycznej, umysłowej i społecznej, a nie tylko brakiem choroby i ułomności" [4, s. 7],
Zdrowie zależy zawsze od szeroko rozumianego środowiska, w którym człowiek żyje. Duże i wielokierunkowe zmiany naturalnego środowiska człowieka, tak charakterystyczne w dzisiejszej dobie (jako skutek rozwo ju przemysłu i urbanizacji), nie są obojętne dla jego zdrowia. Trudno jest w. sposób obiektywny zmierzyć stan zdrowia. Można jedynie mówić o jego braku czy niedostatku. Dla potrzeb praktyki można wyodrębnić kilka grup mierników zdrowia, do których Z. J. Brzeziński [2] zalicza- tradycyjne i mało precyzyjne mierniki oparte na zgonach i na rozpow szechnianiu chorób oraz nowsze — lepiej dostosowane do współczesnej problematyki zdrowia — mierniki rozwoju i sprawności.
Rozwój fizyczny i sprawność badanej populacji ujęte są w tej pra cy oddzielnie i dlatego analiza stanu zdrowia jest tu oparta głównie na rozpowszechnianiu chorób, na ilości zwolnień lekarskich z zajęć wf w szkole średniej i w uczelni oraz na analizie powszechności palenia pa pierosów i picia alkoholu. Analiza dokumentów w Przychodni Lekarskiej AGH (Karty historii chorób i wkładki do Karty badań profilaktycznych) dotyczyła 198 studentek i 665 studentów studiujących w latach 1968—
Tabela I — Table I Zachorowalność młodzieży AGH studiującej w latach 1968—1973 według
Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób, Urazów i Przyczyn Zgonów Morbidity of the students of the University of Mining and Metallurgy in the years 1968—1973 according to the International Classification of Trau-
matic Diseases and Death Causes
Choroby | Studentki | Studenci
I — zakaźne — bakteryjne 4
III — wydzielania wewnętrznego — zabu- 2 • —
rżenia odżywiania i przemiany ma-terii
IV — krwi i układu krwiotwórczego 1 • —
V — zaburzenia psychiczne 4 16
VI — układu nerwowego i narządów zmy- 1 8
słów /
VII — układu krążenia 1 8
VIII — układu oddechowego 61 258
IX — układu trawiennego 7 39
X — układu moczo-płciowego 9 5
XI ■— powikłania ciąży, porodu i połogu 1 —
XII — skóry i tkanki podskórnej. 1 6
XIII — układu kostno-mięśniowego i tkanki 3 7 łącznej
XIV — wady rozwojowe wrodzone — 1
XVI — objawy i stany niedokładnie okre- — 1 ślone
XVII •— wypadki, zatrucia, urazy — 1
Ogółem zachorowań; 91 354
1973 i prowadzona była po ukończeniu studiów przez tę grupę. Zachoro walność w tej grupie młodzieży przedstawia tabela I.
Liczba chorych studentek i studentów w czasie trwania studiów jest mniejsza od ogólnej liczby zachorowań w tej grupie (dlatego, że w wielu przypadkach notowano u badanych po dwa lub trzy schorzenia) i wynosi 84 osoby wśród studentek i 289 osób w grupie studentów.
Z całej grupy badanych 198 studentek i 665 studentów tylko 137 ko biet (69%) było zarejestrowanych w Przychodni AGH. W grupie męż czyzn liczba ta wynosi 403 osoby (61%). Można więc przyjąć, że około 30% badanych studentek i 40% studentów w ciągu 5 lat studiów nie za sięgało porady lekarskiej w Przychodni Uczelnianej i fakt ten świadczył by o dobrym zdrowiu tej grupy, gdyby nie to, że wiele osób mogło być w leczeniu Przychodni Rejonowych w miejscu swojego zamieszkania, zwłaszcza spośród osób pochodzących z Krakowa.
Istnieje jednakże i drugi aspekt tego zagadnienia: ta niemała przecież liczba studentek i studentów w okresie 5 lat studiów nie zgłosiła się ani
59 razu do kontrolnych badań lekarskich w Przychodni Uczelnianej, co świadczy o jej stosunku do swojego zdrowia, o braku świadomości i od powiedzialności społecznej.
Bardzo ciekawych danych dostarczają wspomniane badania ankieto we WSWF w zakresie aktualnych dolegliwości podczas studiów (niespeł na rok studiowania). Badani studenci wymieniają w kolejności:
Choroba Liczba studentów
przeziębienia 172
wzmożona nerwowość 128
angina 92
osłabienia 43
bóle i zawroty głowy 42
zapalenie zatok 36 sensacje sercowe 33 dolegliwości stawowe 30 katar 4 bóle brzucha 1 Razem 581
Na ogólną liczbę 435 wypowiadających się studentów tylko 124 (28%) nie znajduje u siebie żadnych dolegliwości. To subiektywne odczucie własnego zdrowia u badanych potwierdza przedstawiona wyżej analiza dokumentów Przychodni Lekarskiej AGH. W tej samej grupie młodzieży stwierdzono bowiem prawie identyczny procent (28) studentów zdro wych, którzy nie cierpią na żadne dolegliwości. Studentki i studenci nie zarejestrowani w Przychodni Lekarskiej (31% studentek i 39% studen tów) nie mogą być traktowani jako zdrowi, gdyż z danych Komisji Zdro wia Zarządu Wojewódzkiego SZSP w Krakowie wynika, że część studen tów leczy się w przychodniach specjalistycznych.
W materiałach na Plenum Zarządu SZSP na temat ,,Sytuacja zdrowot na w środowisku studenckim" (maj 1975) podaje się szacunkowo, że 30% ogółu studentów Krakowa wyraźnie odbiega od7 normy zdrowia. Około 1200 studentów w środowisku cierpi na schorzenia nerwicowe, a około 3000 rocznie zgłasza się po porady w Przychodni Zdrowia Psychicznego,
czego nie potwierdza analiza dokumentów Przychodni AGH, a natomiast uwidacznia się to w wypowiedziach samych studentów. Omawiane wy żej materiały Zarządu Wojewódzkiego SZSP akcentują również inne nie pokojące zjawiska: 90% studentów środowiska krakowskiego cierpi na
próchnicę zębów oraz wzrasta w ostatnim okresie ilość palących — szcze
gólnie kobiet — jak również wzrasta nadużywanie alkoholu.
Słabą dyscyplinę i lekceważenie obowiązku poddawania się kontrol
danie Rady Okręgowej ZSP" za lata 1969—1970. Analiza masowych ba dań radiologicznych wykazuje, że w roku 1968/69 na 8404 studentek i stu dentów AGH poddało się prześwietleniu tylko 72%, a w roku następnym tylko 52% ogółu młodzieży AGH. Był to największy procent nie przeba danych studentów w środowisku krakowskim. W sprawozdaniu tym zwraca się też uwagę na wzrost zachorowalności na choroby weneryczne, jak również sporadyczne wypadki zachorowań na gruźlicę. Na AGH licz ba chorych na gruźlicę wynosiła w roku 1969/70 14 osób.
Dla pełniejszego obrazu zdrowia badanej populacji i jego wpływu na proces nauczania dokonano analizy ilości dni zwolnień lekarskich wyda nych przez Przychodnię Lekarską AGH. Z grupy 137 studentek zareje strowanych w Przychodni podczas 5 lat studiów chorowały 92 osoby (61%), ale tylko 38 korzystało ze zwolnień lekarskich (28%) w ogólnej liczbie 409 dni. Średnia na jedną studentkę zarejestrowaną w Przychodni wynosi prawie 3 dni i około 5 dni na jedną chorą.
Wśród zarejestrowanych w Przychodni 403 studentów przez całe stu dia notuje się zachorowalność u 289 osób (72%), ale tylko 111 osób (28%) korzystało ze zwolnień lekarskich. W sumie studenci wykorzystali 1267 dni zwolnień, czyli ponad 3 dni na jednego studenta zarejestrowanego i prawie 4 i pół dnia na jednego chorego. Według danych C. Stypułkow - skiego [43] w roku akademickim 1962/63 1931 osób zarejestrowanych w Przychodni Lekarskiej AGH uzyskało ogółem 5125 dni zwolnień, co daje średnio około 2 i pół dnia na jedną osobę zarejestrowaną. Nie ma leje więc z biegiem lat, ale wzrasta ilość dni zwolnień lekarskich wyda wanych dla studentów AGH.
Przy ocenie stanu zdrowia młodzieży studiującej nie można pominąć faktu niebrania udziału przez część młodzieży (tak w szkole średniej, jak i w uczelni) w zajęciach wf, i to ze względu na zły stan zdrowia, jak również uczestniczenie w ograniczonym zakresie (grupy specjalne).
Tabela II — Table II Liczba zwolnień lekarskich z zajęć wychowania fizycznego w szkole śred
niej (przez minimum 1 rok)
Number of sick leaves for the classes of physical training in secondary schools (minimum time- 1 year)
Rok Studentki Studenci Liczba ba danych Liczba zwol nionych z wf
°/o Liczba ba danych Liczba zwol nionych z wf ®/o 1968 298 15 5 992 30 3 1971 152 25 16 676 .36 5 1972 363 32 9 1121 50 4 1974 533 78 15 1630 95 6
61 Abstrahując od różnych kryteriów stwierdzania niezdolności do zajęć wf, faktem jest, iż młodzież zwolniona z wf pozbawiona jest zorganizowane go ruchu jako czynnika profilaktycznego, a nawet leczniczego Z tabeli II wynika, że ilość zwolnień lekarskich z zajęć wf w szkole średniej jest dużo większa u dziewcząt, a z biegiem lat wykazuje tendencję wzrosto wą tak u dziewcząt, jak i u chłopców.
Również w czasie studiów ilość zwolnień lekarskich z zajęć wf ulega zwiększeniu, co wynika z analizy dokumentacji Studiów WF AGH doty czącej tej samej grupy młodzieży. Wśród młodzieży rozpoczynającej stu dia w 1968 na 198 badanych studentek było zwolnionych z wf — co naj mniej przez 1 semestr'— 13%. W grupie studentów ilość zwolnionych z wf wynosiła 12%.
Przy analizie zdrowotności w badanym środowisku nie sposób pomi nąć także problemu picia alkoholu i palenia papierosów. Są to zjawiska zmniejszające odporność organizmu i sprzyjające zachorowalności. Spo śród badanych 435 studentów studiujących w latach 1968—1973 co drugi (219 osób) systematycznie pali papierosy, a do częstego picia alkoholu przyznaje się 137 studentów (32%). Najwięcej, bo 77% pijących często spożywa piwo, 36% wino i 26% wódkę. A. Grochal [15] stwierdza, że najczęściej i najwięcej piją .alkohol studenci mieszkający w domach stu denckich oraz, że studenci spożywający alkohol mają słabsze postępy w nauce w stosunku do całości badanych.
Stwierdzone wyżej fakty dotyczące stanu zdrowia zmuszają do głęb szych refleksji. Wyznaczają one niejako nowe zadania, i to nie tylko przed akademicką służbą zdrowia, ale również przed akademickimi orga nizacjami kultury fizycznej.
Wydaje się, że w stosunku do młodzieży AGH bardzo istotne będzie prowadzenie w większym zakresie oświaty zdrowotnej, poradnictwa i po prawy dyscypliny badań okresowych. Można również wymienić kilka innych czynników, które mogą poprawić zdrowie młodzieży akademic kiej, a mianowicie:
— bardziej racjonalny tryb życia, zmniejszenie ilości pijących alkohol i palących papierosy,
— rozwój bazy socjalno-leczniczej i sportowo-rekreacyjnej, — poprawa warunków nauki i wypoczynku studentów,
— większa powszechność) sportu, turystyki i rekreacji ruchowej.
Wszystkie wnioski wynikające z tej pracy, a dotyczące postulatów rozwoju kultury fizycznej w środowisku studenckim, służyć mają popra wie, ochronie i pielęgnacji zdrowia, co stanowi jeden z głównych celów współczesnej kultury fizycznej.
Sprawność fizyczna
Ustalenie kryterium oceny sprawności fizycznej jest sprawą trudną. Świadczy o tym wiele prób konstruowania różnych testów i metod jej oceny. W polskiej teorii wychowania fizycznego szczególnie brakowało metod oceny sprawności fizycznej dla studentów. Dopiero badania S. Pi-