z
dnia 12. sierpnia
1866 dz. u.kr.
Nr. 20obowiązująca
w
Królestwie
Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem,zmieniona
w§. 1, 2, 3,
4,8, 9, 11,
14i
15ustawą
z 21. marca 1888 dz.
u.kr. Nr.
41.Obszary dworskie.
§. 1. Posiadłości ziemskie, niegdyś dominikalne, obecnie do związku gminnego nie należące, które już przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 1. listopada 1868, Nr. 25. dz. u. kr., t. j. przed dniem 8. grudnia 1868 istniały jako odrębne posiadłości tabularne, pozostaną i nadal wyłączone ze związku gminnego.
Z posiadłości, które na gruntach niegdyś dominikalnych powstały po wejściu w życie rzeczonej ustawy, pozostaną i nadal wyłączone ze związku gminnego te posiadłości, od których roczna naleźytośó w rządowych podatkach realnych t. j. grunto wym i domowym wynosi co najmniej 25 zł. w. a.
Przy obliczeniu powyższej kwoty dwadzieścia pięć zł. po datków realnych, posiadłości niegdyś dominikalne jednego i tego samego posiadacza, w obrębie jednej miejscowości położone, uważane będą za jedną całość.
Posiadłości wyłączone ze związku gminnego a położone w obrębie jednej i tej samej miejscowości, stanowią jeden obszar dworski.
Wszystkie inne posiadłości na gruntach niegdyś domini kalnych tak istniejące obecnie jak i te, które w przyszłości powstaną, wcielone będą do związku gminy miejscowej.
Posiadłości niegdyś dominikalne położone w obrębie miasta, w każdym razie należą do związku gminy tego miasta.
Wcielenie do gminy.
§. 2. Posiadłość do związku gminnego w myśl §. 1. nie należąca , może na żądanie posiadacza za zgodą gminy po wy słuchaniu zdania reszty posiadaczy posiadłości wchodzących w skład obszaru dworskiego, zostać do związku gminy wcieloną, jeżeli przeciw takiemu żądaniu ani polityczna władza krajowa,
ani Wydział krajowy nic nie zarzuci. Umowa z gminą.
§. 3. Posiadacz obszaru dworskiego lub części jego, żąda jący wcielenia, może zawrzeć z gminą umowę względem wy miaru ciężarów i sposobu uiszczania powinności, mających ze związku gminnego przypaść na jego posiadłość.
Do ważności takiej umowy potrzebnem jest zatwierdzenie politycznej władzy krajowej w porozumieniu z Wydziałem kra jowym.
§. 4. Wcielenie do związku gminy w §§. 1. i 2. niniejszej ustawy przewidziane, zarządzi polityczna władza krajowa w po rozumieniu z Wydziałem krajowym.
O powstawaniu nowych posiadłości, które w myśl §. 1. wcielone być mają do gminy, zawiadamiać będzie c. k. Urząd podatkowy polityczną władzę krajową za pośrednictwem poli tycznej władzy powiatowej.
Po dokonaniu wcielenia do gminy, nabywają posiadacze wcielonych posiadłości prawa i obowiązki członków gminy, nie nabywają jednak przez samo to wcielenie prawa użytkowania z dobra gminnego.
Wyłączenie wcielonej posiadłości.
§. 5. Wyłączenie ze związku gminnego wcielonej do gminy posiadłości niegdyś dominikalnej, może tylko w drodze ustawy krajowej nastąpić.
§. 6. Wierzyciele na posiadłości ziemskiej hipotekę mający, lub te osoby, na które ta posiadłość przejść ma, nie mają ża dnego wpływu na rozstrzygnienie pytania, czy ta posiadłość ma pozostać wyłączoną ze związku gminnego, lub być do niego wcieloną, ani też, czy wcielona do gminy posiadłość ma być z niej wyłączoną.
USTAWA O OBSZARACH DWORSKICH. 49
Zakres działania obszaru.
§. 7. Obszar dworski winien jest wypełniać w swoim obrębie wszelkie obowiązki i powinności gminy.
Wszakże w karczmach i szynkowniach, znajdujących się na parcelach nie graniczących z resztą obszaru dworskiego, sprawowanie policyi miejscowej należy do gminy.
Przełożony.
§. 8. Każdy obszar dworski ma przełożonego dla załatwia nia spraw, ustawami obszarom dworskim przydzielonych.
Posiadacz obszaru dworskiego może albo sam objąć urząd przełożonego, albo też zdać ten urząd pod swoją odpowiedzial nością innej osobie.
Współposiadacze równie jak posiadacze części obszaru dworskiego, tworzących odrębne ciała tabularne, mianują prze łożonym jednego z pośród siebie, albo inną osobę.
W braku porozumienia mianowany jest przełożonym ten, za kim oświadczy się część współposiadaczy lub posiadaczy częściowych, na którą przypada więcej niż połowa podatków realnych rządowych na obszarze przypisanych. Za osoby nie używające własnowolności, wykonuje prawa powyższe ich za stępca prawny.
§. 9. Można być przełożonym w kilku obszarach dworskich, jeżeli takowe leżą w jednym i tym samym powiecie politycznym.
Jeżeli posiadacz obszaru dworskiego posiada w sąsiedniej miejscowości, należącej do tego samego powiatu politycznego, posiadłość, stanowiącą część innego obszaru dworskiego, wolno mu za uwiadomieniem politycznej władzy powiatowej i Wydziału powiatowego poddać tę posiadłość pod zarząd przełożonego swego obszaru dworskiego. Połączona posiadłość nie będzie uwzglę dnioną przy mianowaniu przełożonego dla obszaru dworskiego, w którego skład wchodzi. (§. 8. ustęp trzeci).
Warunki osobiste.
§. 10. Przełożonym może być tylko obywatel państwa austryackiego, używający własnowolności, względem którego nie zachodzi żadna z okoliczności wykluczających, w §§. 3 i 11 or- dynacyi wyborczej dla gmin wskazanych.
Przełożony winien mieć stale zamieszkanie w miejscu, wy maganiom urzędowania odpowiedniem.
Mianowanie przez Rząd.
§. 11. Nazwisko i stałe zamieszkanie przełożonego ma być podane do wiadomości politycznej władzy powiatowej i Wy działu powiatowego. Jeżeli przełożony nie posiada warunków według §. 10. wymaganych, polityczna władza powiatowa wezwie posiadacza względnie posiadaczy na obszarze dworskim do mia nowania przełożonego powołanych, aby innego przełożonego mianowali, a jeżeli zawezwani, mimo powtórnego napomnienia, takiemu wezwaniu zadość nie uczynią, lub wogóle z jakich- kolwiekbądź powodów nie podadzą nazwiska przełożonego w na znaczonym przez władzę terminie, polityczna władza powiatowa zamianuje przełożonego na koszt i stratę posiadaczy.
Przyrzeczenie w miejsce przysięgi.
§. 12. Przełożony winien złożyć w ręce naczelnika poli tycznej władzy powiatowej przepisane dla naczelnika gminy (§. 23 ust. gmin.) przyrzeczenie w miejsce przysięgi.
Zakres działania przełożonego.
§. 13. W celu załatwienia spraw przydzielonych obszarowi dworskiemu, wstępuje przełożony w zakres działania naczelnika gminy, a co do policyi miejscowej, także w prawa, przysługujące Radzie gminnej według §. 32 ust. gmin.
Prawo karania, przyznane ustawą gminną naczelnikowi gminy, nie przysłużą jednak przełożonemu obszaru dworskiego.
Prawo to wykonuje polityczna władza powiatowa.
§. 14. Przełożony zastępuje obszar dworski na zewnątrz we wszystkich sprawach ustawami obszarom dworskim przydzie lonych. Wszelako, jeżeli przełożony nie jest posiadaczem całej majętności tabularnej, obszar dworski stanowiącej, nie może bez przyzwolenia wszystkich posiadaczy przyjmować stałych na obszar zobowiązań.
Utrata urzędu.
§. 15. Posiadacz, względnie posiadacze obszaru dworskiego mogą w każdym czasie oddalić osobę, która za nich urząd prze
USTAWA O OBSZARACH DWORSKICH. 51
łożonego sprawuje, winni jednak o tern zawiadomić polityczną władzę powiatową i Wydział powiatowy.
Przełożony traci urząd, jeżeli zaszła lub wiadomą się stała okoliczność, dla której nie mógłby być dopuszczonym do objęcia urzędu, może jednak objąć urząd na nowo po usunięciu przeszkody.
Za ciężkie przekroczenie lub ciągłe zaniedbywanie obowiąz ków, może przełożony być usunięty od urzędowania czasowo przez polityczną władzę powiatową w porozumieniu z Wy działem powiatowym, na zawsze przez polityczną władzę krajową w porozumieniu z Wydziałem krajowym.
Ponoszenie wydatków.
§. 16. Obszar dworski winien ponosić wszelkie, połączone z obowiązkami jego wydatki, o ile ustawy nie nakładają tych wydatków na inne osoby.
Stali lub czasowi mieszkańcy obszaru dworskiego o tyle tylko mogą być z powodu tych wydatków pociągani do opłat i prestacyj, o ile są do tego obowiązani z prywatnych tytułów prawnych, lub z mocy specyalnych ustaw.
Odpowiedzialność.
§. 17. Obszar dworski jest odpowiedzialnym za wypełnianie obowiązków, ustawami na niego włożonych.
Względem pretensyj do obszaru dworskiego, z tytułu tej odpowiedzialności roszczonych, orzeka polityczna władza powia towa w porozumieniu z Wydziałem powiatowym, a w drugiej i ostatniej instancyi polityczna władza krajowa w porozumieniu z Wydziałem krajowym.
Prawomocne orzeczenia wykonywane będą w drodze ad- ministracyj nej.
Użycie środków zaradczych przez władze rządową. §. 18. Jeżeli przełożony wzbrania się, lub mimo napomnienia zaniedbuje wypełniać obowiązki, nałożone ustawami na obszar dworski, ma polityczna władza powiatowa na koszt i stratę ob szaru dworskiego zarządzić odpowiednie środki zaradcze.
Podleganie władzom.
§. 19. Co do podlegania obszaru dworskiego władzom rzą dowym i Reprezentacyi, czy to powiatowej, czy krajowej,
mniej co do rekursów przeciw jego rozporządzeniom lub orze czeniom, mają być według analogii zastosowane postanowienia ustawy gminnej.
Art. II. ustawy z 21. marca 1888, dz. u. kr. Nr. 41.
Rozkład wydatków i ciężarów publicznych obszaru dworskiego na posiadłości w obrębie tegoż położone.
W wypadkach, w których obszar dworski składa się z dwu lub większej liczby samoistnych posiadłości, tworzących odrębne ciała tabularne, posiadacze tych samoistnych posiadłości mają ponosić w stosunku do wysokości opłacanych rocznie przez ka żdego z nich podatków bezpośrednich zarówno właściwe wydatki administracyjne obszaru dworskiego, jakoteż opłaty i prestacye, ciążące na obszarze dworskim z mocy specyalnych ustaw, o ile te ustawy nie postanawiają odmiennego stosunku rozkładu.