Kończąc, można formułować dwie uwagi. Pierwsza dotyczy nowelizacji aktów prawnych w zakresie budow-nictwa oraz geodezji, gdzie autor za-uważa brak logiki i pomieszanie tzw.
nadrzędności. Zauważył to też geode-ta, p. Ryszard Staniszewski, stwierdza-jąc w artykule „Współpraca czy kon-frontacja” (GEODETA nr 3/2006), iż Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz Prawo budowlane „utraciły wa-lor spójności”. Pan Staniszewski ma ra-cję, ale nie wziął pod uwagę faktu, że Prawo budowlane zostało uchwalone po odzyskaniu niepodległości przez potrzeby opanowanie niuansów przy
przechodzeniu z systemu na system nie powinno nastręczać trudności.
Podsumowując – bardzo istotne jest, aby w końcowym efekcie projekt miał dwie postacie: graficzną i mate-matyczną (współrzędne). Doświadczeni geodeci (np. R. Kasprzak w artykule
„Geodezyjna obsługa budowy dróg oraz ich powykonawcza inwentaryzacja”, materiały II Konferencji Geodezyjnej Izby Gospodarczej – Józefów koło Warszawy, 2004) uważają, że nie-które obiekty budowlane (inżynier-skie) powinny posiadać też zwymiaro-wanie metryczne w formie pisemnej.
Zwymiarowanie metryczne będzie po-chodną zwymiarowania matematycz-nego.
Błędne wytyczenia biorą się z regu-ły z niejednoznacznego zwymiarowa-x7 = x7A +30,000 cos 122,2035g
x7 = 30943,893 – 10,252 = 30933,641 y7A = yP + 30,000 cos 22,2035g
y7A = 52749,700 + 10,252 = 52759,952 y7 = y7A + 30,000 cos 122,2035g y7 = 52759,951 + 28,194 = 52788,145
Obliczenie współrzędnych pozosta-łych punktów obiektu kubaturowego pozostawmy czytelnikowi. Może w ra-mach podpowiedzi odnotujmy do każ-dego z nich miary bieżące (odcięte) i domiary (rzędne): 8 (30.000; 45.000), 9 (60.000; 45.000), 10 (60.000; 30.000).
W tabeli 2 odnotowane zostały pra-widłowe współrzędne punktów wraz ze współrzędnymi rzutów punktów na prostą odniesienia 7A i 9A.
Każdy z systemów map nume-rycznych stosowanych w projektowa-niu ma swoją specyfikę projektowania (konstruowania) rysunków. W razie
Rys. 3. Dwa projekty pływalni: obrys wykreślony przez projektanta (kolor szary) i obrys wg miar projektowanych z wszystkimi kątami prostymi (kolor pomarańczowy) i wykazem rozbieżności liniowych (maks. 1,2 m)
TECHNOLOGIE
Polskę w 1928 r. i było nowelizowane na zasadzie nowego Prawa budowlane-go w latach: 1961, 1974 i 1994 (zmiany w Prawie budowlanym wprowadzone w 2003 r. nie są uważane za nowe pra-wo). Z kolei Prawo geodezyjne i karto-graficzne zostało uchwalone w 1989 r.
i w swoich zapisach uwzględniło m.in.
bardzo dużo zapisów z Prawa budow-lanego. Można powiedzieć, że Prawo geodezyjne i kartograficzne wykształ-ciło się w dominującej części z Prawa budowlanego. Niestety, Prawo geode-zyjne i kartograficzne w zakresie nie-których czynności geodezyjnych obo-wiązujących w budownictwie zaczę-ło żyć własnym życiem, a powinno iść pół kroku za Prawem budowlanym.
Można więc w tym miejscu zapytać za I. Krasickim: „czy nos dla tabakiery, czy ona dla nosa”.
W bieżącym roku Zachodnio-pomorska Geodezyjna Izba Gospodar-cza w Szczecinie oraz SGP o/Szczecin organizują seminarium „Prawo w geo-dezji” (www.geodezja-szczecin.org.pl).
Powinna być okazja do wyprostowa-nia wielu spraw, w tym dotyczących elektronicznych map do celów projek-towych, kompetencji ZUDP, obowiąz-ków uczestniobowiąz-ków budowlanego proce-su inwestycyjnego itp.
Druga uwaga jest istotna dla pro-jektantów. Na mapach numerycznych
obrysy (lica) obiektów kubaturowych biegną środkami linii 0,5 mm (trzeba o tym pamiętać, operując podziałką na wyplotowanej mapie). Tego wy-maga topologia map numerycznych, którą można przedstawić jako geo-metrię „kawałka gumy”. Dzięki temu, zmieniając skalę mapy numerycznej w komputerze, nie dochodzi do „roz-rywania” obiektów (treści mapy).
Podstawowy wniosek to:
projektowanie (sytuowanie) obiek-tów budowlanych powinno się od-bywać na mapach elektronicznych (poza wyjątkami w postaci projek-tów niezbyt skomplikowanych).
Następne można sformułować na-stępująco:
integralną częścią opracowanych projektów powinno być opraco-wanie (zwymiaroopraco-wanie) matema-tyczne, co jednoznacznie rozdzieli odpowiedzialność między projek-tantami a geodetami w przypadku błędnych posadowień obiektów bu-dowlanych,
ośrodki dokumentacji geodezyj-nej i kartograficzgeodezyj-nej powinny ofe-rować mapy numeryczne w syste-mach, które mogą być zaimporto-wane przez dominujące systemy stosowane w projektowaniu.
Ilustrując zagadnienie zwymia-rowania matematycznego, na rys. 3
przedstawia się mapę hybrydową, gdzie do mapy numerycznej został wprowadzony na osobną warstwę pro-jekt krytej pływalni przewidzianej do realizacji na Miasteczku Akademickim Politechniki Rzeszowskiej. Pływalnia została wytyczona przez przedsta-wicieli firmy TOPCON z Warszawy i Rzeszowa przy użyciu satelitarnego odbiornika Hiper Pro tej firmy, który wykorzystał nie tylko sygnały z ame-rykańskich satelitów GPS, ale również rosyjskich GLONASS. Ponieważ stu-denci pod kierunkiem autora wyty-czyli wcześniej obrys pływalni, mogli się wszyscy przekonać, jak odbiornik GPS umieszczony na tyczce bezbłęd-nie „trafiał” na każdy wcześbezbłęd-niej wyty-czony punkt (fot. 1). Rozbieżności wy-nosiły od 5 mm do 20 mm.
Patrząc na rys. 3, widzimy dwa pro-jekty pływalni. Jeden wykreślony przez projektantów na mapie analogowej (kolor szary) i drugi zaprojektowany przez autora niniejszego artykułu, do-kładnie według miar przewidzianych przez projektantów. Widać rozbież-ności pomiędzy projektowaniem ma-nualnym a projektowaniem kompute-rowym (matematycznym za pomocą pasków narzędziowych). Projekt kom-puterowy został nasunięty na projekt ręczny, tak aby zminimalizować skut-ki powstałych różnic. Rys. 3. poka-zuje też wytłumaczenie (jedno z wie-lu możliwych) błędnych posadowień w budownictwie. Projektując kompu-terowo pływalnię, zostały więc okre-ślone współrzędne punktów od 1 do 8.
Następnie współrzędne tych punktów zostały przetransformowane z układu lokalnego Rzeszowa do układu pań-stwowego „1965” i z kolei zostały prze-transmitowane do Hiper Pro, co w dal-szej kolejności umożliwiło wytyczenie obiektu. W czasie tyczenia odbiornik wykorzystał sygnały z 8 satelitów GPS oraz 4 satelitów GLONASS.
JERZY GAJDEK starszy wykładowca w Katedrze Geodezji im. Kaspra Weigla Politechniki Rzeszowskiej Sprostowanie odnośnie do rys. 4 w cz. II arty-kułu: Mapa przed kalibracją (jest to zniekształ-cony rysunek oryginalny, w skali 1 : 1000 wy-miary pomiędzy poszczególnymi krzyżykami siatki współrzędnych powinny wynosić 45 mm
× 40 mm).
Fot. 1. Pokaz, w trakcie którego wytyczony został obiekt kubaturowy techniką GPS + GLONASS; organizatorem było Naukowe Koło Geodetów GLOB działające przy Wydziale Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechniki Rzeszowskiej [www.prz.rzeszow.pl/wbiis/kg – GLOB]; autor artykułu jest opiekunem Koła