Uwagi końcowe

Konkludując, nie można postawić wyraźniej granicy między prawami oso-bistymi (prawem do prywatności) a prawem do informacji. Jednak należy za-uważyć, iż osoby sprawujące funkcje publiczne, czy też takie, które w wyniku działalności zawodowej stały się osobami znanymi, zajmujące naczelne stanowi-ska w państwie, politycy, stanowi-skazani są na znacznie większą dociekliwość oraz kry-tykę mediów. Dziennikarz za każdym razem powinien zadać sobie takie pytanie przed publikacją, czy może, czy nie dotyka tym osobiście drugiej osoby, czemu ta wypowiedź ma służyć. Zadaniem mediów jest dostarczanie obiektywnych in-formacji, dlatego prasa nie może poddać się regułom wolnego rynku, gdyż wtedy zostanie sprowadzona wyłącznie do sensacji i rozrywki90.

88 Tak też orz. SN z dnia 8 lutego 1990 r. II CR 130/89, OSN 1991 nr 8-9, poz 108; orz. SN z 24 sierpnia 1990, II CR 405/90 Palestra 1991 nr 8-9, s. 78; uchwała SN (7) z 7 grudnia 1993, III CZP 160/93, Wokanda 1994 nr 2, poz.1.

89 ETPC wyrok z 6 lutego 2002 r., sprawa Tammer przeciwko Estonii [w:] I. C. Ka-miński: op.cit., s. 162.

90 K. Święcka: Konfl ikt między wolnością mediów a prawami osobistymi jednost-ki [w:] G. Dammacco, B. Sitek., O. Cabaj: (red.) Człowiek między prawem a ekonomią w procesie integracji europejskiej, Olsztyn – Bari 2008, s. 395.

Rozstrzygnięcie, którym wartościom dać pierwszeństwo, nie jest łatwe i nie da się w sposób decydujący wyciągnąć jednoznacznych wniosków. Każdy przypa-dek należy potraktować indywidualnie i dążyć do ustalenie, którym wartościom damy ochronę. Nie oznacza to, że nie należy próbować wyznaczać taką granicę i formułować podstawowe zasady, mając jednak na uwadze, że każda sprawa jest inna i wymaga indywidualnego podejścia91.

Granice w zakresie ukazywania działalności osób publicznych wyznacza art. 41 i 14 ust. 6 prawa prasowego. Wykraczają poza te granice: używanie słów powszechnie używanych za obelżywe zarówno w stosunku do przedmiotu (ad

rem) podlegające ujemnej ocenie (np. kretyński bełkot), jak i podmiotu (ad per-sonam) przybierające formę zniesławienia czy znieważenia (np. idiota, chory

psychicznie); nierzetelność dziennikarska, polegająca np. na fałszowaniu infor-macji czy opieraniu się na subiektywnych założeniach (poza krytyką mieszczącą się w kategoriach estetycznych)92.

Trzeba przyznać, że normy prawa konstytucyjnego nakazują zachowanie szacunku dla każdego człowieka i liczenie się z jego poczuciem własnej godności, osobistej wartości.

Wkraczanie w sferę prywatności nie wydaje się uzasadnione żadnym in-teresem publicznym. Taka powinna być zasada, od której pewnie nie można wykluczyć wyjątków, ale winno być to odstępstwo szczególne. Ten wyjątek za-warty jest w art. 14 ust. 6 pr.pras. Także sposób przekazywania informacji często świadczy o tym, że nie tylko trudno mówić o dobru społecznym, jak i o jakich-kolwiek zasadach przyzwoitości. Często jest to pogoń za sensacją, zwiększeniem oglądalności czy poczytności. Nie jest to jednak problem podlegający regulacjom prawnym. Informacje dotyczące romansów tego czy innego prezydenta są może i interesujące, ale czy konieczne dla ochrony słusznego interesu? Rozwiązania należy szukać między wolnością mediów – prawem do informacji - a prywatnoś-cią. Wydaje się, że nie jest słuszne wyznaczanie sztywnej granicy, lecz szukanie harmonii, właściwej proporcji między tymi sferami. Mimo że w samej konstytu-cji zauważany jest już konfl ikt między prawem do informakonstytu-cji a prawem innych osób, to nie można ominąć art. 54 Konstytucji gwarantującego wolność wyraża-nia poglądów oraz pozyskiwawyraża-nia i rozpowszechwyraża-niawyraża-nia informacji. Życie pokaże, w jakim kierunku ewoluować będą opnie, poglądy i przekonania.

91 Ibidem.

RIGHT TO PUBLICATION OF INFORMATION ABOUT

THE SPHERE OF PRIVACY IN POLISH LAW

One of the interests protected by the law is an individual’s privacy. We should also remember that, most of all, it is an individual himself who al-ways remains a decision-maker while determining the scope of his privacy to be protected, and this is his right within informative autonomy that remains the crucial point of reference for legal evaluations. It does not mean that there are no exceptions to this, nevertheless, the scope of press invasion of this sphere of hu-man life is determined unanimously either by the legislator (as it is in the Polish law – Art. 14 par. 6 of the PL, or in the Lithuanian Civil Code - Art. 2.23 § 3) or by the court jurisdiction.

Circumstances of private and family life include such spheres of life with reference to which social interest does not cause the state’s invasion. The sphere of private life is subject to special legal protection. A principle banning dissemi-nation of information from the sphere of privacy in the mass media should be adopted. Invasion of this sphere of life is exceptionally admissible under Art. 14 par. 6 of the PL when a specifi c behavior of a criticized person, which he/she has been accused of, goes beyond the boundaries of private or family life in its strict sense, and directly infl uences a public activity.

In the case of invasion of the sphere of privacy, the issue whether the al-legations are true recedes into the background. The fi rst criterion of the inves-tigation should be the question whether social usefulness of given facts justifi es publication of information about an individual’s personal life in the media. The provision of Art. 14 par. 6 of the PL allows publication of information about an individual’s private life only if it is directly connected with his/her activity. It is assumed that some facts from an individual’s life must be capable of contribut-ing to the evaluation of actions he/she is carrycontribut-ing out within his/her public ac-tivity. A degree of privacy does not matter here (more or less intimate relations) but the fact whether revealed information from an individual’s life may impact on the way they are conducting their public activity.

It should be added that the jurisdiction of the European Court protects private life of, e.g. a politician, too. Family and private life is still subject to pro-tection even though public opinion has the right to learn about such matters but only those which are connected with politicians’ offi cial position or those that infl uence the evaluation of their credibility93.

93 The judgment of the ECJ of 6th February 2002, Tammer v. Estonia [in:] I. C. Kamiñski: op.cit., p. 162.

Regulations concerning “exclusion of privacy protection” of public fi gures are nowadays recognized in many contemporary legal systems either by means of explicit legislative decisions or jurisdiction, and they are commonly treated as a necessary element of control exercised in a democratic state of law over persons performing important functions in the society. For instance Art. 9 of the French Civil Code stipulates that private life is explicitly and specially protected within the right to personality.

Lithuanian Civil Code expressly bans publication of information from the sphere of privacy. It is exceptionally admissible with regard to persons holding public offi ces without their consent only if it is justifi ed by reasonable public interest (Art. 2.23).

The prerequisites of invasion of the sphere of privacy are similar in most countries (it results from the jurisdiction, doctrine or legislation). They include: holding a public position/offi ce by individuals, a possibility provided by dissemi-nated information to evaluate their actions in connection with their functions.

We cannot draw a clear border between the right to privacy and the right to information. Nevertheless, it should be noticed that individuals performing public functions (or those who have become popular in result of their profes-sional activity, e.g. actors or journalists) have the right to privacy protection too. Persons who are popular, those who hold top offi ces/positions in a state, or poli-ticians, are doomed to be subject of greater inquisitiveness and criticism of the media, but the scope of such interest should be determined statutorily or shaped by means of court jurisdiction.

PL ISSN 0039-3312

S t u d i a

PRAWNICZE

ALKOHOL W ORZECZNICTWIE

TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI

UNII EUROPEJSKIEJ

1. Wprowadzenie

Alkohol, obecny w Europie od tysięcy lat, ma współcześnie ogromny wpływ na jej gospodarkę i obywateli. Kraje Unii Europejskiej wytwarzają 25% świato-wej produkcji alkoholu, w tym ponad połowę światoświato-wej produkcji wina. Alko-hol jest społecznie, kulturowo i ekonomicznie związany z codziennym życiem Europejczyków, którzy znajdują zatrudnienie przy produkcji, sprzedaży oraz re-klamie wyrobów alkoholowych. Dla wielu krajów i regionów Unii Europejskiej produkcja określonych rodzajów napojów alkoholowych jest częścią narodowej bądź lokalnej tożsamości. Wino jest wytwarzane w ponad 150 regionach Unii Europejskiej (w tym w 75 regionach Francji, 21 Włoch i 17 Hiszpanii), a same Niemcy odpowiedzialne są za 7.5% światowej produkcji piwa. Spożycie alkoho-lu w Europie jest w dużej mierze społecznie i kulturowo ugruntowane w życiu codziennym, stanowiąc element zwyczajów żywieniowych bądź towarzyskich. Nie może zatem dziwić fakt, że alkohol, który z racji swojej specyfi ki jest ważnym elementem kultury państw członkowskich, pełni również ważną rolę w ewolu-cji swobody przepływu towarów w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu.

Niniejszy artykuł ma na celu wskazanie, jak ogromny wpływ wywierają orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej związane z wyrobami alkoholowymi nie tylko na kształt prawa Unii Europejskiej, ale również na co-dzienne życie Europejczyków. Sprawy dotyczące m.in.: braci Dassonville, likieru

Cassis de Dijon, handlu za pośrednictwem Internetu, legalności skandynawskich

monopoli państwowych można bez wahania określić mianem kamieni milowych w procesie europejskiej integracji.

Po pierwsze, przedstawiony zostanie wpływ orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE związanego z napojami alkoholowymi na rozwój swobo-dy przepływu towarów, a tym samym na handel na obszarze Unii Europejskiej. Po drugie, przedstawiona zostanie rola Trybunału Sprawiedliwości w likwido-waniu barier w handlu pomiędzy państwami członkowskimi, które wynikają z różnic w krajowych systemach podatkowych.