PRZEDMIOT I WYKŁADAJĄCY
4. W skazówki o praktyce i programach studjów na Wydziale mechanicznym
P raktyka.
a) Przy przyjmowaniu studentów na I. rok wszystkich od
działów Wydziału mechanicznego da się pierwszeństwo tym, którzy prócz dobrego postępu z egzaminu kwalifikacyjnego, w y
każą się praktyką.
b) Dla studentów wszystkich oddziałów Wydziału mecha
nicznego, zapisanych w r. n. 1924/5 na I., II. i III. rok studjów, jest obowiązująca 6 miesięczna praktyka, którą należy wykazać przed egzaminem dyplomowym.
Szczegółowy regulamin praktyk zamieszczony jest w „Ksią
żeczce praktyk fabrycznych“, którą nabyć można w Rektoracie Politechniki Lwowskiej.
Program stu d jów grupy konstrukcyjnej O ddziału m a sz y n o w e g o .
I. Przed zgłoszeniem się do egzaminu dyplomowego zdać trzeba egzamin ogólny, względnie egzaminy kursowe do niego należące, wedle przepisów wydanych dla Oddziału maszynowego.
Następnie trzeba wykazać potwierdzenia uczęszczania na obo
wiązkowe, względnie wybrane wykłady i ćwiczenia, objęte planem
85
-nauk grupy konstrukcyjnej w odnośnych latach studjów kandy
data, przy uwzględnieniu niżej podanych wskazówek.
Wedle stanu z roku 1924 należą do egzaminu dyplomowego dla grupy konstrukcyjnej następujące przedmioty obo w iązk ow e:
1. Maszynoznawstwo ogólne. (Egzamin kursowy).
2. Elementy maszyn z ćwiczeniami konstrukcyjnemu 3. Budowa kotłów. (Jedno półrocze wykładu).
4. Budowa maszyn dźwigowych.
5. „ silników parowych. (Maszyn i turbin parowych).
6. „ „ spalinowych.
7. „ „ wodnych.
8. „ pomp.
9. Technologja mechaniczna żelaza.
10. Obrabiarki i obróbka metali.
11. Ćwiczenia z obróbki metali. (Od roku 1924/25 p o cząwszy, wedle osobnego ogłoszenia).
12. Teorja maszyn cieplnych.
13. Pomiary maszyn.
14. Ćwiczenia w laboratorjum maszynowem I., II. od loku 1924/25 począwszy. (Przedtem „Ćwiczenia z pomiarów maszyn“).
15. Obsługa maszyn i kotłów z ćwiczeniami.
U w aga. Ćwiczenia konstrukcyjne lub projektowe z dzia
łów 3 do 8., jakoteż innych przedmiotów technicznych, oznaczo
nych w planie nauk jako wybieralne albo polecone (z gwiazdką), należą do przedmiotów w y b i e r a l n y c h . Z pośród tych stu
dent wybrać ma przynajmniej cztery działy, odpowiadające projektom lub pracom technicznym, wykonywanym przez niego zgodnie ze wskazówkami podanemi pod liczbą III. (Projekty i prace techniczne).
II. Przed egzaminem dyplomowym wykazać trzeba potwier
dzenia uczęszczania i postępy przynajmniej dostateczne z nastę
pujących ć w i c z e ń o b o w i ą z k o w y c h :
a) z ćwiczeń konstrukcyjnych z Elementów maszyn
„ „ w Laboratorjum maszynowem I., II. (Przed ro
kiem 1924/25 z Ćwiczeń z pomiarów maszyn.) z ćwiczeń ze Statyki konstrukcyj
„ „ z Obsługi maszyn i kotłów
„ „ z Zarysu budownictwa lądowego.
b ) potwierdzenia uczęszczania i e g z a m i n y k u r s o w e z wy
nikiem przynajmniej dostatecznym z następujących przed
miotów :
z Maszynoznawstwa ogólnego (przy egzaminie ogólnym), z Elektrotechniki ogólnej (w przyszłości z Zasad elektrotech.), z Obsługi maszyn i kotłów (z ćwiczeniami),
ze Statyki konstrukcyj (z ćwiczeniami).
8 6
-z Zarysu budownictwa (-z ćwic-zeniami), z Elementów chemji technicznej.
c) potwierdzeniem uczęszczania na wykłady Ekonomji s p o łecznej.
U w a g a . Z wykładów należących do egzaminu dyplomo
wego można zdawać egzaminy kursowe. (Patrz przepisy o egza
minach).
Zdawanie egzaminów kursowych z innych przedmiotów, wykładanych na Wydziale mechanicznym lub też innym, pozo
stawia się uznaniu kandydata. Jeżeli student wykonać zamierza jeden z Wymaganych projektów z działu, należącego do ćwiczeń poleconych lub wybieralnych, w takim razie zapisać się winien także na wykład z temi ćwiczeniami połączony.
III. P r o j e k t y i p r a c e t e c h n i c z n e . Każdy kandydat grupy konstrukcyjnej ma wypracować podczas swych studjów (na ćwiczeniach odnośnych działów) p r z y n a j m n i e j c z t e r y r ó ż n e p r o j e k t y na podstawie tematów, wybranych przez siebie z niżej podanych działów A., B. i C.
Zamiast jednego projektu wykonać można innego rodzaju p r a c ę t e c h n i c z n ą , za zgodą i pod nadzorem kierownika odnośnego laboratorjum lub zakładu. (Patrz pod IV).
Stosownie do zasady w y b i e r a l n o ś c i i r ó w n o r z ę - d n o ś c i ćwiczeń konstrukcyjnych, projektowych i laborato
ryjnych Wydziału mechanicznego, nie potrzebuje student zapisy
wać się na wszystkie ćwiczenia konstrukcyjne lub inne, odby
wające się przy wykładach obowiązkowych, albo też wybieralnych, względnie poleconych, lecz tylko na te, z których wykonać pragnie projekty lub inne prace, odpowiadające wymogom prze
pisów egzaminu dyplomowego.
Studenci mogą więc wybrać sobie działy swych projektów, względnie większych prac technicznych, korzystając przytem z porady profesorów i referenta grupy.
D z i a ł A.
D w a t e m a t y projektów wybrać należy z następujących dziedzin:
Maszyna dźwigowa (dźwigarka, żóraw, wyciąg i t. p.).
Pompa tłokowa albo obrotowa.
Turbina wodna.
Kocioł z omurowaniem.
Obrabiarka.
Kompresor tłokowy albo obrotowy. (Sprężarka).
Urządzenie do przeładowywania.
Urządzenie maszynowe dla kolei.
Maszyna rolnicza.
87
-Maszyna z działu przemysłu tekstylnego lub też innego, albo inne zadanie techniczne, uznane przez referenta danej grupy za równoważne.
D z i a ł B.
Temat projektu trzeciego wybrać należy z następującego zestaw ienia:
Maszyna parow a (tłokowa).
Lokomobila.
Turbina parowa.
Silnik (motor) spalinowy stały.
Silnik (motor) spalinowy dla samojazdu, samolotu, loko
motywy, okrętu.
Maszyna kolejowa (parowóz albo lokomotywa innego rodzaju).
Maszyna górnicza, hutnicza albo walcownicza.
Kompresor albo dmuchawa.
Maszyna parow a lub spalinowa z wyzyskaniem ciepła wy
lotowego.
Urządzenie maszynowe z działu techniki cieplnej.
Urządzenie mechaniczne do oziębiania albo inne zagadnienie techniczne, uznane przez referenta grupy za równoważne.
D z i a ł C.
Turbina wodna.
Turbina parowa.
Kompresor albo dmuchawa.
Automobil drogowy albo torowy.
Obrabiarka.
Samolot z motorem.
Maszyna rolnicza.
Maszyna dla przemysłu tekstylnego, drzewnego lub innego.
Urządzenie większej stacji maszynowej (maszynowni).
„ stacji pomp, turbin parowych lub wodnych.
„ większej kotłowni.
„ „ fabryki maszyn samojazdów.
„ „ odlewni, młyna, cegielni lub walcowni.
„ fabryki wyrobów z drewna.
„ transportow e lub wyciągowe.
„ do ogrzewania i przewietrzania większego budynku.
„ maszynowe papierni, cukrowni, elektrowni, ga
zowni, fabryki chemicznej albo też inny temat, uznany przez re
ferenta grupy za równoważny.
IV. P r a c a t e c h n i c z n a . Zamiast jednego z powyższych projektów wykonać można większą p r a c ę t e c h n i c z n ą (do
świadczalną lub teoretyczną) pod odpowiednim nadzorem w
je 8 8 je
-dnem z laboratorjów Politechniki (n. p. w laboratorjum maszy- nowem, technologicznem, obrabiarek, wytrzymałości materjałów, kalorymetrycznem, elektrotechnicznem i t. p.), albo też w zakła
dzie przemysłowym, poczem przedłożyć trzeba przyjęte przez profesora kierującego odnośnem laboratorjum o p r a c o w a n i e (referat), przedstawiający plan i przebieg dokonanych studjów lub doświadczeń, ujęcie całości badań i wyników, oraz protokoły pomiarów lub prób.
V. Z a k r e s p r o j e k t ó w . Jeden z powyższych projektów obejmować ma zestawienie c a ł o ś c i u r z ą d z e n i a m a s z y n o w e g o , wiążącego się z projektowaną maszyną (n. p. maszynę parową z przewodami, skraplaczem i t. p., kocioł z omurowa- niem, przegrzewaczem i przewodami, kotłownię dla kilku kotłów, stację kilku turbin, pomp, motorów).
Do każdego projektu dodać należy rysunki ważniejszych szczegółów.
Program stu djów grupy k o lejo w ej O ddziału m a sz y n o w e g o . I. Przed zgłoszeniem się do egzaminu dyplomowego zdać trzeba egzamin ogólny, względnie egzaminy kursowe do niego należące, w zakresie obowiązującym na Oddziale maszynowym i udowodnić uczęszczanie na wykłady i ćwiczenia, obowiązkowe względnie wybieralne, objęte planem nauk tej grupy.
II. Nadto zdać należy, przed przystąpieniem do egzaminu dyplomowego, następujące egzaminy kursowe z wynikiem przy
najmniej dostatecznym:
z Maszynoznawstwa ogólnego.
z Elektrotechniki ogólnej, (w przyszłości z Zasad elektro
techniki).
ze Statyki konstrukcyj.
z Ubezpieczenia ruchu pociągów.
z Zarysu budownictwa lądowego.
z Ruchu kolejowego.
z Obsługi maszyn i kotłów
i wykazać się dowodem uczęszczania na Ekonomję społeczną.
Zdanie egzaminów z innych przedmiotów obowiązkowych, w y bieralnych lub poleconych, pozostawia się uznaniu kandydata.
III. P r o j e k t y i p r a c e t e c h n i c z n e .
Każdy student grupy kolejowej ma wypracować podczas swych studjów na ćwiczeniach odnośnych działów p r z y n a j m n i e j t r z y r ó ż n e p r o j e k t y , na podstawie tematów, wy
branych przez niego z niżej podanych działów A., B., C.
Zamiast jednego projektu wykonać można inną pracę te
chniczną, za zgodą kierownika odnośnego laboratorjum lub zakładu.
- 89 —
Na grupie kolejowej wprowadzono zasadę wybieralności przedmiotów i równorzędności ćwiczeń konstrukcyjnych, p ro jektowych i laboratoryjnych, dzięki czemu studenci, z wyjątkiem ćwiczeń konstruk. z Budowy maszyn kolejowych i Urządzeń kolejowych, nie muszą się zapisywać na wszystkie ćwiczenia konstrukcyjne względnie projektowe, odbywające się przy w y
kładach obowiązkowych, lecz mogą sobie w podanych granicach swobodnie ułożyć program prac technicznych, korzystając przy- tem z porady profesorów i referenta grupy kolejowej.
D z i a ł A.
1. Obrabiarka.
2. Pom pa parow a albo obrotowa.
3. Kompresor tłokowy albo obrotowy. t
4. Automobil drogowy albo torowy, wagon motorowy, traktor parowy lub spalinowy, lokomobila.
5. Maszyna dźwigowa (dźwigarka, żóraw, wyciąg lub urządzenie transportowe).
6. Turbina wodna.
albo inne zadanie techniczne, uznane przez referenta grupy m a
szyn kolejowych za równoważne.
D z i a ł B.
Maszyna kolejowa (parowóz, turbowóz, lokomotywa s p a linowa, powietrzna, elektryczna, bezpaleniskowa i t. p.).
D z i a ł C.
1. Urządzenia mechaniczne jak: przesuwnica, obrotnica, zapadnia, żóraw, dźwigarka kolejowa i t. p.
2. Urządzenie kolejowe: warsztaty kolejowe, parowozownia, stacja wodna, kotłownia.
3. Fabryka maszyn kolejowych, urządzenie do badania p o jazdów (stanowisko dynamometryczne) i t. p.
4. Urządzenie do transportu węgla lub towarów masowych.
5. Urządzenia mechaniczne, elektryczne i ogrzewnicze większego budynku stacyjnego, albo inny temat, uznany przez referenta grupy za równoważny.
IV. Z a k r e s p r o j e k t ó w l u b i n n y c h p r a c . Jeden z powyższych projektów obejmować ma zestawienie całości urządzenia maszynowego (n. p. całą lokomotywę albo urządzenie pracowni naprawczej, albo stacji wodnej).
Do każdego z projektów dodać należy rysunki (warszta
towe) ważniejszych szczegółów.
P rogram stu d jów grupy te c h n o lo g ic zn ej.
(G ru py in ży n ieró w fabryczn ych ).
A. P r z e d m i o t y o b o w i ą z k o w e .
Rok I. Matematyka I. z ćwiczeniami. Geometrja wykreślna z rysunkami. Fizyka. Mechanika ogólna z ćwiczeniami. Maszy- noznawstwp ogólne. Rysunki techniczne. Elementy chemji te
chnicznej. Ćwiczenia w laborat. fizycz. I. część (jedno półrocze).
Rok II.: Matematyka II. z ćwiczeniami. Mechanika techniczna z ćwiczeniami. Technologja mechaniczna żelaza. Obrabiarki i o b róbka metali. Elementy maszyn. Ćwiczenia konstrukcyjne I. z Elem.
maszyn. Elektrotechnika ogólna. Ćwicz, technologiczne.
Rok III. i IV.: Ćwiczenia konstrukcyjne II. z Elem. maszyn.
Ćwicz, z obróbki. Teorja maszyn cieplnych. Pomiary maszynowe.
Ćwicz, w Laboratorjum maszynowem. Budowa kotłów (jedno półrocze). Maszyny dźwigowe. Odlewnictwo. Kuźnictwo. Techni
czne badanie żelaza z ćwicz. Organizacja i zarząd przedsiębiorstw z ćwiczeniami. Organizacja wytwórczości i urządzenia fabryk maszyn. Obsługa kotłów i maszyn (z ćwicz.). Ekonomja społeczna.
Ustawy przemysłowe i robotnicze.
B. P r z e d m i o t y w y b i e r a l n e .
Dwa przedmioty z Budowy maszyn obrane dowolnie z dzia
łów aj i b) tak, by stanowiły razem przynajmniej po trzy g o dziny wykładu przez trzy półrocza.
Dział a): Maszyny cieplne: silniki parowe, spalinowe, ma
szyny kolejowe, górnicze.
Dział b ): Kotły parowe, pompy, silniki wodne, budowa ob
rabiarek, samochody, maszyny do przeładowywania i transportu, maszyny rolnicze.
C. P r z e d m i o t y w y b i e r a l n e , z których trzeba wybrać przynajmniej trzy:
Zasady hutnictwa. Walcownictwo. Techniczne stopy metali.
Technologja włókien wraz z papiernictwem. Młynarstwo zbożowe wraz z ćwicz. Technologja drzewa. Technologja nafty. Statyka konstrukcyj z rysunkami. Maszyny przemysłu chemicznego. Ćwicz, w laboratorjum elektrotechnicznem. Chemja ogólna z laboratorjum.
Ogrzewanie i przewietrzanie z ćwicz. Urządzenia miejskich za
kładów (elektrownie, gazownie, wodociągi, rzeźnie). Urządzenia kolejowe.
D. Ć w i c z e n i a k o n s t r u k c y j n e . a) Projekt maszyny dźwigowej albo obrabiarki.
b) Projekt silnika cieplnego (parowego, spalinowego, ma
szyny kolejowej, górniczej).
9 0
-c) Projekt fabryki, albo większa praca laboratoryjna, albo technologiczna, albo też inny projekt, dobrany w porozumieniu z referentem grupy technologicznej.
E. P r z e d m i o t y p o l e c o n e .
Zarys prawa państwowego i prywatnego. Higjena. Ćwicz, w laborat. fizycznem II. część. Ćwicz, w laborat. chemicznem.
Elementy miernictwa z ćwicz. Matematyka stosowana. Laborat.
kalorymetryczne. Laborat. maszynowe III. Księgowość i t. p.
Program stu d jó w gru p y ruchow ej O ddziału m a sz y n o w e g o . Zadaniem grupy ruchowej jest kształcenie na inżynierów doświadczalnych i kierowników ruchu dla większych zakładów przemysłowych lub dla kolejnictwa, obeznanych odpowiednio z częścią motorową i elektryczną maszyn silnikowych i robo
czych, oraz z oszczędnościową gospodarką energetyczną, szcze
gólnie cieplną.
Przedmioty i ćwiczenia obowiązkowe są wymienione w szcze
gółowym programie. Zwraca się uwagę, że z wykładów kon
strukcyjnych są wybieralnemi: Budowa silników parowych i Bu
dowa silników spalinowych, albo: Budowa maszyn kolejowych, Urządzenia kolejowe i Ruch kolejowy. Ponadto wykład z „Ogrze
wania i przewietrzania“ jest obowiązkowym dla chcących wy
konać projekt z tego zakresu.
Do egzaminu dyplomowego z grupy ruchowej należy przedłożyć:
1. Dwa projekty, których tematem mogą być (do wyboru):
a) pom pa tłokowa lub obrotowa, kompresor tłokowy lub obrotowy, maszyna dźwigowa, urządzenie transportowe, kocioł z omurowaniem, urządzenie do oziębiania, urządze
nie do ogrzewania, urządzenie do przewietrzania budynków, urządzenie z wyzyskaniem ciepła odpadkow ego;
b) maszyna parowa, turbina parowa, silnik spalinowy, m a szyna kolejowa, urządzenie kolejowe.
2. Projekt urządzenia całego zakładu (elektrownia, stacja pomp, urządzenie mechaniczne fabryki chemicznej), albo praca laboratoryjna (doświadczalna lub teoretyczna), wykonana w labo
ratorjum maszynowem, kalorymetrycznem, elektrotechnicznem, lub wykonana w Zakładzie przemysłowym pod odpowiednim nadzorem, przyczem należy przedłożyć opracowanie, przedsta
wiające wyniki spostrzeżeń, oraz ujmujące całość zagadnienia1).
J) Z e w z g lę d u na m iejs ce w laboratorju m e le k tr o te c h n ic z ., m o ż e b y ć w roku n. 1924/25 p rzy jęty ch ty lk o p o 15-u stu d e n tó w na 111-ci i IV -y rok stu d jó w gru p y ru ch o w ej.
91
-Program naukowy Oddziału elektrotechnicznego obejmuje między innemi na III. roku Budowę silników parowych (maszyny i turbiny parowe), a na IV. roku Budowę silników spalinowych.
Z tych dwóch wykładów jeden tylko jest obowiązkowy, do wy
boru, w zależności od wykonywanego ćwiczenia konstrukcyjnego.
Podobnież wybieralne są ćwiczenia: Dwa ćwiczenia konstruk
cyjne są obowiązkowe. Jednem z nich musi być bądź to projekt silnika parowego, bądź też projekt silnika spalinowego. Drugiem
— może być bądź to projekt maszyny dźwigowej, bądź też p ro
jekt silnika wodnego.
W elektrotechnice dopuszczalna jest specjalizacja w kie
runku prądów silnych lub teletechniki. Dla obierających pierwszy kierunek, nadobowiązkowemi są przedmioty: Radjotelegrafja i radjotelefonja z ćwiczeniami, oraz Ubezpieczenie ruchu pocią
gów, a egzamin z Zasad telegrafji i telefonji nie jest wymagany.
Dla drugich — przedmioty powyższe są obowiązkowe i żądany jest nadto egzamin zarówno z tych przedmiotów, jak i z Zasad telegrafji i telefonji. Natomiast odpada obowiązek słuchania w y kładów Koleje elektryczne i jednego z przedmiotów Budowa maszyn dźwigowych lub Budowa silników wodnych, mianowicie tego, z którego ćwiczeń konstrukcyjnych nie wybrano.
Program stu djów O ddziału n a fto w eg o
(w p r o w a d z o n e g o ro z p o rz ą d z en ie m M in ister stw a W . R. i O. P. z 26.
k w ietn ia 1921 Nr. 1992 - IV /2 1 ).
Program naukowy Oddziału naftowego dozwoli kształcić się w kierunku: wiertniczo-naftowym, geologicznym i technolo
gicznym. Zróżnicowanie to uwzględni się kiedyś później w p ro gramie, gdy brakujące katedry, docentury i laboratorja będą uzupełnione i gdy doświadczenie wykaże jego potrzebę. Na ra
zie bierze się pod uwagę tylko pierwszy kierunek.
AJ P r a k t y k i w a k a c y j n e są obowiązkowe (patrz str.
84). Odbywać je należy po I., II. i III. roku. Praktyka ma trwać conajmniej 6 miesięcy, ma być zgłaszana w dziekanacie i udo
wodniona świadectwami firm i dokładnemi pisemnemi s p ra w o zdaniami, składanemi przed wpisem u dziekana. Na 6 miesięcy praktyki składają się zajęcia: dla kierunku wiertniczo-naftowego i geologicznego przynajmniej 4 mies. przy wierceniach, przynaj
mniej 1 mies. w warsztatach i przynajmniej 1/2 mies. w gazo
wniach; dla kierunku technologicznego przynajmniej 4 mies.
w rafinerjach, 1 w warsztatach i ł/a w gazowniach.
Wycieczki do kopalń naftowych (5 jednodniowych w ciągu roku i jedna 6-dniowa po ukończeniu wykładów w letniem p ó ł roczu) są obowiązkowe; należy wpisywać je do indeksu dla
— 92
-Program studjów Oddziału elektrotechnicznego.
uzyskania frekwentacji i składać z nich profesorowi pisemne sprawozdania.