WARUNKI BYTU LUDNOŚCI

*ZfiOST PRZYCHODÓW W okresie lat 1961 - 1968 w wyniku szybkiego luDN0Ści I FUNDU- rozwoju gospodarki narodowej oraz związanego SZC SPOŻYCIA z tym wzrostu dochodu.narodowego miał miejsce

stały 1 systematyczny wzrost funduszu spożycia oraz poziomu życiowego ludności zarówno kraju, i naszego województwa. Podkreślenia wymaga przy tym fakt, że

***e chodzi tu tylko o statystyczny wzrost średnich wielkości docho- 1 spożycia , za którymi mogą się kryć większe dysproporcje ale 0 Powszechny na ogół wzrost stopy życiowej większości społeczeństwa

* Głównie tych grup i warstw, których poziom życiowy był najniższy.

* latach 1961 - 1968 pieniężne przychody ludności województwa pocho-

<3łSce od gospodarki uspołecznionej wzrosły o 77, 8 %,przy czym '^ażnie szybsze tempo tego przyrostu miało miejsce w okresie lat

***65 - 1968. W latach 1961 - 1964 średnioroczny przyrost przychodów

^oslł 6,7 % co wiązało się ze średniorocznym wzrostem w kraju do­

wodu narodowego o 6,3 % i funduszu spożycia o 4,7 %. Natomiast

* latach 1965 - 1968 średnioroczny przyrost dochodów pieniężnych

*Pflności województwa wynosił 8,2 % przy średniorocznym tempie wzrostu

* kraju dochodu narodowego o 7,2 % 1 funduszu spożycia o 6 %.

^NDüSZ PLAC Podstawowym czynnikiem kształtującym poziom ży~

* INNE PRZYCHODY olowy ludności są płace. Z płac bowiem utrzymuje TYTUŁU ZATRUD- się w naszym województwie około 75 %

społeczeń-etwa /w kraju około 64 %/. Wynagrodzenia e ty- 1 tułu zatrudnienia stanowią około 61 * ogółu . pieniężnych przychodów ludności województwa..

clśle powiązany z rozwojem gospodarki województwa fundusz płac

* Inne przychody ludności z tytułu zatrudnienia wykazywały w latach

*96l _ 1968 dużą dynamikę.

*Yraźnle silniejszy wzrost funduszu płac miał miejsce w latach

*965 - 1968 /o 38,9 %/ przy czym w ostatnich 3 latach wynosił on

®koło 9 % rocznie.

78

Talii. 50. FUNDUSZ PLAC I INNE PRZYCHODY Z TYTUŁU ZATRUDNIENIA W LATACH 1960 ORAZ 1964 - 1968

Wyszczególnienie 1960 1964 1965 1966 1967 1961

■ Przychody z tytułu zatrudnienia w

sin zł 10191 12966 13916 15317 16725 18015 i960 = i00 100,0 127,2 136,5 150,3 164,1 176,8 rok poprzedni = 100 X X 107,3 110,1 109,1 107,7 w tym wynagrodzenie

objęte funduszem

płac w min zł 9702 12418 13173 14302 15537 16716

%

Uzyskany w omawianym okresie wzrost funduszu płac w województwie /o 53 % w przemyśle 1 o 50 % w budownictwie/ tylko częściowo prze­

znaczony został na podwyżkę przeciętnych płac w wyniku regulacji płac, wzrostu wydajności pracy, wzrostu kwalifikacji itp. W znacz*)*

zaś stopniu /w 47 % w przemyśle, w 50 % w budownictwie itp/ wzroS*

funduszu płac przeznaczony został na płace dla nowozatrudnionych pracowników, których przyrost w tym okresie był wysoki /o 14,7 %/*

PRZECIĘTNE Niemniej jednak w latach 1965 - 1968 odnotować PŁACE należy poważny wzrost przeciętnych płac a zwł*

cza istotną poprawę płac grup najniżej zarahiP jących. Dane zawarte w tablicy 51 wykazują, ^ nastąpiło ogólne przesunięcie w układzie grup zarobkowych - zmniej' szenie udziału pracowników o niskich zarobkach oraz znaczne zwięk­

szenie udziału pracowników w wyższych grupach zarobkowych.

Tabl. 51. ZATRUDNIENIE W GOSPODARCE USPOŁECZNIONEJ WEDŁUG WYSOKOŚCI PŁACY MIESIĘCZNEJ BRUTTO ZA WRZESIEŃ

________________________________________________ ^

Wyszczególnienie

Zatrudnienie wg płacy miesięcznej brutto w zł_y ogółem do

1000

1001--2000

2001--2500

2501--3000

3001--5000 Ogółem 1964 100,0 10,4 52,2 17,4 9,2 9,3 l,6

1967 100,0 6,7 46,4 19,8 11,9 13,0 2,2 1864 = 100 X 64,4 88,9 113,8 129,3 139,8 146,7 Przemysł 1864 100,0 4,6 47,4 21,7 11,9 12,0 2/

/«ok./

Zatrudnienia wg płacy miesięcznej brutto w zł Uogólnienie

^zemyał 1967 100,0 2,4 37,1 24,1 15,3 17,6 3,5 1964 = 100 X 52,2 78,3 111,1 128,6 146,7 137,5 Udo»nictwo

1964 100,0 3,1 32,3 20,5 16,4 22,3 5,4 1967 100,0 2,8 28,2 17,8 15,1 26,6 9,3 1964 = 100 X 90,3 87,3 86,8 92,1 115,7 172,2

^“Ictwo 1964 100,0 13,4 64,2 12,4 6,0 4,0 -1967 100,0 11,4 61,4 14,3 7,7 5,1 0,1 1964 « 100 X 85,1 95,6 115,3 128,3 127,5

-^ansport 1964 1967

100,0 4,0 61,5 17,3 6,9 10,2 0,1 100,0 2,6 56,0 20,1 10,7 12,2 0,4 1964 = 100 X 65,0 91,1 116,2 155,1 119,6 400,0

::

100,0 14,7 69,1 9,8 3,9 2,4 0,1

100,0 8,7 65,6 14,6 6,5 4,6

-1964 = 100 X 59,2 94,9 149,0 166,7 191,7

-*o»Po<larlca 186*

1=6,

100,0 9,7 61,2 18,1 7,5 3,5

-100,0 5,6 54,3 19,2 10,5 10,1 0,3 1964 = 100 X 57,7 88,7 106,1 140,0 288^6

-aauka

Mitura 1964 100,0 28,0 53,1 10,4 4,7 3,7 0,1 1967 100,0 21,9 52,9 13,1 7,2 4,8 0,1 1964 » 100 X 78,2 99,6 126,0 153,2 130,0 100,0 On?r?na zdrowia,

®ka społecz­

ni* kultura

1964 100,0 39,1 48,8 6,6 2,6 2,6 0,3 1967 100,0 20,1 60,6 9,5 4,4 4,6 0,8 1964 m 100 X 51,4 124,2 143,9 169,2 177,0 266,7

6*eJ niż 1000 zł zarabiał w województwie w 1967 r. tylko co piętnas- y Zatrudniony^ podczas gdy w 1964 r. pracowników takich było jeszcze Pobad io %, przy czym całkowicie zniknęła kategoria pracowników

Urobkach niższych niż 850 tł miesięcznie /nie wliczając uczniów

^lapełnozatrudnionych/. Zmniejszeniu uległ również udział grupy

80

pracowników o zarobkach poniżej 2000 ił miesięcznie. O blisko 100 0) wzrosła natomiast liczba zarabiających powyżej 2000 ił miesięcznie ^ zaś udział tej grupy pracowników zwiększył się z 37,4 % w 1964 rok6 t|

do 46,9 % ogółu zatrudnionych w 1967 r. Stosunkowo najsilniejszy wzrost miał miejsce w wyższych grupach zarobkowych. Powyżej 3000 d zarabiało w 1967 roku ponad 102 tys. pracowników podczas gdy w 196*

roku było ich 63 tys.

W przemyśle i budownictwie, gdzie przeciętne zarobki były znaczni®

wyższe niż w innych działach,wzrost płac był stosunkowo mniejszy

/ patrz tablica 52./. j

o Tabl. 52. PRZECIĘTNE MIESIĘCZNE PŁACE W PRZEMYŚLE I BUDOWNICTWIE Z

1964 | 1965 | 1966 j 1967 | 1968 1968 Wyszczególnienie

w złotych 1964

-100 Przemysł

Budownictwo

2105 2388

2149 2197

i

²⁴⁴⁵

i

²⁵³⁴

2273 2711

2381 2790

113,2 116,8

Na podkreślenie zasługuje przy tym fakt, że silniejszy wzrost prz*' clętnych płac w obu tych działach miał miejsce w grupie robotników»

Natomiast znacznie wyższą dynamikę wykazują przeciętne płace w dzi*' łach gospodarki narodowej, gdzie płace te były niskie.

W obrocie towarowym przeciętne płace wzrosły z 1460 ił w 1964 roku do 1849 ił w 1968 roku to Jest o 26,6 zaś udział pracowników o zarobkach powyżej 2000 zł miesięcznie wzrósł w latach 1965 - 1967 z 16,2 % de 25,7 %. Również w pozostałych działach usługowych wzroś*

udziału tej grupy zarobkowej był wyraźnie wyższy od przeciętnego wzrostu: w gospodarce komunalnej z 29,1 % w 1964 r. do 40,1 % w zdrowiu 1. opiece społecznej i kulturze fizycznej z 12,1 %

de 19,2 % oraz w oświacie, nauce 1,kulturze z 18,9 % do 24,2

ŚWIADCZENIA świadczenia społeczne stanowią drdjgle"co do SPOŁECZNE wielkości 1 znaczenia po płacach 1 Innych

wpły-wach z tytułu zatrudnienia źródło dochodów ludn®^

. cl pozarolniczej. Ukształtowanie się w wojewód*' twle sytuacji w zakresie świadczeń społecznych Jest odbiciem z Jed­

nej strony polityki Państwa w tej dziedzinie, z drugiej zaś specyfi­

ki społecznego - ekonomicznej naszego województwa. W okresie lat

81

>961 _

% 'to

1968 poszczególne grupy świadczeń - renty i emerytury, zasiłki t st>rpendia wykazywały różne tendencje rozwojowe a w związku z

%1

tßaoznym zmianom ulegała struktura świadczeń społecznych /patrz ca 53/.

■fab 1. 53. ŚWIADCZENIA SPOŁECZNE

^adczcri

6rę rozwoju gospodarki narodowej coraz większe środki można Przeznaczać na zaopatrzenie emerytalne i systematycznie - sil- hiż przeciętne płace - podnosić wysokość,przeciętnej renty, czym w najbliższych latach nastąpi dalszy znaczny wzrost w ra- Przeprowadzanej reformy rent i emerytur. Jednocześnie

równole-* silnym wzrostem liczby ludności w wieku poprodukcyjnym szybko stały w latach 1965 - 1968: liczba rencistów

tego 1 wypłaty emerytalne /o 58,7 %/.

/o 28,4 U a w

Tabl. 54. RENTY

zególnlenle _{1960 1964 1965 19GG 1967 1968} ^{1968 .} 1964

«100

49 74 79 85 89 95 128,3

497 784 913 934 1045 1244 158,7

659 761 790 819 842 939 123,4

te.*J°lętna liczba

*''tyi t'P*aty w min zl si*B°lętne mie- hij^na renta

ż3ca w zł

erhple zasiłków najwyższy udział stanowią zasiłki rodzinne.

ł»t

^dakże Ich znaczenie społeczne 1 ekonomiczne stopniowo s biegiem

«•aleje. Występuje nie tylko spadek odsetka pracowników

korzysta-82

jącyoh a zasiłku w stosunku do ogółu zatrudnionych, co wiąże się wzroste» aktywizacji zawodowej kobiet,ale w ostatnich latach równi6 spadek bezwzględnej Ilości rodzin korzystających z tego zasiłku /w 1965 r, - 229 tys., w 19*68 - 224 tys/, co związane było ze spad' kie» przyrostu naturalnego oraz przekroczeniem granicy wieku upraw­

niającego do zasiłku przez młodzież licznych roczników powojennych*

Udział dochodów z tytułu zasiłku rodzinnego w stosunku do silnie wzrastających wynagrodzeń z tytułu funduszu płac spadł z 5,5 % w i960 r, do 3,3 % w 1968 r.

Tabl. 55. ZASIUCI PRACOWNICZE I STATUTOWE

Wyszczególnienie

1964 1965 1966 1967 1968 TR milionach złotych 196*

*100

Ogółem 949 973 949 977 949 100,0

Zasiłki pracownicze 845 853 862 880- 855 101,2 w tym: rodzinne , 599 595 582 569 550 91,3

chorobowe 172 183 205 232 219 127,3

inne 74 75 75 79 86 116,2

Zasiłki statutowea// 104 120 87 97 94 SO, 4

a/ Wypłacane przez związki zawodowe, PKP, Wydział Zdrowia itp1.

Dość znaczny wzrost wykazują na przestrzeni ostatnich lat zasiłki chorobowe, Równolegle ze wzrostem przeciętnych płac wzrastała śred­

nia wysokość zasiłku chorobowego /1960r. - 39,9 zł, 1968 - 48,8 zł dziennie/ lecz także - co ule zawsze było uzasadnione stanem zdrowo*' ności - rosła ilość dni zasiłkowych przypadająca na 100 ubezpieczo­

nych - z 61,4 w 1965 r, do 69,2 w 1967 r. Istotną poprawę zanotowano w 1968 r. - spadek wypłat w stosunku do 1967 r. o 8,2 %, co jest rezultatem podjętych środków poprawy dyscypliny pracy.

PRZYCHODY Produkcja rolnicza w gospodarstwach chłopskich LUDNOŚCI w badanym okresie wykazuje znaczny wzrost, Jed-CHLOPSKIEJ nocześnie zmniejszała się liczba osób utrzymują'

cych się z indywidualnych gospodarstw rolnych, równolegle wzrastała dość szybko towarowość gospodarki chłopskiej. Znajdowało to wyraz w systematycznym wzrości®

dawanych Pahstwu produktów rolnych oraz wzroście z tego tytułu

^rzychodów ludności rolniczej.

Tahl. 56. SKUP PRODUKTÓW ROLNYCH

"'ysziczególnienle

1960 1964 1965 1966 1967 1968

w milionach złotych 1964

«100 w eonach

leNcych 3241 I 3941 I 4258 | 4517 I 5080 ! 5149 130,6

Przeliczeniu na członka rodziny przychody ze skupu wyniosły w roku l968

4**0, rnn

13513 :ł to jest o 93 % więcej niż w i960 r.

°cześnie wzrastały przychody z wolnorynkowej sprzedaży produktów ych. Wzrost ten był Jednak znacznie słabszy niż przychód z tytu-Skupu i wynosił około 4 - 5 % rocznie„ Zmniejszył się także poważ—

1116 * ogólnych dochodach ludności chłopskiej udział spożycia natural- Wiąże się to z postępującymi przemianami społeczno - gospodar- CZyill1 obyczajowymi i kulturalnymi, co znajduje między innymi wyraz

Schodzeniu od tradycyjnej gospodarki naturalnej a przechodzeniu/

Ps model gospodarki towarowej.

tensyfikacja produkcji rolnej wymagała Jednakże wzrostu nakładów

^ strony gospodarstw chłopskich . Szczególny wzrost wystąpił w za- esie nakładów bieżących na produkcje rolną a zwłaszcza na zakup

*°zów sztucznych, których zużycie na 1 ha gruntów ornych przekraczało '’lisico 40 % poziom krajowv. Nieco niższe nakłady realizowane były 1)5 inwestycje produkcyjne. Nakłady te były związane głównie z zaku- il6ci maszyn, w mniejszym zaś stopniu z budownictwem.

rolę zarówno w rozwoju gospodarki rolnej Jak w dochodach ludnoś- chłopskiej odgrywają dynamicznie rosnące kredyty obrotowe /wzrost stosunku do 1964 r. o 2 '5/‘,i, zaś do 1960 r. o 91 5*/ jak i inwesty-

°^jne /wzrost do 1964 r. o 44 % zaś do 1960 r. o 127 %/ - które (,cznie w 1968 r. wyniosły 1052 min ii.

°*ażno znaczenie dla sytuacji ekonomicznej ludności chłopskiej dochody z działalności pozarolniczej. Chodzi tu zarówno o wpły- '$y z tytułu zatrudnienia w gospodarce uspołecznionej a zwłaszcza

Przemyśle, budownictwie i transporcie. Jak również o wpływy z tytu-

" różnego rodzaju prac sezonowych wykonywanych dla gospodarki uspo-

*e°znionej - głównie usług transportowych, prac w budownictwie, leś­

84

nictwie itp.

W sumie przeznaczono no spożycie dochody osobiste przypadające w r6 gospodarczym 1966/1967 na 1 gospodarstwo rolne wynosiły w wojewod*** | około 48,5 tys d zaś w przeliczeniu na 1 członka rodziny ponad li*8 tys. ił 1 należały podobnie jak w woj. opolskim do najwyższych w krW | /średnia krajowa - 10068 zł/'.

CENT I REALNE W wyniku wzrostu dochodów poszczególnych grup DOCHODY LUDNOŚCI ludności ogólne dochody społeczeństwa wojewoda*1111

wzrosły na przestrzeni lat 1965 - 1968 o 37,2 #iC | przy równoczesnym wzroście ludności tylko o 2,8 "

zaś zatrudnienia o 14,7 % i przy uwzględnieniu zaistniałego w tym okresie wzrostu kosztów utrzymania o około 8 %, pozwala szacować, ź*

wzrost realnych dochodów wyniósł w tym czasie około 23 % na i miesz­

kańca.

Wzrost kosztów utrzymania w latach 1965 - 1968 związany był ze wzro­

stem cen bądź regulowanych w drodze decyzji państwowych bądź też zaistniałych w wyniku procesów rynkowych, W odniesieniu do napojów alkoholowych i papierosów podwyżka cen miała za zadanie zahamowanie zbyt dużego wzrostu konsumpcji. W niektórych przypadkach chodziło o polepszenie struktury cen, która na wielu odcinkach nie była pra­

widłowa i wreszcie niektóre podwyżki np. cen biletów komunikacji miejskiej, komornego itp. miały na celu stworzenie dla pewnych dzie­

dzin zdrowych podstaw ekonomicznych. Jednocześnie ceny niektórych artykułów uległy obniżeniu np. cukru, smalcu, telewizorów i innych spośród artykułów trwałego użytku. W sumie w wyniku różnokierunko- wych ruchów cen nastąpił wzrost kosztów utrzymania wzrost przecięt­

nych płac realnych był zatem niższy o około 8 % od wzrostu płac no­

minalnych. Wpływ ruchów cen na koszty utrzymania rodzin rolniczych był znacznie mniejszy.

WZROST POZIOMU W roku 1968 ludność województwa przeznaczyła SPOŻYCIA na zakup towarów 1 usług 22,7 raid zł to Jest

74,7 H ogółu dochodów.

Szczególną dynamikę wykazywał zakup usług - wzroS*

w stosunku do 1964 r. o 70,6 % zaś do roku 1960 o 238 % a jednocześ­

nie wydatne zwiększenie udziału w ogólnych wydatkach ludności do 8,6#

w 1968 r. /1964 - 6,9 %/.

Mimo znacznych osiągnięć w tym zakresie uzyskany poziom rozwoju usług Jeet Jeezose niski. Na tak wysokie wskaźniki wzrostu wartości usług

1965 - 1968 zakup 1 spożycie dóbr materialnych wzrosło miały miejsce znaczne zmiany w spożyciu l*a w zakresie wielu rodzajów usług Jest nadal niewystarczające.

biesie : On*

p *>5 %, jednocześnie zaś Szezegóinych grup towarów.

"Klnie zwiększyły się dostawy artykułów żywnościowych do uspołecz-

°heg0 handlu detalicznego, aczkolwiek udział ich w ogólnych doeta- towarowych nieco spadł wobec wyższego wzrostu dostaw i zakupu

^ykiiłów nieżywnościowych. Szczególny wzrost wykazywała sprzedaż

^Kekowydajnych artykułów żywnościowych pochodzenia zwierzęcego przy tal)llizaCji bądź spadku sprzedaży mniej wartościowych produktów Winnych.

Tabl. 57. DOSTAWY WAŻNIEJSZYCH TOWARÓW ŻYWNOŚCIOWYCH DO SPRZEDAŻY DETALICZNEJ

Wyszczególnienie

Jednostka 1964 1968

miary w lic

bezwzg zbach lędnych

1964

=100

pszenna ton 16437 18076 116,4

Was ze ton 8070 8618 106,8

Pl eCŻywo tys ton 172 184 107,0

l^so, podroby

Przetwory ton 41910 54781 130,7

bluszcze zwierzęce ton 7711 8223 106,6

bluszcze roślinne ton 9729 9546 98,1

Masł0 ton 4727 . 6502 137,5

Jaja tys szt 59052 63456 107,4

^Ukier ton 42723 51875 121,4

^Plrytus i wódki

tys.1.100° 3534 4825 136,5

W^dki gatunkowe tys.1.100° 644 1687 261,9

awarte w tablicy 57 dane nie obejmują całości spożycia poszezegól- ch artykułów przez ludność a w szczególności nie obejmują one spo-

^"1* naturalnego wsi, jak również zakupów na targowiskach i w handln Uspołecznionym.

"Minie

fl»;"cje

w okresie minionych lat widoczne były korzystne naogół tsn- w zmianach spożycia ważniejszych artykułów w przeliczeniu na

80

.t mieszkańca a zwłaszcza:

- spadek spożycia ziemniaków i artykułów mącznych - wzrost dost8*

pieczywa jak również mąki wiązał się ze zmianami spożycia na l odchodzeniem rolników od wypieku w domu i gospodarczego prze­

miału zboża,

- znaczny wzrost spożycia mięsa i przetworów mięsnych. Dostawy d*

sprzedaży detalicznej w handlu uspołecznionym wzrosły z 21,7 KB 27,3 kg w 1968 r., uwzględniając zaś same zaopatrzenie spożycie

mięsa wyniosło w 1968 r. 51 kg. ' ■ i

- znaczny wzrost spożycia tłuszczów - dostawy do sprzedaży detal*6*' nej wzrosły w latach 1965 - 1968 z 11,4 kg do 12,2 kg przy czy® ^ najsilniejszy wzrost dotyczył sprzedaży masła - z 2,4 kg do 3,®

- wzrost spożycia cukru - dostawy wzrosły z 22,1 kg it 1964 r, do 25,9 kg w 1968 r.

- silny wzrost i stosunkowo wysoki poziom spożycia mleka i jaj•

- duży wzrost spożycia alkoholu z 2,2 1 w 1964 r. do 3,3 1 w iS6®*

w przeliczeniu na 100 % spirytusu przy czym szczególnie wysoko wzrosło spożycie wódek gatunkowych.

Osiągnięty poziom spożycia zbliżył się w szeregu artykułów do logicznych norm odżywiania. Największe niedobory w stosunku do ty6 nora wykazuje spożycie warzyw, owoców i ryb, mimo znacznego wzroS*11 podaży w ostatnich latach.

WięcEJ DÓBR Podobnie jak w całym kraju szybko wzrastało TRWAŁEGO DŻYTKC spożycie artykułów nieżywnośclowych a zwłaszC**j

artykułów gospodarstwa domowego - dóbr trwałeB6 użytkowania: mebli, artykułów elektrotechnice nych jak również odzieży - głównie zaś wyrobów dziewiarskich i P°^’

czoszniczycli.

Jeszcze na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych miął miejsce yysoki poziom zaopatrzenia gospodarstw domowych w coraz szerszy asortyment przedmiotów trwałego Użytkowania. Dotyczy to głównie radioodbiorników, motocykli, rowerów, pralek, maszyn do szycia. Z tego względu dostawy i sprzedaż tych artykułów w ostat­

nich latach utrzymywały się na stałym poziomie bądź nawet zmniej­

szyły się w zależności od popytu. W odniesieniu do telewizorów wyższe dostawy miały miejsce w 1966 r. poczym notuje się spadek.

Tabl. 58. DOSTAWY NIEKTÓRYCH TOWARÓW NIEŻYBN OŚCIOWYCH DO SPRZEDAŻY DETALICZNEJ

iszczę gólnienia

^ay bawełniane

”6łnopodobne '*01%Hińl weł,ni-ane fyr lnopodobne i odzieżowe . kanin

0 *°by dziewiarskie

'

^radiowe

w liczbach bezwzględnych

^a°cześnie utrzymywała się silna tendencja wzrostu dostaw i zaku- b°dćwek, samochodów, mebli i szeregu innych artykułów. Widoczne

zmniejszanie się popytti na tkaniny przy równoczesnym zwiększa- popytu 1 dostaw - w miarę ilościowego i jakościowego rozwo-

^ przemysłu odzieżowego - gotowych wyrobów odzieżowych oraz dzie-

^4łs'{loh. Podobnie charakterystyczna była zmiana dostaw i zużycia

^ °dków do prania - zmniejszanie zużycia tradycyjnego mydła w kawał- (j wzrost zużycia proszków do prania i detergentów,

^biku wieloletnich dostaw nastąpiło wydatne upowszechnienie dóbr t a*®go użytkowania. Co drugie gospodarstwo domowe posiada obecnie

^odbiornik jak również pralkę. Około 40 % rodzin posiada telewi- zaś co szósta rodzina posiada lodówkę.

ebmie wzrost stopy życiowej społeczeństwa województwa znajdował

*Z zarówno w zwiększonym spożyciu artykułów żywnościowych i prze-

°Wyoh jak również w coraz powszechniejszym wyposażeniu w dobra

*,ąłeg0 użytku.

%Zc

Szczególnym wyrazem poprawy materialnej sytuacji ZACNOŚCI ludności w minionych latach jest dynamiczny

wzrost wkładów 1 stanu oszczędności. Obrazuje to tablica 59.

88

Tani. 56. WKŁADY OSZCZĘDNOŚCIOWE LUDNOŚCI

I960 1964 1965 1966 1967 - 1968 Wyszczególnienie

■w liczbach bezwzględnych ¹⁹⁶⁴_{ml 00}

Ogółem wkłady

w min zł 804 258Ś 3066 3674 4646 5395 208,5 Na 1 mieszkańca

zl

441 1327 1558 1854 2330 2692 202,9

Zarówno dynamika jak i stan wkładów oszczędnościowych na mieszkańca były w województwie wyższe od poziomu ogólnokrajowego.

SYTUACJA Jednym z najważniejszych elementów warunków- by-MIESZKANIOWA toT/ych ludności jest sytuacja mieszkaniowa. Po­

prawa sytuacji mieszkaniowej jest od szeregu 1&*

- i należeć będzie w okresie najbliższych lat - do podstawowych zadań w wysiłkach społeczeństw*

naszego województwa. Wiąże się to z jednej strony z dużymi zmianami w liczebności i strukturze ludności a zwłaszcza z dynamicznym wzros­

tem ludności miejskiej, oraz silnym wzrostem młodych rodzin potrzebu­

jących mieszkań, z drugiej zaś strony - z niedostatecznym Jeszcze w rozmiarach, mimo znacznego wzrostu, budownictwem mieszkaniowym.

Ogółem w okresie lat 1965 - 1968 nakłady inwestycyjne na gospodarkę mieszkaniową wyniosły 2,9 nld zł z czego prawie 2,7 mld czyli pra­

wie 93 % zainwestowała gospodarka uspołeczniona, natomiast tylko 7 % gospodarka nieuspołeczniona. W skali krajowej udział gospodarki nieuspołecznionej był wielokrotnie wyższy - wynosił bowiem 35 % y ogólnych nakładów na budownictwo mieszkaniowe.

Nakłady poniesiono w latach 1965 - 1968 pozwoliły oddać do użytku 27,7 tys. mieszkań składających się z 74 tys. izb o łącznej powierz­

chni użytkowej 1177 tys. m2. W 1968 roku po raz pierwszy w ciągu 1 roku oddano ponad 20 tys. izb mieszkalnych.

Mimo znacznego wzrostu rozmiarów budownictwa mieszkaniowego na przestrzeni ostatnich lat dopiero w okresie 1965 - 1968 roku ilość wybudowanych izb wyprzedziła przyrost ludności, zaś w miastach tyl­

ko nieznacznie go wyprzedza. Uwzględniając ubytek naturalny substan­

cji mieszkaniowej uzyskane tempo budownictwa mieszkaniowego nie pozwala Jeszcze poprawiać w sposób odczuwalny! sytuacji

mieszkanlo-:

' 'ii

szczególnie w miastach. Sytuacja ta mierzona wskaźnikiem zagęss- Zc,1la to jest ilością mieszkańców przypadających na 1 izbę - w mia-

®łach jest nieco lepsza od krajowej - w 1966 r. województwo - 1,38, a3 - 1,41, na wsi wyraźnie lepsza - województwo - 1,28, kraj 1,66.

\®hakże rozmiary budownictwa mieszkaniowego w województwie w stosun- d° liczby ludności miejskiej, liczby zawieranych małżeństw, a zwłasz-

do przyrostu naturalnego pozostają na wyraźnie niższym poziomie

^równaniu z krajem. Wymaga to wydatnego wzrostu rozmiarów budowa 6lctwa mieszkaniowego w województwie w okresie najbliższych lat.

Tabl. 60. MIESZKANIA,. IZBY MIESZKALNE I POWIERZCHNIA UŻYTKOWA MIESZKAŃ ODDANYCH DO UŻYTKU

®yszezegóinienie 1956--1960

^szkania w fcys.:

*Młem 18,9

^ksta 14,1

Moś

4,8 mieszkalne w tyś.:

52,4

^asta 39,1

’'led 13,3

6]?'’lerzcimia użytkowa Pszkoń w tvs. m2;

19,8 27,7 140,3

18,2 24,7 136,1

1,6 3,0 188,0

57,6 74,0 128,3

52,5 64,4 122,8

5,1 9,6 184,0

938 1177 125,5

835 992 118,6

103 185 179,6

Szczególne natężenie budownictwa mieszkaniowego w minionym czterole- C*u vtiialo miejsce w miastach stanowiących powiaty: Wałbrzych /5321 i;slj oddanych w budynkach mieszkalnych i niemieszkalnych nie licząc

^Zysku z kapitalnych remontów/, Jelenia Góra /4424 lab/, Świdnica

^4333 izb/,, Legnica /4029 izb/ oraz w powiatach: lubińskim /83S8 lZb/,dzierżoniowskiro /5031 izb/, oleśnickim /3T35 izb/, oławskim

^35q0 izb/, bolosławieckim /3491 izb/, zgorzeleckim /2616 izb/

kłodzkim /2029 izb/.

V/ "yniku budowy mieszkań o nowoczesnym standarde. nastąpiła w ostat­

ek latach znaczna poprawa w zakresie wyposażenia mieszkań w poti-o

DO

etanowe instalacje 1 urządzenie podnoszące poziom ich użytkowani6'

faM. 61. WYPOSAŻENIE MIESZKAŃ W MIASTACH I OSIEDLACH

• ' W ODSETKACH OGÓŁU MIESZKAŃ

Rodzaj instalacji lub urządzenia 1900 1.966

Wodociąg 59,2 72,2

Ustęp 32,2 39,6 x;

Łazienka 17,1 27,5

Gaz 60,2 68,7

Centralne ogrzewanie 5,2 12,5

ŚRODKI LUDNOŚCI Dla pełnego zrozumienia przyczyn sytuacji NA BUDOWNICTWO mieszkaniowej województwa konieczne jest uwzjrfj MIESZKANIOWE dnienie zasadniczej różnicy w strukturze

jowej Budownictwa wg źródeł finansowania JaK®

dzieli województwo ód kraju. Ilustruje to poniższa tablica:

Tabl.62. IZBY MIESZKALNE ODDANE DO UŻYTKU W POLSCE I W WOJEWÓDZTWIE

Rodzaj budownictwa

1957-1960 1961-1964 1965-1968 w odsetkach /ogółem = 100/

Polska ogółem 100,0 100,0 100,0

z tego:rad narodowych 24,7 28,5 17,9

inne państwowe 24,0 19,7 17,5

spółdzielcze 6,4 15,1 32,3

prywatne 44,9 36,7 32,3

Województwo ogółem 100,0 100,0 100,0

z tego:rad narodowych 23,7 47,7 34,9

inne państwowe 71,4 42,6 28,9

spółdzielcze 0,3 5,5 28,8

prywatne 4,6 4,2 7,4

Najbardziej znamiennym przejawem w rozwoju budownictwa mieszkanio­

wego w ostatnich latach Jest wielka ekspansja budownictwa spółdzi®*

ją vego zmierzającej z jednej strony do wydatnego zwiększenia rozmia- 8 budownictwa mieszkaniowego oraz poprawy sytuacji mieszkaniowej,

^flrUglej zaś strony do wykorzystania zasobów i oszczędności ludneś- e * finansowaniu tego budownictwa, jak również Co usprawnienia go-

“Olki mieszkaniowej przez włączenie do niej szerokiego samorządu

^łdziełczego.

^Województwie wzrost rozmiarów 1 udziału budownictwa spółdzielczego gg Szczegdlnie intensywny, jednakowoż ciągle udział ten Jest niższy m °6ólnokr aj owego. Wielokrotnie niższy niż średnio w kraju Jest rów-

eż Udział budownictwa, prywatnego. W rezultacie prawie 2/3 całości 0wnictwa mieszkaniowego finansuje bezpośrednio Państwo bądź e Ze6siębiorstwa państwowe, zaś niewiele ponad 1/3 ludność przy pomo-

kredytów państwowych. Proporcje te w układzie krajowym są odwrot-

^ ~ 1/3 realizuje Państwo a 2/3 ludność. Nie pozostaje to bez wpły- V,z öa rozmiary budownictwa mieszkaniowego na terenie województwa.

kyó°St og°lnych rozmiarów budownictwa mieszkaniowego będzie musiał realizowany w .pierwszym rzędzie w drodze intensyfikacji budów-Hetwa ze środków ludności.

a,.° jeszcze stosunkowo dobrej sytuacji mieszkaniowej na wsi

Województwie /i,28 mieszkańca na 1 izbę, w kraju 1,66/ ze względu znaczne wyeksploatowanie zasobów mieszkaniowych, niezbędne już st wydatne zwiększenie/ zarówno rozmiarów kapitalnych remontów,jak

budownictwa nowych mieszkań przez ludność chłopską.

93

W dokumencie Rozwój społeczno-gospodarczy województwa wrocławskiego w okresie kadencji Sejmu PRL i Rad Narodowych 1965-1968 (Stron 85-100)