1. Prowadzenie PPK przez firmę zatrudniającą cudzoziemca
Podstawowym warunkiem rozpoczęcia oszczędzania w PPK przez cudzoziemca jest prowadzenie programu przez firmę go zatrudniającą.
Poniżej w tabeli przedstawiamy maksymalne terminy, w jakich poszczególne grupy pracodawców zobowiązane są utworzyć PPK, czyli zawrzeć z wybraną instytucją finansową umowę o zarządzanie PPK, a następnie umowę
o prowadzenie PPK. Tę drugą w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych, które nie zrezygnują z uczestnictwa w PPK.
Jeżeli firma zatrudniająca cudzoziemca prowadzi PPK, a cudzoziemiec spełnia warunki uczestnictwa w PPK - obowiązkiem firmy jest zapisanie cudzoziemca do PPK, chyba że cudzoziemiec wcześniej zrezygnuje z oszczędzania w PPK.
Przykład
Firma prowadzi PPK. 15 maja 2020 r. zatrudniła na umowę o pracę 20 obywateli Ukrainy. To oznacza, że pracownicy - obywatele Ukrainy zatrudnieni w tej firmie, jak tylko spełnią warunki uczestnictwa w PPK, zostaną zapisani do PPK i rozpoczną oszczędzanie w PPK.
Podmioty zatrudniające Termin zawarcia umowy
o zarządzanie PPK Terminy zawarcia umów o prowadzenie PPK co najmniej 250 osób zatrudnionych
według stanu na dzień 31 grudnia 2018 r.
najpóźniej do 25.10.2019 r.
najpóźniej do 12.11.2019 r.
co najmniej 50 osób zatrudnionych według stanu na dzień 30 czerwca 2019 r.
najpóźniej do 27.10.2020 r.
najpóźniej do 10.11.2020 r.
co najmniej 20 osób zatrudnionych według stanu na dzień 31 grudnia 2019 r.
najpóźniej do 27.10.2020 r.
najpóźniej do 10.11.2020 r.
pozostałe podmioty zatrudniające najpóźniej do 23.04.2021 r.
najpóźniej do 10.05.2021 r.
należące do sektora finansów publicznych
najpóźniej do 26.03.2021 r.
najpóźniej do 10.04.2021 r.
PPK u pracodawcy zagranicznego
Podmiot zatrudniający, który nie ma siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium Polski, ale zatrudnia w Polsce osoby uprawnione do uczestnictwa w PPK - ma obowiązek zapewnić im możliwość oszczędzania w PPK. W tym celu powinien utworzyć i prowadzić PPK dla pracujących u niego osób
zatrudnionych (patrz definicję osoby zatrudnionej w Słowniczku).
Taki zagraniczny pracodawca może też uzgodnić z osobą zatrudnioną, że przejmie ona spoczywające na nim obowiązki wynikające z ustawy o PPK.
Osoba ta będzie wypełniać te obowiązki w imieniu pracodawcy w okresie jej zatrudnienia w tym podmiocie zatrudniającym. To oznacza, że jeśli tak
zostanie uzgodnione pomiędzy zagranicznym pracodawcą a jego
pracownikiem - to pracownik zawrze umowę o zarządzanie PPK oraz umowę o prowadzenie PPK, a także będzie dokonywał wpłaty na swój rachunek PPK.
Należy pamiętać, że umowa pomiędzy zagranicznym pracodawcą i jego pracownikiem wskazująca na przejęcie obowiązków dotyczących PPK przez pracownika, a także określająca zakres tych obowiązków powinna zostać zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności (art. 5 ustawy o PPK).
Przykład
Firma zagraniczna z siedzibą we Francji oddelegowała do pracy w Polsce swojego pracownika Francuza. Pracownik ten jest zgłoszony w ZUS do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. W takiej sytuacji firma zagraniczna powinna umożliwić swojemu pracownikowi oszczędzanie w PPK. W tym celu powinna zawrzeć umowę o zarządzanie PPK i zapisać pracownika do PPK albo uzgodnić z tym pracownikiem, że sam dokona zapisania siebie do PPK.
2. Posiadanie przez cudzoziemca statusu osoby zatrudnionej
Warunkiem uczestnictwa w PPK jest posiadanie przez cudzoziemca statusu osoby zatrudnionej. To, kogo należy zaliczyć do tej kategorii, wynika z definicji osoby zatrudnionej zamieszczonej w ustawie o PPK w art. 2 ust. 1 pkt 18 (patrz Słowniczek). Zgodnie z tą definicją przez osoby zatrudnione należy rozumieć osoby podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z niżej wymienionych tytułów w Polsce w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (patrz Słowniczek), czyli:
a. pracowników w rozumieniu kodeksu pracy - wyjątkiem są pracownicy przebywający na urlopach górniczych i urlopach dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla oraz młodociani,
b. osoby fizyczne wykonujące pracę nakładczą, które ukończyły 18. rok życia, c. członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek
rolniczych,
d. osoby fizyczne, które ukończyły 18. rok życia, wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy
o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 kodeksu cywilnego (k.c.) stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
e. członków rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tych funkcji, f. osoby wskazane w lit. a-d, przebywające na urlopach wychowawczych lub
pobierające zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.
Tylko te osoby pracodawca powinien zapisać do PPK, czyli zawrzeć w ich imieniu i na ich rzecz umowę o prowadzenie PPK. To oznacza, że nie każda osoba zatrudniona, w potocznym tego słowa znaczeniu, będzie więc
mogła zostać uczestnikiem PPK.
Przykład
Cudzoziemiec przeprowadza się na stałe do Polski i rozpoczyna na stałe pracę w polskiej firmie, która prowadzi PPK. Będzie świadczył pracę na podstawie umowy o pracę. W związku z tym, że z tytułu umowy o pracę podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w Polsce - spełnia definicję osoby zatrudnionej w rozumieniu ustawy o PPK i będzie mógł zostać uczestnikiem PPK.
Przykład
Cudzoziemiec jest zatrudniony na stałe w polskiej firmie na podstawie umowy zlecenia i podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w Pol-sce z tego tytułu. Tym samym jest osobą zatrudnioną w rozumieniu ustawy o PPK i może być uczestnikiem PPK. Gdyby cudzoziemiec z tytułu tej umowy podlegał wymienionym wyżej ubezpieczeniom dobrowolnie - nie spełniałby definicji osoby zatrudnionej w rozumieniu ustawy o PPK i nie mógłby zostać uczestnikiem PPK.
3. Zapisanie cudzoziemca do PPK
Aby zapisać osobę zatrudnioną - cudzoziemca do PPK, pracodawca nie musi uzyskać jego zgody. W programie tym obowiązuje bowiem tzw. automatyczny zapis. Przyjmuje się zatem, że jeśli osoba zatrudniona nie złoży deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK - powinna zostać zapisana do programu automatycznie.
Należy jednak pamiętać, że tzw. automatyczny zapis dotyczy tylko osób między 18 a 55 rokiem życia. Osoby te, aby stać się uczestnikami PPK i zacząć oszczędzać, nie muszą podejmować żadnych działań. Pracownicy, którzy ukończyli 55 lat, ale nie ukończyli 70 lat, aby przystąpić do PPK, powinni złożyć pracodawcy wniosek o zawarcie w ich imieniu i na ich rzecz umowy o prowadzenie PPK. Pracodawca ma obowiązek poinformować pracowników o możliwości złożenia takiego wniosku, a pracownik może złożyć go w dowolny sposób.
Wzór takiego wniosku w trzech wersjach językowych dostępny jest na stronie www.mojeppk.pl w zakładce „Pliki do pobrania”. Wystarczy go wydrukować, wypełnić, podpisać i złożyć pracodawcy.
W celu zapisania cudzoziemca do PPK pracodawca powinien zawrzeć w jego imieniu i na jego rzecz umowę o prowadzenie PPK. Umowa o prowadzenie PPK powinna określać w szczególności:
strony umowy, w tym jako jedną ze stron - osobę zatrudnioną, a jako drugą - wybraną instytucję finansową, która będzie zarządzała PPK,
sposób deklarowania wpłat dodatkowych finansowanych przez uczestnika PPK i sposób zmiany wysokości tych wpłat,
nazwy funduszy zdefiniowanej daty,
warunki gromadzenia środków i zarządzania nimi przez poszczególne fundusze zdefiniowanej daty,
sposób składania deklaracji w sprawie podziału wpłat dokonywanych do PPK pomiędzy poszczególne fundusze zdefiniowanej daty,
sposób zmiany funduszu zdefiniowanej daty,
warunki, terminy i sposób dokonania wypłaty, wypłaty transferowej lub zwrotu,
sposób składania dyspozycji,
maksymalną wysokość wynagrodzenia za zarządzanie funduszem zdefiniowanej daty, kosztów obciążających ten fundusz i opłat
obciążających uczestnika PPK oraz warunki, o ile są przewidziane, na jakich mogą one zostać obniżone bez konieczności zmiany umowy.
W przypadku zawarcia umowy o prowadzenie PPK z zakładem ubezpieczeń, do tej umowy dołącza się regulamin lokowania środków ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego oraz ogólne warunki ubezpieczenia. Umowa o prowa-dzenie PPK z zakładem ubezpieczeń określa także:
wysokość sumy ubezpieczenia,
wysokość składki ochronnej, z zastrzeżeniem art. 49 ust. 2 ustawy o PPK, brak możliwości potrącania kosztów ochrony ubezpieczeniowej ze
środków funduszu zdefiniowanej daty będącego ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym w przypadku niedokonywania wpłat lub zawieszenia ich dokonywania.
Dla zawarcia umowy o prowadzenie PPK ważny jest wiek osoby zatrudnionej cudzoziemca. Pracodawca jest bowiem zobowiązany do automatycznego zawarcia umowy o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz wszystkich osób, które ukończyły 18 lat i nie ukończyły 55 lat i które posiadają status osoby zatrudnionej.
Umowę o prowadzenie PPK - w imieniu i na rzecz osób, które ukończyły 55 lat, ale nie ukończyły 70 lat - podmiot zatrudniający zawiera wyłącznie na ich wniosek. Pracodawca nie zawiera umowy o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osób, które ukończyły 70 lat.
Kolejnym warunkiem zawarcia umowy o prowadzenie PPK jest legitymowanie się przez osobę zatrudnioną - także cudzoziemca -wymaganym okresem zatrudnienia w danej firmie. Pracodawca powinien bowiem zawrzeć umowę o prowadzenie PPK dopiero po upływie trzeciego miesiąca zatrudnienia danej osoby u tego pracodawcy, jednak nie późnej niż do 10 dnia miesiąca
następującego po miesiącu, w którym upłynął termin 3 miesięcy zatrudnienia.
Do okresu zatrudnienia wlicza się wszystkie okresy z poprzednich 12
miesięcy, które miały miejsce w tym podmiocie, a także okresy zatrudnienia w innych podmiotach, jeżeli z mocy odrębnych przepisów pracodawca jest ich następcą prawnym. W przypadku osób wykonujących pracę nakładczą do okresu zatrudnienia wlicza się okres zatrudnienia u poprzedniego
pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w art. 23(1) Kodeksu pracy (przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę).
Chodzi tu o sytuację, w której do przejęcia pracodawcy dochodzi w wyniku takich zdarzeń, jak np. sprzedaż firmy, dzierżawa czy leasing części zakładu pracy. Przy obliczaniu 3-miesięcznego okresu zatrudnienia, miesiąc liczy się jako trzydzieści dni, zarówno w przypadku umów regulowanych Kodeksie pracy, jak i w przypadku umów regulowanych Kodeksem cywilnym. Okres 3 miesięcy zatrudnienia rozumiany jest jako 90 dni.
Przykład
Cudzoziemiec (45 l.) został zatrudniony na podstawie umowy o pracę w firmie prowadzącej PPK. Oznacza to, że jego pracodawca ma obowiązek po przepracowaniu przez niego 3 miesięcy zawrzeć automatycznie umowę o pro-wadzenie PPK w imieniu tego cudzoziemca (cudzoziemiec nie ukończył jeszcze 55 lat), a cudzoziemiec w tym celu nie będzie zobowiązany do złożenia wniosku o za-warcie tej umowy.
Przykład
Cudzoziemiec (58 l.) został zatrudniony na podstawie umowy o pracę w firmie prowadzącej PPK. Oznacza to, że jego pracodawca będzie zobowiązany do zawarcia w jego imieniu umowy o prowadzenie PPK tylko wtedy, gdy cudzoziemiec złoży wniosek o zawarcie tej umowy (cudzoziemiec ukończył 55 rok życia).
4. PPK potwierdzeniem związku cudzoziemca z Polską
W związku z wprowadzeniem w Polsce PPK większe kompetencje otrzymał Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Uzyskał on dostęp do informacji w zakresie dotyczącym posiadanych przez ZUS informacji o oszczędzaniu przez cudzoziemców w PPK. Dzięki temu otrzymał nowe źródło danych o cudzoziemcach - kto i ile odkłada w PPK. Tym samym przystąpienie do PPK może ułatwić cudzoziemcowi uzyskanie karty pobytu w Polsce.
Związane jest to z tym, że Urząd do Spraw Cudzoziemców ma dostęp do dodatkowych informacji o zatrudnionych obcokrajowcach - oszczędzaniu w PPK, co może być kolejnym argumentem za przyznaniem wnioskującemu prawa pobytu.