Wewnętrzne i zewnętrzne relacje lokalizacyjne wybranych elementów farmy wiatrowej

W celu uszczegółowienia możliwości parametrycznej oceny, w aspekcie środowiskowym i krajobrazowym, przedsięwzięcia dotyczącego realizacji farmy wiatrowej, a tym samym zde-finiowania elementów antropopresji ekoenergetycznej, poddano dalszym badaniom 6 farm, wybranych spośród 31 przyjętych do analizy. Farmy wytypowano, uwzględniając: liczbę elek-trowni w danej farmie, lokalizację geograficzną (pas północny część zachodnia, pas północny część środkowa, pas centralny i pas południowy), wysokość instalacji farmy (teren równinny, pofałdowany i górzysty), istnienie zbiornika wodnego (morze, zalew), sąsiedztwo innej farmy, farma o elektrowniach skupionych i farma złożona z kilku skupionych grup elektrowni. Ob-szar analizy obejmował część najbardziej obciążoną lokalizacją farm, której promień wynosił 3 km.

Schemat badań obejmował: analizę powierzchniową metryczną i graficzną, analizę istnienia wzajemnych zależności lokalizacyjnych farmy wiatrowej względem środowiska i za-budowy, analizę proporcji i zależności powierzchniowych poszczególnych elementów farmy, określenie (opierając sie na metodach statystycznych) wartości stanowiących wyznaczniki powierzchni i odległości analizowanych elementów farmy wiatrowej, wyznaczenie udziałów poszczególnych powierzchni badanego obszaru w ogólnym bilansie analizowanego obszaru [Żakowska 2001, Nielsen 2002, Molina-Ruiz i wsp. 2011, ROONŚ 2011, Roopali 2011].

W celu realizacji przyjętego schematu badań opracowano graficznie 6 farm wiatro-wych: Cisowo (woj. zachodniopomorskie, pow. sławieński, gm. Darłowo), Jagniątkowo (woj. zachodniopomorskie, pow. kamieński, gm. Wolin), Kamieńsk (woj. łódzkie, pow. radomsz-czański, gm. Kamieńsk), Lipniki (woj. opolskie, pow. nyski, gm. Kamiennik), Tymień (woj. zachodniopomorskie, pow. koszaliński, gm. Będzino) i Zagórze (woj. zachodniopomorskie, pow. kamieński, gm. Wolin). W opracowaniu graficznym ujęto liczbę i wzajemną lokalizację elektrowni w danej farmie wiatrowej, powierzchnię pod farmą, biorąc pod uwagę minimalną strefę konieczną do właściwego funkcjonowania pojedynczej elektrowni (min. 400 m odle-głość między elektrowniami, przyjęta z uwagi na zredukowanie wzajemnego oddziaływania wirników zmniejszających energię wiatru). Jednocześnie naniesiono obszary zabudowy, ist-niejące ekosystemy leśne i zbiorniki wodne. Wykonano także sylwety poglądowe na kierunku wschód-zachód odnoszące się do proporcji krajobrazowych w interakcji farma wiatrowa – otoczenie w promieniu do 3 km (rys. 128 – A–F). Obszar opracowania podzielono na cztery części na podstawie naniesionego kierunku północy.

PWCisowo R=3km   A A AͲA PWJagniČtkowo       ParkWiatrowy Parkwiatrowy EkosystemleƑny Zabudowa A A AͲA A B

118 PWKamieŷsk   AͲA A A ParkWiatrowy Parkwiatrowy EkosystemleƑny Granicaopracowania Zabudowa PWLipniki       A A AͲA ParkWiatrowy EkosystemleƑny Zabudowa D C

119 PWTymieŷ  ParkWiatrowy Parkwiatrowy EkosystemleƑny Granicaopracowania Zabudowa A A AͲA PWZagórze       A A AͲA ParkWiatrowy EkosystemleƑny Zabudowa

Rys. 128. Rzuty i sylwety farm wiatrowych przy r = 3 km. Oznaczenia rysunków dla poszczególnych farm wiatrowych: A. Cisowo, B. Jagniątkowo, C. Kamieńsk, D. Lipniki, E. Tymień, F. Zagórze Fig. 128. Projections and profiles of wind farms at r = 3 km. Symbols of drawings for particular

wind farms: A. Cisowo, B. Jagniątkowo, C. Kamieńsk, D. Lipniki, E. Tymień, F. Zagórze

 Legenda

Farma Wiatrowa – Wind farm

Elektrownia wiatrowa – Wind turbin Ekosystem leĞny – Forest ecosystem

Granica opracowania – Limit study Zabudowa – Buildings

Zbiornik wodny – Water reservoir Legenda – Legend:

F

Farma Wiatrowa Cisowo (A) zlokalizowana jest w środkowej części pasa północnego. Od strony północno-zachodniej jest Morze Bałtyckie, a całość występuje na wzniesieniu mo-renowego wału polodowcowego. Miejscowości w zasięgu opracowania zajmują części północ-no-wschodnią i południowo-zachodnią, natomiast zieleń zwarta występuje głównie w części zachodniej i północno-zachodniej w stosunku do farmy. Elektrownie wiatrowe tworzą spójną grupę, w części wschodniej zbliżoną do zabudowy i zieleni. Farmy Wiatrowe Jagniątkowo (B) i Zagórze (F) to przykłady farm zlokalizowanych w pasie północnym, blisko siebie i sąsiadu-jących z Zalewem Szczecińskim (strona zachodnia) i Jeziorem Ostrowo (strona wschodnia). Znajdują się na terenie płaskim, z czego farma Jagniątkowo wysunięta jest w kierunku pół-nocy w stosunku do Zagórza. Elektrownie farmy Jagniątkowo ustawione są w osi wschód- -zachód, tworząc rozciągnięty kształt. W części południowej i północnej farmy znajdują się liczne miejscowości, natomiast od strony północno-wschodniej duże skupiska zieleni zwar-tej wysokiej. Elektrownie wiatrowe farmy Zagórze (F) wybudowane są w zwarzwar-tej grupie, do której głównie po stronie wschodniej i zachodniej przylegają miejscowości. Ekosystemy leśne występują głównie po stronie południowej.

Ciekawa z punktu widzenia lokalizacji jest Farma Wiatrowa Kamieńsk (C), która została zaprojektowana na Górze Kamieńskiej (386 m n.p.m.). Zlokalizowana jest w pasie centralnym i stanowi zwartą grupę elektrowni wiatrowych, które sąsiadują ze stokiem nar-ciarskim i małym lotniskiem. Stworzenie farmy na górze zwiększyło jej efektywność produk-cyjną, ale jednocześnie zwiększyło obszar antropopresji ekoenergetycznej. Dotyczy to zasięgu widoczności farmy, co wymiernie powiększa jej dominację nad krajobrazem. Teren farmy sąsiaduje z zielenią wysoką, a u podnóża góry również z terenami zabudowanymi (szczegól-nie po stro(szczegól-nie wschod(szczegól-niej).

Farma Wiatrowa Lipniki (D) zbudowana jest na wzniesieniu, przez co wyraźnie do-minuje w krajobrazie. Złożona jest z dwóch grup elektrowni wiatrowych, w południowej części są 4 elektrownie, a w części środkowej 9, natomiast w zachodniej części założenia są 2 elektrownie. W związku z tym całość rozciąga się na znacznym obszarze, powiększając presję na środowisko i krajobraz. Stanowi specyficzny mur łączący optycznie wsie Lasowice i Chociebórz. Ekosystemy leśne przylegają do farmy od strony północnej i wschodniej, na-tomiast zabudowa od strony wschodniej, północnej i zachodniej. Farma przecina trzy drogi łączące miejscowości.

Największa z wybranych farm to Tymień (E), która składa się z 4 części. Zlokalizowana jest na terenie równinnym w pobliżu Morza Bałtyckiego. Poszczególne części farmy posia-dają różną liczbę elektrowni wiatrowych: część zachodnia 2 elektrownie, część środkowa 7, część wschodnia i południowa po 8 elektrowni. Pomiędzy częściami elektrowni znajduje się zieleń wysoka oraz miejscowości, szczególnie między częścią wschodnią i środkową. Pozo-stałe miejscowości w analizowanym zakresie zlokalizowane są w układzie pierścieniowym we wschodniej części farmy. Farma wiatrowa swoim układem i ilością elektrowni zdominowała krajobraz, poprzedzielała optycznie drogi łączące poszczególne miejscowości, jest to zbież-ne z badaniami prowadzonymi w Danii przez Nielsena [2002], Szwecji przez Hammarlun-dla [2002] i Niemczech przez Hoppe-Klipper i Steinhäusera [2002].

4.2.2. Parametry powierzchniowe i lokalizacyjne