Konfederacja Barska 29 lutego 1768 r., Ustawa rządowa 3 maja 1791 r. i Insurekcja Kościuszkowska 24 marca 1794 r. Pierwsza stanowi symbol odradzającego się uczucia narodowego; druga symbolizuje odrodzenie myśli politycznej; trzecia – odrodzenie woli i czynu2. Oceń wymienione działania Polaków podejmowane w obronie upadającej Rzeczypospolitej w czasach stanisławowskich.
4. Od 13 kolonii do mocarstwa. Przedstaw przyczyny sukcesów Stanów Zjednoczonych Ameryki w ich rozwoju w latach 1776–1917. W pracy wykorzystaj materiały źródłowe.
5. Władzy, raz zdobytej, nie oddamy nigdy3. Scharakteryzuj proces przejmowania władzy przez komunistów w Polsce w latach 1944−1953, z uwzględnieniem likwidacji opozycji legalnej i podziemia antykomunistycznego. W pracy wykorzystaj materiały źródłowe.
1 S.N. Kramer, Historia zaczyna się w Sumerze, przeł. J. Olkiewicz, Warszawa 1961.
2 W. Konopczyński, Od Sobieskiego do Kościuszki, Warszawa 1921, s. 300.
3 W. Gomułka, Protokół drugiego plenarnego posiedzenia przedstawicieli Rządu Tymczasowego i konsultantów z kraju i zagranicy, 18 czerwca 1945 r., Moskwa, [w:] „Archiwum Ruchu Robotniczego”, T. 9, red. F. Tych, Warszawa 1984, s. 110.
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Materiały źródłowe do tematu 4.
Źródło 1. Fragment Deklaracji Niepodległości
Ilekroć wskutek biegu wypadków koniecznym się staje dla jakiegoś narodu, by zerwał więzy polityczne łączące go z innym narodem i zajął wśród potęg ziemskich oddzielną i równorzędną pozycję, do której upoważniają go prawa natury i jej Bóg, to właściwy szacunek dla całej ludzkości wymaga, aby naród ten podał powody, które skłaniają go do oderwania się. [...] Dlatego my, przedstawiciele Stanów Zjednoczonych Ameryki zebrani na Kongresie Ogólnym, odwołując się do Najwyższego Sędziego Świata, uroczyście ogłaszamy i oświadczamy w imieniu wszystkich ludzi dobrej woli tych Kolonii, że połączone Kolonie są i mają słuszne prawo być wolnymi i niepodległymi państwami; że zwolnione są one z wszelkich zobowiązań w stosunku do Korony Brytyjskiej i że wszelkie powiązania polityczne między nami a państwem Wielkiej Brytanii są i powinny być całkowicie zniesione, oraz że jako wolne i niepodległe kraje mają one pełne prawo wypowiadania wojny, zawierania pokoju, wstępowania w sojusze, nawiązywania stosunków handlowych i czynienia wszystkiego, do czego mają prawo państwa niezależne. Zobowiązujemy się jeden przed drugim naszym życiem, naszymi posiadłościami i świętym naszym honorem do podtrzymania niniejszej Deklaracji, mając niezłomną wiarę w pomoc boskiej Opatrzności.
Źródło: https://pl.wikisource.org/wiki/Deklaracja_niepodległości_Stanów_Zjednoczonych [dostęp: 20.09.2017].
Źródło 2. Fotografia. Dakota Południowa – Mount Rushmore
Wyrzeźbione w skale portrety George’a Waszyngtona, Thomasa Jeffersona, Theodore’a Roosevelta i Abrahama Lincolna.
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Źródło 4. Tabela. Imigracje do Stanów Zjednoczonych
Lata Liczba imigrantów
w tys. % mężczyzn
imigrantów % ludzi w wieku
od 14 do 40 lat
1860–1865 800 60 60
1865–1870 1510 61 62
1870–1875 1730 60 62
1875–1880 1080 63 70
1880–1885 2970 57 65
1885–1890 2270 62 70
1890–1895 2120 58 75
OC
Joranda del Muerto (od 1598 r.), Meksyk – San Juan Pueblo
Santa Fe (od 1821 r.), Franklin – Santa Fe Stary hiszpański (od 1830 r.),
Santa Fe – Los Angeles
Oregoński (od 1841 r.), Independence – Oregon City Kalifornijski (od 1841 r.), Independence – Sacramento
Mormoński (od 1848 r.), Independence – Salt Lake City Centralny (od 1859 r.), Salt Lake City – Carson SZLAKI PIONIERÓW
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Źródło 5. Znaczek pocztowy
Źródło 6. Strona tytułowa dziennika The New York Times (1915 r.)
Tłumaczenie tytułu: Lusitania zatopiona przez okręt podwodny, prawdopodobnie 1260 ofiar; dwukrotnie trafiona torpedą u wybrzeży Irlandii; zatonęła w 15 minut; kpt. Turner ocalał, Frohman i Vanderbilt wciąż poszukiwani; Waszyngton przewiduje poważny kryzys.
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Źródło 1. Fragment Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (1944 r.) Do narodu polskiego! Polacy w kraju i na emigracji! Polacy w niewoli niemieckiej!
Naród walczący z okupantem niemieckim o wolność i niepodległość stworzył swą reprezentację, swój podziemny parlament – Krajową Radę Narodową. [...] Krajowa Rada Narodowa, powołana przez walczący naród, jest jedynym legalnym źródłem władzy w Polsce.
Emigracyjny „rząd” w Londynie i jego delegatura w Kraju jest władzą samozwańczą, władzą nielegalną.
Opiera się na bezprawnej faszystowskiej konstytucji z kwietnia 1935 roku. „Rząd” ten hamował walkę z okupantem hitlerowskim, swą awanturniczą polityką pchał Polskę ku nowej katastrofie.
W chwili wyzwolenia Polski, w chwili gdy sojusznicza Armia Czerwona i wraz z nią Wojsko Polskie wypędza okupanta z Kraju, w tym momencie musi powstać legalny ośrodek władzy, który pokieruje walką narodu o ostateczne wyzwolenie.
Dlatego Krajowa Rada Narodowa, tymczasowy parlament narodu polskiego, powołała Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego [...].
Źródło: polona.pl [dostęp: 9.10.2017].
Źródło 2. Fragment konspiracyjnej ulotki wydanej w maju 1945 r.
PODAJ DALEJ!
Moskwa − pod rosnącym naciskiem Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych AP − wykrztusiła w dniu 6 maja b.r. po sześciotygodniowym milczeniu, że Przywódcy Polski Podziemnej, uprowadzeni z Pruszkowa w Wielką Środę − 28 marca 1945 r. w czasie oficjalnych pertraktacyj z dygnitarzami rosyjskimi, są „zaaresztowani przez sowieckie władze wojskowe i znajdują się w Moskwie pod śledztwem”. Komunikat Tassa mówi cynicznie i bezsensownie, że grupa ta „posądzona jest o przygotowanie i dokonywanie na tyłach Armii Czerwonej aktów dywersyjnych”. „Oskarżona jest ona o posiadanie radiostacji nadawczych”. „Wszystkie te osoby, lub niektóre z nich − zależnie od wyników śledztwa − zostaną postawione przed sąd” − stwierdza Tass.
Perfidia tego komunikatu i jego twórców jest jasna i niezbita. [...]
Źródło: Armia Krajowa 1939–1945. Wybór źródeł, oprac. A. Chmielarz, G. Jasiński, A. K. Kunert, Warszawa 2013, s. 484.
Źródło 3. Fragmenty akt śledczych
Z wniosku o rozpoznanie sprawy przed komisją specjalną
Sprawa: Wzniecanie fanatyzmu religijnego oraz odciąganie rolników od akcji żniwnej [...];
Sprawa: Rozpowszechnianie ulotek zawierających groźbę zabójstwa członków spółdzielni produkcyjnych oraz znieważenie Józefa Stalina [...];
Sprawa: Śpiewanie piosenek o treści antypaństwowej przez robotnika [...];
Sprawa: Organizowanie zbiorowego słuchania rozgłośni zachodnich przez rolnika [...].
Źródło: Szeptane procesy. Z działalności komisji specjalnej 1945–1954, red. M. Chłopek, Warszawa 2005, s. 41, 75, 85, 143.
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Źródło 4. Fragment referatu Józefa Cyrankiewicza
Lewicowy trzon kierownictwa partyjnego [...] odrzuciwszy balast prawicowego elementu, wespół z lewicowymi działaczami aktywu partyjnego zdołał przeprowadzić olbrzymią większość masy partyjnej na pozycje marksizmu-leninizmu, odrzucając elementy ideologiczne, klasowo obce i wrogie.
Mimo wszystkich wahań, błędów i omyłek odrodzonej PPS – masowa półmilionowa partia robotnicza, oczyszczająca się z balastu obcych klasowo i ideologicznie naleciałości – staje dziś obok PPR jako współtwórczyni Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
Źródło: W. Pronobis, Kongres zjednoczeniowy – powstanie PZPR, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Historia” 15 (102), R. 1978, s. 31.
Źródło 5. Ulotka rozwieszana przez WiN na terenie powiatu radzyńskiego przed wyborami do sejmu w 1947 r.
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
na temat nr ...
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Wypełnia sprawdzający
Nr zadania 30
Maks. liczba pkt 12
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl