Wielowieś w reklamie

Reklama firmy brukarskiej p. Josefa Mainka

Reklama sklepu obuwniczego, lata 30.

Reklama „Disco Galaxy”, 1998 r.³⁵⁵

Reklama produkcji drobiu tuczonego. P. Edwarda Filozof, 1998r.³⁵⁶

355 Reklama pochodzi z: Informator Gminy Wielowieś, 1998 r., s. 16.

356 Ibidem.

Reklama „Banku Spółdzielczego, 1998 r.³⁵⁷

Reklama restauracji ”Oaza”, 1998 r.³⁵⁸

357 Reklama pochodzi z: Informator Gminy Wielowieś, 1998 r., s. 17

358 Ibidem, s. 19.

Reklama sklepu z obuwiem, 1998 r.³⁵⁹

Reklama baru „Carmen”, 1998 r.³⁶⁰

359 Ibidem.

360 Ibidem, s. 20

Reklama „Cafe Club”, 1998 r.³⁶¹

Reklama Gminnego Ośrodka Zdrowia z 1998 roku, który mieścił się jeszcze w pałacu. Obecnie Ośrodek Zdrowia znajduje się w willi z 1910 roku, w której po wojnie istniał Urząd Gminy³⁶²

361 Ibidem, s. 21.

362 Reklama pochodzi ze zbiorów autora.

Reklama sklepu meblowego „Gjomex”, 2002 r.³⁶³

Reklama firmy „Adex” p. Dariusza Antoszków i p. Adama Giersz, 2002 r.³⁶⁴

Reklama kawiarni „Cappuccino”, 2002 r.³⁶⁵

363 Reklama pochodzi z „Kalendarza Strażackiego 2002”

364 Ibidem.

365 Ibidem.

Reklama tartaku p. Wernera Kocek, 2002 r.³⁶⁶

Reklama zajazdu „Carmen”, 2002 r.³⁶⁷

Reklama baru „Tęcza”, 2002 r.³⁶⁸

366 Ibidem.

367 Ibidem.

368 Ibidem.

Reklama firmy „Padona”, 2002 r.³⁶⁹

Reklama firmy „Adex” p. Dariusza Antoszków i p. Adama Giersz, 2003 r.³⁷⁰

Etykietka chleba wiejskiego, wytwarzanego w wielowiejskej piekarni przy ul. Głównej 43, 2004 r.

369 Ibidem.

370 Reklama pochodzi z „Kalendarza Strażackiego 2003”

Reklama „Banku Spółdzielczego”, 2003 r.³⁷¹

Reklama sklepu „Padona”, 2003 r.³⁷²

Reklama formy „Markom”, 2003 r.

371 Ibidem.

372 Ibidem.

Reklama zakładu stolarskiego p. Krzysztofa Smaruń, 2003 r.

Reklama „Systemy Oczyszczania Wody” p. Andrzeja Korcz, 2003 r.³⁷³

Reklama sklepu meblowego „Gjomex”, 2003 r.³⁷⁴

373 Ibidem.

374 Ibidem.

Reklama Zakładu Masarskiego p. Arnolda Wieczorka, 2003 r.³⁷⁵

Reklama sklepu spożywczego „Jolanta” p. Jolanty Rekus, 2003r.³⁷⁶

Reklama baru „Tęcza” p. Brigidy i Herberta Jatta, 2003 r.³⁷⁷

375 Ibidem.

376 Ibidem.

Reklama zajazdu „Carmen”, 2003 r.³⁷⁸

Reklama zakładu ogólnobudowlanego „Jatta” ,2013 r.³⁷⁹

Reklama Stolarstwa p. Krzysztofa Smaruń, 2013 r.³⁸⁰

377 Ibidem.

378 Ibidem.

379 Ibidem.

Reklama salonu kosmetycznego „Visage”, 2004 r.

380 Ibidem.

Reklama Tartaku p. Wernera Kocka, 2013 r.³⁸¹

Reklama firmy Usługi Geodezyjno-Kartograficzne „Geowin”

p.Adama Leśniewskiego, 2013 r.³⁸²

Reklama firmy zajmującej się materiałami budowlanymi, 2013r.³⁸³

381 Reklama pochodzi z „Kalendarza Strażackiego 2013”.

382 Ibidem.

Reklama firmy „Imperial” p. Piotra Szwajnocha, 2013 r.³⁸⁴

Reklama firmy „sijet.pl”, 2013 r.³⁸⁵

Reklama firmy „Kopland” p. Andrzeja Gawlika, 2013 r.³⁸⁶

383 Ibidem.

384 Ibidem.

385 Ibidem.

386 Ibidem.

9. Komunikacja

³⁸⁷

Podczas gdy w centrach wielkich miast tramwaje i autobusy podjeżdżają na przystanki dosłownie co kilka minut, mieszkańcy gminy Wielowieś przez całe dziesięciolecia mogli liczyć na zaledwie jedną linię autobusową, oznaczoną numerem 180. Sytuacja zmieniła się dopiero na początku trzeciego tysiąclecia.

Próżno by szukać Wielowsi na mapach połączeń autobusowych z 1939 r. lub z 1958 r. Na tej drugiej najbliższe przystanki

obsługiwane przez Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne

z Katowic znajdowały się w Pyskowicach, Zbrosławicach i Tarnowskich Górach.

Jeśli chodzi o Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej (PKS),

to pierwszy autobus w Wielowsi zawitał 1 listopada 1948 roku.

Rzepka, Jan Janoszka, Klaus Schneider, Franciszek Filozof.

387 Poniższy rozdział powstał na podstawie artykułu: Tomasz Rzeczycki, Z dziejów komunikacji międzygminnej. Autobusem do Wielowsi, w: Montes Tarnovicensis, Nr 56, Czerwiec 2012, s. 12.

388 Irena Szczerska, Gliwice jako ośrodek dojazdów do pracy w 1960 roku,

„Zeszyty Gliwickie”, t. 2, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1964 , s. 112.

Autobus Jelcz Berliet stojący obok domu pracownika PKS-u w Wielowsi, 25.07.1998 r.³⁸⁹

Mapka dojazdów do pracy liniami P.K.S., pochodząca z 1963 roku, na której zaznaczona jest również Wielowieś³⁹⁰

389 Fotografia pochodzi ze zbiorów autora.

Logo Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej³⁹¹, które przez wiele lat widniało na przystankach w Wielowsi

390 Mapka pochodzi z: Irena Szczerska, Gliwice jako ośrodek dojazdów do pracy w 1960 roku, w: Zeszyty Gliwickie, t. 2, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1964, s. 113.

391 Początkowo rolę autobusów spełniały samochody ciężarowe przystosowane do przewozu osób. Pierwsze prawdziwe autobusy były to poniemieckie pojazdy marki Mercedes, jednak ich eksploatacja ze względu na duże zużycie nie trwała długo. Sytuacja zmieniła się w momencie otrzymania nowych autobusów Fiat oraz Skoda 706 RO w 1949 roku. W 1958 roku otrzymano pierwsze dostawy wozów Skoda 706 RTO, które następnie były produkowane w Jelczu jako Jelcz RTO 043 i przez następne 20 lat stanowiły podstawę taboru osobowego przedsiębiorstwa. Otrzymano także kilka sztuk odmiany Lux, oraz miejskiej 272 MEX. Od 1970 eksploatowano także przyczepy osobowe do Jelcza RTO typu PO-1. Znaczna poprawa komfortu podróży nastąpiła w roku 1973 wraz z otrzymaniem znakomitych na tamte czasy jugosłowiańskich autobusów Sanos S-14, które służyły przedsiębiorstwu przez wiele lat. W 1980 roku otrzymano pierwsze sztuki nieśmiertelnego Autosana H9-21 oraz turystyczne Jelcze PR110IL. W 1985 roku przyszły ostatnie Jelcze RTO 043, oczywiście były to już pojazdy po odbudowach w JZS, niemniej jednak na papierze były fabrycznie nowe. W 1986 roku przybyły do

komunikacji lokalnej pierwsze Jelcze M11 a także Autosan H10-11.01.

W 1987 centrala skierowała do oddziału Jelcze PR110 D a także Jelcze L11.

Lata 90-te to głównie zakupy używanych autobusów z upadających zakładów pracy, przeplatane nielicznymi nowymi pojazdami. Były jednak wyjątki w postaci zakupu w 1993 roku 2 Dabów 1024E, które zresztą służą do dnia dzisiejszego. W 1993 roku wycofano z ruchu ostatniego Jelcza RTO 043, co zakończyło 35 letni okres eksploatacji tego typu pojazdu (http://www.pks-gliwice.pl/historia_gliwice.php dn. 20.03.2013 r.)

Bilety wydane w autobusie w Wielowsi, 1983 r.³⁹²

Linię autobusową nr 180 posiadała Wielowieś już w 1972 r., a nawet być może trochę wcześniej. Przez wiele lat była to jedyna

linia na terenie gminy. Zasadnicza trasa wyglądała następująco:

Tarnowskie Góry dworzec autobusowy - osiedle Fazos - Opatowice - Strzybnica - Rybna - Miedary - Wielowieś - Świniowice - Tworóg.

Pierwsze poranne kursy dojazdowe autobusy wykonywały najkrótszą trasą z Tarnowskich Gór przez Hanusek do Tworoga, skąd dalej jechały w stronę Wielowsi standardową trasą. Specyfika linii 180 polegała na istnieniu rozmaitych wariantów trasy. Na

przykład część kursów z Tarnowskich Gór kończyła się w Świniowicach.

Postawienie WPK Katowice w stan likwidacji w 1991 r. i przejęcie

linii 180 przez Międzygminny Związek Komunikacji Pasażerskiej

392 Bilety pochodzą ze zbiorów autora.

w Świerklańcu nie zostały praktycznie zauważone przez wielowiejskich pasażerów. Podczas gdy na wielu innych liniach autobusowych w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym istniało zamieszanie związane z honorowaniem lub niehonorowaniem różnego rodzaju biletów, na linii 180 nie było takich problemów. Jej trasa w całości przebiegała przez obszar gmin należących do MZKP i mieszkańcy czekający na przystankach w Wielowsi nie musieli się zastanawiać, jaki bilet należy skasować po wejściu do autobusu.

Fragment rozkładu jazdy autobusów z dworca w Gliwicach w kierunku Wielowsi, obowiązujący od dnia 30.05.1993 roku

Przejściowo linia 180 zniknęła z sieci MZKP. Z dniem 1 stycznia 1995 r. została zlikwidowana po tym, jak z utrzymywania jej zrezygnowały gminy Tworóg, Wielowieś i Zbrosławice. Łatwo zrozumieć, że decyzja ta nie spotkała się z zadowoleniem

mieszkańców, toteż po jakimś czasie ją cofnięto i linia 180 z powrotem zaczęła funkcjonować.

Artykuł z „Nowin Gliwickich” na temat wydłużenia linii 180 z Wielowsi do Kieleczki, 1997 r.³⁹³

393 Autobusy „180” jeżdżą aż do Kieleczki, „Nowiny Gliwickie” Nr 9 (2036), 27.02.1997 r., s. 6.

W lipcu 2001 r. w jednym z tarnogórskich tygodników Wielowieś i jeden poranny dojazdowy przez Hanusek. Identyczną liczbę kursów przewidywał rozkład jazdy z marca 2011 r.

Jesienią 2005 r. w związku z zamknięciem drogi i objazdem na terenie gminy Tworóg przejściowo zmodyfikowano trasę przejazdu linii 180 oraz uruchomiono linię 180bis, obsługiwaną przez firmę Sylwia Hanusek. Autobusy 180bis można było spotkać od 13 października do 19 grudnia 2005 r. na trasie Świniowice Skrzyżowanie - Wielowieś Skrzyżowanie. Na początku lutego wprowadzono obowiązek wsiadania do autobusów 180 przednimi drzwiami. Pasażerowie zostali zobowiązani, aby pokazać kierującemu ważny bilet sieciowy lub tuż po wejściu skasować bilet jednorazowy.

Istotną nowinką w skali gminy Wielowieś było utworzenie kolejnej linii autobusowej. Była to linia komunikacji wiejskiej oznaczona numerem 737, która pojawiła się 1 września 2007 r. na trasie Wielowieś Ośrodek Zdrowia - Radonia - Borowiany - Raduń -

Kieleczka - Czarków - Tworóg Dworzec PKP. Kursy dojazdowe i zjazdowe wykonywane były z przystanku Boruszowice Hanusek.

W takim kształcie linia 737 przetrwała niecały miesiąc.

Od 24 września 2007 r. wprowadzono zmianę przebiegu tej linii, kierując ją na trasę okrężną: Wielowieś Ośrodek Zdrowia - Czarków

- Kieleczka - Borowiany - Radonia - Wielowieś Ośrodek Zdrowia i z powrotem. W kursach zjazdowych w dalszym ciągu można było

autobusem 737 dostać się przez Czarków i Tworóg do Boruszowic Hanuska.

Niecałe trzy lata później zmodyfikowano trasę przejazdu 737 pomiędzy Wielowsią i Radonią, kierując tam autobus przez Błażejowice, Gajowice, Wiśnicze i Świbie. Dzięki temu z dniem 1

września 2010 r. utworzono siedem nowych przystanków MZKP,

w tym dwa w Wiśniczu i dwa w Świbiu. W Gajowicach utworzono tylko jedno stanowisko przystankowe dla autobusów 737 jadących w obu kierunkach, co wymagało od pasażerów zwrócenia szczególnej uwagi, do jakiego pojazdu wsiadają: do tego jadącego w stronę Błażejowic, czy w stronę Świbia.

Kilka miesięcy później autobusy linii 737 zaczęły docierać w dni robocze z Wielowsi do Pyskowic. Od 31 stycznia 2011 r.

wydłużono tam kilka popołudniowo-wieczornych kursów. Przy tej okazji kolejne miejscowości włączone zostały do sieci połączeń MZKP. Na wydłużonej trasie wyznaczono pięć nowych przystanków o nazwach Sieroty, Chwoszcz, Zacharzowice Skrzyżowanie, Zacharzowice Kolonia oraz Pniów.

Było to jednak tylko przejściowe rozwiązanie, które przetrwało ponad cztery i pół miesiąca. Od 20 czerwca 2011 r. postanowiono wyodrębnić kursy z Wielowsi do Pyskowic, oznaczając je numerem nowej linii 152. Odtąd linia 737 ponownie była wiejską linią okrężną, na której autobus wykonywał po cztery kursy tylko w dni nauki szkolnej. Nieco inaczej skonstruowano rozkład jazdy na linii 152 (Pyskowice - Sieroty - Radonia - Wielowieś Ośrodek Zdrowia).

W dni nauki szkolnej z Pyskowic autobus 152 odjeżdżał dwa razy,

natomiast w dni robocze „nieszkolne” - aż pięć razy. Natomiast z Wielowsi w dni nauki szkolnej można się było dostać linią 152 do

Pyskowic cztery razy na dobę, począwszy od godziny 18:44. W dni

robocze przypadające w wakacje i w ferie szkolne liczba kursów w tym kierunków wzrastała do pięciu.

W dokumencie O pokoleniach dla pokoleń. Historia naszej ziemi (Stron 174-197)