Wody powierzchniowe i podziemne

Tabela 1. Zestawienie JCWP w gminie Morawica na podstawie Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły

Nazwa JCWP Kod JCWP Typ

abiotyczny Status Stan/potencjał

ekologiczny Ocena ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych

Ewentualne

odstępstwa Cele środowiskowe

Dopływ z Dymin RW200062164489 6 Naturalna Dobry Niezagrożony Nie dobry stan ekologiczny

dobry stan chemiczny

Chodcza RW20006216452 6 Naturalna Zły Niezagrożony Nie dobry stan ekologiczny

dobry stan chemiczny Czarna Nida od

Pierzchnianki do

Morawki z

Luborzanką (od Zalewu Cedzyna do Ujścia)

RW20008216459 8 Natualna Zły Niezagrożony Nie dobry stan ekologiczny dobry stan

chemiczny

Czarna Nida od Morawki do ujścia

RW2000921649 9 Naturalna Zły Zagrożony Tak dobry stan ekologiczny

dobry stan chemiczny

Morawka RW200072164699 7 Naturalna Zły Zagrożony Tak dobry stan ekologiczny

dobry stan chemiczny Dopływ spod

Łukowej

RW20007216474 7 Naturalna Zły Zagrożony Tak dobry stan ekologiczny

dobry stan chemiczny Bobrza od

Ciemnicy do ujścia

RW200082164899 8 Silnie zmieniona część wód;

Zły Zagrożony Tak dobry stan ekologiczny

dobry stan chemiczny

Pierzchnianka RW200062164389 6 Naturalna Zły Zagrożony Tak dobry stan ekologiczny

dobry stan chemiczny

Głównym elementem układu hydrologicznego gminy Morawica jest rzeka Czarna Nida.

Rys. 5: Jednolite części wód powierzchniowych na terenie gminy Morawica źródło: geoportal.pl

Rys. 6: Zasięgi Głównych Zbiorników Wód Podziemnych na terenie gminy Morawica źródło: geoportal.pl

Wody powierzchniowe

Obszar gminy Morawica znajduje się w dorzeczu rzeki Nidy i jej dopływu – Czarnej Nidy. Przeważająca część obszaru odwadniana jest przez rzekę Czarną Nidę. W granicach gminy ma ona długość 15 km.

Prawobrzeżnymi dopływami Czarnej Nidy są: Bobrza, Chodcza i Lubrzanka z Warkoczem, a lewobrzeżnymi:

Morawka i Bielanka z Pierzchnianką. Morawka w granicach gminy ma długość 15 km. Południowo – zachodnia część gminy położona jest w zlewni Nidy. Rzeki wykorzystując strefy uskokowe, płyną na ogół

poprzecznie do przebiegu struktur geologicznie tektonicznych, a tylko na stosunkowo krótkich odcinkach są równoległe. Grunty położone na granicach rzek są podmokłe i wiosna często zalewane.

Wody podziemne

W granicach gminy Morawica występują następujące jednolite części wód podziemnych:

PLGW2000101:

 Stan chemiczny – dobry

 Stan ilościowy – słaby

 Ocena stanu – słaby

 Cel stanu chemicznego – dobry stan techniczny

 Cel stanu ilościowego – ochrona stanu ilościowego przed dalszym pogorszeniem PLGW2000100 (południowo zachodni kraniec gminy:

 Stan chemiczny – dobry

 Stan ilościowy – dobry

 Ocena stanu – dobry

 Cel stanu chemicznego – dobry stan techniczny

 Cel stanu ilościowego – dobry stan ilościowy

W podziale na jednostki hydrogeologiczne obszar gminy Morawica obejmuje fragmenty trzech regionów hydrogeologicznych: środkowomałopolskiego (z wyróżnionym subregionem świętokrzyskim), przedkarpackiego (z rejonem chmielnicko-staszowskim) i nidziańskiego. W regionie przedkarpackim wodonośne piętro trzeciorzędowe stanowią wapienie, piaski, piaskowce, mułki i iły miocenu. Wodonośne utwory trzeciorzędowe występują tylko na niewielkim obszarze w południowej części gminy. Zbiornik ma charakter porowoszczelinowy. Miąższość warstw wodonośnych wynosi 10-20 m. Wydajności potencjalne otworów studziennych nie przekraczają 10 m3/h.

W regionie nidziańskim wodonośne piętro kredowe stanowią margle, wapienie i opoki górnej kredy.

Poziom górnokredowy występuje na niewielkim obszarze w południowo–zachodnim skraju arkusza. Zbiornik ma charakter porowo-szczelinowy i szczelinowo-krasowy.

Głębokość strefy aktywnej wymiany wód oceniono na 100 m. Wydajności potencjalne otworów studziennych nie przekraczają 10m3/h.

W regionie środkowomałopolskim użytkowe poziomy wodonośne występują w obrębie piętra jurajskiego i piętra triasowego. W granicach subregionu świętokrzyskiego, wydzielonego w regionie środkowomałopolskim, użytkowe poziomy wodonośne stanowią utwory permu, dewonu środkowego i górnego (franu).

Obecnie dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę ludności gminy, korzysta się z wód poziomu jurajskiego i dewońskiego z ujęć wody w Morawica, Dębskiej Woli i Brzezinach oraz Dyminy na terenie miasta Kielce.

Gmina uzyskała także pozwolenie wodnoprawne na pobór wód podziemnych w Bilczy Podsukowiu. Ujęcie to zostało odwiercone w 1963 r. i poddane renowacji w 2006 r. Pobierana woda wykorzystywana jest na cele publiczne, tj. na potrzeby mieszkańców gminy.

Północno-wschodnia część gminy znajduje się w zasięgu Głównego Zbiornika Wód Podziemnych (GZWP) nr 418 Gałęzice-Bolechowice-Borków (pow. 169 km2, zasoby dyspozycyjne około 1500 m3/h). Jest to zbiornik szczelinowo-krasowy, utworzony w środkowodewońskich wapieniach i dolomitach. Mniejsze zbiorniki wodonośne dewonu występują w skałach tworzących synklinę skrzelczycką i antyklinę zbrzańską.

Głębokość strefy aktywnego krążenia wód podziemnych sięga 150 m. Zwierciadło wody w skali regionalnej posiada charakter swobodny. Wydajności studni na ogół nie przekraczają 10 m3/h.

W granicach gminy Morawica znajduje się także Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 416 Małogoszcz. Zbiornik ten zajmuje powierzchnię ponad 200 km2. Jest to zbiornik szczelinowokrasowy, gdzie wody podziemne gromadzą się w spękanych wapieniach jury i triasu. Zasoby dyspozycyjne zbiornika wynoszą ok. 1700 m3/h. Wodonośność zbiornika jest zróżnicowana w zależności od litologii skał i stopnia ich spękania. Średnia głębokość zbiornika jest zróżnicowana i nie przekracza 100 m.

Wszystkie zbiorniki wód podziemnych w województwie są na ogół słabo chronione przed zanieczyszczeniem. Liczne wychodnie skał zbiornikowych na powierzchni terenu oraz małej miąższości nadkład osadów czwartorzędowych sprawiają, że czas pionowej migracji zanieczyszczeń z powierzchni terenu wynosi najczęściej od poniżej 5 do 25 lat. Zbiorniki GZWP nr 416 i 418 nie mają wyznaczonych stref ochrony.

Na terenie gminy występują udokumentowane obszary zagrożenia powodzią, które zostały wyznaczone w opracowaniu Dyrektora RZGW w Krakowie pn.” Wyznaczenie stref zagrożenia powodziowego w zlewni Nidy jako integralny element studium ochrony przeciwpowodziowej”, stanowiącym I etap studium ochrony przeciwpowodziowej.

Na podstawie tych danych wyznaczono:

 obszary szczególnego zagrożenia powodzią określone w oparciu o zasięg zalewu rzeki Czarnej Nidy, na którym prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi 1%.

Na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią obowiązują przepisy odrębne dotyczące ochrony przed powodzią.

Na obszarach, dla których nie sporządzono map zagrożenia powodziowego oraz nie wyznaczono obszarów szczególnego zagrożenia powodzią na podstawie opracowania „Wyznaczenie stref zagrożenia powodziowego w zlewni Nidy jako integralny element studium ochrony przeciwpowodziowej”, zaznaczono tereny zagrożone powodzią. Tereny te wyznaczono na podstawie ekofizjografii oraz Operatu hydrologicznego zlewni rzeki Morawki dla potrzeb Regionalnego Portu Lotniczego Kielce (KTN Kielce, 2007).

Lokalnym podtopieniom ulegają także tereny wzdłuż rzek, ale nie zagrażają one zabudowie.