Forum Odpowiedzialnego Biznesu publikuje każdego roku raport, w którym prezentowane są praktyki z zakre-su społecznej odpowiedzialności biznezakre-su. Wyróżniane są w nim praktyki dotyczące wszystkich obszarów CSR wy-mienianych przez ISO 26000, w tym również te dotyczące obszaru pracowniczego. Ważne miejsce zajmuje w nich również wolontariat pracowniczy. Raport
Odpowiedzial-Poza praktykami krótkoterminowymi, w ramach wo-lontariatu pracowniczego, wskazano także praktyki długo-terminowe, które na przestrzeni lat były realizowane przez poszczególne przedsiębiorstwa. Praktyki te ujmowane są w raporcie za rok 2015, rozpoczęły się we wcześniejszych latach, ale w roku 2015 nadal były kontynuowane. W oma-wianym raporcie, w obszarze pracowniczym, wyróżniono 84 praktyki długoterminowe (Raport Odpowiedzialny Biz-nes w Polsce 2015 2016: 67). 25 spośród wymienionych długoterminowych praktyk związanych jest z wolontaria-tem pracowniczym, w tym także zawarte jest wsparcie grantowe projektów, które proponowane są przez pracow-ników (Raport Odpowiedzialny Biznes w Polsce 2015 2016:
56-67).
Duży udział aktywności woluntarystycznych w ogó-le wyróżnionych praktyk w obszarze pracowniczym może świadczyć o wadze tego typu aktywności oraz o tym, że organizacje wiedzą, jak wiele korzyści te formy aktywności przynoszą organizacji. Wśród tych korzyści wymienić na-leży przede wszystkim: budowanie opartych na trwałych relacjach i zaufaniu zespołów, wzrost lojalności, możliwość rozwijania kompetencji i umiejętności przez pracowników, możliwość wykorzystywania potencjału i wiedzy, którą po-siadają, w celu poprawy sytuacji beneficjentów danego działania. Warto podkreślić także znaczenie programów grantowych, które pozwalają pracownikom samodzielnie wybrać organizację społeczną, otrzymującą wsparcie finan-sowe oraz samodzielnie zaprojektować akcję. Partycypacja pracowników w decydowaniu o formach i beneficjentach wolontariatu jest ważnym czynnikiem, ponieważ buduje lo-jalność pracowników, daje im poczucie bycia rozumianym przez organizację oraz potwierdza ich wpływ na decyzje, jakie w niej zapadają.
Wolontariat pracowniczy to forma dzielenia się wiedzą, szczególnie w sytuacji, gdy pracownicy wykorzystują w ak-cji swoje specyficzne umiejętności i kompetencje, ale tak-że w innych akcjach, gdy poprzez podejmowane działania uczą się jak współpracować, czy jak zarządzać zespołem.
Ponadto podkreślić należy znaczenie zaangażowania cowników w wolontariat i budowanie relacji między pra-cownikami, lepszym poznaniu się wzajemnie, zrozumieniu, a także uczeniu się od siebie.
Coraz częściej w obszarze pracowniczym wyodrębnia się także praktyki związane z dzieleniem się wiedzą, proce-sem uczenia się i budowania kultury dzielenia się wiedzą.
Nie są to tylko praktyki krótkotrwałe. Przykładem długo-letniej praktyki z tego zakresu jest wyróżniona w raporcie Forum Odpowiedzialnego Biznesu praktyka zatytułowana Dzielmy się wiedzą Banku Credit Agricole Bank Polska SA, w ramach której pracownicy, eksperci w danej dziedzinie,
prowadzą szkolenia dla innych pracowników. W ramach tej praktyki zorganizowano także wewnętrzną bibliotekę Banku (Raport Odpowiedzialny Biznes w Polsce 2015 2016: 56-67).
Podsumowanie
W dobie rosnącego znaczenia zasobu wiedzy, organiza-cje zaczynają coraz bardziej intensywnie wspierać inicjaty-wy, które mają na celu rozwój zasobów wiedzy pozostają-cych w dyspozycji danej organizacji. Jednym z najważniej-szych zasobów wiedzy organizacji jest wiedza pracowników, szczególnie wiedza cicha, która niejednokrotnie jest strate-gicznym czynnikiem w budowaniu przewagi konkurencyjnej danej organizacji.
Budowanie kultury dzielenia się wiedzą i wspieranie procesu uczenia się, może być przez organizację realizowa-ne na wiele sposobów. Ważrealizowa-ne jest, aby przede wszystkim tworzyć warunki pracy, w których pracownicy będą czuli się bezpiecznie, które opierać się będą na zaufaniu, wsparciu, uczciwości i rzetelności, tak aby każdy z pracowników mógł swobodnie wykorzystywać swój niepowtarzalny i różnorod-ny potencjał. Zwiększy to zarówno lojalność pracowników wobec organizacji, przyczyni się do ich rozwoju oraz wpły-nie na to, że będą oni czuli się ważną częścią organizacji, którą tworzą.
Wspieranie procesu dzielenia się wiedzą może odby-wać się również w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu. Przykładem takich działań są praktyki z zakresu rozwoju pracowników, które mają na celu zachęcenie ich do przekazywania sobie wzajemnie umiejętności i kompe-tencji, poprzez prowadzenie szkoleń, spotkań, czy też przy-gotowywanie różnego rodzaju materiałów. Dzielenie się wiedzą może odbywać się również w ramach wolontariatu pracowniczego, kiedy to wolontariusze prowadzą szkolenia, spotykają się i wspierają przedstawicieli organizacji poza-rządowych, prowadzą tutoring dla zdolnej młodzieży, czy też angażują się w inne formy wolontariatu, przede wszyst-kim kompetencyjnego. Wspiera to nie tylko beneficjentów, ale przyczynia się do rozwoju pracowników, którzy przecież współpracując w zespołach mogą uczyć się od siebie, ob-serwować i wykorzystywać to, co zaobserwowali w pracy zawodowej. Co więcej, udział w wolontariacie wpływa po-zytywnie na kompetencje wolontariuszy, również te kluczo-we z punktu widzenia organizacji.
12. Kłak M., (2010) Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębior-stwie, Kielce: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomii i Prawa im.
Prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach.
13. Kwiecień K., Majewski M., (2001) Tajniki wykorzystania wiedzy [w:]
Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie, Warszawa: materiały po-konferencyjne, Polska Fundacja Promocji Kadr.
14. Lorecka K., (2011) Wolontariat pracowniczy w praktyce, Warszawa:
Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej.
15. Lustyk D., (2014) Wolontariat pracowniczy jako narzędzie budowa-nia kapitału społecznego firmy [w:] Harasim W., (red.), Człowiek i organizacja – dylematy współczesnego zarządzania, Warszawa:
Wyższa Szkoła Promocji.
16. Mikuła B., (2001) W kierunku organizacji inteligentnych. Elementy nowoczesnego zarządzania, Kraków: Antykwa.
17. Mikuła B., Pietruszka-Ortyl A., Potocki A., (2002) Zarządzanie przed-siębiorstwem XXI wieku. Wybrane koncepcje i metody, Warszawa:
Wydawnictwo Difin.
18. Pollard D., (2005) The Future of Knowledge, Across the Board.
19. Raport Odpowiedzialny Biznes w Polce 2015. Dobre praktyki, (2016) Warszawa: Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
20. Sullivan P., (1998) Profiting from Intellectual Capital, New York: John Wiley.
21. Wawrzyniak B., (2002) Zarządzanie wiedzą [w:] Personel i zarzą-dzanie, nr 2.
22. Wolontariat pracowniczy niesie same korzyści, (2015) Warszawa:
Fundacja Kronenberga przy Citi Handlowym, http://www.citibank.
pl/poland/kronenberg/polish/4026_14353.html [21.05.2016].
23. Wolontariat pracowniczy w największych firmach w Polsce – II Ogólnopolskie Badanie Wolontariatu Pracowniczego, (2016) http://
bibliotekawolontariatu.pl/wp-content/uploads/II_badania_wolon-tariatu_pracowniczego.pdf [10.05.2016].
Bibliografia
1. Brilman J., (2002) Nowoczesne koncepcje i metody zarządzania, Warszawa: PWE.
2. Ćwik N., (2012) Odpowiedzialny biznes – jak zarządzać wiedzą, Za-rządzanie wiedzą w kontekście CSR. Wyzwania, możliwości, trendy, Warszawa: Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
3. Dalf R.L., (2001) Organization Theory and Design, West Publishing Company.
4. Devenport T.H., Prusak L., (1998) Working Knowledge – How Or-ganizations Menage What They Know, Boston: Harvard Business School Press.
5. Drucker P., (1999) Społeczeństwo pokapitalistyczne, Warszawa: PWN.
6. Drucker P., (2011) Myśli przewodnie, Warszawa: MT Biznes sp. z o.o.
7. http://www.odpowiedzialnafirma.pl/o-csr/iso-26000 [06.05.2016].
8. Jarugowa A., Fijałkowska J., (2002) Rachunkowość i zarządzanie kapitałem intelektualnym. Koncepcje i polityka, Gdańsk: Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr.
9. Jashapara A., (2006) Zarządzanie wiedzą, Warszawa: Polskie Wy-dawnictwo Ekonomiczne.
10. Jaśkowiec M., (2004) Zarządzanie wiedzą jako kluczowy czynnik suk-cesu i przewagi konkurencyjnej organizacji XXI wieku [w:] Borowiec-ki R., KwiecińsBorowiec-ki M., (red.), Informacja i wiedza w zintegrowanym systemie zarządzania, Zakamycze: Kantor Wydawniczy Zakamycze.
11. Klimczok M., Tomczyk A., (2013) CSR – Koncepcja odpowiedzialnego biznesu w świetle zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwie, http://
www.humanitas.edu.pl/resources/upload/dokumenty/Wydaw- nictwo/Zarzadzanie_zeszyt/Zarz%202_2013%20podzielone/Klim-czok%20Tomczyk.pdf [15.08.2016].
R E K L A M A
Łukasz Kalinowski, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie