U
„SOKOŁA".
_ 2 L W U W. • '» <-l I»*VKMLM WlilUił. 186 7. ’Ryc. 3. I wyd. Słownictwa gimnastycznego W. Piaseckiego
Piśmiennictwo
. I. Źródła nie drukowane
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego
Dział I, S-II, 451, 452, 453 — Rodowody studentów za rok akad. 1862/63, 1863/64. Dział I, S-II, 97, 98, 99, 100, Katalogi studentów za rok. akad. 1862/63—1865/66. Dział V, Wydział Lekarski, S-II, 807, d, doktoraty medycyny 1850—1896; WL II,
57, Protokoły posiedzeń i egzaminów Wydziału Lekarskiego UJ 1869/70, Protokół posiedzenia z dnia 24 maja 1870 r.
II. Źródła drukowane
A. Druki zwarte „Almanach Tatrzański”, rocznik 1894/95, Lwów 1896.
Cepnik H., Czterdziestolecie „Sokoła” lwowskiego 1867—1907, Lwów 1907. Dziędzielewicz A., Trzydziestolecie Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego
„Sokół” we Lwowie, Lwów 1897.
H o e s i c k F., Tatry i Zakopane, t. IV, Warszawa 1931. Jabłonowski L„ Pamiętniki, Kraków 1963.
K 1 o s s M., Domowa gimnastyka dla płci żeńskiej (tłum. J. B. Wegner) Warszawa 1859.
Księga pamiątkowa ku uczczeniu 25 rocznicy założenia, Towarzystwa Gimnastyczne go „Sokół” we Lwowie, Lwów 1892.
Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego 1880—1909, Kraków.
Piasecki W., Dzieje Zakładu Wodoleczniczego w Zakopanem [w]: Pamiętnik To warzystwa Tatrzańskiego, t. VIII, Kraków 1883, s. 124—136.
Tenże, Głos sokoła podtatrzańskiego do nadpełtawskich towarzyszy, „Przewodnik Gimnastyczny «Sokół»” 1883, Nr 4, s. 28.
Tenże, Kilka słów o Zakopanem, zwłaszcza pod względem klimatycznym i lecz niczym, Kraków 1877.
Tenże, List (otwarty) do Jana Dobrzańskiego, „Dziennik Lwowski” 1869, Nr 257. Tenże, List (otwarty) do Wydziału „Orzeł Biały” we Lwowie, „Dziennik Lwowski”
1869, Nr 247.
Tenże, Medycyna i gimnastyka, „Przewodnik Gimnastyczny »Sokół« 1884, Nr 5, s. 33, (przekład z „Deutsche Turnzeitung” 1883, Nr 16).
Tenże, Należyta dbałość o narząd oddechowy, „Przewodnik Gimnastyczny »Sokół«” 1884, Nr 10, s. 73 (przekład z niem. artykułu H. L i e b r e c h t a).
Tenże, Nietaktowna uchwała Rady Gminy Zakopanego, „Przegląd Zakopiański” 1901, Nr 28, s. 259.
Tenże, O celach i zadaniach gimnastyki ludowej, „Gazeta Narodowa” 1867, Nr 249, s. 1.
Tenże, O celach i zadaniach towarzystw gimnastycznych, Kraków 1885.
Tenże, O kąpielach parowych i słoneczno-powietrznych, nadmieniając zarazem o swoim zakładzie hydropatycznym w Zakopanem, mającym w swoim zakresie i ten sposób leczniczy. Odczyt wypowiedziany na posiedzeniu XVII sekcji lwow skiej Towarzystwa Lekarzy Galicyjskich dn. 17 kwietnia 1880 r„ „Przegląd Le karski” 1881, Nr 2, s. 21, Nr 4, s. 48.
Tenże, Poczta i telegraf w miejscu (Zakopane). Zakład przyrodoleczniczy „Kle- mensówka,, obok Zakopanego u podnóża Tatr w powiecie nowotarskim w Galicji. Ostatnia stacja kolei Chabówka, Kraków 1888, wznowienia: 1891, 1894, 1897. Tenże, Porządek domowy w Zakładzie Przyrodoleczniczym na „Klemensówce”
w Zakopanem, Kraków 1880, II wyd. 1882.
Tenże, Prospekt Zakładu leczniczego na „Klemensówce” w Zakopanem, Kraków 1885.
Tenże, Sala gimnastyczna we Lwowie, „Przewodnik Gimnastyczny »Sokół«” 1889, Nr 8, s. 64.
Tenże, Słownictwo gimnastyczne, Lwów 1867.
Tenże, Stosunek hydroterapii do innych metod leczenia, przez dra med, Wenantego Piaseckiego, prakt. lekarza i prezesa Towarzystwa Hidropatów, Lwów 1880. Tenże, W sprawie Zakładu „Sokoła” (list otwarty), „Gazeta Narodowa” 1872,
97 Tenże, Walka z pijaństwem, „Przegląd Zakopiański”, 1905, s. 81.
Tenże, Zakład wodoleczniczy „Klemensówka", obok Zakopanego u podnóża Tatr w powiecie nowotarskim w Galicji, Kraków 1888, wznowienia: 1891, 1894, 1897.
Tenże, Zakład Wodoleczniczy w Zakopanem, Kraków 1880.
Tenże, Zakopane — stacja klimatyczno-lecznicza z Zakładem Przyrodoleczniczym
dra Piaseckiego, Kraków 1883.
S u p i ń s k i J. E., O gimnastyce, Lwów 1867. Wacek R., Wspomnienia sportowe, Opole 1948.
B. Czasopisma i dzienniki „Czas” 1866, 1869. „Dziennik Lwowski” 1869. „Dziennik Polski” 1869. „Gazeta Narodowa” 1867—1876. „Kalina” 1867. „Przegląd Lekarski” 1877. „Przegląd Sokoli” 1909. „Przegląd Zakopiański” 1900—1905.
„Przewodnik Gimnastyczny «Sokół»” 1881—1909. „Ruch” 1909.
„Sport” 1956. „Szkoła” 1868. „Zakopane” 1891.
III. Opracowania
Barański K., Antoni Durski, jego działalność i wkład do rozwoju gimnastyki
w Polsce, Warszawa 1961 (maszynopis pracy doktorskiej).
C e n a r E., Przemiany metody gimnastycznej w sokolstwie polskim, „Przewodnik Gimnastyczny” »Sokół« 1906, Nr 1, s. 4—5.
Chwistek B., Zakopane, Kraków 1889.
G a s c h R„ Geschichte der Turnkunst, Leipzig 1910.
Hądzelek K., Kształcenie nauczycieli wychowania fizycznego w Galicji do roku 1914 na tle rozwoju pierwszych instytucji kształcenia tychże w Europie, „Wy
chowanie Fizyczne i Sport” t. VI, Nr 2, Warszawa 1962.
Tenże, Pierwsze w Polsce uniwersyteckie studium wychowania fizycznego, „Wy
chowanie Fizyczne i Sport” t. I, Warszawa 1961.
Tenże, Początki kształcenia nauczycieli wychowania fizycznego w Polsce, „Kultu
ra Fizyczna” Nr 6, Warszawa 1959.
Janiszewski T„ Bibliografia zakopiańska, Kraków 1899.
Tenże, Zakopane — stacja klimatyczna w Tatrach, Kraków-Zakopane 1898. Kleine Enzyklopadie — Kórperkultur und Sport, Leipzig 1960.
K u b a 1 s k i E„ Historia i organizacja sokolstwa polskiego, Kraków 1931.
Kurzer Abriss der Geschichte der Kórperkultur in Deutschland seit 1800, Berlin
1952.
Madeyski E„ Gimnastyka racjonalna jako część dietetyki ze stanowiska lekar skiego historyczno-krytycznie i praktycznie opracowana przez autora dietetyki
dzieci, Warszawa 1871.
Medyński A., Podołanie w powstaniu styczniowym, Tarnopol 1913.
O r c h o w s k i A., Kształcenie nauczycieli wychowania fizycznego w Krakowie
w II połowie XIX wieku i na przełomie XX wieku, „Rocznik Naukowy WSWF
w Krakowie”, t. II, Kraków 1964.
Pawlikowski K., Przed 21 laty — urywek z dziejów Towarzystwa, „Przewod nik Gimnastyczny «Sokół»” 1888, Nr 2, s. 9, Nr 3, s. 17.
Piasecki E., Dzieje wychowania fizycznego, wyd. II, Lwów 1929. P o n i k ł o S., Zakopane jako miejsce klimatyczne, Kraków 1890.
Hysel J., Sp. doktor Wenanty Piasecki, „Ruch” 1909 z. 20, s. 185 (wspomnienie po śmiertne).
T a 1 e w s k i R., 80 lat medycyny w Zakopanem, Wrocław 1957. Ter ech M., Zarys dziejów sokolstwa polskiego, Warszawa 1932.
Toporowicz K., Powstanie i działalność Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie pod koniec XIX i na początku XX wieku (1885—1914), Kra ków 1965 (maszynopis pracy doktorskiej).
Tenże, Geneza i rozwój organizacyjny Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie w latach 1885—1914, „Rocznik Naukowy WSWF w Krakowie” t. V, Kraków 1966.
T y s z e c k i T., Statystyka wychowania fizycznego w Polsce, Kraków 1900. Weiner t M., Stan higieny i wychowania fizycznego w Galicji w latach 1870—1900
oraz próby jego poprawy, Rozprawy naukowe WSWF we Wrocławiu, Wrocław 1962.
Tenże, Z historii wychowania fizycznego w Galicji w drugiej połowie XIX wieku, Rozprawy naukowe WSWF we Wrocławiu, t. II, Wrocław 1963.
Wolańczyk M., Historia sokolstwa polskiego, Biblioteka Sokoła Nr 14, Lwów 1932.
Wroczyński R., Problem wychowania fizycznego w nowożytnej myśli pedago gicznej, Konferencja naukowa poświęcona teorii kultury fizycznej, Warszawa
1955.
Tenże, Z rozważań nad genezą nowoczesnego wychowania fizycznego (szkic histo- ryczno-porównawczy), „Wychowanie Fizyczne i Sport” t. IX, 1965, Nr 1.
Zieleniewski M., Zakłady zdrojowo-kąpielowe, Warszawa 1873.
Tenże, Słownik bibliograficzno-balneologiczny polskich zakładów zdrojowo-ką- pielowych i hydropatycznych, Warszawa 1889.
Tenże, Nasze uzdrowiska, czyli stacje klimatyczno-lecznicze, Kraków 1893.
Pe3K>me
BeHaHTHił Hhcoukh
h ero aeHTejibHOCTb b ofijiacTH <J)H3KyjibTypbi
BeHaHTHił IThcshkh (1832—1909), flOKTOip Me«HHHHbi h npoinaraHflHCT cpHaucrrepaiiHH, SbiJi TaraKe oflHMM H3 nepBbix ywTe/icii 4>H3KyjibTypbi h BbituaiomnMCH ^chtc/icm Q>h3- KyjIbTypHOnO flBIHJHeHHH B rajIHIUHH.
Oniipancb na ecTecTBeHHbte 3HannH h rjiyóoKne HaynHbie 3iianna b oójiacTH TeopiiH
h npaKTHKH THMHacTHKH (Ilpara, /I,pc3^en), nponaraHflHipoBaJi oh M^eio Mcrropiibix ynpaJKHeHHH, npHMeiHńeMbiK b JteaciiMH h THiMHac'THHecKHx o6meiCTBax. IIhcohkh b Te- neHiiie mhohhx jieT He TCŃibKO b§ji jieneóHHe ynpaiKHeHHH (KHcejiBKa, CaccoiB, JlbBOB, KpawoiB, 3aMonaH3), hoh 6bia nepBMM ynnTejieM h opraHH3ai»poM rHMHacTHKH b „Co- KOJie”,.;3aBenyK)m,HM ooócTBeńHbiM rHMHacTHHeoKHiM ynpeHmeHHeM (KpanoB), a Tatoicc HHHHHaTOpÓM, OCiHOBaTeJieM H .lesiTCJieM DHMHaCTHHeCHHX oSuiccbb „Cokoji” BO JlbBOBe,
b KpaKóee h 3aKÓnaH9. KpoMe toto IIhcbukh aB/isiercH asropoM ,HecKOjibKHx u,chhmx
99 B «bohx B3rjifwax Ha $H3KyjibTypy oh onnpajiCH Ha pacnpocnpaHeHHyK) b to
BpeMH HeMeijKyK) rHMHacTH'iccicyio cHCTCMy. O^hhko oh CTpeMMJica HSBJieHb mb 3Toh
CMcreMbi nojioMHTejibHbie pejieÓHonnrHeHiHHeoKHe KanecTBa; rjiaBHMM oópa30M nyieM CBHrHOHHH CHJIOBbIX H aKpOÓaTMqeCKHX BJieMeHTOB.
Summary Wenanty Piasecki
and His Aetivity in the Field of Physical Education
Wenanty Piasecki (1832—1909), doctor of medicine and a great propagator of physical therapy, was also one of the first teachers of physical education and a prominent person in gymnastic movement in Galizia.
Thanks to his vast knowledge and deep studies, both in theory and practice of gymnastics in Prague and Dresden, he became a propagator of the idea of motorial exercises applied in medical treatment and by various gymnastic societes. For many years he not only directed several physical therapy institutes (Kisielka, Sassów, Lwów, Kraków, Zakopane) but was also the first teacher and organizer of gymnastics at „Sokół” and he had a gymnastic institute of his own (Kraków). He gave the original conception and was a cofounder and doer in the Gymnastic Society „Sokół” in Lwów, Kraków and Zakopane. Moreover he was the author of severał worthy publications on physical education. In his point of view he followed the popular then German system of gymnastics but he tried to find in it the salubrious — hygienic values chiefly through weakening the elements of strength and acrobatism.
CZĘŚC DRUGA