Wybrane ważniejsze zastosowania wyników badań naukowych lub prac rozwojowych o znaczeniu społecznym

1. Wyniki analiz długoterminowego wpływu zróżnicowanego nawożenia na potencjał reprodukcyjny osobników męskich roślin dwupiennych wskazują na zwiększenie ilości, przy jednoczesnym obniżeniu jakości produkowanych ziaren pyłku jałowca pospolitego.

Znaczenie społeczne: Uzyskane wyniki przedstawiają negatywny wpływ długotrwałego stosowania nawozów mineralnych na procesy reprodukcyjne roślin dwupiennych i mogą być wykorzystane w opracowaniu strategii ochrony roślin przez wzrastającymi skutkami antropopresji.

Pers-Kamczyc E., Tyrała-Wierucka Ż., Rabska M., Wrońska-Pilarek D., Kamczyc J.

2020. The higher availability of nutrients increases the production but decreases the quality of pollen grains in Juniperus communis L. Journal of Plant Physiology 248: 153156

Źródło finansowania: projekt finansowany przez Narodowe Centrum Nauki nr 2015/19/N/NZ8/03850

„Zależna od płci odpowiedź molekularna jałowca pospolitego (Juniperus communis L.) na warunki niedoboru składników pokarmowych”; działalność statutowa Instytutu Dendrologii PAN

Osiągnięcie Zakładu: Zakład Genetyki i Interakcji Środowiskowych

2. Modelowanie przyszłego występowania nisz ekologicznych trufli letniej i czarnozarodnikowej, z uwzględnieniem modeli klimatycznych oraz rozmieszczenia drzew – partnerów roślinnych tych grzybów, wykazało, że na skutek zmian klimatu możliwe będzie przeniesienie hodowli trufli ze Śródziemnomorza w północne regiony Europy. Postępujące zmiany klimatu oraz spadek wydajności produkcji trufli na południu Europy wskazują, że proces przenoszenia produkcji trufli na północ Europy należy podjąć niezwłocznie.

Znaczenie społeczne: Wyniki badań wskazują, w których regionach Europy lokalne społeczności będą mogły w przyszłości odnosić korzyści z uprawy i sprzedaży trufli letniej i czarnozarodnikowej.

Praca zrealizowana w ramach tematu naukowego badań statutowych Instytutu Dendrologii PAN na lata 2020-2021 przyjętego przez Radę Naukową ID PAN uchwałą 53/2019 z 28.10.2019 r. „Biologiczne podstawy funkcjonowania roślin drzewiastych w warunkach zmieniającego się środowiska” – dyscyplina: nauki biologiczne

Źródło finansowania: działalność statutowa Instytutu Dendrologii PAN Osiągnięcie Zakładu: Zakład Związków Symbiotycznych

Strona 55 z 112

3. Grzyby ektomykoryzowe jako symbionty sosny zwyczajnej są istotnym czynnikiem decydującym o zdrowotności i jakości jej drzewostanów zasiedlających nadmorskie wydmy. Analizy grzybów ektomykoryzowych na wydmach w odniesieniu do współrealizowanych z partnerem litewskim analogicznych badań na Litwie pozwoliły scharakteryzować i porównać te słabo dotąd rozpoznane zbiorowiska grzybów oraz poszerzyć wiedzę na temat dziedzictwa przyrodniczego krajów basenu Morza Bałtyckiego.

Znaczenie społeczne: Przeprowadzone badania pozwoliły poszerzyć wiedzę na temat dziedzictwa przyrodniczego krajów basenu Morza Bałtyckiego.

Praca zrealizowana w ramach tematu naukowego badań statutowych Instytutu Dendrologii PAN na lata 2020-2021 przyjętego przez Radę Naukową ID PAN uchwałą 53/2019 z 28.10.2019 r. „Biologiczne podstawy funkcjonowania roślin drzewiastych w warunkach zmieniającego się środowiska” – dyscyplina: nauki biologiczne

Źródło finansowania: działalność statutowa Instytutu Dendrologii PAN Osiągnięcie Zakładu: Zakład Związków Symbiotycznych

4. Analiza porównawcza pul węgla zakumulowanego w ekosystemach leśnych z drzewostanami sosnowymi bez podszytów, z podszytami oraz z podsadzeniami bukowymi lub dębowymi pozwoliła na opracowanie wzorów empirycznych służących do dokładniejszych obliczeń ilości węgla związanego w poszczególnych częściach ekosystemu leśnego. Narzędzia te, oparte na szczegółowych analizach 56 powierzchni badawczych, mogą wzmocnić naukowe podstawy długoterminowych w skutkach decyzji Lasów Państwowych dotyczących działań z zakresu hodowli lasu, których efektem może być zwiększenie akumulacji węgla w lasach, a tym samym wzmocnienie ich znaczenia w redukcji koncentracji CO2 w atmosferze.

Znaczenie społeczne: Opracowane narzędzia mogą zostać wykorzystane w gospodarce leśnej do wzmocnienia roli lasów w łagodzeniu skutków globalnych zmian klimatu, a szczególnie w podejmowaniu działań zwiększających retencję węgla w ekosystemach leśnych.

Praca zrealizowana w ramach usługi badawczej realizowanej przez Instytut Dendrologii PAN w konsorcjum z Instytutem Badawczym Leśnictwa (Lider), Biurem Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej, Taxus IT, Uniwersytetem Rolniczym im. H. Kołłątaja w Krakowie oraz Uniwersytetem Przyrodniczym w Poznaniu.

Źródło finansowania: usługa badawcza nr OR.271.3.3.2017 finansowana przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych pt. „Opracowanie podstaw naukowych i rozwiązań metodycznych stanowiących wsparcie dla Pilotażowego Projektu Rozwojowego pn. „Leśne Gospodarstwa Węglowe”” .

Osiągnięcie Zakładu: Zakład Ekologii

5. W ramach współpracy z Instytutem Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu prowadzono prace dotyczące zmian w zasobach przyrodniczych o charakterze leśnym. Badaniami objęto od dawna intensywnie użytkowane obszary górskie (Sudety) oraz położone poza górami tereny zurbanizowane (miasto Wrocław). W obu wariantach stwierdzono, że w procesie zwiększania powierzchni o charakterze leśnym dużą rolę odgrywają obecnie spontaniczne procesy

Strona 56 z 112

o charakterze sukcesyjnym. Pomimo pozytywów, do jakich należy niewątpliwie wzrost powierzchni zadrzewionej, obserwuje się również zjawiska negatywne. Należy do nich uproszczony i znacznie różniący się od potencjalnej roślinności naturalnej skład nowo powstających zbiorowisk, często z istotnym udziałem gatunków obcych, a także niekorzystne zmiany w krajobrazie kulturowym. Wskazuje to na potrzebę kontroli procesów sukcesyjnych zachodzących w środowisku zmienionym w wyniku różnych procesów antropogenicznych.

Znaczenie społeczne: Uzyskane wyniki mogą wspomóc leśników i władze samorządowe przy podejmowaniu decyzji dotyczących wprowadzania zadrzewień i zalesień z wykorzystaniem spontaniczych procesów ekologicznych.

Jaworek-Jakubska J., Filipiak M., Michalski A., Napierała-Filipiak A. 2020. Spatio-Temporal Changes of Urban Forests and Planning Evolution in a Highly Dynamical Urban Area: The Case Study of Wrocław, Poland. Forests 11: 17.

Jaworek-Jakubska J., Filipiak M., Napierała-Filipiak A. 2020. Understanding of Forest Cover Dynamics in Traditional Landscapes: Mapping Trajectories of Changes in Mountain Territories (1824–2016), on the Example of Jeleniogórska Basin, Poland. Forests 11: 867.

Źródło finansowania: działalność statutowa Instytutu Dendrologii PAN Osiągnięcie Zakładu: Zakład Ekologii

Strona 57 z 112