Wykorzystanie metod taksonomii numerycznej

i ochronie zdrowia na poziomie taktycznym budowy

Zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane uczestnikami procesu budowlanego są inwestor, inspektor nadzoru inwestorskiego, projektant oraz kie-rownik budowy lub kiekie-rownik robót, który jest wykonawcą robót budowlanych.

Specyfika współczesnych obiektów budowlanych powoduje, że jeden wykonawca nie jest w stanie wykonać wszystkich robót budowlanych i wymaga zaangażowa-nia podwykonawców. Ustawa Prawo budowlane praktycznie nie posługuje się pojęciem wykonawcy, a termin ,,podwykonawca” w ogóle został pominięty w jej tekście. Nie oznacza to jednak, że brak jest regulacji prawnych dotyczących wyko-nawców i podwykowyko-nawców oraz ich współpracy. Współpraca wykowyko-nawców z podwykonawcami odbywa się na podstawie umowy. W ustawie Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 roku znajduje się wyjaśnienie, czym jest umowa. Poprzez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzia-nego w umowie obiektu, wykonaprzewidzia-nego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do odebrania obiektu i zapłaty umówione-go wynagrodzenia. W kolejnych artykułach Kodeksu cywilneumówione-go dotyczących umowy o roboty budowlane zawartej między inwestorem a wykonawcą jest wyja-śnienie, że strony ustalają zakres robót, które wykonawca będzie realizował osobi-ście lub za pomocą podwykonawców. Do zawarcia przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą jest wymagana zgoda inwestora. Zatem kie-rownik budowy/kiekie-rownik robót jako wykonawca deleguje zadania i odpowie-dzialność na podwykonawców na podstawie umowy.

W diagnozie BIOZ na poziomie taktycznym budowy wykorzystano metody taksonomii numerycznej (Obolewicz i Dąbrowski 2017g). W tym celu wzięto pod uwagę 41 czynników mających wpływ na bezpieczeństwo pracy średniego kie-rownictwa budowy (tab. 4.1), które poddano dalszej analizie.

W kolejnym postępowaniu określono ich właściwości i cechy oraz przypisano im wartości liczbowe. Tak zapisane zmienne przedstawiono w formie macierzy.

Jednym zbiorem były zakodowane obiekty (zbiory obiektów), zaś cechy przypisa-ne tym obiektom stanowiły zbiór cech. Następnie wykonano czynności w ustalo-nej kolejności:

 zestawiono zakodowane obiekty w rozbiciu na mikro, małe, średnie i duże przedsiębiorstwa,

 zmienne uporządkowano rosnąco według wartości cech,

 obliczono wartości skumulowane na udziały procentowe w ogólnej wartości cechy,

 wykonano wykresy Pareto dla przedsiębiorstw: mikro (rys. 4.6), małych (rys. 4.7), średnich (rys. 4.7) oraz dużych (rys. 4.9).

Tab. 4.1. Aspekty i zagadnienia dla poziomu taktycznego budowy

Lp. Poziom taktyczny

1

Aspekt skuteczności i efektywności działań kierownictwa budowy w obszarze bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia

A.1. Zaangażowanie kierownictwa w problematykę bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia

A.2. Określone cele w obszarze BIOZ

A.3. Plany osiągnięcia celów BIOZ (zadania, terminy, środki, odpowiedzialność itd.)

A.4. Osoba odpowiedzialna za BIOZ na budowie/podczas robót budowlanych A.5. Polityka BIOZ na piśmie

A.6. Zaangażowanie kierownictwa budowy/kierownictwa robót w utrzymanie po-ziomu BIOZ budowy/robót

A.7. Procedury i programy szkoleń BIOZ na budowie A.8. Komunikacja zewnętrzna dotycząca BIOZ budowy A.9. Komunikacja wewnętrzna BIOZ budowy

A.10. Dokumentowanie BIOZ budowy/robót budowlanych A.11. Ocena ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy budowy A.12. Nadzorowanie działań, przy których występują zagrożenia BIOZ A.13. Zapobieganie wypadkom na budowie

A.14. Bezpieczeństwo materiałowe

A.15. Ocena podwykonawców w obszarze BIOZ A.16. Monitorowanie BIOZ budowy

A.17. Audyty BIOZ

A.18. Zapobieganie i działania korygujące zagrożenia BIOZ budowy A.19. Przeglądy bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia na budowie A.20. Przestrzeganie przepisów bhp na budowie

A.21. Koordynacja działań w przypadku zagrożenia A.22. Przestrzeganie zaleceń BIOZ budowy

A.23. Zmiany w informacji BIOZ i planie BIOZ wynikające z postępu robót na budowie

Lp. Poziom taktyczny

2

Aspekt wiedzy kierownictwa w zakresie BIOZ: znajomość zagrożeń i ryzyka występujących na stanowiskach pracy

B24. Znajomość zagrożeń i wyników oceny ryzyka na stanowiskach pracy na budowie B25. Znajomość skutków wynikających z narażenia na zagrożenia występujące

w środowisku pracy na budowie

B26. Zgodność wykonywanych czynności i zadań na stanowisku pracy budowy z wymaganiami BIOZ

B27. Podjęte na budowie działania korygujące i zapobiegawcze w obszarze bezpie-czeństwa i ochrony zdrowia

B28. Zaistniałe na budowie wypadki przy pracy (rodzaje wypadków, liczba poszko-dowanych, skutki wypadków itp.)

B29. Przyczyny zaistniałych wypadków przy pracy na budowie

B30. Konsekwencje (dla zdrowia i życia oraz finansowe) niedostosowania się do istniejących na budowie procedur, instrukcji, przepisów prawnych B31. Odpowiedzialność za zagadnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia B32. Korzyści związane z utrzymaniem odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa

i ochrony zdrowia na budowie

B33. Koszty ponoszone na bezpieczeństwo i ochronę zdrowia pracowników budowy, np. nakłady inwestycyjne, wydatki na szkolenia, działania prewencyjne B34. Dostosowanie warunków pracy na budowie do wymagań prawnych w zakresie

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

B35. Wyniki kontroli budowy przez instytucje zewnętrzne, np. PIP, PIS, UDT i innych

B36. Wyniki oceny bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na poszczególnych budowach B37. Wyniki audytów wewnętrznych, przeglądów stanu bezpieczeństwa i ochrony

zdrowia na budowie, np. wykonywanych przez służby bhp B38. Wiedza na temat planu BIOZ

B39. Inne kategorie wiedzy dotyczące BIOZ, nieujęte w kwestionariuszu B.40. Spełnienie wymagań w zakresie bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia

3

Aspekt oceny budowy przez kierownictwo

B.41. Ocena budowy przez kierownictwo budowy/kierownictwo robót budowlanych

Źródło: (Obolewicz i Dąbrowski 2017g).

Rys. 4.6. Wykres Pareto dla poziomu taktycznego (przedsiębiorstwa mikro)

Rys. 4.7. Wykres Pareto dla poziomu taktycznego (przedsiębiorstwa małe)

Rys. 4.8. Wykres Pareto dla poziomu taktycznego (przedsiębiorstwa średnie)

Rys. 4.9. Wykres Pareto dla poziomu taktycznego (przedsiębiorstwa duże)

Zastosowanie metod taksonomii numerycznej i wykresów Pareto w diagnozie BIOZ na poziomie taktycznym budowy pozwoliło określić rodzaj działań i przypi-sać te działania określonym osobom do wykonania w kolejności:

 pracownikom stanowisk kierowniczych przedsiębiorstw mikro w następują-cych obszarach:

 osoba odpowiedzialna za BIOZ budowy,

 polityka BIOZ na piśmie,

 komunikacja zewnętrzna BIOZ,

 monitorowanie, przeglądy, audity i koordynacja BIOZ na budowie,

 ocena ryzyka zawodowego,

 zmiany informacji BIOZ i planu BIOZ wynikające z postępu robót na bu-dowie;

 pracownikom stanowisk kierowniczych przedsiębiorstw małych w następują-cych obszarach:

 zapobieganie i działania koordynujące w przypadku zagrożenia,

 ocena podwykonawców w obszarze BIOZ,

 zmiany informacji BIOZ i planu BIOZ wynikające z postępu robót na bu-dowie,

 zapobieganie wypadkom,

 analiza wyników kontroli zewnętrznych, audytów i przeglądów BIOZ,

 bezpieczeństwo materiałów budowlanych,

 działania korygujące i zapobiegające zagrożeniom,

 komunikacja zewnętrzna;

 pracownikom stanowisk kierowniczych przedsiębiorstw średnich w następują-cych obszarach:

 ocena podwykonawców w obszarze BIOZ,

 przeglądy BIOZ na budowie,

 określona polityka i cele BIOZ oraz plany ich osiągnięcia,

 bezpieczeństwo materiałów budowlanych,

 monitorowanie BIOZ na budowie;

 pracownikom stanowisk kierowniczych przedsiębiorstw dużych w następują-cych obszarach:

 komunikacja zewnętrzna BIOZ na budowie,

 koszty BIOZ budowy,

 wyniki oceny BIOZ na poszczególnych budowach,

 konsekwencje dla zdrowia i życia wynikające z zagrożeń,

 wyniki audytów, przeglądów wewnętrznych,

 bezpieczeństwo materiałów budowlanych,

 procedury i programy szkoleń z zakresu BIOZ na budowie.

Przypisanie działań poszczególnym osobom pozwoliło określić całokształt po-stępowania wszystkich uczestników biorących udział w realizacji przedsięwzięcia budowlanego w obszarze BIOZ zgodnie z podstawową ideą organizacji, w której powodzenie części wpływa na powodzenie całości, a powodzenie całości wpływa na powodzenie części.

4.4. Wykorzystanie metod taksonomii numerycznej